جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«عيد الغدير في الإسلام و التتويج و القربات يوم الغدير» اثر علامه شيخ عبدالحسين اميني متوفاي سال 1390 ق تأليف قرن 14 هجري به زبان عربي مي‌ باشد كه با تحقيق و آماده‌ سازي فارس تبريزيان با انگيزه پاسخ به شبهات طرح شده عليه مذهب شيعه به چاپ رسيده است. كتاب حاضر در حقيقت بحثي است از سوي علامه اميني كه با استفاده از مهم‌ ترين منابع معتبر نزد مسلمانان پيرامون سه موضوع مهم: روز عيد غدير در اسلام، تاج‌ گذاري امير المؤمنين (ع) در آن روز به دستان مبارك رسول خدا (ص) و روزه گرفتن اين روز و پاسخي به افراد متعصب همچون ابن كثير دمشقي كه از روي تعصب منكر برخي مباحث مسلّم نزد مسلمانان در اين باره گرديده است.

«الغدير في الكتاب العزيز» كه نام كامل آن عبارت است از: «الغدير في الكتاب العزيز من كتاب الغدير للشيخ الأميني»، بخشى از كتاب «الغدير في الكتاب و السنة و الأدب» نوشته علامه امينى (تبريز 1281-1349ش، نجف) است كه گروه تحقيق موسسه دائرة المعارف فقه اسلامى آن را به‌ صورت اثرى مستقل منتشر ساخته است. كتاب حاضر از مقدمه مختصر ناشر (اهميت واقعه غدير و موضوع كتاب حاضر و آيات مورد بحث و...) و متن اصلى (شامل دو بخش) تشكيل شده است. درباره محتواى اين اثر، گفتنى‌ ها فراوان است از جمله: 1. نويسنده در مورد آيه بلاغ: «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ» (مائده: 67) چنين نوشته است: «اين آيه شريفه در روز 18 ذى‌ حجه سال دهم هجرى در آخرين حجّ پيامبر (ص) معروف به حجة الوداع نازل شده است. در زمانى كه پيامبر (ص) به محلّ غدير خم رسيد، در حالى‌ كه پنج ساعت از روز گذشته بود. 2. نويسنده در مورد آيه «... الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتي وَ رَضيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ ديناً...» ، چنين نوشته است: «شيعه، نسل در نسل از پدرانشان نقل كرده و همگى اتفاق نظر دارند كه اين آيه كريمه در مورد نصّ غدير نازل شده است. 3. نويسنده در اين اثر، افزون بر بررسى قرآنى و تفسيرى، با بيان اينكه تفسير و روايات در شأن نزول آيات در زمينه غدير با هم هماهنگ و موافقند، در بحثى تحت عنوان «نظرة في الحديث» به پژوهش روايى نيز پرداخته است. 4. نويسنده، اين شبهه را مطرح كرده كه: داستان غدير در زمان بازگشت رسول خدا (ص) از حجّة الوداع بود و همگى اين مطلب را قبول دارند.

ﻣﻔﺴﺮان اﻫﻞﺳﻨﺖ، ﺑﻪﺧﺼﻮص ﻓﺨﺮ رازی، در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ادﻟه ﺷﻴﻌﻪ ذﻳﻞ آﻳﺎت وﻻﻳﺖ و ﺧﻼﻓﺖ، سعی ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﺎ روشﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮنی در ادﻟه ﺷﻴﻌﻪ ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ ﻛﺮده و ﺿﻤﻦ ﺗﻀﻌﻴﻒ اﻳﻦ ادﻟﻪ، دﻳﺪﮔﺎه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ. ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ روشﺷﻨﺎسی ﻓﺨﺮ رازی ذﻳﻞ اﻳﻦ آﻳﺎت ﭘﺮداﺧﺘﻪ و روش ﻫﺎی او را ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﺑﺮرسی ﻗﺮار می دهد. روشﻫﺎی ﻓﺨﺮ رازی در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ادﻟه ﺷﻴﻌﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ رواﻳﺎت ﺿﻌﻴﻒ و جعلی، اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﺳﻴﺎق، اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺣﺚ ادبی، ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن، ﻋﺪم ذﻛﺮ اﻗﻮال و رواﻳﺎت ﻣﺨﺎﻟﻒ، ﻏﺒﺎرآﻟﻮد ﻛﺮدن ﻓﻀﺎی ﺑﺤﺚ و آوردن اﻗﻮال ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪون هیچ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺮﺟﻴﺢ.

در باب چیستی ادبیات و اهمیت و خاصیت آن، اندیشمندان بسیاری سخن گفته اند و البته بیشتر آنها از زاویۀ دید ادیبان به موضوع نگریسته اند. گفتار حاضر از آن جهت که دغدغه های یک اندیشمند دینی دربارۀ ادبیات است، اهمیت دارد. در این گفتار ابتدا جایگاه ادبیات در تاریخ دین بررسی و سپس به امکانات ادبیات برای تبلیغ دین پرداخته شده است. به نظر می رسد امروزه، حوزه های علمیه آن چنان که باید با ادبیات فارسی مأنوس نیستند؛ این مسأله را از تألیفات و ترجمه های حوزویان می توان دریافت. به همین دلیل در پایان این مبحث، سخنی در باب ترجمه آمده است تا کمی جدی تر به این مشکل پرداخته شود. بنا داشتیم با استاد حکیمی در این زمینه ها گفت وگویی داشته باشیم؛ اما به راهنمایی یکی از شاگردان ایشان، آرای محمدرضا حکیمی را در کتاب هایش دنبال کردیم. در این نوشته، بیشتر از کتاب ادبیات و تعهد در اسلام استفاده شده است.

بحث «بداء» یکی از مباحث کلامی و فلسفی است که خاستگاه آن قرآن و سنت است. علمای شیعه بیش از دیگر فرق اسلامی به آن پرداخته اند و با تعریفی روشن و روشی منطقی و با الهام از مستندات نقلی (قرآن و سنت) و ادله عقلی ابعاد گوناگون آن را تبیین نموده اند. به همین رو «بداء» را از مختصات شیعه امامیه بر شمرده اند. از دیرباز بحث «بداء» به دلیل تاثیر آن بر حوزه معارف دینی (علم الهی، تقدیرات، و اختیار انسان) و غامض بودن فهم آن محل چالش و ایجاد پرسش ها و شبهاتی از سوی مخالفین آن بوده است. در عصر حاضر، آقای ناصر قفاری در کتاب «اصول مذهب الشیعه عرض و نقد» شبهاتی را در مساله «بداء» ایجاد نموده است، و ما در این مقاله به روش گذشتگان نیک خود، و به دور از تعصبات غیر منطقی و در فضایی علمی و معقول به تییین «بداء» در مکتب تشیع پرداخته و پاسخی مناسب به شبهات و توهمات وی خواهیم داد و از اعتقادات حقه شیعه دفاع خواهیم کرد. در این تحقیق ما نیز، بر اساس ترتیب مطالب کتاب یاد شده، مهم ترین شبهات آن را در پنج محور برشمرده ایم: 1. عدم ذکر «بداء» در قرآن و سنت پیامبر (ص) 2. «بداء» مستلزم جهل در علم الهی 3. «بداء» تفکری اسلامی یا پدیده ای غیر اسلامی 4. ادعای علم غیب برای امامان (ع) 5. «بداء» در جانشینی امامان شیعه.

جایگاه ویژه و گستردگی فضایل حضرت فاطمه زهرا (س) در قرآن و احادیث بسیار چشمگیر است. این مقاله با تبیین، تحلیل و نقد دیدگاه های دانشمندان اهل تسنن و شیعه در زمینه حدیث «فاطمة بضعة منی» که به صورت های گوناگون در جوامع روایی اهل تسنن و شیعه از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است، به اثبات و تبیین گسترده و قلمرو عصمت فاطمه زهرا (س) پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که از میان تفسیرها و خوانش های گوناگون از این حدیث، بر می آید که فاطمه زهرا (س) در تمامی کمالات به جز نبوت و رسالت وارث کمالات نبوی است و با توجه به پس گزاره های متعدد حدیث نه تنها از این حدیث، عصمت فاطمه زهرا (س) از گناه و انجام عمل مکروه و ترک اولی که عصمت آن حضرت از هر گونه تمایل و صفت نفسانی ناپسند که مورد خشنودی خداوند نیست، اثبات می گردد.

«الغدیر» اثر گرانبهاى علامه امینى، در این مجموعه یازده جلدى زیر نظر دکتر علیرضا میرزا محمد، ترجمه، ویراسته و عرضه شده است. هر جلد از این اثر، توسط یک یا دو مترجم به فارسى برگردان شده که به ترتیب عبارتند از: جلد اول: محمدتقى واحدى؛ دوم: محمدتقى واحدى و على شیخ‌ الاسلامى؛ سوم: سید جمال موسوى؛ چهارم: محمدباقر بهبودى؛ پنجم: زین‌ العابدین قربانى؛ ششم: محمد شریف‌ رازى؛ هفتم و هشتم: اکبر ثبوت؛ نهم و دهم: جلال‌ الدین فارسى و جلد یازدهم: جلیل تجلیل. ویراستار کتاب، به بررسى اجمالى متن ترجمه پرداخته و پس از مراجعات مکرر به متن اصلى، در مقام مقایسه و تطبیق برآمده و دریافته است که ترجمه حاضر، با تمام محاسن و ویژگى‌ هاى خود، نه‌ تنها نیاز جدى به ویرایش اساسى و پر دامنه دارد و باید با متن اصلى مقابله و سنجیده شود، بلکه لازم است کاستى‌ ها و نادرستى‌ هاى نحوى و زبانى آن اصلاح گردد و افزون بر این، رعایت قواعد خط نگارى، نشانه‌ گذارى، سند آورى و صفحه‌ آرایى در دستور کار قرار گیرد. بر این اساس، ایشان سه ویرایش محتوایى، زبانى و فنى در مورد این اثر، انجام داده است که با توجه به ترجمه بیست‌ و دو جلدى کتاب، در بیش از هفت هزار صفحه و به قلم نه تن از مترجمان، کارى سترگ و وقت‌ گیر و توان فرسا مى‌ باشد، به‌ ویژه که درک علمى و شیوه نگارش مترجمان این اثر، در ترجمه با یکدیگر متفاوت بوده است، چنانکه برخى از آنان ترجمه‌ اى متین و شیوا و روان ارائه داده‌ اند و برخى دیگر ترجمه‌ اى نه چندان مناسب و مطلوب؛ به همین جهت، در برخى مجلدات پاره‌ اى از عبارات و فقرات آنچنان آشفته و درهم و برهم ترجمه شده است که ویرایش آنها جز با ترجمه مجدد یا تغییر در ساختار امکان‌ پذیر نبوده است. در تفاوت شیوه مترجمان این ترجمه، همین بس که ترجمه‌ اى به خاطر حفظ امانت، بیش از حد تحت‌ اللفظى شده است و ترجمه‌ اى در اثر گرایش به فارسى‌ نویسى، موجب نامفهوم آمدن بعضى جمله‌ ها گردیده است و کاربرد تعبیرات عامیانه ناخوشایند نیز در ترجمه‌ اى دیگر به اعتبار آن خدشه وارد کرده است و برعکس، تبحر همراه با دقت نظر برخى از مترجمان، حاصل کارشان را ارزشمند جلوه داده است. البته، مخفى نماند که عموماً متن ترجمه‌ ها در تمامى مجلدات از جهت صورى هماهنگ و یکدست نبوده و در آرایش صفحات ذوق و سلیقه به کار نرفته بوده است. در هر حال، ویراستار محترم به لحاظ حجم زیاد غیر متعارف کتاب و کثرت مترجمان و نیز به منظور تسریع در کار، تصمیم گرفته است تا از همکارى ویراستارانى در ویرایش فنى بهره گیرد تا لااقل به حک و اصلاح رسم الخط فارسى و رعایت ضوابط نقطه‌ گذارى و تنظیم ارجاعات و مواردى از این قبیل اهتمام ورزند. ایشان در این اثر، اقدام به ویرایش اساسى پر دامنه محتوایى و زبانى با تمام دشوارى‌ ها و پیچیدگى‌ هاى آن نموده و بدین‌ منظور، کار خود را از مقابله متن ترجمه با اصل عربى آن آغاز کرده و همزمان به ویرایش زبانى مطالب پرداخته است که گویا در اثناى کار، با ناهماهنگى در عملکرد همکاران و اعمال سلیقه‌ هاى گوناگون مواجه گردیده و لذا خود را ملزم دیده است تا به موازات ویرایش محتوایى و زبانى، در رفع نقایص و تکمیل نواقص نوظهور همت گمارده و با عزمى جزم، کار را به گونه اى سامان دهد که حتى‌ المقدور نثر ترجمه از نظر فنى یکدست و یکنواخت گردد.

«الغدیر» اثر گرانبهاى علامه امینى، در این مجموعه یازده جلدى زیر نظر دکتر علیرضا میرزا محمد، ترجمه، ویراسته و عرضه شده است. هر جلد از این اثر، توسط یک یا دو مترجم به فارسى برگردان شده که به ترتیب عبارتند از: جلد اول: محمدتقى واحدى؛ دوم: محمدتقى واحدى و على شیخ‌ الاسلامى؛ سوم: سید جمال موسوى؛ چهارم: محمدباقر بهبودى؛ پنجم: زین‌ العابدین قربانى؛ ششم: محمد شریف‌ رازى؛ هفتم و هشتم: اکبر ثبوت؛ نهم و دهم: جلال‌ الدین فارسى و جلد یازدهم: جلیل تجلیل. ویراستار کتاب، به بررسى اجمالى متن ترجمه پرداخته و پس از مراجعات مکرر به متن اصلى، در مقام مقایسه و تطبیق برآمده و دریافته است که ترجمه حاضر، با تمام محاسن و ویژگى‌ هاى خود، نه‌ تنها نیاز جدى به ویرایش اساسى و پر دامنه دارد و باید با متن اصلى مقابله و سنجیده شود، بلکه لازم است کاستى‌ ها و نادرستى‌ هاى نحوى و زبانى آن اصلاح گردد و افزون بر این، رعایت قواعد خط نگارى، نشانه‌ گذارى، سند آورى و صفحه‌ آرایى در دستور کار قرار گیرد. بر این اساس، ایشان سه ویرایش محتوایى، زبانى و فنى در مورد این اثر، انجام داده است که با توجه به ترجمه بیست‌ و دو جلدى کتاب، در بیش از هفت هزار صفحه و به قلم نه تن از مترجمان، کارى سترگ و وقت‌ گیر و توان فرسا مى‌ باشد، به‌ ویژه که درک علمى و شیوه نگارش مترجمان این اثر، در ترجمه با یکدیگر متفاوت بوده است، چنانکه برخى از آنان ترجمه‌ اى متین و شیوا و روان ارائه داده‌ اند و برخى دیگر ترجمه‌ اى نه چندان مناسب و مطلوب؛ به همین جهت، در برخى مجلدات پاره‌ اى از عبارات و فقرات آنچنان آشفته و درهم و برهم ترجمه شده است که ویرایش آنها جز با ترجمه مجدد یا تغییر در ساختار امکان‌ پذیر نبوده است. در تفاوت شیوه مترجمان این ترجمه، همین بس که ترجمه‌ اى به خاطر حفظ امانت، بیش از حد تحت‌ اللفظى شده است و ترجمه‌ اى در اثر گرایش به فارسى‌ نویسى، موجب نامفهوم آمدن بعضى جمله‌ ها گردیده است و کاربرد تعبیرات عامیانه ناخوشایند نیز در ترجمه‌ اى دیگر به اعتبار آن خدشه وارد کرده است و برعکس، تبحر همراه با دقت نظر برخى از مترجمان، حاصل کارشان را ارزشمند جلوه داده است. البته، مخفى نماند که عموماً متن ترجمه‌ ها در تمامى مجلدات از جهت صورى هماهنگ و یکدست نبوده و در آرایش صفحات ذوق و سلیقه به کار نرفته بوده است. در هر حال، ویراستار محترم به لحاظ حجم زیاد غیر متعارف کتاب و کثرت مترجمان و نیز به منظور تسریع در کار، تصمیم گرفته است تا از همکارى ویراستارانى در ویرایش فنى بهره گیرد تا لااقل به حک و اصلاح رسم الخط فارسى و رعایت ضوابط نقطه‌ گذارى و تنظیم ارجاعات و مواردى از این قبیل اهتمام ورزند. ایشان در این اثر، اقدام به ویرایش اساسى پر دامنه محتوایى و زبانى با تمام دشوارى‌ ها و پیچیدگى‌ هاى آن نموده و بدین‌ منظور، کار خود را از مقابله متن ترجمه با اصل عربى آن آغاز کرده و همزمان به ویرایش زبانى مطالب پرداخته است که گویا در اثناى کار، با ناهماهنگى در عملکرد همکاران و اعمال سلیقه‌ هاى گوناگون مواجه گردیده و لذا خود را ملزم دیده است تا به موازات ویرایش محتوایى و زبانى، در رفع نقایص و تکمیل نواقص نوظهور همت گمارده و با عزمى جزم، کار را به گونه اى سامان دهد که حتى‌ المقدور نثر ترجمه از نظر فنى یکدست و یکنواخت گردد.

«الغدیر» اثر گرانبهاى علامه امینى، در این مجموعه یازده جلدى زیر نظر دکتر علیرضا میرزا محمد، ترجمه، ویراسته و عرضه شده است. هر جلد از این اثر، توسط یک یا دو مترجم به فارسى برگردان شده که به ترتیب عبارتند از: جلد اول: محمدتقى واحدى؛ دوم: محمدتقى واحدى و على شیخ‌ الاسلامى؛ سوم: سید جمال موسوى؛ چهارم: محمدباقر بهبودى؛ پنجم: زین‌ العابدین قربانى؛ ششم: محمد شریف‌ رازى؛ هفتم و هشتم: اکبر ثبوت؛ نهم و دهم: جلال‌ الدین فارسى و جلد یازدهم: جلیل تجلیل. ویراستار کتاب، به بررسى اجمالى متن ترجمه پرداخته و پس از مراجعات مکرر به متن اصلى، در مقام مقایسه و تطبیق برآمده و دریافته است که ترجمه حاضر، با تمام محاسن و ویژگى‌ هاى خود، نه‌ تنها نیاز جدى به ویرایش اساسى و پر دامنه دارد و باید با متن اصلى مقابله و سنجیده شود، بلکه لازم است کاستى‌ ها و نادرستى‌ هاى نحوى و زبانى آن اصلاح گردد و افزون بر این، رعایت قواعد خط نگارى، نشانه‌ گذارى، سند آورى و صفحه‌ آرایى در دستور کار قرار گیرد. بر این اساس، ایشان سه ویرایش محتوایى، زبانى و فنى در مورد این اثر، انجام داده است که با توجه به ترجمه بیست‌ و دو جلدى کتاب، در بیش از هفت هزار صفحه و به قلم نه تن از مترجمان، کارى سترگ و وقت‌ گیر و توان فرسا مى‌ باشد، به‌ ویژه که درک علمى و شیوه نگارش مترجمان این اثر، در ترجمه با یکدیگر متفاوت بوده است، چنانکه برخى از آنان ترجمه‌ اى متین و شیوا و روان ارائه داده‌ اند و برخى دیگر ترجمه‌ اى نه چندان مناسب و مطلوب؛ به همین جهت، در برخى مجلدات پاره‌ اى از عبارات و فقرات آنچنان آشفته و درهم و برهم ترجمه شده است که ویرایش آنها جز با ترجمه مجدد یا تغییر در ساختار امکان‌ پذیر نبوده است. در تفاوت شیوه مترجمان این ترجمه، همین بس که ترجمه‌ اى به خاطر حفظ امانت، بیش از حد تحت‌ اللفظى شده است و ترجمه‌ اى در اثر گرایش به فارسى‌ نویسى، موجب نامفهوم آمدن بعضى جمله‌ ها گردیده است و کاربرد تعبیرات عامیانه ناخوشایند نیز در ترجمه‌ اى دیگر به اعتبار آن خدشه وارد کرده است و برعکس، تبحر همراه با دقت نظر برخى از مترجمان، حاصل کارشان را ارزشمند جلوه داده است. البته، مخفى نماند که عموماً متن ترجمه‌ ها در تمامى مجلدات از جهت صورى هماهنگ و یکدست نبوده و در آرایش صفحات ذوق و سلیقه به کار نرفته بوده است. در هر حال، ویراستار محترم به لحاظ حجم زیاد غیر متعارف کتاب و کثرت مترجمان و نیز به منظور تسریع در کار، تصمیم گرفته است تا از همکارى ویراستارانى در ویرایش فنى بهره گیرد تا لااقل به حک و اصلاح رسم الخط فارسى و رعایت ضوابط نقطه‌ گذارى و تنظیم ارجاعات و مواردى از این قبیل اهتمام ورزند. ایشان در این اثر، اقدام به ویرایش اساسى پر دامنه محتوایى و زبانى با تمام دشوارى‌ ها و پیچیدگى‌ هاى آن نموده و بدین‌ منظور، کار خود را از مقابله متن ترجمه با اصل عربى آن آغاز کرده و همزمان به ویرایش زبانى مطالب پرداخته است که گویا در اثناى کار، با ناهماهنگى در عملکرد همکاران و اعمال سلیقه‌ هاى گوناگون مواجه گردیده و لذا خود را ملزم دیده است تا به موازات ویرایش محتوایى و زبانى، در رفع نقایص و تکمیل نواقص نوظهور همت گمارده و با عزمى جزم، کار را به گونه اى سامان دهد که حتى‌ المقدور نثر ترجمه از نظر فنى یکدست و یکنواخت گردد.