جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
بلاغت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 130
رویکرد اخلاقی در شیوه‌های بیانی قرآن
نویسنده:
برهان ویسی زاده
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
علوم بلاغی - معانی، بیان و بدیع- از مهم‌ترین دانش‌های ادبی است که روش‌های ایراد کلام و شیوه‌های فهم آن را با مقتضای حال و مقام مخاطب بیان می‌کند و سخن‌وران از منظر آن توانایی خود را در فن بلاغت سخن و ادای مقصود به مقتضای حال و مقام شنونده نشان می‌دهند. رعایت جوانب مختلف اخلاقی در «شیوه‌های بیانیِ» زیبا و متنوع قرآن کریم را می‌توان از مهم‌ترین جنبه‌های ادبی آن دانست، به گونه‌ای که خداوند حکیم و متعال در تعامل با تمام مخاطبان قرآن، از جمله پیامبران، ملائکه، مومنان، عموم مردم، حتی مخالفان و معاندان ـ منافقان، کفّار و مشرکان ـ کلام خود را در کمالاخلاق و ادب ایراد فرموده است. در آیات مختلف قرآن کریم و اسالیب بیانی آن، برای رعایت ادب در کلام، ظرافت‌ها، و صنایع بلاغی متنوعی بکار رفته است. که از بارزترین این صنعت‌های ادبی می‌توان «کنایه»، «مجاز»، «تعریض»، «استعاره»، «تنکیت»، «تفویف»، «مناسبت»، «حسن نسق» «صحّت تقسیم»، «تخییر»، «تکرار»، «توریه»، «اطْناب»، «استدراج»، «تجاهل العارف»، و «التفات» را نام برد. این پایان-نامه بر آنست، ضمن بهره‌گیری از آراء مفسّران و محقّقان قرآنی و دانشمندان بلاغت، و با تکیه بر پیش‌فرض‌های بلاغی و بیانی، برخی از این دسته از اسالیب را که با مضامین اخلاقی شیوا و زیبا آراسته شده‌اند مورد توجه قرار دهد و نکات بلاغی این دسته از آیات را با تکیه بر علم معانی و بیان و بدیع، مورد بررسی قرار دهد. کلمات کلیدی: قرآن کریم، شیوه بیان، بلاغت، اخلاق، ادب.
مشخصات اثر
بررسی معانی ثانوی امر در جزء های 25 ،26 و 27 قرآن کریم
نویسنده:
سیدحیدر هاشمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
توصیف کلام وحی و تأثر آیات قرآنی که علم معانی خصوصا معانی ثانوی أمر در آیات قرآنی استفاده شده است روش مورد استفاده در پژوهش و کلید واژ ه ها
مشخصات اثر
نقش بلاغی نواسخ در خلق معانی آیات جزء اول قرآن کریم
نویسنده:
معصومه شجاعی باغینی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
یکی از جنبه‌های مهم اعجاز قرآن بلاغت و تبیین مدلولات پنهانی کلام وحی می‌باشد که اگر کسی بخواهد به این مهم پی ببرد ناچار است به علوم ادبی آگاهی یابد. یکی از موضوعات علوم ادبی ، علم نحو می‌باشد که به کیفیت ساختار جملات و جایگاه کلمات می‌پردازد. نواسخ در معنا‌رسانی جملات و ایجاد معانی تازه در کلام عربی نقش به سزایی دارند که برای آوردنظرافت‌ها و زیبایی‌های زبان قرآن در ترجمه لازم است از نقش بلاغی این نواسخ پرده برداشته شود. با روی‌آوری به آیات جزء اول قرآن کریم و تکیه بر ترجمه‌‌های معتبر قرآنی همچون پاینده، فولادوند و مشکینی و تطبیق این ترجمه‌ها با یکدیگر مفاهیم ارائه شده را بررسی می‌کنیم. برداشت درست از معنای نواسخ بر طبق احکام و قوانین و قواعد بلاغی توسط هر مترجم می‌تواند هر یک از ترجمه‌ها را در جایگاه مناسب خود قرار دهد. پاینده کمتر از معنای تأکیدی حروف مشبهه بالفعل را در ترجمه خود آورده، مشکینی خود را مقید کرده که حتما موکدات را در ترجمه منعکس نماید و در ترجمه فولادوند به شکل نسبی مواردی از تأکیدات مشاهده می‌شود و مواردی از آن خالی است و در دیگرنواسخ همچون افعال قلوب و مقاربه به گونه‌ای معنای انعکاس می‌آید که از اثرگذاری بلاغت و معنای این نواسخ چندان خبری نیست و گویی به شکل فعل ساده با آن برخورد شده است و این جای بسی درنگ و تأمل است.
مشخصات اثر
واکاوی تضادها و متناقض نماها در نهج البلاغه
نویسنده:
فاطمه لطفی مفردنیاسری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
طباق یکی از آرایه‌ها و فنون بدیعی است که در بلاغت قدیم و جدید مورد توجه پژوهشگران بوده است. این صنعت که در کتاب‌های نقد و بلاغت قدیم با نام‌های گوناگونی هم‌چون مطابقه، تطابق، تطبیق و تکافو شناخته شده است امروزه با نام طباق و تضاد شناخته می‌شود‌. می‌توان گفت در کنار این فن ادبی، متناقض‌نما نیز به عنوان یکی از جذاب‌ترین و پردامنه‌ترین مباحث زیبایی‌شناسیِ متن جایگاهی ویژه یافته است. بهره‌گیری از تعبیر متناقض‌نما از عالیترین شیوه‌های آشنایی‌زدایی هنری به ‌شمار می‌رود، که موجب دور شدن از حالت عادی و در نهایت برجسته سازی کلام و تأثیر گذاری چشمگیر بر مخاطب می‌گردد.از جمله متونی که شگرد متناقض‌نما و آرایه تضاد در آن بسامدی قابل توجه و اثر گذاری دارد کتاب نهج البلاغه است. این متن که صرف نظر از بعد دینی خود، اهل ذوق و بلاغت را شیفته بیان و اسلوب خود کرده، قابلیت آن را دارد که از این دیدگاه نیز مورد بررسی و کاوش قرار گیرد. پژوهش حاضر با نگاهی گذرا به بلاغت نهج البلاغه و بررسی معنای لغوی و اصطلاحی طباق و پس از آن فن متناقض‌نما به پیشینه و کارکرد این دو فن می‌پردازد و سپس به ارائه و تحلیل نمونه‌های موجود از این دو صنعت در کتاب گران‌سنگ نهج البلاغه روی می‌آورد.با توجه به کارکرد طباق و متناقض‌نما در نهج البلاغه می‌توان این‌گونه بیان کرد که حضرت علی (ع) از این فنون به خوبی در کلام خویش استفاده نموده است. چنین استنباط می‌شود که هرگاه حضرت علی (ع) قصد روشنگری در مورد دنیا و یا ایجاد معرفت الهی در مردم را داشته، از این فنون بهره بیشتری برده‌ است. می‌توان یکی از علت‌های گزینش این گونه بیان، در موضوعات پیش‌گفته را دو بعدی بودن دنیا و عدم شناخت حضرت حق با حواس ظاهری دانست.
مشخصات اثر
تحلیل و بررسی نقش انشاء در آثار فارسی عین القضات همدانی
نویسنده:
معصومه محمدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
‏ماهیّت فرا زمینی تجربه‌های عرفانی، عارف را دچار وجد و هیجان می‌کند؛ بنابراین عارفان برای تعلیم و بیان تجربیّات خود ‏ناگزیرند از زبان خاصّی استفاده کنند که آن را زبان عرفانی می‌نامند. زبان عرفانی، از دیدگاه‌های مختلف قابل بررسی است و ‏عناصر متعدّدی در شکل‌گیری آن نقش دارد. بلاغت از جمله عناصر موثر زبان عرفانی فارسی است.‏موضوع علم معانی بررسی انواع جمله‌ از جهت معانی ثانوی آن‌ است. این علم، کلام را به خبر و انشاء تقسیم و میزان اثر ‏گذاری آن را بر مخاطبان تعیین می‌کند، از این رو به کمک قواعد و اصول آن می‌توان نقش و تأثیر انواع جمله را در انتقال ‏پیام، بررسی کرد.‏این پژوهش بر آن است که نقش انشاء را در تعلیم اندیشه‌ها و بیان تجربیّات عرفانی، بررسی و تحلیل کند. آثار عین‌القضات ‏همدانی، از مهم‌ترین متون تعلیمی و عرفانی ادبیات فارسی است. جمله‌های انشایی و معانی ثانوی در این متون نقش مهمّی ‏دارد، از این رو آثار این عارف بزرگ، برای تحقیق در این باب برگزیده شد.‏
مشخصات اثر
بررسی رویکرد بلاغت‌پژوهان زبان عربی و زبان‌شناسان به مقوله معانی اصلی و فرعی انشای طلبی و مقایسه آن با یکدیگر
نویسنده:
مرضیه قربان‌خانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
هدف اين تحقيق، مقايسه‌‌ بين آراء بلاغت‌پژوهان زبان عربی و زبان‌شناسان درباره معانی اصلی و فرعی انواع انشای طلبی (استفهام، امر، نهی، ندا و تمنی) است. بدين منظور نخست از يک سو نظرات زبان‌شناسان در اين مقوله در شاخه کاربردشناسی زبان و مبحث کنش‌های گفتاری مورد بررسی قرار گرفت و از ديگر سو ديدگاه بلاغت‌پژوهان در اين باره در شاخه علم معانی مورد مطالعه قرار گرفت. پس از جمع‌آوری و تحليل نظرات هر دو گروه در باره اين موضوع، به منظور درک تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها مقايسه‌ای صورت گرفت که نتايج حاصل از آن حاکی از وجود شباهت‌های عمده‌ای بين نظرات اين دو گروه است، از جمله تقسيم کلام به خبر و انشا، توجه به معانی غير مستقيم انشا و غيره، و اين خود دليلی است بر تأثيرپذيری زبان‌شناسان معاصر از بلاغت‌پژوهان قديم. اما با اين وجود، نمی‌توان پاره‌ای از تفاوت‌های موجود بين اين نظرات، از جمله تفاوت در حوزه کار اين دو گروه را که گاه حاکی از نوآوری زبان‌شناسان در اين مقوله و توجه آنان به ابعاد ديگری از انشای طلبی است، انکار کرد. از ديگر نتايج حاصل از اين تحقيق که در واقع يکی از کاربردهای آن به شمار می‌رود، ارائه راهکارهايی برای برقراری يک ارتباط دوسويه موفق ميان گوينده و شنونده و هم‌چنين راهکارهايی برای فهم بهتر متونی است که در آن يکی از انواع انشای طلبی به کار رفته است.
مشخصات اثر
بررسی مطابقت لفظ و معنی در برخی مفردات جزء 30 قرآن کریم
نویسنده:
زهره آسوده
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
هماهنگی لفظ و معنی در قرآن، یکی از ابعاد گسترده‌‌ی اعجاز بیانی آن است و بدین معنی است که انتخاب مناسب الفاظ و تعابیر و شیوه‌ی بیان آنها در قرآن، معنای مورد نظر را به بهترین وجه به خواننده القا می‌کند. در این رساله، موضوع مطابقت لفظ و معنی در قرآن، از طریق توجه به بافت کاربرد الفاظ مفرد و مشتقات آن-ها و مطالعه‌ی نقش برخی عوامل ساختاری مانند سبک ادبی خاص و بلاغت، نظم و انسجام، آهنگ و موسیقی آیات قرآن در دلالت الفاظ بر معانی آن، با تحلیل‌های ادبی و زبان شناختی(علم تحلیل‌گفتمان و معنی‌شناسی) بررسی شد.مساله‌ی هماهنگی لفظ و معنی از سه بعد متفاوت بررسی شد که موارد تاثیر بافت بر رابطه‌ی لفظ و معنی، نقش بلاغت در این رابطه و هم‌چنین تاثیر کاربرد اصول زبان‌شناختی انسجام و توازن بر موضوع مطابقت لفظ و معنی را شامل می‌شدند.روش استفاده شده در این پژوهش کتابخانه‌ای است. نمونه-ها از کتاب قرآن انتخاب شدند و با استفاده از داده‌های جمع‌آوری شده از کتب و منابع گوناگون از جمله نرم-افزار "سلسبیل" ، از دو دیدگاه ادبی و زبان‌شناختی توصیف و تحلیل شدند. در این تحلیل‌ها از نظریه‌های مختلف ساختارگرایی سوسور، نقش‌گرایی هالیدی و فرضیه‌ی گرامون در توازن آوایی بهره گرفته شد. نتایج بخش‌های مختلف پژوهش از این قرار است: انتقال معانی دقیق الفاظ در ساختار کلام قرآن تنها در بافت زبانی و در ارتباط الفاظ با یکدیگر انجام می‌گیرد. موسیقی موجود در الفاظ و آیات قرآن با معانی دلالت‌شده از آن‌ها هماهنگ است و بلاغت و زیبایی‌های ظاهری موجود در آیات قرآن علاوه بر تاثیر زیبایی‌شناختی بر مخاطب، در القای معنی مورد نظر از آیات نیز نقش دارد.
مشخصات اثر
بررسی مفاهیم عاطفی در حوزه بلاغت در سخنان امام علی (ع)
نویسنده:
زینب رحیمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
علاوهبر شاخه های مهم و شناخته شده ی علوم بلاغی؛ همچون علم «بیان» و «بدیع»، استفاده از عنصر عاطفه نیز در بلاغت و لطافت بخشی سخن یا متن ادبی تأثیر بسزایی دارد. خطیب موفق، علاوه بر اطلاعات قوی، باید دارای آگاهی وسیعی نسبت به خصوصیات روانی مخاطبین باشد تا بتواند بر آنها اثرگذار باشد.نگارنده ی پژوهش حاضر با عنوان «بررسی مفاهیم عاطفی در حوزه ی بلاغت در سخنان امام علی-علیه‏السّلام- »با توجه به اهمیت بحث، ضمن اشاره به شواهدی از خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه ،در پی اثبات این فرضیه است که در سخنان امیرالمومنین -علیه‏السّلام-، گونه گونی عاطفه به عنوان عنصر مهمی در بلاغت و لطافت بخشی کلام حضرت مورد توجه ویژه قرار گرفته است.پژوهش حاضر به عنوان نگاهی نو به موضوع بلاغت می تواند در ارائه ی شیوه های تازه به منظور ابراز مکنونات خاطر گویندگان، نویسندگان و سرایندگان بسیار قابل توجه باشد.در پژوهش حاضر، نگارنده با رجوعبه منابع مختلف بلاغی و روانشناسی، ترجمه ها و شروح نهج البلاغه و مطالعه ی تاریخ زندگانی حضرت امیر-علیه‏السّلام- در دوره های مختلف، می کوشد ابتدا تعریفی از عاطفه در لغت، روانشناسی، ادب و بلاغت ارائه و آنگاه اقسام عاطفه و سنجه های آن را بررسی کرده و در پایان با بررسی های موردی، به تحلیل موضوع مورد نظر پرداخته شده تا راز لطافت بلاغت علوی را بیش از پیش روشن سازد.
مشخصات اثر
اشارات قرآنی در نهج البلاغه (خطبه‌ی 92 تا 174)
نویسنده:
علی قاسمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
حدیث نبوی ثقلینشرط دستیابی به هدایت و سعادت را همراهی قرآن و عترت و تمسّک به آنها دانسته است. بر اساس این کلام نبوی پیوند عمیقی میان دو گوهر بر جای مانده از او برقرار است؛ چرا که مطابق نصّ روایت اخذ یکی و رهایی دیگری، مساوی ضلالت و افتادن در ورطه ی هلاکت است. در این نوشتار پس از طرح بحث در بخش اول به معرفی اجمالی قرآن از زبان خود و در بخش دوم به معرفی اجمالی عترت می پردازیم. بخش سوم رابطه ی این دو ثقل بررسی و به همتایی آن دو حکم شده، برخی وجوه همتایی نیز ذکر می شود. از آنجا با نگاهی به برخی فضایل برترین شخصیت عترت، پس از نبیّ گرامی اسلام صلی الله علیه و آله، پیوند ناگسستنی او با قرآن تبیین شده و تأثیرات عمیقی که آمیختگی حقیقت قرآن با وجود حضرت داشته را تبیین نموده و نتیجه می گیریم او و دیگر معصومان، قرآن مجسّم الهی اند که کردار و گفتار آنان جملگی تجلّی آیات خدایی است. پس از آن با استناد به علم ثابت و لایتناهی الهی که منبع فیض دو ثقل اکبر و اصغر است، کلام معصومان و قرآن را هم مضمون دانسته و در پی اثبات اتّحاد روح حاکم بر آن دو گوهریم. سپس با کاویدن رابطه ی قرآن و نهج البلاغه، ضمن ارائه ی گونه هایی از تجلّی قرآن در کلام امام به مفهوم شناسی اشارات قرآنی نهج البلاغه – که موضوع اصلی این پایان نامه است - می پردازیم. پس از آن از فصل های دوم تا چهارم خطبه های 92 تا 174 نهج البلاغه بررسی شده و موارد اشارات قرآنی آن با ذکر عبارات حضرت و آیات مورد اشاره ذکر می گردد.
مشخصات اثر
پژوهشی در ایجاز و اطناب قصص قرآن
نویسنده:
سمانه مرادپور آرانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
فن بلاغی «إطناب» یکی از فنون «علم معانی» است که در انواع گوناگون در آیات قرآن به ویژه آیات مربوط به قصه‌های انبیاء به‌کار رفته است. از یک سو، محل نزول اکثر قصه‌های قرآن شهر مکه بوده و اقتضای فضای نزول و نیز رویکرد عام دانشمندان بلاغی عرب بر شیوه اختصارگویی بوده است. از سویی دیگر، هندسه و چینش حروف، کلمات و آیات قرآن بر مبنای نظام و ساختی دقیق استوار شده و وجود قصه در قرآن، نشانگر توجه خداوند به رسوخ پیام خویش در جان و روان مخاطب است. بنابراین، تنها هدف باری تعالی در به کارگیری فن إطناب، آراستگی کلام خویش نبوده است.پژوهشهای بلاغی پیشین، تنها به جمع‌آوری و ذکر شواهد قرآنی درباره موضوع إطناب پرداخته‌اند. در پژوهش حاضر، تلاش شد تا با بررسی موارد دخیل بر فهم و تفسیر إطناب یعنی شرایط و حال مخاطبِ کلامِ قرآن و نیز نظام چینش و نشست کلمه‌ها و جمله‌ها و در واقع سیاق، و کنکاش در کتابهای بلاغی و تفاسیر قرآن، به نکات ارزنـده و آموزه‌های گران دینی ـ که هدف اصلی حق تعالی از به کار گیری إطناب را شامل می‌شود ـ در 5 قصه منتخب(قصه آدم، نوح، ابراهیم، موسی و سلیمان:) دست یافته شود. در ادامه یافته‌های این پژوهش، دانسته شد که برای رسوخ باورهای دینی آیین نوپای توحیدی در دل مخاطبان مکّی، گاه إطناب بر إیجاز و اختصارگویی برتری داده شده است. نیز در بسیاری مواضع، موارد مختلف إطناب چون إعتراض، تذییل، تعلیل و ... به صورت تأکید (نوع دیگری از إطناب) بیان شده که متناسب با حال و شرایط اهل مکه در إنکار و مقاومت با دین مبین اسلام بوده است و گاه استفاده از چند نوع إطناب، برای بیان یک معنا و آموزه‌ای واحد و پرهیز از تکرار ملال آور سخن به یک شیوه بوده و این گوناگـونی بیان به آیات قرآن جلوه-ای زیبا و هنری بخشیده است.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 130