مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

---

---

‫كتاب »اضواء على متشابهات القرآن« نوعى كتاب تفسيرى است كه به تفسير بعضى از آيات متشابه ومشكل قرآن پرداخته است. نويسنده آياتى را كه از نظر نحوى، بلاغى، علمى وفلسفى مشكل بوده وبراى ما از وضوح كافى برخوردار نبوده در قالب سؤال وجواب مطرح نموده است. شيوه كار بدين صورت مى‏باشد كه آيه يا آياتى از قرآن را به ترتيب آورده است وبعد با توجه به آن سؤال يا سؤالاتى را مطرح كرده وبه آنها پاسخ داده است. چنين كتابى با اين ويژگى در نوع خود بى‏نظير مى‏باشد، اگرچه كتابهايى مانند »تأويل مشكل القرآن« و»مجاز در قرآن« نگاشته شده است، اما اينها جامعيت وويژگى اين كتاب را ندارند. ما نيز ضمن ترجمه كتاب در تحليلِ جوابها شيوه خود كتاب را برگزيده‏ايم بدين صورت كه با مراجعه به تفاسير مختلف آنها را تأييد وتحكيم نموده ويا نقد كرده‏ايم. منبع اصلى ما در بررسى جوابها تفاسير شيعه بخصوص دو تفسير ارزشمند »الميزان« و»نمونه« مى‏باشد. وتقريباً در بيشتر سؤالها نظر يكى از اين دو تفسير را درباره سؤال وآيه آورده‏ايم. سعى بر اين بوده است كه از تفسير قرآن به قرآن استفاده شود وتفسيرهاى پيامبر (ص) وائمه (ع) را در ارتباط با آيه مورد سؤال بياوريم. علاوه بر دو نكته فوق اصول زير را نيز در بررسى تعدادى از جوابها مد نظر قرار گرفته است. 1 - اصل عدم ترادف در قرآن. 2 - اصل تضمين كه در عين ايجاز مشكلات تفسيرى فراوانى را حل مى‏كند. 3 - اصل عدم پذيرش رعايت فواصل در آيات به اين معنا كه خداوند تنها حفظِ سجع وآهنگين بودنِ آيات را مد نظر نداشته است، بلكه معنا ومفهوم خاصى را القاء مى‏كند. 4 - اصل عدم پذيرش وجود حروف زائده در قرآن؛ زيرا هر حرفى در قرآن معنى خاصى را ارائه مى‏كند، بنابراين يا بايد معناى خاص آن حرف را شناسايى كرد ويا اينكه جمله داراى حرف زائده را بايد از باب تضمين دانست. آيات قرآنى تماماً با سوره وشماره در متن آورده شده است. براى ترجمه آيات از ترجمه آيت اللَّه ناصر مكارم شيرازى استفاده شده است اشعار نيز به صورت روان ترجمه شده‏اند. به صورت سؤال وجواب بودن كتاب باعث تفهيم بهتر وسريع‏تر نمودن فهم آن مى‏كند، كه از اين ويژگى خاص كتاب مى‏باشد. وجود سؤالها وجوابهاى تكرارى در كتاب زياد به چشم مى‏خورد وكتاب از جامعيت و شمول كافى برخوردار نيست ونويسنده مى‏توانست با طرح سؤالهاى بيشتر جامعيت بيشترى به آن ببخشد.

‫چکيده : اين نوشتار، تفسيرآيات چهارم تا هشتم سوره اسرا، شامل پيشگويي‌هايي تاريخي درباره بني‌اسرائيل و مروري گذرا به سرگذشت يهوديان و بني‌اسرائيل از زمان حضرت موسي تا دوران معاصر و صهيونيسم و طغيانگري‌ها و جنايات يهوديان است. نويسنده در سه بخش از پژوهش خويش به تشريح ديدگاه‌هاي مفسران شيعه و اهل سنت در زمينه وعده‌هاي الهي درباره تحقق سرنوشت يهوديان مي‌پردازد و به تناسب اين بحث، مسايلي درمقوله مهدويت و انتظار بيان مي‌کند. در بخش اول، کلياتي از معناي اسرائيل، يهود، صهيون، صهيوني، صهيونيسم و تاريخچه بني‌اسرائيل از دوران حضرت موسي( و يوشع(، ادوار مختلف تاريخي صهيونيسم، وضعيت يهوديان در جوامع مسلمان، دوران صدر اسلام، رفتار يهوديان با مسلمانان و برخورد آن‌ها با يهوديان ترسيم شده است. آن‌گاه گوشه‌هايي از طغيانگري‌ها و بغض و کينه يهوديان به ساير مردم و اديان و فرق خصوصا مسلمانان ترسيم گشته و خود برتربيني نژادي آنان، تجارت آن‌ها در عرصه گسترش فحشا، رباخواري، اشاعه بيماري، خون‌آشامي و تجارت برده در طول تاريخ بررسي مي‌گردد. نگارنده در بخش دوم ضمن بررسي تفسير آيات چهارم تا هشتم از سوره مبارک اسرا، حاوي سرنوشت قوم يهود و بني‌اسرائيل، ديدگاه‌هاي انديشمندان و مفسران مسلمان را درباره اين آيات منعکس مي‌سازد. وي نخست به شرح معناي مفردات آيات و سپس فسادهاي مکرّر بني‌اسرائيل در روي زمين، سرانجام قوم يهود و جنايات آنان و خشم و غضب الهي بر اين قوم را از منظر آيات مذکور شرح مي‌دهد. او در ادامه ديدگاه‌هاي مفسران شيعه و اهل سنت را درباره اين آيات ذکر کرده و به نقد و بررسي برخي نظريات مي‌پردازد. در بخش سوم آثار و پيامدهاي سرنوشت بني‌اسرائيل و يهوديان، مانند مسأله مهدويت و انتظار که مرتبط با سرنوشت يهوديان است، تشکيل حکومت جهاني حضرت مهدي، اعتقاد به منجي موعود در اديان مختلف، مقوله انتظار مصلح جهاني در مذاهب قبل از اسلام و اقوام و ملل گوناگون تبيين شده است.