جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حقیقت وجود مهم‌ترین مسأله‌ی محوری در حوزه‌ی فلسفه و عرفان اسلامی بشمار می‌رود و اندیشمندان این دو حوزه، دیدگاه‌های متفاوتی در خصوص وحدت یا کثرت وجود ارائه نموده اند. گرچه خاستگاه وحدت وجود را باید عرفان دانست لکن بجهت تناسب با موضوع فلسفه، این مسأله به قلمرو حکمت نیز وارد شد و فضای تفکر فلسفی را تحت تأثیر قرار داد. صدرالمتألهین یکی از حکیمانی است که تلاش گسترده‌ای در جهت برهانی نمودن مدعای عارفان نموده است. او با رد کثرت تباینی وجود، ابتدا متناسب با اصول و مبانی حکمت متعالیه در مسیر توجیه و تبیین وحدت تشکیکی وجود گام برداشته و در ادامه، از نظریه‌ی وحدت شخصی وجود دفاع و آن را بعنوان نظر نهایی خود برگزیده است. نگارنده در این پژوهش، اهم دیدگاه‌های مطرح در عرصه‌ی حقیقت وجود را ارائه و سپس سیر مسأله‌ی وحدت وجود در اندیشه‌ی ملاصدرا و نظر مختار او را بررسی و مورد ارزیابی قرار داده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 57 تا 70

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

سازگاری نظریه وحدت تشکیکی و وحدت شخصی وجود

نویسنده:

مرتضی حسین زاده، طاهره کمالی زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

تشکیک وجود به عنوان یکی از اصول مهم حکمت متعالیه است. در حکمت متعالیه سازگاری یا عدم سازگاری بین اصل وحدت شخصی وجود و تشکیک در وجود، یکی از مناقشات میان شارحان است. بنابر تشکیک در وجود، تشکیک در مراتب وجود است و با توجه به وحدت شخصی، تشکیک در مراتب جریان ندارد؛ چون موجود حقیقی یک وجود بیشتر نیست و بقیه مظاهر و شئون آن وجود حقیقی هستند. بنابراین ظاهرا ناسازگاری بین این دو اصل وجود دارد و نمی توان هر دو را با هم پذیرفت. ملاصدرا با پذیرش تشکیک در وجود در ادامه به اثبات وحدت شخصی وجود می پردازد. این مقاله با نشان دادن دو نوع تشکیک مطرح شده توسط ملاصدرا، دو معنا برای وحدت وجود را قابل طرح می داند. با توجه به تشکیک خاصی، وحدت سنخی وجود را می توان اثبات کرد و با توجه به تشکیک خاص الخاصی، وحدت شخصی وجود نتیجه گرفته می شود. برای رفع ناسازگاری می توان گفت که ملاصدرا با توجه به دو نوع تشکیک، به دو نوع وحدت قائل است که وحدت شخصی وجود با تشکیک خاصی قابل جمع نیست، اما تشکیک خاص الخاصی همسو و سازگار با وحدت شخصی وجود است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 35 تا 44

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مسئولیت اخلاقی در نگاه ملاصدرا

نویسنده:

بتول طاهریان دهکردی، محمود شیخ الاسلامی، رجب اکبرزاده، یدالله دادجو

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

مباحث مربوط به مسئولیت اخلاقی در بین آثار ملا صدرا، قابل رویت است، ملاصدرا با ابتکاراتی در زمینه اصالت وجود، تشکیک وجود، شئونات نفس وعلت غائی، مسئولیت اخلاقی را دارای لوازمی می داند که شامل عمل، عامل واتحاد عمل، عامل ومعمول است. عامل هم باید دارای شرایط ایجابی از جمله اختیار، قدرت وعلم باشد و شرایط سلبی هم عبارت از جهل، کدورت معاصی وخبث نفس و تقلید می باشد. ملا صدرا عمل طبق مسئولیت اخلاقی را بر اساس علت غائی وعلت فاعلی بیان کرده و همه افعال آدمی را اشتدادی دانسته که به سوی غایت رهنمون است. انسان کون جامعی است که شامل تجرد عقلی مثالی ومرتبه جسمانی و پرتو تجلی ذات الهی است. در این نوشتار با روشی تحلیلی – توصیفی، دیدگاه ملاصدرا را در مورد انسان ومسئولیتهای آن در قبال خود، خدا ودیگران و چگونگی ایجاد حس مسئولیت در انسان وعمل طبق آن، بیان شده است. ملا صدرا معتقد است که انسان حتی با علم حداقلی هم می تواند قوه شوقیه را تحریک کرده و قوه شوقیه، احساس مسئولیت را درانسان ایجاد کرده وتوسط اراده که تحت تسخیر عقل عملی است به مرتبه خلیفه اللهی نائل گردد. در نظام وحدت وجود، فاعلیت حقیقی به واجب الوجود اختصاص دارد و وجود هستی وحتی افعال بندگان، از جانب واجب الوجود افاضه شده است و نسبت دادن فعل به ممکنات با توجه به قابلیت و مراتب آنان، با نسبت دادن همه موجودات به خدا منافات ندارد، پس انسان برای رسیدن به کمال مطلوب، اخلاقا مسئول است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 81 تا 92

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تقسیم بندی ملاصدرا پیرامون مرگ به اخترامی و طبیعی و ریشه های قرآنی آن

نویسنده:

رضا حسینی لواسانی، محمد سعیدی مهر، رضا اکبریان، کاووس روحی برندق

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

انسان بدلیل داشتن میل به جاودانگی همواره مسئله مرگ برایش اهمیت داشته است. ملاصدرا پایه گذار حکمت متعالیه، با ذکر تعریف فیلسوفان قبلی از مرگ، مرگ را جداشدن روح از بدن مادی می داند و آن را به مرگ طبیعی و اخترامی تقسیم می کند. این مقاله بر آن است تا چیستی مرگ، انواع مرگ و علت هر کدام را از نظر این حکیم مسلمان مورد بررسی قرار دهد و با توجه به اهمیت جایگاه آموزه های اسلامی و قرآنی در فلسفه اسلامی، ریشه های قرآنی برخی از این موضوعات را مورد بررسی قرار دهد. هم چنین نقدهایی درباره تقسیم ملاصدرا از مرگ به اخترامی و طبیعی ارائه شده است که از آنها می توان به عدم ارائه ملاکی فلسفی برای وجود مرگ اخترامی و عدم وجود مرزی مشخص میان مرگ طبیعی و مرگ اخترامی، اشاره کرد. انسان بدلیل داشتن میل به جاودانگی همواره مسئله مرگ برایش اهمیت داشته است. ملاصدرا پایه گذار حکمت متعالیه، با ذکر تعریف فیلسوفان قبلی از مرگ، مرگ را جداشدن روح از بدن مادی می داند و آن را به مرگ طبیعی و اخترامی تقسیم می کند. این مقاله بر آن است تا چیستی مرگ، انواع مرگ و علت هر کدام را از نظر این حکیم مسلمان مورد بررسی قرار دهد و با توجه به اهمیت جایگاه آموزه های اسلامی و قرآنی در فلسفه اسلامی، ریشه های قرآنی برخی از این موضوعات را مورد بررسی قرار دهد. هم چنین نقدهایی درباره تقسیم ملاصدرا از مرگ به اخترامی و طبیعی ارائه شده است که از آنها می توان به عدم ارائه ملاکی فلسفی برای وجود مرگ اخترامی و عدم وجود مرزی مشخص میان مرگ طبیعی و مرگ اخترامی، اشاره کرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 45 تا 55

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

علم و ادراک حیوانات در حکمت صدرایی

نویسنده:

حمیدرضا میرزایی، ابراهیم سعدی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حکمت متعالیه

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

حیوانات، در فلسفۀ اسلامی، صاحب علم و ادراک‌اند . این مطالعه به منظور بررسی مبحث علم و ادراک در حیوانات مبتنی بر فلسفه ی حکمت متعالیه انجام گردید. حکمت متعالیه، فلسفه‌ای وجود شناختی است. این سامانۀ فکری، اصالت را در هستی به «وجود» می دهد. بر پایۀ این نگرش، آنچه پهنۀ هستی را از خود آکنده، «وجود» است و ماهیات، حقایقی اعتباری اند. هستی، تحقق فعل خداوند است. هستی، مشکّک است. هر مرتبه‌ای، جملگیِ کمالات مادون خود را داراست و از محدودیت‌های وجودِ مادون، مبرّا. همین مرتبه نیز محاطِ مرتبۀ بالاتر از خود است. جمادات، نباتات، حیوانات و انسان، دارای کمال وجود مرتبۀ خود هستند. کمال و وجود، حقیقتی واحدند؛ آن‌سان‌که هرچه وجود، شدیدتر باشد، کمالات نیز آشکارترند. حیوان به قدر مرتبۀ وجودیِ خود، صاحب‌کمال است. یکی از کمالات، علم است؛ چرا که بر"وجود بماهو وجود" حمل می شود. تشکیک وجود در هر مرتبه‌ای جریان دارد. بنابراین، کمالات در هر مرتبه از وجود، مشکک هستند. حیوانات، عالِم اند. علم در حیوانات، تشکیکی است. حیوانات می-توانند در معرض تعلیم واقع شوند. علم حیوانات، حسی و خیالی است. حیوانات قادرند با روش حسی و خیالی، در مسیر آموزش قرار بگیرند و مرتبۀ علم خود را شدت بخشند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 129 تا 137

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

وجود مطلق ملاصدرا و حل تعارض میان دوفرقه مشبهه و منزهه

نویسنده:

رضا رسولی شربیانی، مریم صمدیه

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

حل تعارض کلامی میان دو فرقه‌ی مشبهه و منزهه، از دستاوردهای وجود مطلق دانستن خداوند از سوی ملاصدرا است. نزاع دو فرقه‌ی مشبهه و منزهه در بحث صفات خداوند است. از این دو فرقه، یکی معتقد است که خداوند همانند انسان‌ها دارای اعضا و جوارح است(مشبهه) در حالی که فرقه‌ی دیگر واجب تعالی را بریء و منزه از چنین صفاتی می‌داند(منزهه). ملاصدرا تعارض این دو دیدگاه را توسط "نفس" و "وجود مطلق" دانستن خداوند، حل نموده است. براساس دیدگاه ملاصدرا، خداوند وجود مطلقی است که در عین بساطت، آنگونه در تمامی مراتب و درجات وجود، جاری و ساری است که خللی به بساطت و وجود صرف بودنش، وارد نمی‌سازد. وی نفس را مثال خداوند می-داند که در عین هم‌نشینی با ماده، از خواص آن منزه است. در این مقاله، پس از بیان دیدگاه دو فرقه‌ی مشبهه و منزهه، به دیدگاه ملاصدرا، به عنوان راه برون رفت از تعارض میان دیدگاه این دو فرقه، پرداخته شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 71 تا 80

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نماد و نمادپردازی در نظام فکری ملاصدرا

نویسنده:

زیبا هاشمی، مرتضی شجاری، مهدی محمدزاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

ملاصدرا به مثابة فیلسوفی جامع‌الاطراف، در تدوین نظام فلسفی خویش از نگرش نمادپردازنه غفلت نکرده است. در این مقاله ابتدا به تبیین مفهوم نماد و نیز ریشه ‌شناسی آن پرداخته‌ایم. سپس جایگاه نماد در نظام فکری ملاصدرا، تأثیرات وی از ابن عربی، نگاه نمادپردازانة وی به دین و تأکید وی بر زبان نمادین دین مورد بررسی قرار گرفته است و نهایتاً نشان داده شده است که اساساً پیوند چنین نظام فکریِ بهره‌مند از منابع فکری مختلف، اعم از دین و فلسفه و عرفان و کلام، جز با زنجیری بنام نمادپردازی مقدور نیست، هرچند که عناصر دیگری نیز در این پیوند دخیل‌اند. ملاصدرا به مثابة فیلسوفی جامع‌الاطراف، در تدوین نظام فلسفی خویش از نگرش نمادپردازنه غفلت نکرده است. در این مقاله ابتدا به تبیین مفهوم نماد و نیز ریشه ‌شناسی آن پرداخته‌ایم. سپس جایگاه نماد در نظام فکری ملاصدرا، تأثیرات وی از ابن عربی، نگاه نمادپردازانة وی به دین و تأکید وی بر زبان نمادین دین مورد بررسی قرار گرفته است و نهایتاً نشان داده شده است که اساساً پیوند چنین نظام فکریِ بهره‌مند از منابع فکری مختلف، اعم از دین و فلسفه و عرفان و کلام، جز با زنجیری بنام نمادپردازی مقدور نیست، هرچند که عناصر دیگری نیز در این پیوند دخیل‌اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 139 تا 150

مشخصات اثر

ثبت نظر

179 180 181 182 183 184 185 186 187 188

تعداد رکورد ها : 4835

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.