جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

نقد و بررسی تجربه گرایی افراطی در نفی و اثبات گزارهای دینی

نویسنده:

هادی وحدانی فر ، حسن معلمی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع

چکیده :

پوزیتیویسم یا تجربه‌گرایی افراطی، نظام فلسفی و معرفت‌شناسی حسی است‌ که با ورود به گزاره‌های‌دینی و مابعدالطبیعی، آنها را فاقد واقعیت عینی و خارجی می‌داند. از نظر تجربه‌گرایان افراطی، انتظار معرفت‌بخشی، حقانیّت و اثبات گزارههای دینی کاری بیهوده است. چنین برداشتی، بسیاری از حقایق عالم هستی همچون خدا، معاد، وحی، معجزه و روح را افسانه می‌پندارد. مقالۀ پیش‌رو، تفکر تجربه‌گرایی را با دلایل دروندینی و بروندینی و با رویکرد «توصیفی، تحلیلی و انتقادی»، بررسی و نقد نموده، بر این باور است‌ کسب حقایق علمی و معرفتبخش تنها در حوزۀ رویکرد تجربی صِرف نیست، بلکه این رویکرد در محدودۀ حقایق طبیعی و مادّی ارزیابی و سنجش می‌گردد. از سوی دیگر، گزارههای دینی و ماورایی از یک اتقان علمی به معنای عام و معرفت‌بخش برخوردار است ‌که حتی به طور قطعی می‌توان ادعا کرد حقانیت امور مادی و طبیعی، بهرۀ وجودی و معنایی خود را از حققیتی ماورایی به نام حقیقت هستیبخش (خدا) کسب نموده است‌. قرآن‌کریم و روایات‌اسلامی نیز از طریق تعدیل روش‌تجربی به اثبات برخی گزارههای ماورایی و در قالب روش تجربه‌گرایی اعتدالی یا تجربه‌گرایی شبه‌فلسفی یا شبه‌علمی میپردازند.

صفحات :

از صفحه 135 تا 158

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی تفسیری شمولیت زنان‌ پیامبراکرم در مصداق آیه ‌تطهیر از دیدگاه مفسران فریقین

نویسنده:

هادی وحدانی فر

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

چکیده :

واژه «اهل‌بیت» مشترک لفظی ‌است‌که در مصادیق مختلف استعمال گردیده است، این واژه در آیه‌ تطهیر، به‌ظاهر یکی از چالش‌های مهم قرآنی است؛ زیرا از سویی قائلان به شمولیت زنان ‌پیامبر وحدت سیاق را ملاحظه نموده‌اند و برای آن استدلال اقامه کرده‌اند و در مقابل قائلان به عدم شمولیت زنان‌ پیامبر با تغییر خطاب آیه به استدلال آن پرداخته‌اند. مقاله حاضر با روش عقلی و نقلی درصدد کشف هویّت معنایی و مصداقی «اهل‌بیت» از نظر متکلمان و مفسران فریقین بوده و معتقد است؛ امامیه و بسیاری از عامه، واژه «اهل‌بیت» را در زمان نزول به‌معنای أخص؛ یعنی «اصحاب کساء» اطلاق نموده و در مقابل، برخی با دلایل عقلی و نقلی، دچار ابهام گردیده و ظواهر را بر نصوص، مقدّم داشته‌اند. این پژوهش با رهیافت به قرائن داخلی و خارجی، نقدهای فراوانی ازجمله قَبض و بَسط مفهومی، روایات ضعیف السند، توجیه ادبی، توقیفی‌بودن آیه و غلبه نصوص بر ظواهر را وارد دانسته و معتقد‌ است، تلقی شمولیت زنان پیامبر دارای پارادوکس فاحش علمی است.

صفحات :

از صفحه 123 تا 142

مشخصات اثر

عنوان :

تحلیلی بر فرهنگ حجاب در اندیشه‌آیت‌الله‌خامنه‌ای

نویسنده:

هادی وحدانی فر ، زکیه بیگم حسینی

نوع منبع :

نمایه مقاله

چکیده :

فرهنگ حجاب از دیرباز یکی از شعایر مهم دینی و به عنوان یک اصل منقول و معقول برای حفظ شخصیت زن و حریم خانواده در ادیان مختلف مطرح بوده است. اهمیت مسئله حجاب به گونهای است که علاوه بر این که جایگاه زن را در امور فردی و اجتماعی تعالی بخشیده، نقش به سزایی در کنترل غرایز جنسی و جلوگیری از تزلزل بنیان خانواده و گسترش مفاسد اجتماعی دارد؛ از این رو با توجه به نقش ارزنده حجاب و عفاف، استکبار جهانی غرب در صدد جایگزینی و ترویج فرهنگ برهنگی و بیحجابی به بهانه آزادی و حقوق زن برآمده است. مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی ضمن جمعآوری بیانات آیت‌الله خامنه‌ای به همراه استدلالهای نقلی و علمی به تبیین و اثبات نقش حجاب پرداخته است تا بتواند با تبیین نقش انتخابگرایانه معقول حجاب، هیاهوی فریب حجاب اجباری را نفی کند. مقاله حاضر معتقد است؛ آیت الله خامنهای حجاب را مسئله‌ای ارزشی و منطبق بر طبیعت انسان دانسته که از اختلاط بی‌قید و شرط زن و مرد در جامعه جلوگیری می‌کند و ریشه مبارزهی غرب را با فرهنگ حجاب «تمایل گسترش فرهنگ منحط و انحرافی خود در سطح جهان» و «نگاه ابزارگونه به جنس زن» و «مسلط شدن فرهنگ غربی در نابودی دین مردم» و «بیدین کردن مردم» می‌دانند؛ همچنین ایشان با بر شمردن فواید حجاب و عفاف؛ از جمله «امنیت زن و مرد»، «احترام تکریم و تشخّص زن»، «کنترل غرایز جنسی» و «استحکام خانواده» بر لزوم ایستادگی در مقابل فرهنگ ابتذال و برهنگی غرب و یاوهگوییهای غربزدهها تأکید می‌ورزند.

صفحات :

از صفحه 11 تا 39

مشخصات اثر

عنوان :

راه‌کارهای مقابله با تهاجم فرهنگی در اندیشه‌های آیت‌الله خامنه‌ای و نمود آنها در اشعار پایداری دورة معاصر ایران

نویسنده:

هادی وحدانی فر

نوع منبع :

نمایه مقاله

چکیده :

فرهنگ هر ملّتی، برخاسته از شرایط منطقه‌ای، ملیتی، اعتقادی و عملی آن است و این فرهنگها با توجه به انگیزه و ساختارشان نسبت به دیگر فرهنگها تعامل و تزاحم دارند؛ اما برخی فرهنگها از زاویه تزاحم بدون حق انتخاب و گزینش، رویکرد تهاجمی میگیرند و فرهنگ مقابل را وادار به پذیرش یا دفاع یا هجوم میکنند؛ از این رو نیاز است، فرهنگ مورد تجاوز، راهکارهایی را برای غلبه بر آن برگزیند. آیت‌الله خامنه‌ای نیز با توجه به نقش فرهنگ‌ها در هویّتبخشی و بیداری ملتها، در صدد دفاع از فرهنگ اسلامی و ملی ایران برآمده است و با توجه به نقش بیبدیل رهبری نظام انقلاب اسلامی، باید به دنبال راهکارهای علمی و عملی ایشان در راستای مبارزه با تهاجم فرهنگی غرب بود. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی ضمن گردآوری نظرات معظم له، به بازتاب این سخنان در اشعار شاعران انقلابی معاصر در راستای احیای آنها پرداخته است. پژوهش حاضر معتقد است، آیتالله خامنهای به عنوان امام و مرجعِ حکیم، بصیر و شجاع، توانسته است از زوایای مختلفی با ارائه راهکارهای مهمی از جمله؛ جهاد فرهنگی و جنگ طولانی، نبردِ فرهنگیدر قبال نبردِ فرهنگی، خودآگاهی مسئولان، گسترش رسالت‌های فرهنگ انقلاب، تعامل مشترک دولت و ملت و... در مقابل فرهنگ متخاصم غرب، مدیریت و مهندسی فرهنگی نماید و از سوی دیگر، شاعران با ذوق خود توانستهاند این راهکارها را در قالب شعر، بازتاب دهند تا تأثیر آن سخنان بیشتر شود.

صفحات :

از صفحه 37 تا 63

مشخصات اثر

عنوان :

نقد و بررسی تطبیقی گونه‌های مختلف تعریف‌شناسی اخلاق در اندیشه اسلامی

نویسنده:

هادی وحدانی‌فر

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

چکیده :

اخلاق از جمله دانش‌های بنیادین نظری و عملی است که در علوم مختلف کاربرد دارد و در آموزه‌های دینی به‌عنوان «واجب عینی» تلقی شده است؛ برخلاف تصور ساده انگارانه اخلاق، تعریف‌شناسی آن در میان متفکران اسلامی و غربی مورد توجه بوده و با دیدگاه‌های گوناگون روبه‌رو است. مقاله حاضر ضمن بررسی و تحلیل تعریف‌های حداکثری و حداقلی اخلاق از نظر متفکران اسلامی، آن را در محک تطبیق آموزه‌های قرآنی و روایی قرار داده است و معتقد است تعریف‌شناسی اخلاق اسلامی براساس جهان‌بینی و ایدئولوژی اسلام شکل گرفته است وگزاره‌هایی همچون؛ «نفس»، «صفات فضایل و رذایل»، «قوه و فعل»، «ملکه»، «عدم ملکه»، «رفتار»، «انگیزه»، «اراده»، «اختیار»، «بهشت و جهنم» نقش مهمی در بازسازی تعریف‌شناسی اخلاق اسلامی دارد.

صفحات :

از صفحه 139 تا 158

مشخصات اثر

عنوان :

قَبض و بسطِ برهان حرکت در اندیشه‌ی اسلامی

نویسنده:

هادی وحدانی فر، ابوالفضل کیاشمشکی، زکیه بیگم حسینی

نوع منبع :

نمایه مقاله

چکیده :

برهان حرکت یکی از براهین مهم و مؤثر در راستای اثبات خدا است. اندیشمندان اسلامی با پذیرش اصل حرکت در طبیعت، محرک نامتحرک اول را اثبات نموده‌اند؛ پژوهش حاضر با روش عقلی و نقلی به تحلیل و توصیف برهان حرکت پرداخته و به این نتیجه رسیده؛ علاوه بر اینکه حرکت در معنای قبض و حداقلی (خروج از قوّه به فعل) مطرح است در معنای بسط و حداکثری (هر نوع حرکت، تغییر، انفعال، استکمال و سیلان وجودی) نیز قابل اثبات است و عباراتی همچون «خَلق»، «حدوث»، «حرکت»، «تغییر»، «زوال»، «انتقال»، «سیر»، «نزول»، «عروج»، «ارسال»،«هبوط»، «افول»، «سجود»، «رکوع» و«تسبیح»، گُستره حرکت در ماسوای الله را تأیید می نماید؛ لذا در اثبات برهان حرکت گفته میشود؛ در نظام عالم هستی به عنوان عالَمِ حادث و ممکن، حرکت وجود دارد و این حرکت از سوی محرک نامتحرکِ اول و ثابت یعنی الله که موجود قدیم، ازلی، ابدی است، محقق میگردد در غیر این صورت موجب دور و تسلسل می شود.

مشخصات اثر

عنوان :

بازشناسی مفهوم دینی عقل، مبنایی برای تعلیم و تربیت در اسلام

نویسنده:

هادی وحدانی فر

نوع منبع :

مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

کرمان: دانشگاه شهید باهنر,

کلیدواژه‌های اصلی :

جهل , خیر , تربیت , تعلیم , تربیت , عقل و دین

کلیدواژه‌های فرعی :

تربیت دینی , ولایت تشریعی , تکامل انسان , ماهیت عقل , عقل در قرآن , نقش تربیتی عقل , معانی عقل , اولو الالباب , اهل عقل , اهل جهل , تعلیم و تربیت الهی , خلقت عقل و جهل , حدیث عقل و جهل , حجت باطنی , تمیز خیر از شر , معنای لغوی عقل ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

مقاله حاضر به بازشناسی ماهیت و مفهوم دینی عقل و نقش آن به عنوان مبنایی برای تعلیم و تربیت در اسلام، پرداخته است؛ در این پژوهش با واکاوی عقل از منظر لغویان، روایات و قرآن کریم به وجوه معنایی آن، از جمله: «موجود مجرد»، «قوه ی درک»، «اندیشه»، «تمییز»، «انزجار از قبایح» و «کسب کننده علم»، دست یافته است؛ وجه اشتراک همه آن معانی، «موجود» است؛ که در عالم ملکوتی، «مخلوقِ روحانی» نام دارد، در عالم مُلکی، «قوه». ماهیت این موجود، در دو معنای «درک» و «بازدارندگی» ظهور می‌نماید. همچنین، عقل در مقابل «جهل» و «احمقی»، واقع می‌شود. عقل بر خلاف جهل، تمایل به خیرات «نظری» و «عملی» دارد و نسبت به تعلیم و تربیت «قبیح»، اثر بازدارندگی از خود نشان می‌دهد. روایات از «خیر و شر»، به عنوان «وزیران» عقل و جهل یاد می‌کند؛ از این رو نقش تعلیم و تربیت عقل، از سوی معلّم و متعلّم، در حوزة نظری و عملی به سوی «عاقل شدن» است؛ قرآن نیز عاقل و جاهل را مدح و ذم نموده و مصادیقی از خیر و شر را در تعلیم و تربیت دینی، امر و نهی کرده است. از این رو عاقل در حوزه تعلیم و تربیت، کسی است که در میدان حُسن «فاعلی» و «فعلی»، پا نهاده باشد؛ همچنین در پرتو آن، عقل با مجموعه‌ای از جذب «خوبی ها» و دفع «بدی‌ها»، همراه گردیده است؛ تا عقل به سبب تربیت دینی، از قوه به فعل مبدّل گردد؛ بنابراین، در این باره می‌توان، اهمّ مبانی تعلیم و تربیت عقل را، در پنج ضلعِ «علم نیک»، «ایمان نیک»، «نیّت نیک» ، «گفتار نیک» و «عمل نیک» خلاصه نمود؛ اولین مصداق بارز تعلیم و تربیت دینی در دو حوزة عقل نظری و عملی، خداشناسی و خداپرستی است.

صفحات :

از صفحه 147 تا 169

مشخصات اثر

عنوان :

حسن و قبح ذاتی و عقلی در آینه نقد و اثبات کلامی

نویسنده:

هادی وحدانی فر، عبدالحسین خسروپناه

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید