جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مباحث مهم فلسفه‌ی ملاصدرا اثبات عالم مثال است.مسأله‌ی عالم‌ مثال،از قدیم مورد بحث بوده است که در میان فیلسوفان نامبردار جهان اسلام، حکمای مشاء،به ویژه شیخ الرییس منکر وجود این عالم بوده‌اند.شیخ اشراق با طرح ادله‌ی عقلی و با استناد به مکاشفات شهودی خود،کوشیده است وجود این‌ عالم را اثبات کند،هرچند به این علت که خیال را منفصل می‌داند،در رد اشکال‌های وارد بر نظریه‌اش موفق نبوده است. در این مقاله،بعد از طرح بحث عالم مثال از نظر ملاصدرا و ذکر اموری که با نظریه‌ی عالم مثال نزولی قابل تبیین است،به رابطه‌ی عالم مثال صعودی با تجرد قوه‌ی خیال پرداخته شده،بدین وسیله علاوه بر شناسایی بیشتر عالم مثال نزولی‌ از نظر ملاصدرا،اهمیت تجرد قوه‌ی خیال متصل که از ابتکارات بارز و ارزشمند این فیلسوف مبرز است نیز اثبات شده است؛چرا که با اثبات تجرد این قوه، صدر المتألهین توانست بسیاری از اشکالات موجود در باب معاد جسمانی را مرتفع‌ و عوالم برزخی در قوس صعود را اثبات کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 75 تا 102

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تناسخ و مسخ در حکمت متعالیه

نویسنده:

علی ارشدریاحی ,افسانه صباغان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی, بهار و تابستان/ 1391

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , ملاصدرا , ابطال تناسخ , مسخ در قرآن , علامه طباطبایی , حکمت متعالیه , تناسخ مطلق , تناسخ , تناسخ صعودی , تناسخ ملکوتی , تناسخ ملکی , تناسخ نزولی , مسخ , ابطال تناسخ , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , ح. امام ششم(حضرت امام صادق ع) , تناسخ از نظر ملاصدرا , آراء و اندیشه های ملاصدرا , آیه 166 اعراف , اقسام تناسخ , اندیشه فلسفی ملاصدرا , تناسخ از نظر علامه طباطبایی , علی ارشد ریاحی , ملاصدرا شیرازی , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار)

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 72 تا 85

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حدوث نفس انسانی از دیدگاه فلاسفه اسلامی و سازگاری آن با آموزۀ «عالم ذرّ»

نویسنده:

علی ارشد ریاحی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: دانشگاه قم, تابستان / 1391

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , علم حصولی , حدوث نفس , ابن سینا: ابوعلی سینا , آیه میثاق , رویت قلبی خداوند , مجرد , وحدت نفس , حدوث و قدم , حقیقه و رقیقه , منشا کثرت , تعلق نفس به بدن , وجود نفس قبل از بدن , ماهیت عالم ذر , رابطه تدبیری نفس و بدن , جسمانیت الحدوث و روحانیت البقاء (فلسفه) , قاعده «الواحد» , نفس در حکمت مشاء , نفس در حکمت متعالیه , توجیه کثرت در عالم , وحدت عقلی نفس , وجود تجردی موجودات , علامه طباطبایی , ابن سینا , حسن حسن زاده آملی , اصطلاحنامه فلسفه , علم نفس , شهاب الدین سهروردی(شیخ اشراق) , علی ارشد ریاحی , عالم ذَر‌‌ , ملاصدرا شیرازی

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 43 تا 62

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی مسأله اراده خداوند از منظر حکمت متعالیه و مکتب تفکیک

نویسنده:

علی‌‌‌‌‌ارشد ریاحی، زهره نصر

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, تابستان/1392

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

کیف نفسانی , معتزله , ملاصدرا , صفات ثبوتی , اشاعره , سنخیت , الامامیه , صفات الفعل , المرید , الکیفیه النفسانیه , الفاعل المختار , علت تامه , فاعل موجب , صفت فعل , صفات الهی در حکمت متعالیه , قرآن , صفت ذات , نظام اتم , صفات خدا , ترک فعل , مشیت , صفات فعلیه , صفات سلبی , ضرورت علی معلولی , ارادة الهی , امامان معصوم علیهم السلام , منشأ اراده , سلب صفت از ذات , سنخیت خالق و مخلوق , صدور معلول , مجبور بودن خداوند , ملاک اختیار , ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , محمد بن یعقوب کلینی , ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , صفات الهی , فعل فاعل مختار , اشاعره (اهل سنت) , معتزله (اهل سنت) , اراده الهی , اهل بیت(ع) , قدرت فاعل مختار , اراده فاعل مختار , علامه مجلسی , علامه طباطبایی , غلامحسین ابراهیمی دینانی , محمد بن یعقوب کلینی , حکمت متعالیه , کیف نفسانی , اجزاء علت تامه , صفات ذاتیه ( الهی ) , صفات فعلیه , مشیت فعلی , نظام اتم , فاعل موجب ( قادر ) , قرآن , کیف نفسانی , غلامحسین ابراهیمی دینانی , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , میرزا مهدی اصفهانی (بنیانگذار مکتب تفکیک) , شیخ مجتبی قزوینی , محمدرضا حکیمی (مکتب تفیک) , ابن بابویه، محمدبن علی(شیخ صدوق) , مکتب تفکیک , ح. امام ششم(حضرت امام صادق ع) , اسم مرید , صفات ثبوتی(مقابل سلبی) , صفات سلبی(عرفان نظری) , علی ارشد ریاحی , ملاصدرا شیرازی

شاپا (issn):

2383-2916

چکیده :

در اندیشۀ صدرالمتألهین، ارادۀ الاهی، علم او به نظام اصلح و از صفات ذات است. خداوند، علت تامۀ مخلوقات است و صدور فعل از او، ضروری می‌‌‌‌‌باشد. در مقابل دیدگاه صدرا، به باور اهل تفکیک، ارادۀ الاهی نه به معنای علم، بلکه به معنای قدرت و سلطه بر فعل و ترک است؛ و در نتیجه، از صفات فعل به شمار می‌‌‌‌‌آید. با چنین توصیفی، خداوند، فاعل مختار است و نتیجۀ قول به علت تامه بودن او، فاعل موجب بودن او است. از جمله اشکالاتی که پیروان مکتب تفکیک بر دیدگاه ملاصدرا وارد کرده‌‌‌‌‌اند، اشکال به معنای اراده و ضروت علی و معلولی میان خداوند و مخلوقات است که منجر به فاعل موجب بودن خداوند می‌‌‌‌‌گردد. در این نوشتار، دیدگاه صدرالمتألهین در تقابل با مکتب تفکیک در باب ارادۀ الاهی، بررسی شده و به اشکالاتی پاسخ داده شده است که پیروان مکتب تفکیک در این باره بر صدرا وارد کرده‌‌‌‌‌اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 51 تا 70

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نظریه«اصالت وجود» و نوآوری های فلسفی حاصل از آن نظریه در حکمت متعالیه

نویسنده:

علی ارشد ریاحی، مھدی گنجور

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد, زمستان/1391

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , حکمت متعالیه , حرکت جوهری , امکان فقری , اصالت وجود , وحدت در کثرت , ملا عبدالله زنوزی , مرتضی مطهری , علامه طباطبایی , غلامحسین ابراهیمی دینانی , حکمت متعالیه , امکان فقری , اصالت وجود , وحدت در کثرت , غلامحسین ابراهیمی دینانی , عبدالله جوادی آملی , سید جلال آشتیانی , تاثیر نظریه اصالت وجود در حکمت متعالیه , تعالی وجود , ابن عربی , علی ارشد ریاحی , مهدی گنجور , ملاصدرا شیرازی , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار)

شاپا (issn):

9112-2008

چکیده :

مسئلۀ اصالت وجود که از اساسی‌ترین مسائل فلسفۀ اولی می‌باشد، یکی از شاخصه‌های اصلی فلسفۀ صدرالمتألهین است و اکثریت قریب به اتّفاق مباحث حکمت متعالیه، مبتنی بر آن قلمداد شده است. تا آنجا که متعالیه بودن حکمت ملاصدرا را به دلیل تعالی وجود و «وجود» را اولین و آخرین حرف او در این نظام فلسفی دانسته‌اند.<br /> ملاصدرا در کشف و یا برهانی کردن بسیاری از مسائل فلسفی از قبیل تشکیک وجود، امکان فقری، حرکت جوهری، سریان علم و قدرت در موجودات و بسیاری از مسائل مربوط به قوّه و فعل، و صنع و ابداع، مدّعی ابتکار و نوآوری است.<br /> نوشتار حاضر، ضمن بررسی جایگاه اصالت وجود در حکمت متعالیه، به بیان نتایج و برکاتی که از قول به اصالت وجود، عاید این مکتب شده و موجب نوآوری‌هایی در آن گردیده است، می‌پردازد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 9 تا 27

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقد و بررسی تأثیر آرای فلسفی صدرا پیرامون واجب‌الوجود بر فهم او از آیات قرآن

نویسنده:

علی ارشد ریاحی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران, پاییز و زمستان/ 1389

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , حکمت متعالیه , ملاصدرا , قوس نزول و صعود , جهان نفس , برهان صدیقین (اثبات خدا) , الله , نور , کتاب مفاتیح الغیب (ملاصدرا) , فیض مقدس , وجود منبسط , ارسال رسل , تفسیر قرآن ملاصدرا , کتاب المبدا و المعاد , فیض اقدس , شهادت صفاتی خداوند , شهادت فعلی خداوند , شهادت قولی خداوند , فتق , تدبیر عالم , 01. خداشناسی (کلام) , صفات الهی , تدبیر عالم , انبیاء(ع) , قرآن , قاعده بسیط الحقیقه , تفسیر قرآن , زبان دین (مسائل جدید دین شناسی) , علامه طباطبایی , حسن حسن زاده آملی , حکمت متعالیه , برهان صدیقین , برهان بسیط الحقیقه , تجلی الهی , اصطلاحنامه علوم قرآنی , تفسیر قرآن , فتق , رتق , رتق , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , مظهر وجود مطلق(وجود منبسط) , علی ارشد ریاحی , ملاصدرا شیرازی

شاپا (issn):

2008-9422

چکیده :

در این مقاله تأثیر آرای فلسفی صدرا درباره «واجب الوجود» بر فهم او از آیات قرآن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. به این منظور، همه کتب تفسیری و فلسفی صدرا مطالعه و مواردی که او، تحت تاثیر آرای مذکور، از آیات قرآن معناهایی غیر از معناهای ظاهری برداشت کرده جمع آوری شده‌اند. سپس با توجّه به سایر آیات و روایات، و معنای ظاهری و شأن نزول و سیاق آیاتِ مورد بحث، و قرائن موجود در آن‌ها، و با توجّه به خصوصیّاتی که پیرامون موضوع مذکور در فلسفه ذکر شده است، و همچنین نظر به استحاله لوازم عقلی برخی از تفاسیر صدرا، صحّت و سقم برداشت‌های مذکور معلوم شده و این نتیجه به دست آمده است که از 7 تفسیری که صدرا تحت تاثیر آرای مذکور ارائه داده است، تنها در یک مورد می توان برخی مطالب را تأیید کرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 11 تا 24

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقد و بررسی نظریه «عقول» و تأثیر آن در فهم صدرا از آیات قرآن

نویسنده:

علی ارشد ریاحی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

شیراز: دانشگاه شیراز, پاییز/1383

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

قلم , عقل فعال , خلقت , ملکوت , عالم امر , اسماء الهی , قاعده امکان اشرف , واسطه فیض الهی , صادر اول , افلاک , قرآن , روح , تفسیر قرآن , قاعده «الواحد» , فرمان الهی , طور , نظریه عقول , فهم ملاصدرا از قرآن , مفتاح الغیب , اجرام آسمانی , مدبرات , رسول کریم , ظل , مدد الهی , مفاتح , خزانه , ید الله , جنود الهی , ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , ناصر مکارم شیرازی , شخصیت ها , علامه طباطبایی , حسن حسن زاده آملی , ناصر مکارم شیرازی , اصطلاحنامه علوم قرآنی , تفسیر قرآن , حضرت آدم(ع) , حضرت ابراهیم(ع) , چ. امام پنجم(حضرت امام باقر ع) , ح. امام ششم(حضرت امام صادق ع) , علی ارشد ریاحی , ملاصدرا شیرازی

شاپا (issn):

2251-6123

چکیده :

در این مقاله نظریه «عقول» و تأثیر آن در برداشتهای صدرا از آیات قرآن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.<br /> به این منظور کلیه کتاب های صدرا اعم از تفسیری و فلسفی، مطالعه قرار گرفته و مواردی که او تحت تأثیر نظریه «عقول» معنایی خلاف معنای ظاهر آیات ارایه داده، جمع آوری شده است. سپس با توجه به سایر آیات، روایات، قراین عقلی، شأن نزول و قراین لفظی معنای آن آیات به دست آمده و با توجه به خصوصیاتی که برای عقول (در فلسفه) اثبات شده است، صحت و سقم برداشت های صدرا از آن آیات، معلوم شده و انطباق آن آیات بر عالم عقول، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق و بررسی به این نتیجه دست یافتیم که جز در 3 مورد، در سایر موارد (حدود 20 مورد) تفسیر<br /> صدرا و فهم او از آیات قرآن غیر قابل قبول است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 1 تا 22

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تناسخ و معاد جسمانی در حکمت متعالیه

نویسنده:

علی ارشد ریاحی، افسانه صباغان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد, پاییز و زمستان/1392

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , اسفار , ملاصدرا , معاد جسمانی , کتاب مفاتیح الغیب (ملاصدرا) , عالم البرزخ , التناسخ , تناسخ نزولی , قیامت , تهافت الفلاسفه , تناسخ صعودی , آکل و مأکول , بهشت و جهنم , بدن اخروی , تناسخ صعودی , تناسخ مطلق , تناسخ نزولی , ابطال تناسخ , اهل بیت(ع) , شبهه آکل و مأکول , عالم برزخ , عالم قیامت , معاد جسمانی , معاد جسمانی , نسخ ( تناسخ ) , اعاده بدن , المبدأ و المعاد , بدن عنصری , قیام صدوری , علامه مجلسی , سید ابوالحسن رفیعی قزوینی , قیام صدوری صور نفسانی , علامه طباطبایی , غلامحسین ابراهیمی دینانی , حکمت متعالیه , بدن , بدن اخروی , بدن دنیوی , تناسخ , نسخ , جهنم , بهشت , ابطال تناسخ , نفس انسان , غلامحسین ابراهیمی دینانی , شهاب الدین سهروردی(شیخ اشراق) , ابوحامد غزالی طوسی , شمس الدین محمد شهرزوری , بودا , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , امامان معصوم علیهم السلام , تناسخ محدود , طبایع عالم ماده , علی ارشد ریاحی , ملاصدرا شیرازی , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار)

شاپا (issn):

9112-2008

چکیده :

در این مقاله سازگاری قول به استحاله تناسخ و اعتقاد به معاد جسمانی در حکمت متعالیه مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور ضمن تعریف و ذکر اقسام تناسخ، محذوراتی که موجب شده است فلاسفه حکمت متعالیه تناسخ را محال بدانند، جمع آوری شده است و سپس با توجه به آراء این حکماء در مورد چگونگی معاد جسمانی، مشخص شده است که هیچ یک از آن محذورات در معاد جسمانی وجود ندارد و در نتیجه قول به استحاله تناسخ با اعتقاد به معاد جسمانی کاملاً سازگار است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 9 تا 30

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نظریه نفس کلی و نفوس افلاک و تأثیر آن در فهم صدرا از آیات قرآن

نویسنده:

علی ارشد ریاحی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران, تابستان/1383

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , قوای نفس , قضا , قدر , شواهد الربوبیه , کتاب مفاتیح الغیب (ملاصدرا) , لوح محفوظ , شرح اصول کافی , صادر اول , الاسفار , ام الکتاب , صادر اول , قرآن , فلک , نفس کلی , مراتب علم الهی , علامه طباطبایی , افلاک , قضاء , قدر , لوح محفوظ , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن کریم , ام الکتاب , کتاب مبدأ و معاد , ملاصدرا و نظریه نفس کلی و نفوس افلاک , ب. امام اول(حضرت امام علی ع) , تفسیر المیزان (کتاب) , علی ارشد ریاحی , ملاصدرا شیرازی

شاپا (issn):

1010-4968

چکیده :

نظریة «نفس کلی و نفوس افلاک» در این مقاله با توجه به بطلان مبانی آن که از طبیعیات قدیم گرفته شده، ابطال گردیده و تأثیر آن بر فهم صدرا از آیات قرآن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. به این منظور، با بررسی تمام کتب تفسیری و فلسفی صدرا، مواردی که او آیات قرآن را بر نفس کلی و یا نفوس افلاک منطبق کرده، جمع آوری شده است. سپس با توجه به سایر آیات، روایات، معنای ظاهری و سیاق آیات و قرائن موجود در آنها، معنای آن آیات به دست آمده و با توجه به خصوصیاتی که برای نفس کلی و نفوس افلاک در فلسفه ذکر شده، صحت و سقم انطباق آن آیات بر این نظریة، معلوم و این نتیجه به دست آمده است که نمی توان هیچ یک ازچهارده موردی را تأیید کرد که صدرا آیات قرآن را بر این نظریه تطبیق کرده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 161 تا 178

مشخصات اثر

ثبت نظر