آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

پرسشی که هایدگر در هستی و زمان مطرح می‌کند «پرسش هستی» است، یعنی همان پرسشی که از سرآغاز فلسفه اندیشه‌های فیلسوفان را به تلاطم افکنده است. ازاین‌رو این کتاب از حیث موضوع‌اش تازگی ندارد. اما وجه «مدرن» آن شیوهٔ بررسی هایدگر از این مسئله و تعیین هستی انسان (دازاین) به‌مثابه دروازهٔ ورود به شناخت هستی است که پس از سرآغازهای اصیل و خیره‌کنندهٔ آن در فلسفهٔ یونانی ماقبل سقراطی دیری است که حتی پرسش از آن به فراموشی سپرده شده است. تحلیل اگزیستانس دازاین از طریق ساخت‌های «ممکنی» که «اگزیستانسیال» نامیده می‌شوند «اونتولوژی بنیادی» نام می‌گیرد که شرط امکان ذاتی همهٔ اونتولوژی‌ها را تشکیل می‌دهد. زیرا دازاین هستنده‌ای است که هر پرسش فلسفی از آن سرچشمه می‌گیرد و به آن بازمی‌گردد. ازهمین‌رو بسیاری از مسائل فلسفه همچون پروا، خودبودگی و دیگربودگی، جهان، مکان‌مندی و زمان‌مندی، مرگ و غیره صورت‌بندی‌های متفاوتی کسب می‌کنند. این اثر فضای فلسفی قرن بیستم را تحت‌تأثیر قرار داده و الهام‌بخش بسیاری از برجسته‌ترین متفکران پساساختارگرا همچون میشل فوکو و ژاک دریدا بوده است.

«درباره روح» در ابتدا سخنرانی‌ای بود که دریدا در ۱۴ مارس ۱۹۸۷ در کنفرانسی در کالج بین‌المللی فلسفه در پاریس ارائه کرد و بعداً در اکتبر همان‌ سال چاپ شد. کتاب از آثار دوران پختگی دریداست؛ زمانی که او ۵۷ سال داشت (دریدا ۷۴ سال عمر کرد). در این کتاب دریدا می‌کوشد تا کاربرد لفظ «روح» را در آثار هایدگر و از آن بالاتر «پرهیز» او را از کاربرد این لفظ مد‌نظر قرار دهد. این همان حاشیه به ظاهر کم‌اهمیتی است که دریدا از آن‌جا به هایدگر حمله می‌کند تا نهایتاً پای سابقه سیاسی او را نیز به میان کشد. هایدگر در سال ۱۹۲۷ در کتاب «هستی و زمان» هشدار داده بود که باید از لفظ «روح» پرهیز کرد و سعی کرده بود که این مفهوم را به شیوه خود «از هم برگیرد» و تکه‌تکه کند. اما هنگامی که در ۱۹۳۳ به نازیسم گرایش یافت با «روح آلمانی» از در آشتی درآمد و این کلمه را به کرات به کار برد تا آن‌که در سال ۱۹۵۳ به هنگام نوشتن درباره تراکل دوباره مخالفت خود را با این لفظ ابراز داشت. دریدا در کنار این موضوع، پای چهار درون‌مایه دیگر که کانون توجه هایدگر را تشکیل می‌داد به میان می‌کشد: تفاوت انسان و حیوان، تکنولوژی، پرسشگری به مثابه جوهره فلسفه و غایات انسان. «درباره روح» یکی از اولین آثار دریداست که در آن به رابطه میان فلسفه و ملی‌گرایی می‌پردازد. ایرج قانونی کتاب «درباره روح: هایدگر و این مسئله» را در ۲۱۴ صفحه به فارسی برگردانده و توسط نشر ثالث درسال 1388ش. به چاپ رسیده است.

ترجمه ماشینی: این متن کاوشی بدیع از فلسفه و جنون در چارچوب درگیری انتقادی هستی شناسی پدیدارشناختی هایدگر با روانکاوی فرویدی است. شامل نمایشنامه ای است که در آن مارتین هایدگر پس از یک فروپاشی روانی تحت درمان روانکاوانه دکتر مدارد باس قرار می گیرد. باس اساساً بین دو غول روشنفکر گرفتار شده است: بیمارش، هایدگر، که او را به چالش می کشد تا فراتر از روانکاوی سنتی فرویدی تکامل یابد، و مربی او، فروید، که به عنوان مشاور «شبح گونه» در تسهیل بازگشت سلامتی هایدگر عمل می کند. گفت و گوی نمایشنامه شامل نقل قول های واقعی است که از خود متفکران اصلی گرفته شده است که صحت این تولید ساختگی را افزایش می دهد. علاوه بر این، دیدگاه های نظری فروید، هایدگر، باس و لودویگ بینسوانگر برای افزایش دانش پیشینه خوانندگان گنجانده شده است. در روند افشای این نظریه پردازان درخشان، این کتاب نشان می دهد که هر گرایش چه چیزی را به دیگران ارائه می دهد.

هیدگر از نخستین متفکرانی است که در تکنولوژی به بررسی شأن وجودی تکنولوژی، روح حاکم بر آن و نسبت آن با علم جدید و هنر پرداخت. در این مقاله سعی بر آن است تا تصویر دقیق تری از «ماهیت تکنولوژی» در نزد هیدگر ارائه شود و ارزیابی مناسب تری نسبت به بدبینانه یا خوش بینانه بودن فلسفه تکنولوژی او به عمل آید. به نظر هیدگر، «ماهیت تکنولوژی» اصلا چیز فنی نیست. او از معنای ابزاری تکنولوژی عبور می کند و به دنبال درک «ماهیت تکنولوژی» از طریق فرهنگ یونانی است. برای این منظور، مفهوم تکنولوژی را بر اساس تفسیر خاصی از علیت که مبتنی بر ظهور است، طرح می کند. بر این اساس، تکنولوژی نوین ظهور است اما نه اصیل ترین و برترین ظهور وجود چون در آن تبیین و تفسیر و شناسایی جهان مقصود نیست بلکه مقصود تغییر جهان است. «ماهیت تکنولوژی» اگرچه بدون بشر و نسبت او با هستی موضوعیت پیدا نمی کند، اما در عین حال، چنین نامستوری ای انسان را در سلطه خود می آورد و او را کنترل می کند و راه چاره برای انسان، برقراری نسبت آزاد با تکنولوژی است. این گونه فهم «ماهیت تکنولوژی» موید این است که هیدگر بر ضد تکنولوژی نیست، بلکه در نظر او، نباید تکنولوژی باعث غفلت انسان شود.

یونانیان هرگز واژه ای مطابق با آنچه ما به معنی دقیق کلمه از واژه هنر مراد می کنیم نداشتند اما دو مفهومpoiesis و techne را که معنایی گسترده تر از هنرهای زیبای امروزی داشتند برای اشاره به این معنا به کار می بردند. poiesis به معنی فرا-آوردن یا ساختن بود که در آن to on یعنی امر حاضر یا هستنده، به حضور می آمد که به دو طریق اساسی techne و physis روی می داد. در که امروزه آن را به طبیعت ترجمه می کنند اما نزد یونانیان واجد دلالتی گسترده تر از این بود چرا که خدایان نیز در آن به سر می بردند موجودات از جانب خود و در techne از جانب دیگری یعنی technites به حضور می آمدند. اما تغییر جهتی که با افلاطون در تفکر یونانی پدید آمد در تفکر به هنر نیز قابل ردگیری است. چنانکه به گفته هایدگر نزد افلاطون وجود در نسبت ذاتی است و نیز بی گمان به همان اندازه معادل است با خود نشان دادن و پدیدار گشتن، با خود نشان دادن آنچه درخشنده است و نیز آنچه به راستی خود را نشان میدهد و درخشنده تر از هر چیز است امر زیباست. کار هنری، به واسطه idea می رود تا در مقام امر زیبا، به مثابه ekphanestatan پدیدار گردد. این را می توان یکی از مولفه های اساسی تفکر استتیکی به هنر دانست که هایدگر خود به آن اشاره کرده است. اما افزون بر این، دو رویداد دیگر نیز در تفکر افلاطون قابل تشخیص اند که می توان آنها را به عنوان خاستگاه دیگر مولفه های اساسی استتیک معرفی نمود. فاصله افتادن میان هنر و حقیقت و نیز جدایی زیبایی از حقیقت.