جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

غالب اهل سنّت، شیعه را طرفدار بداء به معنای ظهور بعد از خفاء (معنای لغوی) دانسته‌اند و در نتیجه معتقدند شیعه گستره علم الهی را نپذیرفته و ظهور پس از خفا را بر خداوند متعال جایز می‌داند. محققان شیعه از قدیم‌الایام به دفاع از عقیده بداء پرداخته، معتقدند عقیده به بداء حقیقتی قرآنی است که آیات و روایات فراوانی از شیعه و اهل سنّت بر آن دلالت دارد. اسناد بداء به معنای لغوی آن به خداوند متعال مورد انکار محققان شیعه و اهل سنّت می‌باشد؛ ولی در تفسیر معنای اصطلاحی بداء اختلافاتی وجود دارد. برخی بداء را همسان نسخ دانسته‌اند و تفاوت این دو را اعتباری می‌دانند و برخی دیگر تفاوت بداء و نسخ را در تفاوت حوزه این دو دانسته، حوزه نسخ را امور تشریعی و حوزه بداء را امور تکوینی می‌دانند و برخی نیز معتقدند نسخ و بداء از دو گونه متفاوت‌اند. نوشتار حاضر بر این است تا ضمن تبیین و تفسیر دیدگاه‌های گوناگون پیرامون حقیقت بداء، به بررسی حقیقت بداء از نگاه روایات شیعی پرداخته، در پایان به تبیین برخی از آثار اعتقاد به بداء بپردازد

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 115 تا 142

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تسلسل اراده ها در افعال ارادی و راه حل های ان

نویسنده:

محمدعلی اسماعیلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تسلسل , اراده , الاراده , اختیار , الاختیار , الفاعل المختار , فاعل مختار , جبر فلسفی , فاعل موجب , اختیار , الجبر الفلسفی , الفاعل الموجب , التسلسل , تسلسل , اراده

چکیده :

مساله جبر و اختیار از مباحث بسیار مهم در حوزه انسان شناسی است که در میان فلاسفه، متکلمان، اصولیون و روانشناسان مطرح می باشد. جبر به اعتبار اسباب و عوامل آن، به جبر کلامی، روان شناختی و فلسفی تقسیم می گردد. در این میان، جبر فلسفی اهمیت ویژه ای دارد و غالبا توسط فلاسفه نفی شده است. در مقابل برخی از متکلمان آن را به عنوان لازمه دیدگاه های فلاسفه، امری اجتناب ناپذیر دانسته و مستلزم سلب اختیار می دانند. در میان مسائل فلسفی، سه مساله مستلزم جبر و سلب اختیار پنداشته شده است: یکم. «ضرورت سابق» که مستفاد از قاعده فلسفی «الشیئ ما لم یجب لم یوجد» است، دوم. منتهی شدن اراده انسان به اراده واجب بالذات، سوم) غیر ارادی بودن اراده. مساله اخیر، جزو مسائل بسیار مشکل در حوزه افعال اختیاری است، و بزرگانی همچون فارابی، بوعلی سینا، فخر رازی، میرداماد، صدرالمتالهین، علامه طباطبائی، آخوند خراسانی، میرزای نائینی، محقق اصفهانی، امام خمینی و محقق خوئی به تبیین و تحلیل آن پرداخته و در جهت حل آن پاسخ های مختلفی ارائه نموده اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 101 تا 123

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اتصاف ماهیت به وجود در پرتو قاعده فرعیت در اندیشه صدرالمتألهین

نویسنده:

عسکری سلیمانی امیری، محمدعلی اسماعیلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: دانشگاه باقرالعلوم,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

وجود , اصالت وجود , اتصاف ماهیت به وجود , قاعده فرعیه , ماهیت , اصالت وجود , وجود (اسماء اول عرفان نظری)

کلیدواژه‌های فرعی :

وجود ذهنی , اسفار , الله , اتحاد عاقل و معقول , ثبوت ماهیت در ذهن , جسمانیت الحدوث و روحانیت البقاء (فلسفه) , حمل شایع , هلیه بسیطه , استلزام , ماهیت لابشرط , تبعیت , هلیات بسیطه , ماهیت ( عام ) , ماهیت من حیث هی , حمل شایع , حمل اولی , واجب تعالی (اسماء ذات) , هلیه بسیطه(مقابل هلیه مرکبه) , هلیه مرکبه(مقابل هلیه بسیطه) , وجود ذهنی , عوارض وجود , ثبوت ماهیت در خارج , ثبوت وجود , جنبه ایجابی قاعده فرعیه , مفاد قاعده فرعیه , کاربرد قاعده فرعیه , هویت خارجی , اعتبار ماهیت , کتاب شفا (ابن سینا) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

چکیده :

مطابق قاعده فرعیت، ثبوت چیزی برای چیز دیگر فرع بر ثبوت مثبت له است (جنبه اثباتی) و فرع بر ثبوت ثابت نیست (جنبه سلبی). مسئله اتصاف ماهیت به وجود از مهم‌ترین کاربردهای جنبه ایجابی قاعده فرعیت است. این مسئله از گذشته دور در بین فلاسفه مطرح بوده و پاسخ‌های متعددی از سوی فلاسفه در حل آن ارائه شده است. صدرالمتألهین، پس از نقد و بررسی پاسخ‌های ارائه شده، چهار پاسخ به مسئله فوق ارائه می‌نماید: 1. ثبوت وجود برای ماهیت از قبیل ثبوت شیء لشیء نیست بلکه از قبیل ثبوت الشیء است. 2. قاعده فرعیت مختص به عوارض وجود است و شامل عوارض ماهیت نمی‌گردد. 3. مطابق اصالت وجود، ماهیت ثبوت حقیقی ندارد تا عروض وجود بر آن مصداق قاعده فرعیت (ثبوت شیء لشیء) گردد. 4. عقل ماهیت را بما هی‌هی (لابشرط) اعتبار می‌نماید و حتی از اینکه ماهیت بما هی هی نیز دارای وجود ذهنی است صرف‌نظر می‌نماید. بنابراین، ماهیت مفروض هیچ‌گونه ثبوتی ندارد تا مشمول قاعده فرعیت گردد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 35 تا 65

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

پژوهشي در جبر فلسفي و سلطنت نفس در انديشه محقق خوئي

نویسنده:

محمد علي اسماعيلي

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

جبر فلسفی , اختیار انسان , وجوب سابق , سلطنت نفس , فاعل موجب ( قادر ) , طلب

چکیده :

برخي مسائل فلسفي، منشأ جبرگرايي قلمداد شده اند كه مهم ترينِ آن ها دو مسئله است: قاعدة فلسفيِ وجوب سابق و مسئله غيرارادي بودن اراده. برخي اصوليان، قاعدة ضرورت سابق را مختص علل موجب دانسته و علت صدور افعال اختياري را سلطنت و اعمال قدرت نفس ميدانند. آنان در راستاي حل مسئله جبر و اختيار، ديدگاه جديدي ارائه كرده اند كه به نام «نظرية سلطنت نفس» يا «نظرية طلب» مشهور است. محقق خوئي به تبيين اين ديدگاه پرداخته و در صدد برآمده است تا در عرض ديدگاه فلاسفه، از ديدگاه سلطنت نفس دفاع كند. نوشتار حاضر با روش توصيفي تحليلي به تبيين و ارزيابي ديدگاه محقق خوئي پرداخته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 43 تا 62

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اثبات وحدت حقه و نفی وحدت عددی خداوند در پرتو عقل و نقل

نویسنده:

محمدعلی اسماعیلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

قاعده بسیط الحقیقه , وحدت عددی , وحدت حقه حقیقی , صرف الشی , الوحدة العددیة , الوحدة الحقة الحقیقیة , صرف الشیء

چکیده :

توحید ذاتی دارای دو شعبه است: الف) بساطت و نفی جزء (احدیت)؛ ب) نفی شریک (واحدیت). برداشت غالب متکلمین و فلاسفه پیش از شیخ اشراق و صدرالمتالهین از واحدیت خداوند، وحدت عددی بوده و دست کم به حقیقت وحدت حقه واجبیه واجب الوجود تصریح نکرده اند. مطابق آیات، روایات و براهین عقلی، وحدت خداوند از سنخ وحدت عددی نیست؛ زیرا وحدت عددی چند ویژگی دارد: 1. امکان فرض تکثر؛ 2. امکان وقوع تکثر؛ 3..محدودیت وجودی و ماهیت داری؛ 4. انتفاء معیت با همه اشیا و انتفاء احاطه قیومی به همه اشیا؛ 5. فقدان کمالات همه اشیا؛ 6. اتصاف پذیری به قلت. بنابراین چون این ویژگی ها در ذات الهی موجود نیستند، وحدت خداوند وحدت عددی نیست.وحدت حقه واجبیه و نفی وحدت عددی از واجب الوجود با تمسک به دو برهان «بسیط الحقیقه کل الاشیاء» که توسط صدرالمتالهین و برهان «صرف الشیئ لایتثنی و لایتکرر» که توسط شیخ اشراق پی افکنده شده، قابل اثبات است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 44

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بداء در نظام فلسفی صدرالمتالهین

نویسنده:

محمد علی اسماعیلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

لوح محفوظ , قضا , نفس کلی , لوح محو و اثبات , بداء , نفوس جزئی فلک , نفس کلی فلک

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

در این مقاله دیدگاه صدرالمتالهین در مورد بداء اثباتی و بداء ثبوتی و تعاریف آن ها بیان شده است که با جامع نگری به تبیین آنها پرداخته است و میتوان گفت دیدگاههای ایشان علاوه بر نقاط قوتی که دارد کاستی هایی هم دارد که در این نشتار به آنها پرداخته شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 79 تا 101

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ایا خداوند ماهیت دارد؟

نویسنده:

اسماعیلی محمدعلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

واجب الوجود , الماهیة , حد وجود , حکایت وجود , حد الوجود , حکایة الوجود

چکیده :

لطفا برای مشاهده متن چکیده فارسی و عربی به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 145 تا 172

مشخصات اثر

ثبت نظر

1 2 3 4 5 6

تعداد رکورد ها : 51

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.