جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

رویکرد قرآن به جریانهای عرفانی در جهان اسلام

نویسنده:

فاروق صفی زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

جریان شناسی عرفان اسلامی - ایرانی براساس متون منثور قبل از قرن هفتم

نویسنده:

سمیه جباپور زرگ‌آباد

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

متون عرفانی , تفسیر , جریان شناسی , ادبیّات‌ فارسی , عرفان اسلامی , اصطلاحنامه تصوف , تصوف عاشقانه , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی , قرن هفتم هجری قمری , قرن هفتم هجری قمری

چکیده :

اگر منشأ و خاستگاه عرفان و تصوّف اسلامی – ایرانی را با دوران آغازین اسلام مصادف بدانیم، از آن زمان تا قرن های مدیدی، تحوّلات و جریان های مختلفی در آن به منصّه ظهور رسیده است. عرفان و تصوّف درختی است که جریان ها و مکاتب مختلف صوفیانه، چون شاخه های متعدّدی از آن سر برآورده است. افکار و نظریّات گوناگونِ مطرح شده در تصوّف و عرفان را می توان از لحاظ تاریخی ، یا محیط جغرافیایی رایج در آن ، یا به لحاظ دوران رشد و انحطاط و یا به لحاظ مضمون و محتوای غالب بر آثار عرفانی و صوفیانه، تقسیم بندی کرد. آن چه می تواند در ظهور یک جریان جدید در تصوّف موثّر باشد، علاوه بر بینش و عقاید شخصی هر صوفی و عارفی، شرایط محیطی ، فرهنگی ، سیاسی و اجتماعی نیز می باشد. هر کدام از صوفیه و عرفا با دیدگاه ها و باورهای خاصّ خود به این مشرب عظیم فکری می نگریستند و با همان افکار و عقاید به تعریف اصول و مبانی تصوّف و عرفان می پرداختند. عدّه ای از صوفیه معتقد بودند که طریقت عارفانه باید در چارچوبی که شریعت تعیین کرده است، تعریف شود و هر گونه تخطّی از آن را بدعت می شمردند. عدّه ای نیز چنان بر مذهب و سنّت پافشاری می کردند که تصوّفی را که بر اساس آن مذهب و سنّت خاص نبود، نمی پذیرفتند. این گروه از صوفیان، مذهب و سنّت را از شریعت هم مهمّ تر می دانستند. گروه دیگری از صوفیان هم از آن جوّ خشک و بی روح و ذوق حاکم بر تصوّف، فاصله گرفتند و با دمیدن روح ایرانی در آن، تصوّف را پرشور و رونق کردند. اینان در مخلوقات زیبا به دنبال جمال الهی بودند و عاشقانه و بی هیچ سدّ و مانعی با خداوند ارتباط برقرار می کردند. عدّه ای فیلسوف هم از تصوّف ایرانی و اسلامی سر برآوردند و بدون توجّه به اصول مدوّن و از پیش تعیین شده صوفیان قبلی، مباحث عرفانی را با نگاهی متفاوت مطرح کردند. ظهور و رواج هر جریانی به معنی کنار رفتن مکتب و جریان دیگر نبود و چه بسا که دو یا چند جریان که اختلاف مشرب و طریقه زیادی با هم داشتند، هم زمان در تصوّف جریان داشتند. این مطلب را از همان دوران آغازین تصوّف می توان مشاهده کرد.

مشخصات اثر

عنوان :

جریان شناسی گرایش تربیتی در تفاسیر قرآن

نویسنده:

ابوالفضل کاظمی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , جریان شناسی , گرایش تفسیری , تفاسیر , اصطلاحنامه علوم قرآنی , تفسیر تربیتی

چکیده :

نگرش‌های جدید به تفسیر قرآن باعث ایجاد گرایش‌های مختلفی در تفسیر شده است. از جمله‌ی این-گرایش‌ها، گرایش تربیتی است. در گرایش تربیتی مفسر با تکیه بر مبانیِ انتظار تربیت از قرآن، انسان ساز بودن برنامه‌ی تربیتی قرآن و بیان حوزه‌های مختلف تربیت در قرآن به شرح و بسط مسائل تربیتی می‌پردازد. از حوزه های تربیت که در علوم تربیتی نیز مطرح است می توان به پنج محور مهم اشاره نمود. تبیین تعریف تربیت و مبانی و اصول و اهداف تربیت؛ خانواده و نقش آن در تربیت؛ مسأله ی رشد و توجه به دوره های مختلف تربیت؛ ارتباط تعلیم با تربیت و نقش محیط در تربیت از جمله ی محورهای اساسی در حوزه ی تربیت می باشد. بررسی تفاسیر مختلف نشان می‌دهد که میزان توجه مفسّران به مسائل تربیتی یکسان نیست، به طوری که برخی از تفاسیر به طور ویژه و با یک رویکرد نسبتاً ثابت در ذیل آیات مختلف به شرح و بسط و توضیح مسائل تربیتی پرداخته‌اند که می‌توان آنها را جزء تفاسیر تربیتی برشمرد. تفاسیر پرتوی از قرآن، روشن و نور از اینگونه تفاسیرند. از طرفی برخی از تفاسیر جامع نیز به برخی از مسائل تربیتی کلّی همچون مبانی و اصول و اهداف و یا مسائل تربیتی را مورد نظر داشته‌اند که نمی‌توان از این تفاسیر با عنوان گرایش تربیتی یاد کرد، همان طور که نمی‌توان این میزان توجه به مسائل تربیتی را نادیده گرفت، لذا می‌توان از این-گونه تفاسیر با عنوان تفاسیر جامع با رویکرد تربیتی، یاد نمود. تفاسیر المیزان، نمونه و من وحی القرآن در این دسته جای می‌گیرند. علاوه بر این، تفاسیر دیگری نیز با عنوان تفاسیر تربیتی شهرت پیدا کرده‌اند، امّا در آنها صرفاً نکاتی تربیتی دیده می‌شود. زیرا اکثر این تفاسیر توجّه چندانی به مسائل تربیتی ندارند. علّت اصلی شهرت این تفاسیر به تربیتی را می‌توان در توجّه نکردن به معنای صحیح گرایش تربیتی و توجه نداشتن به مسائل آن پیگیری کرد. تفاسیر المنار، المراغی، الکاشف، من هدی القرآن، فی ظلال القرآن، احسن الحدیث، مخزن العرفان و... از این دسته‌اند.

مشخصات اثر

عنوان :

جریان‌شناسی اجتماعی- سیاسی روحانیت

نویسنده:

حسین فخر زارع

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

تکثر , جریان شناسی , روحانی , روحانیت , حوزه های علمیه

چکیده :

درک صحیح از تحولات سیاسی- اجتماعی ایران از جمله نیازهای مبرم نسل کنونی است، این مقصد زمانی که با پیوندهای دینی آحاد جامعه هم‌افق شود ضرورتی دوچندان می‌یابد. از آن‌جا که در دوران شکوهمند انقلاب اسلامی، روحانیت ایران به عنوان یکی از اقشار متخصص و معمار جامعه در زمینه‌های دینی، علمی، سیاسی و اجتماعی قلمداد می‌شوند، بی‌شک جریان‌های فکری درون این سازمان که در سرنوشت نظام سیاسی اجتماعی نقش‌آفرین بوده، موجب شناخت صحیح‌تری نسبت به مسائل مختلف جامعه و نوع مواجهه با رخدادهای علمی، سیاسی و اجتماعی خواهد شد. اگرچه شناخت دقیق و روایت واقع‌بینانه از این جریان‌های فکری به‌طور دقیق و کامل میسر نیست؛ زیرا این جریان‌ها دارای اصول مکتوبی نیستند که بتوان به توصیف کامل آنها پرداخت، بلکه فرایندی هستند که در برابر تحولات و رویدادهای گوناگون عکس‌العمل نشان داده‌اند. البته، با قدری تسامح می‌توان جریان‌های فکری روحانیت کنونی در حوزه‌های علمیۀ ایران را از زاویه‌های مختلفی گونه‌شناسی کرد. این مقاله جریان‌های مزبور را از پنج منظر مورد بررسی قرار داده است که هر یک از منظرها خود دارای تکثرهای گوناگونی‌اند. لازم‌ به ذکر است به جهت روشن نبودن دقیق تمامی زوایای جریان‌های برشمرده شده در مقاله، و همچنین جهت رعایت اختصار، از ذکر نام افراد فعال در هر یک از جریان‌ها خودداری شده و تنها به توصیف اصول فکری و رویکردهای اساسی آنها بسنده شده است.

صفحات :

از صفحه 4 تا 25

مشخصات اثر

عنوان :

بازخوانی عوامل پیدایش و انحطاط انشعابات انحرافی شیعه در غیبت صغرا

نویسنده:

نقی پور طیبه, سلیمیان خدامراد

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

مهدویت , شیعه , امامیه , الامامیه , شیعه , مهدویت , الشیعة , جریان شناسی , معرفة التیارات , المهدویة , الإمام المهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) , دوران غیبت صغرا , مرحلة الغیبة الصغری , امام زمان

چکیده :

پیشوایی معصومان علیهم السلام، به دو دوره تقسیم شده است: دوره حضور و دوره غیبت. هر یک از این دوره ها، دارای ویژگی هایی متمایز از دیگری است. یکی از ویژگی های دوره حضور، فراهم بودن همه زمینه های راهنمایی مردم به سوی حق و دوری از انحرافات و بی راهه ها بوده که در دوره پس از آن، با غیبت امام علیه السلام، زمینه پدیدآمدن و گسترش جریان های انحرافی توسعه یافت.البته دیری نپایید که بیش تر این جریان های باطل و مدعیان دروغین، به سبب هدایت های ظاهری و باطنی امام غایب، روشنگری های نایبان خاص و تلاش علمای زمان، چون کف روی آب، نابود شده، به تاریخ پیوستند.این نوشتار در پاسخ به این پرسش است که چه عواملی بر فرایند شکل گیری و اضمحلال انشعابات انحرافی شیعه در غیبت صغرا، تاثیرگذار بوده و چه پیامدهایی داشته اند.بازخوانی و بررسی سه گروه: عوامل زمینه ساز، ادامه دهنده و انحطاط، و سرانجام پیامدها؛ این پژوهش را شکل داده است.

صفحات :

از صفحه 127 تا 146

مشخصات اثر

عنوان :

تبیین معنایی اصطلاح علمای ابرار با تأکید بر جریانات فکری اصحاب ائمه

نویسنده:

محمدجعفر رضایی,نعمت الله صفری فروشانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

امام , اتقیا , جریان شناسی , پیامبر

چکیده :

«علمای ابرار» اصطلاحی است که برخی از اصحاب ائمه در توصیف جایگاه ایشان به کار بردند. برخی با تکیه بر این اصطلاح نتیجه گرفته اند که این اصحاب به مقاماتی مانند عصمت، علم خطاناپذیر و ... برای ائمه معتقد نبوده اند. درپی بررسی جریان های فکری اصحاب ائمه در مسئله علم امام و تلاش در راستای مفهوم شناسی واژه های مرتبط، به این نتیجه میرسیم که «عالِم» را برخی از اصحاب در تقابل با گروهی دیگر به کار برده اند تا چگونگی ارتباط میان امام و فرشتگان را با ارتباط میان پیامبران با فرشتگان متفاوت معرفی کند. در نگاه این گروه، ائمه نیز که گاهی از آنها با عبارت علما یاد میشود، مانند انبیا با فرشتگان مرتبط هستند؛ اما سنخ این رابطه از نوع تحدیث و الهام است. امام فرشته را چه در خواب و چه در بیداری نمیبیند؛ ولی فرشته گاه با او سخن میگوید. ابرار اتقیا نیز که در روایات امامیه در مورد ائمه به کار رفته، ناظر به مقامی معادل عصمت است.

مشخصات اثر

عنوان :

بازشناخت جریان شناسی شعر مشروطیت

نویسنده:

علوی مقدم مهیار, قلی زاده محمدرضا

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

سنت گرایی , جریان شناسی , نوگرایی , شعر مشروطیت , عوامل برون ساخت و درون ساخت

چکیده :

اگـر بتوان ادبـیات را آیـینه جامـعه دانسـت که در آن فــراز و فـرود فرهــنگ و انـدیشـه بازتابانده می شود، سنت پذیری و سنت گذاری و نیز سنت و نوآوری در آن جایگاه بارزی دارد. برای شناخت هر چه بیشتر این جایگاه، مباحث جریان شناسی ادبی، به خوبی می تواند پژوهشگر را با عوامل برون ساخت و درون ساخت ادبیات، «تحول» در چارچوب پویایی و «انحطاط» در چارچوب ایستایی و دلایل این پویایی و ایستایی آشنا کند. جریان شناسی ادبی، بررسی شناخت فرایند در حال تحول ادبیات از سنت به سوی نوگرایی است. چون شعر مشروطیت با بافت اجتماعی، سیاسی و انقلابی این دوره پیوند نزدیکی دارد، به مثابه آیینه ای بازتابنده واقعیتهای جامعه آن روز است، شعر دوره گذار و انتقال است و حد واسط بین سنت و نوگرایی به شمار می رود، جریان شناسی شعر این دوره اهمیت و ضرورتی خاص می یابد؛ به ویژه که مشروطیت بارزترین نمود آغاز تحول از سنت به نوگرایی است. از ضرورتهای جریان شناسی شعر مشروطیت، آشنایی با پیشینه تاریخی جریان شناسی شعر این دوره، پرداختن به اصول و مبانی نظری شعر مشروطیت، توجه به پیوندهای جریان شناختی بین شعر مشروطیت و انقلاب مشروطیت و عوامل موثر در این بررسیها و پژوهشهاست. جریان شناسی شعر مشروطیت و دیگر دوره هایی که ویژگیهایی همانند این دوره دارد، پژوهشی بایسته است که در مطالعات دوره معاصر جایگاه ارزنده ای دارد.

صفحات :

از صفحه 89 تا 115

مشخصات اثر

عنوان :

جریان شناسی سیاسی جامعه اسلامی از فتح مکه تا رحلت پیامبر (ص)

نویسنده:

سمیه بخشی زاده

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , جریان شناسی , جامعه اسلامی , جریان‌های سیاسی

چکیده :

ساکنان جزیره‌العرب در فاصله زمانی فتح مکه تا رحلت پیامبر (ص) در حال کسب بزرگ‌ترین تجربه‌ی سیاسی خود بودند. در این برهه از زمان مردمی که فهم سیاسی ایشان در حد پذیرش نظام‌های پدرسالارانه بود؛ در پرتو اسلام به سمت تشکیل امت اسلامی و حکومت متمرکز پیش ‌‌رفتند؛ و به لحاظ اجتماعی دوره‌ای متفاوت از قبل را تجربه کردند. علی رغم اینکه به نظر می‌رسد در این دوره زمانی با وجود شخص پیامبر(ص) جریان‌های جانبی و حاشیه‌ای در صحنه سیاست حکومت اسلامی وجود نداشته است. اما شواهد و قراینی وجود دارد؛ که حاکی از فعالیت این جریان‌ها در بستر جامعه به منظور کسب امتیاز جانشینی حضرت رسول(ص) است.پژوهش حاضر به منظور شناسایی این جریان‌ها، در فاصله زمانی فتح مکه تا رحلت پیامبر(ص)، از روش سنخ شناسی که یکی از گونه‌های مطالعات توصیفی با رویکرد تلفیقی است بهره گرفت. نتیجه حاصل از این بررسی شناسایی پنج جریان سیاسی به محوریت قبایلی همچون خزرج،اوس،بنی‌امیه،بنی‌هاشم و جریانی با محوریت ابوبکر، عمر و ابوعبیده در عرصه سیاسی جامعه اسلامی بود.

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید