مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

‫از جمله مضامينى كه در ادبيان فارسى، به چشم مى خورد و بدان عمق ببخشيده است، انديشه هاى باريك و بلندى است كه از قرآن سرچشمه گرفته است. بدين سبب لازم بود ميزان و نوع تأثير قرآن در متون بررسى شود. براى اين منظور، ابتدا كتب عرفانى فارسى مطالعه و جدولى تنظيم شد كه نشان مى داد هر آيه، در هر كتاب چندبار به كار رفته است. بدين ترتيب، آياتى كه بيشتر از همه در اين كتابها به كار رفته بودند، مشخص شدند و تعداد 48 آيه به منزله متداول ترين آيه هاى قرآنى، از مهمترين متون عرفانى برگزيده شدند. در مرحله بعدى، نوع و برداشت عرفا از اين آيه ها بررسى و در نهايت دسته بندى شد و به شرح زير در متن پايان نامه قرار گرفت. ابتدا ترجمه و تفسير هر يك از آيات، از متون تفسيرى مختلف عربى و فارسى نقل شده و در خاتمه نظر شيخ ابوالفتوح رازى به منزله يك تفسير عرفانى شيعه آورده شده است تا خواننده بين تفسيرهاى عرفانى و عادى نيز بتواند مقايسه اى اجمالى انجام دهد. آنگاه، مطالب و شاهد مثالهاى مختلف از آثار عرفانى نقل شد و در نهايت، نظر عرفا درباره آن آيه ها، بررسى و دسته بندى شد.

---

‫چکيده : اين پژوهش، دستاوردهاي جهاد از ديدگاه قرآن و سنت را بررسيده و آثار و برکات آن براي جامعه اسلامي را بيان مي‌کند. نويسنده با استناد به آيات و روايات، اهداف جهاد، فلسفه آن در اسلام و آثار تربيتي، سياسي، اجتماعي، دنيوي و اخروي آن را شرح مي‌دهد. نوشتار حاضر در چهار فصل به ابعاد مختلف اين موضوع پرداخته است. نگارنده در مقدمه ضمن بيان ماهيت و معناي لغوي و اصطلاحي جهاد، اقسام و احکام آن را از لحاظ فقهي بيان کرده و جهاد را عامل رشد امت اسلام و اصلاح نفوس افراد جامعه دانسته، برخي آيات قرآن کريم در عظمت و اهميت جهاد را نقل مي‌کند.آن گاه در فصل اول اهميت قتال در راه خداوند را بررسيده و سيره رسول خدا( در تشويق مسلمانان براي جهاد در راه خدا، ضرورت آزادي در اعتقادات و اصول دين را فراروي مخاطبان مي‌نهد. وي جهاد را نوعي تعالي براي روح انسان بر مي‌شمارد، که او را از انزوا نجات داده، باعث قوام امت اسلامي و استقرار حکومت اسلامي و کندن ريشه‌هاي ظلم شده و نوعي حيات مجدد به جهان اسلام مي‌دهد. او با توجه به جنگ‌هاي پيامبر اسلام پس از هجرت، به خيرات و برکات آن‌ها براي مسلمانان اشاره کرده و جلوه‌هايي از اهميت و عظمت جهاد را از لحاظ فطري، دستگيري از مظلومان و مجازات ظالمان ذکر مي‌کند. در فصل دوم اهداف جهاد از جمله: اهتزاز پرچم توحيد در جهان، دفاع از نفوس مسلمانان در قبال مهاجمين، دفاع از عقيده و دين، افزايش عزت امت اسلام، ضعف دشمنان اسلام، محو فساد و دوگانه‌پرستي، اقامه حکومت اسلامي و الهي، حمايت از محرومان و مستضعفان در جهان، خارج کردن مردم از ظلمت کفر، دعوت آنان به نور اسلام و... بيان شده است. ابعاد اجتماعي، سياسي و تربيتي جهاد، از ديگر مطالب اين نوشتار به شمار مي‌آيد.