جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این مقاله، معنای زمان در فلسفه هگل و تفکر هیدگر بررسی می شود. بعد از گزارش رأی هگل راجع به زمان، نقد بنیادین هیدگر از مفهوم زمان هگلی عرضه می شود و سپس از رأی و نظر خود هیدگر درباب زمان که به زعم هیدگر دقیقا در تقابل با دیدگاه هگل است و زمان اصیل محسوب می گردد سخن گفته می شود. به اعتقاد هیدگر، تلقی هگل از زمان در ادامه یا درچارچوب مابعدالطبیعی غرب است درحالی که نظر خودش در این باب از مابعدالطبیعه فراتر رفته و اندیشه ای بدیع به شمار می آید.

یکی از موارد مواجهه هیدگر با فلسفه هگل، نقد مفهوم زمان اوست. از نظر هیدگر، زمان هگل زمان گذشته، عرفی و متعارف (vulgar) و بازخوانی صرف فیزیک ارسطوست. شارحان متعددی از جمله دریدا، ملابو، ترایورز و دیگران نقدهایی بر این نحوه تفکر هیدگر وارد دانسته اند. یکی از مهمترین نقدها در تفسیر هیدگر از زمان هگل این است که نقد او صرفا مبتنی بر فلسفه طبیعت هگل و نه بر اساس تمامی دقائق فلسفه اوست. در این بررسی نشان داده می شود که او همچنین در این مساله، بیش از اندازه در نقش صوری زمان به عنوان نفی نفی اغراق کرده است. در پایان نتیجه گیری می شود برخلاف تفسیر هیدگر، آینده بخش مهمی از فلسفه هگل است و مراحل متعددی از زمان در فلسفه او وجود دارد. بدین ترتیب زمان هگل را عرفی و متعارف دانستن، مورد تردید قرار می گیرد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

گرچه شهرت چنان است که مساله معناداری زبان، گزاره ها و مدعیات دینی از دهه بیست سده بیستم مطرح گردید لیکن بررسی نزاع های متفکران و مکاتب الهیاتی و فلسفی نشان می دهد که این مناقشه یکی از موضوعات مهم و تاثیرگذار در تاریخ تاملات فلسفی - دینی به شمار می آید. از دوره تسلط رهیافت الهیات سلبی (نخستین رویکر در معناداری زبان دین) تا واپسین نظریه یعنی کارکردگرایی (دیدگاه آلستون از پیروان ویتگنشتاین متاخر) روش های گوناگون و گاه متضادی ارائه گردید. در یک تقسیم بندی کلان با سه روش سنتی و سه روش جدید در زبان دین مواجه هستیم. فلسفه دین هگل در کدام روش و رهیافت قرار دارد؟ الهیات سلبی از دوره افلاطون آغاز و با فلوطین به نحو نظام مند پایه گذاری گردید. (ر.ک.: Plotinus, 1996, vol. 2) و سپس با گزاره معروف دیونوسیوس آریوپاگی مبنی بر اینکه «هیچ سلب و ایجابی را به خدا نمی توان نسبت داد» (Dionysius, 1920, ch. 4 5) تبیین و تکمیل شد. از الهیات سلبی تا الهیات تمثیلی آکویناس هزار سال گذشت که مهم ترین پرسش آکویناس در زبان دین طرح شد. وی در اثر معروفش «جامع الهیات» سوال می کند که آیا انسان می تواند با زبان متعارف و طبیعی و با محدودیت های مربوط به عالم انسانی، از دین، خالق، امر نامتناهی و امور متعالی سخن معنادار بیان کرده و کسب معرفت نماید؟ وی بیان تمثیلی را تنها روش سخن گفتن معنادار درباره دین و خدا برمی شمارد ( Aquinas, 8006, I. C.32-33). آکویناس دو رویکرد را در نظریه تمثیل پایه گذاری کرد: تمثیل اسنادی و تمثیل تناسبی. هگل با بیان این گزاره که زبان دین اندیشه تصویری و استعاری است (هگل، 1382، 599) به نظریه تمثیلی نزدیک است اما گرایش هگل به تمثیل اسنادی است که خداوند به نحو حقیقی واجد محمولات و صفات بوده و از طریق خداست که سایر موجودات واجد این محمولات می شوند. لذا هگل خداوند را عینی وجود تلقی می کند که هدف همه ادیان ایجاد خودآگاهی انسان برای فهم جدایی از مطلق و کوشش (عبادت و پرستش در باور هگل) در اتحاد با اوست. به زعم هگل آگاهی در درون خود، سبب می شود که خدا را در آن بشناسد و با او اتحاد یابد (همان، ص 665). به دلیل اهمیت بسیار تمثیل اسنادی است که متفکران مهمی چون فردریک فره (Frederich Ferre) اعتقاد دارند که اساس نظریه آکویناس در الهیات تمثیلی بر تمثیل اسنادی است (Ferre, 1967. Vol. 1, p.). سومین روش سنتی، دیدگاه جان دانس اسکوتوس معاصر آکویناس می باشد. کاستی های الهیات تمثیلی او را واداشت که به اشتراک معنوی یا زبان تک معنا (univocal) میان زبان انسانی و زبان دین روی آورد. اسکوتوس معتقد بود که ما وحی و دین معنادار و معرفت بخش داریم لذا باید آن ها را در ساختار زبانی فهم کنیم. (Scouts, 1983, p. 604) وی نظریه سکوت و سلبی را که از آگوستین سرچشمه گرفت و تا دیدگاه اشتراک لفظی (equivocal) بسط یافت، به طور قاطع رد کرد. در سده بیستم سه گرایش عمده در زبان دین و معناداری آن شکل گرفت: نهضت پوزیتیویسم، نظریه ابطال پذیری و بالاخره نظریه بازی های زبانی ویتگنشتاین متاخر که هر سه رویکرد در مقاله جهت ایضاح منطق درونی روش ها مورد بررسی قرار می گیرند. پرسش اساسی مقاله این است: اندیشه های هگل در حوزه دین را در کدام رویکرد می توان قرار داد؟ آیا برای هگل مشکل معناداری زبان دین مطرح بود؟ هگل بر فرض توجه به معناداری زبان دین، گزاره ها و مدعیات دینی را معرفت بخش می داند؟ بدون توجه به دسته بندی های سه گانه دین در اندیشه هگل و تمرکز آراء او بر محتوا و حقیقت مطلق در مسیحیت می توان از معناداری زبان دین در اندیشه هگل سخن گفت؟ آیا اندیشه تمثلی یا تصویری زبان دین در تفکر هگل، همانندی با الهیات تمثیلی و خاصه تمثیل اسنادی آکویناس دارد یا خیر؟ فرضیه اساسی نوشتار آن است که هگل قائل به معناداری و معرفت بخشی دین بوده و با زبان انسانی می توانیم سخن معنادار درباره دین و امر متعالی بر زبان بیاوریم.

کارلایل تحت تاثیر تفکر آلمانی، تمایل طبیعی انسان را به طرف قهرمان پرستی می بیند، و به نظر او مردانی در دنیا وجود دارند که از طرف خدا به منظور هدایت و راهنمایی انسان انتخاب شده اند. بهترین اجتماعات آن هایی هستند که به وسیله این اشخاص هدایت می شوند. این قهرمانان می توانند در نقش های مختلف مانند پیغمبر، کشیش، شاه و ادیب ظاهر شوند. بیشتر آثار کارلایل بررسی تحول، وظایف و تاثیر این قهرمانان می باشد. دیدگاه کارلایل تحت تاثیر عقاید هگل در مورد رابطه بین سرور و برده می باشد که از دیدگاه هگل شخصیت سرور خودخواه است و خودکفایی مادی و معنوی خود را از راه استفاده از برده به دست می آورد. این رابطه عملی است چون ماهیت شخصیت برده اصولا از راه خدمت کامل می شود. کارلایل با محول کردن نقش سرور به خدا جنبه منفی این رابطه را خنثی می کند. در اواخر قرن نوزدهم یکی از قهرمان ها رابرت براونینگ شاعر معروف انگلیسی بود.

ترجمه ماشینی : نقطه عزیمت این اثر این است که مسئله اخلاق هگل را می توان به عنوان تلاشی برای حل مسئله حیاتی عصر مدرن درک کرد، یعنی پاسخی به مسئله جدایی که نشان دهنده جوهره عصر مدرن است. و در زندگی مدرن به اشکال مختلف خود را نشان می دهد. شواهد این تز ابتدا از طریق بازسازی تکامل خود مسئله اخلاق در مهمترین نوشته های هگل استنباط می شود. نکات اصلی تکامل این مفهوم عبارتند از: درک هگل از دین عامه یونانی، انتقاد از مسیحیت مثبت و نهادهای آن، و تلاش برای یافتن رسانه ادغام در مفاهیم عشق. نوشته ها و زندگی هگل از دوره ینا تغییرات مهمی را در درک هگل از مسئله اخلاق نشان می دهد و برای اولین بار تمایز بین این مفاهیم را معرفی می کند. با این حال، بیان نظری و مفهومی کامل مسئله اخلاق را می توان در نوشته های سیستماتیک هگل یافت: پدیدارشناسی ذهن، دایره المعارف علوم فلسفی و فلسفه حق. در این بخش از اثر، بحث‌های مهمی از مسئله اخلاق هگل (نقد اخلاق از منظر اخلاق) که بر جنبه‌های مختلف دریافت فلسفه روح عینی هگل در قرن 19 و 20 تأثیر گذاشت، مورد بحث قرار می‌گیرد. . این اثر نشان می‌دهد که هگل در مواجهه با مسائل اساسی جامعه مدنی مدرن، بازسازی مفهوم اخلاق را ارائه کرده و ثابت کرده است که برخلاف تصور باستانی اخلاق، مفهوم بازتابی مدرن اخلاق باید شامل مفهوم ذهنیت باشد. که اخلاق باستانی را ویران کرد.

ترجمه ماشینی: رمانتیسم آلمانی و اشتیاق آن نسبت به هند تحقیقات، ترجمه ها و تحلیل های تطبیقی ​​قابل توجهی از متون ادبی، مذهبی و فلسفی هند باستان انجام داد. از میان فیلسوفان آلمانی که به تفسیر و تفسیر این مطالب پرداخته‌اند، این پایان‌نامه به بررسی تفسیر و ساختار دین و فلسفه هندو توسط G.W.F.هگل و آرتور شوپنهاور می‌پردازد. تحلیل تفاسیر آنها نشان می‌دهد که هگل و شوپنهاور ساختار مفهومی سه‌گانه‌ای را تحمیل کرده‌اند که درون آن به دین و فلسفه هندو نزدیک شده، تفسیر و ارائه شده‌اند. هگل و شوپنهاور سه جنبه را به عنوان مفاهیم اساسی و تعیین کننده دین و فلسفه هندو شناسایی و جدا کردند: 1- اصل جهانی متافیزیکی، 2- جهان و موجودات خاص آن، و 3- عدم دوگانگی امر جزئی با اصل جهانی. هر دوی آنها استدلال کردند که اندیشه دینی هندو بر مفهوم برهمن به عنوان یک اصل جهانی پایدار می اندیشد، جهان و موجودات خاص آن را موهوم، موقت و ثانویه می داند و خروج کامل به غیر دوگانگی را با برهمن به عنوان دین مذهبی توصیه می کند. هدف فلسفی این پایان‌نامه همچنین نشان می‌دهد که ساختار سه‌گانه ذاتاً مرتبط است و مستقیماً از فلسفه‌های خود هگل و شوپنهاور نشأت می‌گیرد. این ساختار سه گانه نتیجه تلاش آنها برای ادغام، قرار دادن و تناسب دین و فلسفه هندو در پیش فرض های نظام های خود است. هگل اندیشه دینی هندو را برحسب ساختار دیالکتیکی سه گانه خود تحلیل کرد و آن را بدوی و غیر پیچیده و متعلق به مراحل اولیه رشد روح نقد کرد. شوپنهاور تلاش کرد تا با جستجوی توضیحات مشابه در دین و فلسفه هندو برای مبحث فراگیر خود از نمایندگی، اراده و انکار اراده، خویشاوندی با آن برقرار کند. این تحلیل با مقایسه تفسیر آنها با اطلاعات ارائه شده در منابع خود، مشخص می کند که هگل و شوپنهاور ساختار مفهومی سه گانه را با خواندن گزینشی منابع خود، بازسازی مکاتب فلسفی هندی، جداسازی و باز بافتی کردن نقل قول ها و توضیحات هندو، و پیکربندی مجدد مفاهیم، ​​تحمیل کردند. معانی مفاهیم این پایان نامه بیشتر اختلافات و تنش های مفهومی را در تفاسیر آنها از مذهب و فلسفه هندو نشان می دهد که به طور بالقوه سازگاری سیستم های خود را به چالش می کشد.

ترجمه ماشینی: گفتمان فلسفی معاصر امکان وجود مطلق را عمیقاً مشکل ساز کرده است. بنیاد متافیزیک آزاد هگل نشان می دهد که با خواندن دکترین مفهوم هگل در علم منطق او به عنوان شکلی از دیالته گرایی مطلق، منطق هگل از این مفهوم می تواند امکان وجود مطلق را توضیح دهد. ماس از طریق بررسی دقیق مفهوم جهان‌شمولی خود ارجاعی هگل در علم منطق خود نشان می‌دهد که چگونه مفهوم تکینگی هگل برای حل انبوهی از پارادوکس‌های متافیزیکی و معرفتی محور این مسئله طراحی شده است. او نشان می‌دهد که چگونه روایت انقلابی هگل از جهان‌شمولی، خاص بودن و تکینگی راه‌حل‌هایی را برای شش مشکلی که تاریخ فلسفه غرب را آزار داده‌اند ارائه می‌دهد: مشکل نیهیلیسم، مسئله نمونه‌سازی، مشکل تفاوت گمشده، مشکل تجربه‌گرایی مطلق، مشکل هستی الهیات و انسان سوم پسرفت. ماس نشان می‌دهد که تأیید و توسعه یک استدلال هستی‌شناختی تجدیدنظر شده برای وجود خدا توسط هگل برای اثبات ضرورت وجود مطلق طراحی شده است. ماس با پذیرش خوانشی متافیزیکی از معرفت شناسی آزاد پایه ریچارد دین وینفیلد، به طور انتقادی خوانش های غالب و بحث های معاصر را در پژوهش هگل درگیر می کند. بنیاد هگل متافیزیک آزاد برای محققان علاقه مند به هگل، ایده آلیسم آلمانی، فلسفه اروپایی قرن 19 و 20، متافیزیک، معرفت شناسی، و اندیشه معاصر اروپایی جذاب خواهد بود.

آنچه غالبا در تبيين نسبت انديشه کرکگور با آرا هگل مشاهده می شود اين است که بيشتر به تمايزهای او نسبت به هگل بسنده شده و کمتر به مولفه هايی توجه شده است که می تواند دليلی بر تاثيرپذيری او از هگل نيز باشد. نگارنده بر اين باور است که می توان با تحليل نحوه تحقق همين تمايزها، تاثيرپذيری کرکگور از هگل را نيز نمايان ساخت و از اين طريق، تبيين بهتری برای نسبت ميان اين دو ارائه داد. در تحليل تمايزها، از دو حيثيت «حفظ و حذف شدن»، مندرج در مفهوم «رفع» که يکی از مهم ترين مفاهيم فلسفه هگل است، استفاده شده و سعی بر آن بوده است تا در بستر اين تحليل، به بررسی تطبيقی آرای دينی اين دو فيلسوف پرداخته شود.

ترجمه ماشینی: هگل و وایتهد کاوشی دقیق از شباهت‌های بین این دو نماینده برجسته فلسفه نظام‌مند ارائه می‌کنند. برخی از برجسته‌ترین دانشمندان در فلسفه اروپایی و آمریکایی در اینجا گرد هم می‌آیند تا شباهت‌های تأثیر معاصر هگل و وایتهد، و همچنین در محتوای نظام‌های مربوطه و سبک‌های فلسفی آنها را بررسی کنند. این جلد با ارزیابی‌های مهم انتقادی، تطبیقی ​​و تاریخی از مسائل معاصر در متافیزیک، فلسفه علم، فلسفه ذهن، اخلاق، اندیشه اجتماعی، و فلسفه دین، تاریخ و فرهنگ در زمینه مشارکت‌های مهم آغاز می‌شود. هگل و وایتهد به این بحث ها پرداختند. نتیجه مجموعه ای از مقالات جدید پرشور در فلسفه سیستماتیک است که نشان دهنده کمک های پایدار این دو فیلسوف به فضای فلسفی معاصر در دو قاره است.