جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جلد ششم از موسوعه درباره موضوعات مختلف فقهی و بخش مهمی از کتاب درباره قواعد فقهی و یک بخش مفصل هم درباره وقف بحث می کند.

در مقاله پیش رو جرم آدم ربایی از منظر فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گرفته و با ارائه دیدگاههای فقیهان شیعه و سنی در این زمینه و با رویکرد به نظر فقهی حضرت امام خمینی(س) در باب سرقت، به نحو تحلیلی به ربودن انسان آزاد چه صغیر و چه کبیر، پرداخته شده است. از بعد حقوقی نیز با طرح آرای حقوقدانان معاصر و نقد و بررسی هر یک از این دیدگاهها و همچنین تبیین رویه قانونگذار در این باب به صورت مفصل، اقدام شده و در انتهای بحث، بررسی تطبیقی ماده 631 ق. م. ا. و ماده 621 همان قانون صورت گرفته است.

القرآن الكريم و روايات المدرستين نوشته علامه سيد‌‎مرتضى عسكرى و به زبان عربى است كه در سه جلد نگارش يافته است. نویسنده در اين كتاب به نقد و بررسى رواياتى كه اهل سنت و شيعه دربارۀ قرآن كريم روايت كرده‌اند مى‌پردازد.محور بحث در اين كتاب دو اثر؛ یكى از عالمى شيعى؛ یعنى محدث نورى به نام «فصل الخطاب في تحريف كتاب ربّ الارباب» و ديگرى از عالمى سنى به نام احسان الهى ظهير با نام «الشيعة و القرآن» مى‌باشد.هريك از اين دو نویسنده درصدد نقد و ارزيابى يكديگر برآمده‌اند.نویسنده كتاب قسمتهایى از اين دو اثر را كه مربوط به ابحاث قرآنى است نقل و به نقد و بررسى آنها مى‌پردازد. نویسنده قبل از ورود در بحث در جلد اول كتاب، كه در واقع مدخل ورود به بحث اصلى است-به بررسى ويژگى‌هاى جامعه عصر نزول پرداخته و در پایان روايات ذيل را با واقعيت‌هاى تاريخى ناهمخوان مى‌يابد.روايات جمع‌آورى قرآن، روايات زياده و كاستى در قرآن، روايات اختلاف مصاحف، روايات نسخ و إنساء، روايات اختلاف قرائات يا قرائتهاى مختلف و... در جلد اول نویسنده جامعه عرب جاهلى عصر نزول را از چهار زاويه مورد بررسى قرار مى‌دهد: نظام قبيله‌اى؛ وضع اقتصادى جزيرة العرب نظام اجتماعى آن أديان در عصر جاهليت. در بخشى ديگر «تاريخ قرآن» مورد بررسى قرار گرفته و قرآن و آنچه در آنست يعنى معارف دينى و احكام و آداب اسلامى و اقسام معرفت، ويژگى‌هاى سوره‌هاى مكى قرآن؛ یعنى ويژگى‌هاى ادبى و فكرى اين سوره‌ها، داستان شروع دعوت به اسلام كه با دعوت خويشاوندان نزدیک آغاز و با دعوت تمام قبايل عرب پایان يافت، مقابله قريش با قرآن، سياست پيامبر در مورد قرائت و إقراء، تدوين قرآن در مكه و ويژگى‌هاى جامعۀ اسلامى در زمان پيامبر اكرم در اين بخش مورد بحث واقع شده و در پایان اين جلد به توضيح اصطلاحات اسلامى و قرآنى نظير:وحى، قرآن و كتاب و مصحف، سورة و آيه، جزء و حزب و غيره پرداخته شده است.

سنن أبي‌داود، تأليف ابى‌داود سليمان بن اشعث بن اسحق سجستانى (متوفى 275ق)، يكى از جوامع اوليه حديث اهل سنت (صحاح سته) است. اين كتاب نزد محدثين از جهت صحت بعد از صحيحين در مرتبه سوم قرار دارد. ابو داود دارای آثار مختلف علمی ؛ از جمله کتاب المسائل است که در آن به پرسش های احمد بن حنبل پاسخ گفته است. ابو داود به دنبال آن بود تا احادیثی را گرد آورد که برای استدلال فقهاء به کار می آمد و احکام از آنها استنباط می شد، بر این اساس کتاب سنن خود را فراهم آورد. ابوبکر بن داسه یکی از راویان سنن از ابو داود این سخن را نقل کرده است: از روایات رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پانصد هزار روایت نگاشتم و از میان آنها ۴۸۰۰ حدیث انتخاب کردم و روایات صحیح و نزدیک به صحیح را در آن آوردم. او کتاب خود را پس از نگارش به رؤیت احمد بن حنبل رسانده و او کتابش را مورد تأیید قرار داد.

مجموعه چهارجلدی "یسالونک " را می توان کتاب احکام فقهی اسلام دانست که در آن مسائل فقهی مطرح و حول و حوش آن بحث می شود و حکم حلال و حرام و مباح ، مستبحب و مکروه آن مساله روشن می شود. مباحث این مجلد: معاملات، حلال و حرام، سرقت، روزه، نماز ، نماز جماعت و...

بسیار قابل تامل است که خداوند به کلام خود نام "ذکر" و رسول خود نام "مذکر" نهاده است و به آیه‌های بسیار برمی‌خوریم که در منطوق آنها آمده است . (ماهوالا ذکرللعالمین). وقتی خداوند پیامبر را، فقط بعنوان مذکر (یادآوری‌کننده) و کلامش را بعنوان یادآوری معرفی می‌کند، می‌توان دریافت که باید در این دو ذکر مفهوم بلند و مهمی نهفته باشد. (فذکر انما انت مذکر). چنانکه می‌دانیم تنها دانستن، یک شخص را به عمل وانمی‌دارد و کمتر کسی است که ارزش را از ضد ارزش تشخیص ندهد. اما در مرحله عمل کمتر کسی است که به ارزشها عمل کند. آنچه آدمی راموفق می‌کند، اراده و همت عالی اوست نه فقط علم او; و چیزی که اراده را نیرو و توان می‌بخشد، ذکر و یادآوری اوست . و ذکر است که ابتدا به قلب و سپس به اعضاء توان می‌دهد. اعتقاد به وجود خداوند اگر در همه نباشد، در اکثریت است ولی کسانی دارای ایمانی نیرومند هستند که، خداوند را بیشتر یاد می‌کنند و او را همیشه حاضر می‌بینند. یک جامعه نیز تابع همین قانون است . یک قوم نیاز مبرم به آگاهی از گذشته خود و کشور خود دارد البته نه فقط به صورت واژگانی در کتابهای تاریخی بلکه گذشته‌ای که برایش قابل رویت و قابل لمس باشد و گذشته آن و نکات مثبت یا منفی آن را یادآوری کند. شکستهای تجربه‌شده را، دوباره تجربه نکند و نقاط مثبت را در خود تقویت نماید و با حفظ آثار گذشتگان، مجد و عظمت آنان را مایه افتخار کند و از بدیهای آنان عبرت گیرد. این آثار نه تنها از لحاظ تاریخی و باستانی، بلکه از نظر فرهنگی و اجتماعی نیز بسیار حائز اهمیتند آثاری که خاستگاه آن تمدنهای بزرگی چون سومر، آشور، بابل و ... بوده، و تاکنون هستند. باید این آثار را ببینیم تا از تاریخ کشور خود آگاهی داشته باشیم و نظر بیافکنیم بر اقوام گذشته که چه کردند و چه شدند. "قل سیروا فی الارض فانظروا کیف کان عاقبه المجرمین" نمل، 69 ما خود را ایرانی می‌دانیم و وقتی به گذشته ان نظر می‌اندازیم از شکستها متاثر می شویم. برای مثال شخص ایرانی نیست که تاریخ ایران را بخواند و از فساد شاهان گذشته، دلش مالامال از اندوه نگردد. از فسادی که در دربار پادشاهان ساسانی بوده و تا یکی دو قرن حاضر امتداد می‌یابد. هیچ ایرانی غیرتمندی نیست که تاریخ قاجار را بخواند و بر شاهان این دوره نفرین نکند. همچنین در مقابل این اندوه، قلبمان از افتخارات گذشته آن مسرور می‌گردد و به وجود افرادی چون بوعلی‌سینا، فردوسی، مولانا و... افتخار می‌کند. لذا باید به این دوستیها افتخار کرد و از بدیهای گذشتگان عبرت گرفت . هان ای دل عبرت‌بین از دیده عبرکن هان ایوان مدائن را آئینه عبرت داناین سرور و تاثر به خاطر پیوندی است که هر قوم با گذشته خود دارد و آن را جزء خود می‌داند و از هر چندی نسبت به اعمال گذشته، به قضاوت می‌نشیند. آنچه که یک نسل را به نسل پیش از خود پیوند می‌دهد فرهنگ و تمدن است . و آن همچون میراثی از نسلی به نسل آینده منتقل می‌شود. این فرهنگ و تمدن در آثار گذشتگان جای گرفته است . چه اینها صورت کتاب و شعر یا بناها و یا وسایل دیگر باشد و در هر خطی از کتابی و یا سنگی از بنائی، اندیشه‌ای نهفته شده است که ما بی‌نیاز از آن نیستیم. بخصوص سرزمین ایران که در هر زمان کانون و مهد علم و ادب بوده است .

این رساله گامی است در تقریب مذاهب که آن دارای ثمرات بیشمار است از جمله فواید آن این است که باعث اتحاد و همبستگی مسلمین و رشد و شکوفائی و قوام و استحکام فرهنگی می‌شود. یکی از کتبی که در زمینه تطبیق مذاهب فقهی نوشته شده، کتاب الفقه‌علی‌المذاهب‌الاربعه تالیف عبدالرحمن‌بن‌محمدعوض جزیری است . وی فقیهی از علمای الازهر بود که در سال 1299 ه، در جزیره شندول مصر متولد شد، و در بین سالهای 1313 تا 1326 ق، در دانشگاه الازهر تحصیل و سپس تدریس کرد و بعد عضو ((هیئت علمای برجسته)) شد. او در سال 1360 ق، در حلوان وفات یافت . (2) نویسنده نظریات چهار مذهب فقهی معروف اهل سنت را درآن آورده است ، این کتاب پنج جلد است که جلد اول آن در ((عبادات)) و جلد دوم و سوم در ((معاملات)) و جلد چهارم در ((احوال شخصیه)) و جلد پنجم در ((حدود و قضاء)) می‌باشد، نظریات اهل سنت این رساله ترجمه بخش حدود این کتاب است .

کتاب شریف ((بدایه‌المجتهد و نهایه‌المقتصد)) همانگونه که از نامش پیداست ، کتابی است که برای استفاده افراد علاقه‌مند به مبانی اجتهاد و آشنائی به بسیاری از مسائل و فروع احکان فقه مذاهب مختلفه اهل سنت ، تالیف و تصنیف گردیده است و انصافا" کتابی است که در عین اختصار بسیار پربار و سودمند است . آنچه که بیشتر بر اعتبار و منزلت کتاب می‌افزاید شاید سه مسئله باشد:1 - مقام والای علمی مولف محترم مالکی مذهب آن که علاوه بر اجتهادش در فقه و تصدی منصب قضا که عملا" با مشکلات قضائی و فقهی برخورد داشته، به بسیاری از علوم متداول زمانش تبحر و تسلط داشته است : 2 - قدمت زمانی کتاب با توجه به اینکه در قرن ششم هجری نوشته شده - و نزدیکی نسبی زمان نویسنده با صدر اسلام و نتیجتا اعتبار مستندات و مدارک آن، اعتماد بیشتر خواننده را بخود جلب نموده و وی را به فهم و شناخت و استنباط مبانی و منابع احکام فقه، آنگونه که به واقع نزدیکتر باشد، کمک و هدایت می‌کند 3 - بررسی تطبیقی و مقایسه‌ای فقه مذاهب گوناگون اهل سنت و ریشه‌یابی و تعلیل موارد اختلاف . این جزوه دارای دوبخش است : بخش اول ترجمه کتاب بدایه می‌باشد و بخش دوم شامل شرح حال مختصری از فقها و راویان و صحابه و تابعینی که به مناسبتهای مختلف در کتاب مذکور از آنان یادشده و نیز توضیح پاره‌ای لغات و اصطلاحات حقوقی و فقهی و نیز مقایسه فقه شرایع با کتاب بدایه و بعضی از مسائل و فوع اضافی مطرح شده در شرایع .

سرقت شرعی ‌یکی از‌عوامل‌ اجرای‌حد در‌اسلام معرفی‌شده است.ولی‌در‌مورد آن,‌در‌میان مذاهب‌اسلامی‌اختلاف‌نظر‌وجود دارد.نوشتار‌حاضر‌در‌جهت تقریب‌ مذاهب‌اسلامی‌ و‌آشنائی‌آن ها‌ با یکدیگربه رشته‌ی تحریر‌در‌آمده است.در‌این تحقیق تلاش شده است تا دیدگاه‌های فقهای‌ مذاهب‌اسلامی ,بدون طرفداری از یک مذهب و مرام خاص,و‌مسائل گوناگون مربوط به‌ موضوع سرقت وچگونگی تحقق‌حکم کیفری آن به صورت مقایسه‌ای در اختیار خواننده قرار گیرد.در خلال مباحث, نگاهی گذرا به مقوله‌ی فضای‌مجازی و‌سرقت داده ها نیز شده است.