جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقالات این مجموعه، برگزیده ای است از نوشته های فلسفی _ منطقی "ضیاء موحد" که در قالب چهار بخش تدوین شده است : 1_ فلسفه منطق و زبان، 2 _ نقد منطق سنتی، 3 _ معرفی دو فیلسوف قرن بیستم ("ای .جی . ایر" و "ویلارد وَن اورمن کواین")، 4 _ فلسفه ریاضی ("مسئله پیوستار کانتور چیست ؟/ کورت گودل" و "صدق ریاضی / پال بنا سراف". "مقاله های بخش اول، بیشتر جنبه توضیحی و تعلیمی دارند. مقاله "مفهوم صورت در منطق جدید" نقدی است بر پیشنهادی از مرحوم دکتر حائری یزدی که قضیه های جزئی را هم به قیاس قضیه های کلی تاویل به شرطی کرده بودند... در این مقاله نقص این تاویل و ایرادهای آن به تفصیل شرح داده شده است....".

کتاب حاضرحاصل مطالعات مربوط به خطابه‌های درسی "گادامر" در دانشگاه هایدلبرگ طی سال‌های 1974 و 1976 است. گادامر در این مجموعه با به کارگیری روش هرمنوتیکی خویش، درصدد اثبات وحدت بنیادین اندیشه افلاطون و ارسطو، به ویژه در حوزه اخلاق برمی‌آید. در مقدمه مترجم انگلیسی آمده است: "مثال خیر در فلسفه افلاطونی ـ ارسطویی را، اگر چه از حقیقت و روش مختصرتر است و، چنان که گادامر نیز اذعان می‌کند، بررسی کاملا یک دستی نیست، بایستی در عین حال از مهم‌ترین کتاب‌های گادامر به حساب آوریم. اولا این کتاب نمونه مبسوطی از فنون هرمنوتیکی یا تفسیری را، که گادامر از قبل آنها این چنین مشهورگشته است، در اختیار ما قرار می‌دهد؛ ثانیا، بصیرت‌های جدید شایان توجهی در خصوص موضوع فلسفه افلاطونی ـ ارسطویی برای ما به ارمغان می‌آورد. اما، مهم‌تر از همه، از آن جا که عمدتا به رابطه میان نظر و عمل و به"خیر" می‌پردازد، ما را با بعد اخلاقی اندیشه گادامر آشنا می‌سازد....". مباحثی که در این کتاب مطرح می‌شود بدین قرار است: دانایی و نادانی سقراطی، دولتشهر و معرفت خیر، دیالکتیک خیر در فیلبوس، انتقاد ارسطو از مثال خیر، و ایده فلسفه عملی نویسنده تصریح می‌کند: "سعی کرده‌ام نشان دهم که اگر اساسا قرار است که محملی برای فرض مثل داشته باشیم ناچار باید چنین وساطتی را برای هستی و صیرورت مفروض بگیریم. مثال خیر و آموزه عقلانی محض یک و دو بر چنین وساطتی ناظر هستند، اگر چه این معنا در محاورات افلاطون فقط به گونه استعاره‌ای تقریرشده است ـ در بازی‌ای که در پارمنیدس صورت می‌گیرد، در شباهت فیلبوس، یا در موتوس [اسطوره] تمیایوس. در اندیشه ارسطو، آنچه مد نظر افلاطون است به زبان محتاطانه و آزمایشی مفاهیم فلسفی بیان می‌شود". پایان کتاب شامل سه واژه‌نامه "انگلیسی ـ یونانی"، "انگلیسی ـ لاتینی" و "انگلیسی ـ آلمانی" است.

کتاب حاضر، پژوهشي است که در آن علاوه بر آنچه در روايت هستي‌شناسي اين دو فيلسوف مي‌آيد، سير بحث هستي‌شناسي در يونان ماقبل ارسطو در فصلي که به هستي‌شناسي وي مي‌پردازد، آمده است تا پيشينه تحقيق در هستي‌شناسي او به‌اختصار روايت شده باشد. از سير معناي دو واژه «وجود» و «موجود» در زبان و فرهنگ عربي و نيز هستي‌شناسي فيلسوفان در تمدن اسلامي هم در فصل چهارم، به‌اختصار، سخن رفته تا درآمدي باشد بر هستي‌شناسي ابن‌سينا و زمينه نزديک شدن به فهم - تفسير آن را فراهم کند.

لم يحظ المنطق الصوري بعناية الباحثين المحدثين في مصر. وغيرها من البلاد العربية. ولم تظفر المكتبة العربية بكتاب يعرض لأعظم جانب من جوانب الفكر الأرسططاليسي، الجانب الذي بقى خلال العصور بناء متكاملا شامخا. فالأبحاث في المنطق الصوري في العالم العربي الآن، كانت قاصرة، لم تعرض له إلا من نواحي جزئية، ولم تتناول تاريخه الشامل خلال العصور، وتطور أفكاره العديدة، ولم يظهر اى كتاب على الاطلاق لبحث الموضوع بحثا وافيا فرايت- وقد كان لي حظ التخصص العلمي في المنطق الصوري فكانت هذه المحاولة التى أقدمها للقارئ الآن في هذا الكتاب وكان منهجي في وضعه، تاريخيا، وموضوعيا في الآن عينه، أعرض للفكره عند أرسطو ، ثم أتناولها عند من تلاه منمفكرين وأحيانا أتكلم بأسلوبهم ، حتى يعيش القارئ في فكر صاحب الفكرة وقد قدمت للقارئ آراء المفكرين المحدثين حتى السنوت الاخيرة، ثم اعرض للافكار عرضا موضوعيا، فأوضحها في ذاتها. ولم أضمن الكتاب من أرائي الخاصة سوى القليل، ولم أتعرض لغير مباحث المنطق الصوري. ولست أدعى أني ألممت بالموضوع كاملا ولكنني حاولت أن اقدم للقارئ الجوهر.

نوشتار حاضر شرحی است بر رساله((تفاحیه)) یا((تفاحه)) که از دست نوشته‌های مرحوم آقا نجفی استخراج و به اهتمام((مینوی)) و ((مهدوی)) به طبع رسیده است . این رساله حاصل بحث و گفت و گوهایی است که ارسطو در آخرین لحظات عمر خود، در بستر بیماری با شاگردانش انجام داده و مضامین آن عبارت‌اند از :زندگی، دوری از نفس، محبت، طلب دانش و علم و نظایر آن .کتاب شامل این بخش‌هاست :((شرح کوتاهی از احوال و آثار آقا نجفی))، ((پیش گفتار مصحح))، ((بابا افضل کاشانی))، ((رساله تفاحیه))، ((اختلاف نسخ))، ((شرح ترجمه بابا افضل))، ((فهرست اعلام)) و ((فهرست مدارک پی‌نوشت‌ها)) .

نوشتار حاضر از دو بخش تشکیل یافته است. در بخش اول پس از شرح مختصری بر زندگی‌نامه ارسطو، منطق و فلسفه ارسطویی تعریف و نقد گردیده است. بخش دوم کتاب به بررسی نظریات "دکارت"، موسس مکتب شناخت شناسی اختصاص دارد. موضوعات کتاب در قالب این عناوین فراهم آمده است: "تعریف و هدف منطق ارسطو"، "خطا در نقل فلسفه ارسطو"، "تعریف فلسفه از نظر ارسطو"، "روش‌های شناخت در فلسفه ارسطویی"، "شناخت از دیدگاه دکارت"، "غیر مادی بودن ذهن از دیدگاه دکارت"، "دلایل دکارت بر اثبات خدا" و "وجود اشیای خارجی".