جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف این مطالعه که با روش کیفی و با ابزار مصاحبه و مشاهده صورت گرفت این است که، نگرش توسعه دولت محور بعنوان الگوی غالب بر توسعه روستائی تا چه حد در شکل گیری مهاجرت روستائیان به شهر تاثیرگذار بوده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که نگرش توسعه دولت محور با ایجاد حس وابستگی به دولت و ایجاد روحیه مصرف گرائی و نیاز محور کردن روستائیان از یک سو و همچنین عدم استقبال همه جانبه از مشارکت روستائیان در توسعه و عمران روستائی از طرف دیگر، روستائیان را دچار انزوای اجتماعی و اقتصادی نموده است که اثرات مخرب آن در شکل گیری مهاجرت به شهر مشهود بوده است. از آنجا که اهالی روستای چشمه علی اکبر در تعیین سرنوشت خود کمتر دخیل بوده اند، اعتماد آنها به ویژه اعتماد نهادی آنها نسبت به دولت کمرنگ گردیده است. عدم اطمینان برای برآورده شدن فرانیازها و داشتن درآمدی دائمی برای آینده در بین آنها رو به خاموشی گراییده است که آسیب های اجتماعی آن در مهاجرت به شهر هویدا می باشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه عوامل اجتماعی و فرهنگی با نگرش مردان نسبت به مشارکت در برنامه های تنظیم خانواده انجام شده است. این مطالعه به شیوه پیمایشی و به وسیله پرسشنامه بر روی 383 نفر مرد متاهل 25 تا 50 ساله شهر شیراز صورت گرفته است. چارچوب نظری مورد استفاده در این بررسی نظریه کنش اجتماعی تالکوت پارسونز بوده است.یافته های این پژوهش در بخش توصیفی حاکی از آن است که نگرش پاسخگویان نسبت به مشارکت مردان در برنامه های تنظیم خانواده چندان مثبت نبوده است و متغیرهای واسط در این پژوهش مانند ترجیح جنسی، ارزش های دینی، نگرش های مرد سالارانه جنسیتی و ترس از عوارض وسایل جلوگیری، رابطه معنی داری با نگرش پاسخگویان داشته اند؛ هر چند که این متغیرها به عنوان عوامل فرهنگی در ارتباط معنی داری با متغیرهای اجتماعی قرار داشته اند. در مجموع نتایج این پژوهش بر نقش مردان در برنامه های تنظیم خانواده و متغیرهای فرهنگی موثر بر آن تاکید می کند.

از آن جا که وضعیت شهرها در رشد اقتصادی کشور عاملی تعیین کننده محسوب می شود، برای رفع موانع و مشکلات فراروی آن ها، رویکردهای متعددی مورد بررسی و استفاده قرار گرفته است. راهبرد توسعه شهر (CDS) نیز رویکرد جدیدی است که در کمتر از یک دهه اخیر وارد حیطه ادبیات توسعه شهری دنیا شده و اخیرا در ایران نیز مورد توجه قرار گرفته است. در اواخر دهه 1990 سازمان ائتلاف شهرها با پشتیبانی بانک جهانی، مرکز سکونت گاه های انسانی سازمان ملل (UN-Habitat)، بانک توسعه آسیا و چند سازمان دیگر، به عنوان حامی، برای جذب کمک های بلاعوض به منظور سرمایه گذاری در شهرها، آغاز به کار کرد. این سازمان با توجه به بحران های مدیریتی، جمعیتی و اقتصادی موجود و افزایش روزافزون فقر و ناکارآمدی رویکردهای مدیریتی و شهرسازی، که گریبان گیر کشورهای در حال توسعه است، رویکرد راهبرد توسعه شهر (CDS) را به عنوان ابزاری جهت کمک به پیشبرد فرآیند و اجرای برنامه های توسعه شهرها، پیشنهاد نمود. راهبرد توسعه شهر، بر پایه برنامه ریزی استراتژیک، با در نظر داشتن چشم اندازی مشارکتی و در طی فرآیندی مشارکتی، بر اصلاح حاکمیت شهری، رشد اقتصاد محلی و کاهش مداوم و نظام مند فقر در نواحی شهری تاکید دارد. در این مقاله تلاش شده است به مفاهیم‌، اجزا و مصادیق این رویکرد، با تاکید بر یک نمونه عملیاتی (شهر کرمان) پرداخته شود و نتایج آن به بخش های موثر در حوزه مدیریت توسعه شهری اعلام گردد. این نتایج با توجه به حوزه فعالیت نهادهای متولی مدیریت شهری (شهرداری و شورای شهر) و بخش های موثر در توسعه شهر، تنظیم و ارایه می شود و طیف متناسبی از اهداف و راهبردهای متناظر آن را در بخش های کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در بر می گیرد.

در آغاز قرن بیست و یکم، شرکت های تعاونی مصرف، به عنوان پیشگام نهضت تعاون و اولین نوع رسمی شرکت های تعاونی در جهان، همچون انواع دیگر شرکت های تعاونی، با بحران هایی چون بحران سرمایه، ایدئولوژی، مشروعیت و مدیریت مواجه هستند. این بحران به حدی جدی است که فلسفه وجودی آن ها را نیز تحت الشعاع قرار داده است. این شرایط بر بیشتر کشورهای دنیا از جمله ایران حاکم است. اتحادیه بین المللی تعاون به عنوان مهم ترین مرجع رسمی نهضت تعاون در جهان، معنی دارساختن عضویت اعضا در شرکت های تعاونی را کارسازترین راه کار جهت رویارویی با این بحران ها می داند. به همین دلیل، کمیته بین المللی تحقیقات این اتحادیه، مطالعات گسترده ای انجام داده و از کشورهای عضو نیز خواسته است تا تحقیقات مشابهی را انجام دهند. این پژوهش به پیروی از این رویکرد جهانی برای بنای چارچوب نظری خود مفاهیم و نظریه های مرتبط با مشارکت و عوامل موثر بر آن را با تاکید بر سرمایه اجتماعی به طور عام و همین مفاهیم را با تاکید بر سرمایه اجتماعی در شرکت های تعاونی مصرف کارمندی به طور خاص مورد بحث و بررسی قرار داده است. با توجه به تاثیر عوامل زمینه ای بر مشارکت و نیز ضرورت انعطاف پذیری روش مورد استفاده این تحقیق، رویکرد غالب در انجام این پژوهش کیفی است، اما از روش های کمی نیز استفاده شده است. گردآوری اطلاعات با بهره گیری از انجام مطالعه موردی ابزاری و توضیحی و استفاده از ابزارهای مشاهده نظام مند و غیرمداخله ای، پرسش نامه و مصاحبه طراحی شده و بررسی اسناد انجام گرفته است. نمونه گیری از اعضا جهت تکمیل پرسش نامه تصادفی است و با همه اعضای هیات مدیره، بازرسان و مدیر عامل مصاحبه هدفمند و طراحی شده انجام گرفته است. تحلیل داده ها نیز با استفاده از تحلیل محتوا و بهره گیری از الگوی به کارگیری قیاسی مقوله ها انجام گرفته است تا در نهایت، به نظریه ای زمینه ای بینجامد. نظریه ای که بتواند برای افزایش مشارکت اعضا در تعاونی های مصرف کارمندی به کار گرفته شود.راه کارهای پیشنهادی برای افزایش مشارکت اعضا در شرکت های تعاونی مصرف کارمندی، با رویکرد افزایش سرمایه اجتماعی در دو شکل شناختی و ساختاری در حوزه های دارای زمینه و ظرفیت تحقق مشارکت اعضا در این نوع شرکت ها، ارائه شده است.

لزوم نیل به توسعه پایدار یکی از نیازهای ضروری در جامعه امروز ایران است و در این راستا توسعه اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد اصلی فرآیند توسعه بیان گر کیفیت سیستم اجتماعی در راستای دستیابی به عدالت اجتماعی، افزایش کیفیت زندگی و توانمندی انسان ها است. بنابراین از یک سو، با توجه به ارتقای سطح رفاه و کیفیت زندگی زنان که جزو لاینفکی از این فرآیند تعریف شده است و با توجه به افزایش روند رو به رشد جمعیت زنان سرپرست خانوار در طی سال های اخیر نیازمند نگاه ویژه به مسایل و مشکلات این قشر می باشیم. پژوهش حاضر نیز با هدف بررسی وضعیت، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی زنان سرپرست خانوار در استان ایلام (زنان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی) انجام شده است. این پژوهش به شیوه پیمایشی و به وسیله پرسش نامه و مصاحبه در بین 371 نفر از زنان سرپرست خانوار در سال 1387 صورت گرفته است، که یافته های پژوهش نشان می دهد زنان سرپرست خانوار در این استان به لحاظ اشتغال و تحصیلات فرزندانشان مشکل نداشته ولی دارای مشکلات اقتصادی، اجتماعی همچون بی سوادی، تحصیلات پایین، عدم رفاه و کمبود وسایل امکانات زندگی، سکونت در محله های حاشیه ای و پایین شهر هستند.

مشارکت کنشی اجتماعی است که عمل کنش گران را برای رسیدن به اهدافشان تسهیل می کند. مشارکت به مفهوم عمومی آن به عنوان عمل گروهی، پیشینه ای به درازای زندگی بشر و سابقه طولانی در حیات اجتماعی و فرهنگی مردم ایران دارد و با مفاهیمی چون تعاون، هم کاری و یاری گری مرتبط است. این مقاله با رویکرد جامعه شناختی به بررسی امثال داستان نامه می پردازد و در آن مشارکت به عنوان یکی از مولفه های سرمایه اجتماعی در داستان نامه بهمنیاری مورد کاوش قرار می گیرد. ضرب المثل ها به عنوان صدای درونی هر ملتی انعکاس دهنده پنهان ترین زوایای زندگی مردم و هم چنین منبع درخوری برای پژوهش های مردم شناسی، جامعه شناسی و روان شناسی به شمار می آیند. تحقیق و پژوهش مشارکت در ضرب المثل ها به عنوان بخشی از فرهنگ عامه می تواند ما را از میزان انعکاس ابعاد مشارکت در جوامع سنتی آگاه کند و هم چنین در تسهیل کنش های هدف مند در جامعه امروز نیز نتایج پرثمری برجای گذارد. بررسی 6016 مثل در کتاب داستان نامه بهمنیاری نشان می دهد که از میان مولفه های سرمایه اجتماعی، مشارکت اجتماعی یکی از پر تراکم ترین زبان زدهای اجتماعی و اخلاقی مردم در جوامع سنتی محسوب می شده است. مشارکت پس از اعتماد دومین مولفه ای است که در داستان نامه تکرار شده است و با شاخص های مشارکت دوسویه (هم یاری)، مشارکت برون سویه (دگریاری)، مشارکت اجباری، مشارکت مبتنی بر تقسیم کار، مشارکت ابزاری و مشارکت مشورتی تقسیم بندی شده است. دستاورد این پژوهش ناظر بر این است که در میان انواع مشارکت، مشارکت برون سویه (دگریاری) بالاترین بسامد را به خود اختصاص داده است.

انسجام اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد سرمایه اجتماعی، از شاخص های توسعه اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در کشورها به شمار می رود. یکی از گروه های عمده جامعه که شرکت آنان در روند اداره آن و توسعه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ضروری به نظر می رسد، جوانان هستند. مطالعه فرهنگ سیاسی جوانان که یکی از بزرگ ترین گروه های جمعیتی در کشورهای در حال توسعه محسوب می شود، اهمیت خاصی برای ثبات سیاسی و پویایی جامعه دارد. هدف از نگارش این مقاله بررسی تاثیر رسانه های ارتباط جمعی بر انسجام اجتماعی جوانان در شهر تبریز است. روش تحقیق پژوهش در جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها، روش پیمایشی است. این مطالعه بر روی 384 نفر از دختران و پسران شهر تبریز صورت گرفته است. برای جمع آوری اطلاعات، از پرسش نامه استفاده شده است که اعتبار آن، به روش صوری، و پایایی آن، به کمک آماره آلفای کرونباخ سنجیده شده است و داده ها از طریق نرم افزار SPSS16 تحت محیط ویندوز تجزیه و تحلیل شدند. با تقسیم انسجام اجتماعی به چهار متغیر (گرایش به ارزش های اجتماعی، احساس تعلق اجتماعی، گرایش به انتظام اجتماعی و مشارکت اجتماعی)، به همراه در نظر گرفتن سه نوع وسایل ارتباط جمعی (رسانه های چاپی، رسانه های الکترونیک و رسانه های دیجیتال)، مشاهده شده است که همبستگی های معناداری میان مصرف رسانه و انسجام اجتماعی پاسخ گویان وجود دارد.

بدون مشارکت زنان، توسعه پایدار تحقق پیدا نمی کند. بنابراین سرمایه گذاری برای آموزش دختران از عوامل موثر در دستیابی به توسعه می باشد. میزان مشارکت زنان در دانشگاهها که بهترین مراکز پیشرفت و تربیت متخصصان است، نشانه ای از توسعه هر کشور محسوب می شود. زنان تحصیلکرده، نقشهای اجتماعی، فرهنگی موثرتری ایفا می کنند که این مشارکت فعال باعث روند توسعه پایدار کشور می شود. از طرفی بالا رفتن سطح تحصیلات زنان نیز موجب گسترش مشارکت آنان در فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی می شود. همچنین افزایش تحصیلات سبب بالا رفتن سن ازدواج، کاهش موالید، کوچک شدن خانواده، ارتقای سطح زندگی و تغییر نگرش جامعه نسبت به حضور زنان در بازار کار می شود. با توجه به این موارد پیش بینی می شود که نرخ مشارکت زنان در عرصه اشتغال در سالهای آینده افزایش پیدا کند. این مقاله به تبیین وضعیت زنان در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاهها، مراکز آموزش عالی کشور و آثار آن بر اشتغال دانش آموختگان زن می پردازد. جامعه آماری، دانشجویان دانشگاههای دولتی کشور می باشد. با استفاده از روش کتابخانه ای (اسنادی) و بررسی گزارشهای آماری می توان گفت:حضور دختران در طی سالهای 1376-1386 در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناس ارشد، دکتری حرفه ای و دکتری تخصصی از رشد سالیانه ای برخوردار بوده است.تعداد دانشجویان دختر در مقطع کارشناسی ارشد در گروههای علوم انسانی و فنی و مهندسی افزایش پیدا کرده است، اما میزان افزایش تعداد دختران در گروه فنی و مهندسی بسیار کمتر از میزان افزایش پسران در همان گروه است.تعداد زنان در سطح دکتری تخصصی در گروه فنی و مهندسی در حال افزایش است و در گروه علوم انسانی افزایش تعداد زنان نسبت به سالهای گذشته بیشتر از مردان بوده است.افزایش سطح تحصیلات زنان در سالهای اخیر، بویژه در سطح آموزش عالی، چشم انداز افزایش نرخ مشارکت زنان را در سالهای آتی پیش رو قرار می دهد. هر چقدر زنان در آموزش عالی و کسب تجربیات تحصیلی مشارکت بیشتری داشته باشند، شانس بیشتری برای توسعه شغلی و نیل به مشاغلی با مراتب بالاتر خواهند داشت.

توجه به جایگاه زنان در برنامه های توسعه دارای اهمیتی کلیدی است زیرا مشارکت زنان در عرصه های گوناگون اقتصادی، سیاسی، و فرهنگی، از شاخص های مهم توسعه انسانی و پایدار مورد نظر سازمان ملل متحد در تعیین درجه توسعه یافتگی محسوب می شود. نادیده گرفتن زنان به عنوان نیمی از منابع انسانی جامعه چرخ توسعه جامعه را کند می کند. به منظور تحقق توسعه انسانی توجه به جایگاه نقش آفرین زنان در فرایند توسعه کشور و تامین مطالبات این قشر عظیم در برنامه های توسعه ای و کلان کشور ضروری است.این پژوهش به دو پرسش اساسی که «از منظر تئوریک و عملکرد اجرایی، برنامه های پنج گانه توسعه، چه تفاوت ها و همانندی هایی به لحاظ توجه به جایگاه زنان با هم دارند؟ و کدامیک از برنامه های توسعه کشور، در توجه به جایگاه زن در فرایند توسعه عملکرد موفق تری داشته است؟ پاسخ می دهد. فرضیه اصلی در پاسخ به پرسش اصلی این است: «به نظر می رسد توجه به جایگاه زنان در برنامه های پنج گانه توسعه بر روی محور حداقل ها و حداکثرها در نوسان بوده، حداقل ها از برنامه اول شروع شده و در برنامه چهارم و پنجم به سمت حداکثرها پیش می رود. در مجموع توجه به جایگاه زن در فرایند توسعه کشور در برنامه های سوم، چهارم و پنجم توسعه، دارای روندی رو به بهبود و پیشرفت بوده است.» روش تحقیق در این مقاله، روش توصیفی-تحلیلی است. جایگاه زنان در قانون اساسی، و برنامه های پنج گانه توسعه به صورت مقایسه ای واکاوی می شود.

توانمند سازی زنان یکی از اهداف توسعه انسانی است و به معنای افزایش شناخت و خود آگاهی، قابلیت اعتماد و گسترش آزادی انتخاب زنان توسط خودشان است. برخی اندیشمندان توانمند سازی را به معنای افزایش مشارکت می دانند، در عین حال مشارکت نیز به عنوان یکی از عوامل تسهیل کننده توانمند سازی به کار می رود.مبنای نظری مربوط به توانمندسازی زنان برای مشارکت در توسعه با نظریه های فمینیستی، بخصوص نظریه فمینیست های لیبرال که از برابری فرصت ها برای زنان، همانند مردان، سخن می گویند و نیز نظریه تواناسازی نشات گرفته از تلاشهای فمینیست ها در کشورهای جهان سوم در ارتباط است. تحقیق حاضر بر اساس یک نمونه 300 نفری به روش پیمایشی در شهر اصفهان انجام گرفته است. برای بدست آوردن اطلاعات این تحقیق از پرسش نامه استفاده شده است.یافته های پژوهش حاکی از آن است که عواملی مانند بالا بردن تحصیلات، افزایش سلامتی، اعطای استقلال مالی و حق مالکیت قانونی به زنان، رفع تبعیض در بازار کار و حذف باورهای سنتی به توانمندسازی زنان کمک می کند.