جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 40
بررسی انتقادی معرفت شناسی از منظر ابن تیمیه
نویسنده:
غیور الحسنین
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
معرفت شناسی سنگ بنیاد برای همه ی علمهاست، وآن علمها در اطراف این علم می چرخند. وجهان بینی وایدئولوژی هر مکتب فکری عقدی مبتنی بر معرفت شناسی است. وگروه وهابی سلفی راه وروش خاصی در اسلام دارند، مانند تکفیر مسلمان ها وتخریب قبور وامثال آن. وراه وروش خاص آنها بر دیدگاه ها ونظریه های ابن تیمیه استوار است. وبرای فهمیدن دیدگاه هایش بر خود لازم می دانیم به فهمیدن نظریه هایش در معرفت شناسی، وامکان ندارد بر نظریه هایش نقد کنیم مگر در میان دیدگاه های معرفت شناسی آن بتوانیم نقد کنیم. پس این پایان نامه رأی ابن تیمیه را در معرفت شناسی بررسی می کند. ورویکردی که محقق در تحقیق خود بر آن اعتماد می کند آن رویکردی توصیفی وتحلیلی است.ما در دوران بحث وبررسی به این نتیجه رسیدیم که منشأ علم ودانش از منظر ابن تیمیه وحی است که بر رسول -صلی الله علیه وآله وسلم- نازل شد وابن تیمیه آن را از راویان حدیث می گیرد. ومعتقد است که چیزی که رسول -صلی الله علیه وآله وسلم-آورده اند، وصحابه وتابعین از آن فهمیده اند حجت است، وما به این علمها احتیاج نداریم. واین مطلب مخصوص ابن تیمیه است که می گوید محسوس ومتخیّل موجود است، وچیزی که قابل احساس نیست وجود ندارد. وعقل وخیال ووهم را به حس ارجاع می دهد. پس معرفت حسی نزد او محور اصلی است، وخیلی اهمیتی دارد. وملاک در اختلاف نص است نه عقل.ابن تیمیه نظریه ی نومینالیسم را در معرفت شناسی مبنا قرار داده، وباور دارد که وجود واقعی خارج از ذهن است که آن وجود واقعی از جزئیات وموجودات معیّن ومشخّص تشکیل شده است، وکلّیات در خارج هرگز وجود ندارند. ودر حقیقت ابن تیمیه فکر نومینالیسم را به بالا ترین مقام رسانده حتی در زمینه شریعت نیز آن را قرار داده است. وموجودات ملکوتی در نظرش موجودات معین ومشخص هستند که در میان آنها ذات الهی وجود دارد. واز اینجا فهمیده می شود که او قائل به موضوع جسمانیت شده است.وتاکید می کند بر این مطلب که مقدم بودن شرع بر عقل همیشه در تعارض واجب است، چون عقل تصدیق می کند خبری را که شرع می دهد، وشرع در هر خبری که عقل می دهد تصدیق نمی کند.وابن تیمیه علم حضوری را از اساس انکار می کند. بنابر این از خودِ علم نفس که علم حضوری است انکار می کند. بلکه تفاوت می گذارد بین علم نفس ووجود نفس. ویقین دارد که خودِ وجود نفس خالی از علم است.
مشخصات اثر
"حس" در عرفان ابن عربی
نویسنده:
مهدی صدفی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
محورِ عمودیِ عالم و تقسیم‌بندی بالا و پایین همواره با نگاه اسطوره‌ای و فلسفی بشر آمیخته بوده است. چه‌بسا افلاطون نخستین کسی باشد که توانست با پُر رنگ کردن مرز بالا و پایین، نقش کانونی در ترسیم فلسفی عالم داشته باشد. در فضای فلسفۀ اسلامی به تَبَع سنت افلاطونی-ارسطویی آنچه قدر داشته و بر صدر نشسته «عقل» بوده است و «حس» همواره ذیل آن تعریف شده است. بنابراین سخن از «شرف حس بر عقل» در فضای فلسفۀ اسلامی و عرفان نظری، خرقِ اجماعی است که به آسانی درک نمی‌شود. ابن‌عربی با ردِّ نظرِ مشهور و طرحِ «شرف حس بر عقل» زمینه را فراهم می‌کند تا در نهایت با عبور از «وضعیت دوگانۀ حس‌وعقل» به یگانگی «حس» و تشریفِ تمام‌وکمالِ آن دست‌یازد. بهره‌گیری از زبان حسّی و محدودگرای عربی همراه با بازگشت به سرچشمه‌هایِ زبانیِ وحی در پیوند با شهود بی‌واسطۀ حسی، همراه با تقلبات قلبی، نشان از جهان تجلیات دارد که متفاوت با یافته‌های نظری است.پژوهش حاضر ابتدا به راه‌وروش ویژۀ ابن‌عربی و منطق سه‌گانه او می‌پردازد که باعث تولید سه‌گانه‌های «حق، اعیان ثابته، کون»، «حس، عقل، حس‌اصیل» و ... می‌شود. سپس به طرح «عقل» به مثابه گفتمان قالب در فضای عرفان نظری و فلسفۀ اسلامی می‌پردازد و با عبور از آن به نگرش ویژۀ ابن‌عربی به «حس» می‌رسد. ابتدا «حس» در تطبیق با «عقل» و تعقیبِ نظرِ «شرف حس بر عقل» عرضه می‌شود و سپس با عبور از این نظر، طرح جهانی یکپارچه ترسیم می‌شود. انسان در این جهان جملگی «حس» است که عین حق‌تعالی است. در این وضعیت، انسان به سکوت دعوت می‌شود، علمش با «حیرت» همراه است و حالتش «فنا»ست که از احوال «عدم» است.
مشخصات اثر
تحلیل و بررسی بنیادهای شکاکیت هیوم
نویسنده:
واعظی اصغر, دری نوگورانی علیرضا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
شکاکیت دیوید هیوم از دو بنیاد کلی یعنی نقد «قوای شناخت» و نقد «محتوای شناخت» تشکیل شده است. او از یک سو، با نقد عقل و حس، این دو قوه را برای کسب معرفت یقینی ناتوان قلمداد می کند و از سوی دیگر، با نقد محتوای شناخت دو اصل «عدم انطباع، عدم تصور» و «چنگال هیوم» را به ترتیب به عنوان ملاکی برای تشخیص مفاهیم و نیز گزاره های موهوم از غیر موهوم ارائه می کند. هیوم برای به کارگیری این اصول در انکار حقیقی بودن مفاهیم و گزاره ها، از دو راهبرد «استدلالی» و «تکوینی» بهره می برد. او در راهبرد اول می کوشد نشان دهد هیچ استدلالی در تایید حقیقی بودن مفهوم مورد شک یا در تایید صحت گزاره مورد شک وجود ندارد و در راهبرد دوم می کوشد نشان دهد با وجود غیر عقلانی بودن یک مفهوم یا گزاره به دلیل فقدان پایه استدلالی، چگونه انسان به آن باور دارد! او در راهبرد دوم از اصل دیگری موسوم به اصل «تداعی تصورات» بهره می برد. هیوم در این اصل چگونگی شکل گیری مفاهیمی را توضیح می دهد که موهوم می داند. در این مقاله کوشیده ایم ضمن تشریح مباحثی که به آنها اشاره شد، به نقد و بررسی آنها بپردازیم.
صفحات :
از صفحه 133 تا 159
مشخصات اثر
رویکرد قرآن به ابزارها و راههای شناخت
نویسنده:
مشایی ناهید
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
بررسی مباحث معرفت شناسی قرآنی، از جمله مباحث جدید قرن حاضر است که تعداد اندکی از قرآن شناسان و صاحب نظران معاصر بدان پرداخته اند. شناخت شیوه حصول معرفت درباره مبدا و معاد در قرآن یا به عبارتی شناخت روشهای هدایتی قرآن مستلزم شناخت ابزارهایی است که قرآن برای معرفت انسان در نظر گرفته است .این مقاله به دو مساله: «رویکرد قرآن به ابزار و راههای معرفت» و «ارتباط آنها با اصول جهان بینی قرآنی» می پردازد و ابتدا با بررسی ابزارهای شناخت در قرآن اثبات می نماید که قرآن دو طریق معرفت را برای انسان قرار داده است. در طریق نخست ابزارهایی از اجزای انسان راهنمای او در شناخت مبدا هستند اما به سبب محدودیت این ابزارها در عالم ماده و امکان راهیابی خطا در آنها طریق دیگری برای معرفت که خارج از حیطه قوا و حواس انسان و مصون از هر خطا و کاملا یقین آور می باشد به انسان توصیه شده است تا انسان نسبت به حقیقت مبدا و همچنین وجود معاد و چگونگی آن شناخت حاصل نماید. این طریق معرفت که از جانب انبیا برای مردم به دست می آید، محکم ترین و اصلی ترین طریق معرفت بوده و ملاک سنجش صحت ابزارهای معرفتی بشر است. مساله دوم در این مقاله، بررسی و تبیین حاکمیت اصول سه گانه جهان بینی قرآنی بر ابزارهای شناخت می باشد .
صفحات :
از صفحه 183 تا 215
مشخصات اثر
اندیشه علیت و نقش معرفتی حس در آن نزد ابن سینا
نویسنده:
فاطمه رمضانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
علیت از دو زاویه معرفت شناختی و وجود شناختی قابل تامل است. بحث در حوزه معرفت شناختی شامل کیفیت آشنایی انسان با علیت، بداهت علیت، ادله علیت، نقش حس در پیدایش علیت، ارتباط تجربه و علیت، شناخت ضرورت بین علت و معلول و غیره است. ابن سینا سهم فراوانی در توضیح و رفع شبهات حوزه معرفت شناختی علیت داشته است. وی با ارائه دو تبیین فلسفی و روان شناختی، بسیاری از رخنه های معرفتی علیت را مرتفع ساخته است. از جمله مباحث بسیار مهم معرفت شناختی علیت، ارتباط بین حس و علیت است. ابن سینا به این مساله توجه داشته و درباره آن سخن گفته است. او علیت را محصول تعامل حس و عقل معرفی کرده است. به زعم او، عقل در دستیابی به مفهوم علیت، وابسته به حس و در تصدیق به علیت، از استقلال برخوردار است. وی با ارائه تحلیل روان شناختی از علیت و اقتران آن با قیاس عقلی مبتنی بر امتناع تناقض، در صدد تبیین رابطه ضروری بین علت و معلول بر آمده است. این مقاله با ارائه تبیین ابن سینا از علیت، درصدد تعیین جایگاه و نقش معرفتی حس در علیت است.
صفحات :
از صفحه 59 تا 77
مشخصات اثر
مراتب علم از دیدگاه ملاصدرا و اسپینوزا
نویسنده:
زهرا رسولی، محمدکاظم علمی سولا
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
چکیده :
مراتب علم در اندیشه عمده متفکران شرقی و غربی از جایگاه مهمی برخوردار است و متفکران بزرگ به بحث‌های دقیقی در این حوزه پرداخته‌اند. پژوهش حاضر این مسأله را از دیدگاه دو اندیشمند برجسته اسلامی و غربی، ملاصدرا و اسپینوزا مورد مداقه قرار داده است. و مدعی است که گر‌چه این دو اندیشمند به جریان‌های فکری متفاوتی تعلق دارند از جمله اینکه اساسا ملاصدرا بر خلاف اسپینوزا علم را از سنخ وجود بر می‌شمارد و نیز در بحث کلیات، ملاصدرا قائل به اصالت واقع (رئالیزم) و اسپینوزا از اصحاب تسمیه است، اما به رغم این اختلافات، در زمینه‌های خاصی نظریاتی اظهار داشته‌اند که می‌توان آن‌ها را مورد مقایسه قرار داد. از جمله در تقسیم مراتب علم که هر دو فیلسوف بر سه قسم دانسته‌اند، و نیز اینکه در هر یک از این سه مرتبه، مرتبه پیشین و فرو‌تر، خود مقدمه و وسیله تحقق مرتبه پسین و فرا‌تر می‌شود، و نهایتاً سعادت انسان از نظر هر دو متفکر با شهود عقلانی که بالا‌ترین مرتبه علم است، محقق می‌شود. در این جستار، تفصیل این موارد و نیز موارد دیگر از مشابهت‌ها و اختلاف نظرات این دو اندیشمند مورد کنکاش قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 57 تا 81
مشخصات اثر
معرفت شناسی قدیس آگوستینوس (350-430 م)
نویسنده:
مجتبی زروانی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
حس , شناخت , شک , سوفسطایی , وحی , اشراق
چکیده :
مقاله حاضر به بررسی نظام اندیشه آگوستین در حوزه معرفت شناسی می پردازد . وی مساله اصلی خود را در قلمرو معرفت شناسی اثبات این معنا می داند که برای انسان امکان دستیابی به معرفت وجود دارد. ابزار کسب معرفت با توجه به متعلق شناسایی انسان، متفاوت است. امور مادی و طبیعی از طریق حس و عقل دریافت می شود. معرفت ما در این حوزه معرفتی نسبی است. بخش دیگر از معرفت انسان حاصل اشراق است، اشراقی که نتیجه تاثیر نور الهی بر وجود آدمی است. اشراق مواجهه مستقیم انسان را با اموری که امکان دستیابی به آن از طریق عقل و حس فراهم نیست موجب می گردد. معرفت حاصل از اشراق در عین حال که می تواند قطعی و یقینی دانسته شود، فردی است. بخش دیگری از نظام معرفت شناسی انسان را وحی کامل می کند. آگاهی انسان از قصد و نقشه خدا در خلقت از طریق خود او و به وسیله وحی بر انسان کشف می شود. حجیت این معرفت مطلق است و آن را به واسطه ایمان همچون معرفتی یقینی می پذیریم.
صفحات :
از صفحه 281 تا 290
مشخصات اثر
نظریه معرفت در فلسفه اسپینوزا
نویسنده:
سمیه میرزایی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مسئله معرفت از دیرباز یکی از مباحث مهم در نزد فلاسفه بوده است. این مسئله در دوران جدید فلسفه غرب و پس از حدود دو هزار سال تفکر فلسفی و در نتیجه تحولاتی که در پایان قرون وسطی رخ داد، با جدیت بیش-تری مطرح شد. در این دوره با ظهور دکارت و جنبش عقل‌گرایی مسئله معرفت و رسیدن به حقیقت اهمیت بسیاری یافت. اسپینوزا از نمایندگان اصلی رویکرد عقل‌گرایی در این دوره بود. از نظر او معرفت فی نفسه ارزشی ندارد بلکه هم? معرفت‌ها باید متوجه یک غایت خاص باشند و آن کسب خیر اعلی و به عبارتی تحقق بخشیدن به کمال انسانی است و راه رسیدن به این کمال فقط شناخت معتبر و صحیح است. بنابراین شناخت در نظام فلسفی اسپینوزا از جایگاه خاصی برخوردار است. از دیدگاه وی برای حصول شناخت داشتن روش ضروری است و کامل‌ترین روش، روشی است که با یک تصوّر حقیقی آغاز می‌شود. این تصوّر حقیقی ابزار فطری فاهمه است که معیاری به دست می‌دهد که ذهن مطابق آن هدایت شود. اسپینوزا ملاک‌های تشخیص تصوّر حقیقی از دیگر انواع تصوّر و به عبارتی تشخیص حقیقت از خطا را بداهت ذاتی، مطابقت و سازگاری می‌داند. اسپینوزا معرفت انسان را دارای مراتب می‌داند و درجات تکاملی آن را تا مرتب? کامل آن بیان می‌کند. او پایین‌ترین مرتبه معرفت را شناخت از طریق مسموعات می‌داند که متعلق به قو? تخیل است و در آن نفس منفعل است. بالاترین مرتبه را شناخت شهودی می‌داند که در آن ذات تام اشیاء را درک می‌کنیم و عالی‌ترین درج? کمالی است که انسان می‌تواند به آن نائل آید.
مشخصات اثر
مراتب شناخت در عرفان مولوی و آیین بودا
نویسنده:
علیرضا خواجه گیر ، زینب کمالی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
حس , شهود , معرفت , عرفان شرقی
چکیده :
مسئله معرفت و توجه به سلسله مراتب و شناخت آفت های هر مرتبه جزء اصول بنیادین در نظامهای عرفانی است. هر مکتب عرفانی بدنبال نشان دادن نوعی معرفت متعالی است تا بتواند عمق بیشتری از حقیقت را به پیروان خود نشان دهد. بنابراین پرسش اساسی در این مکاتب این است که مراتب این معرفت کدام است و چگونه می توان به این معرفت متعالی رسید؟ در این مقاله، برای پاسخ به این پرسش‌ها دیدگاه مولوی در عرفان اسلامی ودیدگاه بودا در عرفان هندو را مورد بررسی قرار داده‌ایم. مولوی در آثار منظوم و منثور خود معرفت را ابتدا در سطح ابزارهای حسی، سپس در مرتبه ی بالاتر با کمک ابزارهای عقلی انسانی دنبال کرده و با بیان تقسیم بندی مراتب عقل، ویژگیهای هر کدام را برشمرده و سرانجام اوج معرفت را در معرفت شهودی تبیین می کند. اما در آموزه های بودائی پس از بیان زنجیره ی علّی که باعث رنج و درد انسان در دنیا می‌شود، علت اصلی رنج انسان در جهل و نادانی او جستجو شده و رسیدن به دانایی حقیقی نقش بسیار اساسی در رهایی از این رنج دارد. بنابراین معرفت برتر، شناخت چهار حقیقت شریف و استفاده صحیح از راههای هشتگانه برای نجات از رنج و رسیدن به آزادی مطلق و حقیقت غایی است. فنای فی الله مولانا ورسیدن به رهایی و نیروانا در اندیشه بودا نهایت این سلوک معرفتی معنوی است که در این پژوهش با روش توصیفی تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 115 تا 148
مشخصات اثر
سیری در افکار و عقاید ابن عربی
نویسنده:
عباس سعیدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
مکتب وحی,
صفحات :
از صفحه 225 تا 260
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 40