جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هر عملی که انسان انجام می دهد ضرورتا مبتنی بر یک نظام ارزشی و اخلاقی است که بر آن اساس تصمیم گیری می کند. گرچه ما اغلب به معیارهای کلیِ اخلاقیِ یکسان معتقدیم، ولی تطبیق معیارها با شرایط جزئی در فعالیت‌هایمان، با مشکلات زیادی مواجه می شود؛ و در نتیجه دست به تصمیم های متفاوتی می‌زنیم که ناشی از شرایط آن فعالیت است ولی با تجزیه و تحلیل دقیق تصمیم‌هایمان اغلب با مغایرت آن با معیارهای اخلاقی مواجه می‌شویم و کاری را که اخلاقی نیست اخلاقی دانسته، و یا کاری که اخلاقی است به وجه اخلاقی آن توجه نمی‌کنیم. بدین جهت عالمان اخلاق تلاش می‌کنند با هم‌فکری و تجزیه و تحلیلِ شرایط خاصِ یک فعالیت، وظایف اخلاقی ما را تنظیم کرده و متناسب با نقشی که در آن فعالیت داریم دستور‌العمل‌هایی اخلاقی تنظیم نمایند تا بر آن اساس سایر افراد بتوانند در یک نظام معیار، زیستِ اخلاقی داشته باشند. به این دستورالعمل‌ها، «مرامنامه اخلاقی» یا «کدهای اخلاقی» یا «دستورالعمل‌های اخلاقی» برای آن فعالیت می‌گویند.

شبکه‌‎های اجتماعی در ایران امروز، یک تجربه ملی جدید است که روابط بین افراد خانواده، دوستان، کارکنان و کارفرمایان، همکاران شرکتی و سازمانی، رئیس و مرئوس، فرادست و فرودست، افراد در مرکز و افراد در حاشیه، و دولت و ملت را تحت تأثیر قرار داده است. بسیاری از افراد، ذوق‎‌زده از امکان تعامل و آگاهی‌یابی سریع و بی‎حد و حصر از وقایع دور و اطراف و جریان‎‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، آن را فرصتی برای آگاهی جمعی، تحقق دموکراسی، آزادی، و فرصت‎‌های برابر می‌شمارند. گروهی دیگر، آن را عامل خوراک‏‌دهی اطلاعاتی یک‎‌سویه به جوامع برای شکل‎‌دهی فکری آن‌ها تلقی می‎‌کنند و آن‌ها را ابزارهای برساخت فرهنگ‎‌های بدیل می‌دانند. عموم جهت‎‌گیری‎‌های مطرح شده در این دو دسته بزرگ، عموماً سیاسی – رسانه‌‎ای و برای حفظ یا به هم زدن توازن قدرت است حال آن‌که همه آن مناظر را می‎‌توان از جنبه اخلاقی نیز بررسی و تفسیر کرد و برای افرادی که در صدد زیست اخلاقی در جامعه اطلاعاتی امروزی‎‌اند، تنگناهای اخلاقی حاصل از این شبکه‌ها را پر رنگ کرد و نشان داد. در این نوشتار، سعی بر آن است که مسائل شبکه‌های اجتماعی در جوامع را از منظر فلسفی- اخلاقی بررسی شود.

تلاش ما این است که در این نوشتار نشان دهیم که چطور فضای مجازی می‌تواند به تشدید بی‌اخلاقی کمک کند و یا دست‌کم زمینه‌ای برای بروز آن فراهم آورد. برای توضیح این مطلب، نخست در بخش مقدمه به این موضوع پرداخته‌ایم که چطور دنیای جدید، داده‌ها را به ابزاری قدرتمند بدل می‌کند که می‌توانند بر ساختار و نیروهای قدرت موجود، اثرگذار باشند و فضای مجازی جولانگاه داد و ستد این داده‌ها قرار می‌گیرد. در این میان با این پرسش روبرو هستیم که آیا برای هر چه مفیدتر کردن این فضا و استفاده‌ی درست از کلان‌داده‌ها، نیاز به قواعدی برای هنجارگذاری در خصوص نحوه‌ی تعامل در این فضا نداریم؟ این پرسش محوری ما را به بحث از نسبت فضای مجازی و اخلاق می‌کشاند. نسبتی که می‌کوشیم در بخش «معانی اخلاق» با برشمردن معناهای مختلف برای اخلاق آن را ارزیابی کنیم. از این معانی مختلف به معنایی سنتی از اخلاق به عنوان اُتُس، نظریه‌ی حس اخلاقی و رویکرد وظیفه‌گرایانه پرداخته‌ایم. تحلیل ما این نتیجه را رقم زد که دو معنای نخست گره‌ای از دشواری نسبت اخلاق و فضای مجازی نخواهند گشود و معنای سوم ما را با مسئله‌ی تزاحم بین تکالیف اخلاقی - که در ادامه به آن پرداخته‌ایم- روبرو می‌کند. به این ترتیب به سمت این نگاه پیش می‌رویم که با وجود گستره‌ی وسیع اخلاق و دشواری‌های پیش‌رو در قضاوت اخلاقی، «حکمت عملی» ما را ملزم می‌کند که راهی برای مواجهه با تزاحمات اخلاقی جویا شویم. راه‌حلی که در بخش پایانی آن را به طریق سلبی شناسایی و بررسی کرده‌ایم؛ به این صورت که به این امر مهم پرداخته‌ایم که فضای مجازی به دلیل فقدان چه مواردی می‌تواند چنین گستره و امکانی برای بی‌اخلاقی فراهم آورد، پرسشی که با ارجاع به رابطه‌ی «نگاه» و «شرم» و نیز با ارجاع به «شخصیت‌زدایی» از افراد به عنوان مؤلفه‌های مرتبط با فضای مجازی به آن پاسخ گفته‌ایم. جدی گرفتن این رویکرد ما را با مفاهیم و ابعاد جدیدی از مفهوم «آزادی» نیز آشنا می‌کند و می‌تواند سبب توجه به ویژگی‌هایی باشد که همگی موجب می‌شوند بی‌اخلاقی در فضای عمدتا مکتوب مجازی آسان‌تر از فضای شفاهی حضوری باشد.

ترجمه ماشینی: علاوه بر بلایای زیست محیطی، فقر جهانی و انواع جنگ ها و زد و خوردها، انسان ها با چالش دیگری روبرو هستند که ما را بیشتر مضطرب می کند، کسانی که مربوط به هوش مصنوعی (AI) هستند. هوش مصنوعی به توسعه سیستم های کامپیوتری برای به دست آوردن هوش انسانی اشاره دارد به طوری که اولی بتواند وظایفی مانند تصمیم گیری، ادراک بصری، ترجمه زبان و تشخیص گفتار را انجام دهد.

ترجمه ماشینی: اخلاق هوش مصنوعی در آموزش، مسائل اخلاقی کلیدی ایجاد شده در طول سال‌ها تحقیق، توسعه و استقرار هوش مصنوعی در زمینه‌های یادگیری را شناسایی کرده و با آنها مقابله می‌کند. سیستم‌های آموزشی تطبیقی، خودکار و مبتنی بر داده‌ها به طور فزاینده‌ای در دانشگاه‌ها، مدارس و آموزش‌های شرکتی در سراسر جهان اجرا می‌شوند، اما پیامدهای اخلاقی درگیر شدن با این فناوری‌ها ناشناخته باقی می‌ماند. این کتاب با ارائه دیدگاه‌های متخصص از داخل و خارج از جامعه علمی AIED، پرسش‌ها، چارچوب‌ها، دستورالعمل‌ها، خط‌مشی‌ها و مقررات را در اختیار محققان هوش مصنوعی، دانشمندان یادگیری، فن‌آوران آموزشی و دیگران قرار می‌دهد تا از تأثیر مثبت هوش مصنوعی در یادگیری اطمینان حاصل کند.

ترجمه ماشینی: این کتاب ترکیبی از تحقیقات در مورد اخلاق، حاکمیت و سیاست های موثر بر طراحی، توسعه و استقرار هوش مصنوعی (AI) را ارائه می دهد. هر فصل را می توان به طور مستقل خواند، اما ساختار کلی کتاب درک تکمیلی و مفصلی از برخی از مبرم ترین مسائل ناشی از هوش مصنوعی و نوآوری دیجیتال ارائه می دهد. با توجه به ماهیت ماژولار آن، این متن مناسب برای خوانندگانی است که می خواهند جهت گیری قابل اعتمادی در مورد اخلاق هوش مصنوعی به دست آورند و برای کارشناسانی که مایلند درباره حوزه های خاص بحث فعلی بیشتر بدانند.

اینستاگرام یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در میان کاربران ایرانی است. نحوه فعالیت کاربران در این پیام‌رسان از روزهای اولیه معرفی آن در اوایل سال 2010 میلادی تا به امروز تحولات چشم‌گیری را پشت سر گذاشته است. اجتماع این حجم قابل‌توجه از کاربران منجر به آفرینش جهانی شده است که واقعیت‌ها و ارزش‌های مسلط بر آن تفاوت زیادی با واقعیت جامعه دارد. بحران‌های اخلاقی در اینستاگرام، امروز این پلتفرم را تبدیل به بستری مناسب برای جولان سلبریتیهای مجازی کرده است. این بحران‌ها امری دوسویه و شبیه به یک دور هرمنوتیک است به این صورت که حضور سلبریتیهای مختلف به بی‌اخلاق‌تر شدن فضای اینستاگرام کمک کرده و در طرف مقابل بی‌اخلاق‌تر شدن این فضا نیز دست سلبریتیها را برای هرگونه حرکت غیراخلاقی باز گذاشته است. بسیاری از سلبریتی‌های مجازی اینستاگرام باانگیزه‌های مالی و سوءاستفاده از شرایط اقتصادی جامعه دست به ترویج بی‌اخلاقی و اقدامات نامتعارف برای جذب مخاطب می‌زنند. راه‌اندازی سایت‌های شرط‌بندی و تبلیغ آن به‌وسیله همین سلبریتی‌ها ازجمله پدیده‌های منحوسی است که نقش به سزایی در دامن زدن به بی‌اخلاقی‌های کاربران دارند؛ اما اتفاقات ماه‌های اخیر در اینستاگرام و لایوهای جنجالیِ تعدادی از این افراد باعث شده تا مجددا توجهات به رفتار کاربران این پلتفرم جلب و واقعیت‌های آن برای جامعه و متولیان امر به نحو ملموس‌تری نمایان شود. گزارش حاضر ضمن بررسی الگوی رفتاری کاربران و سلبریتی‌های اینستاگرام، به بررسی بی‌اخلاقی‌های اخیر رواج‌یافته در این شبکه اجتماعی و عوامل ترویج بی‌اخلاقی در آن پرداخته و کنترل ایجابی را در کنار کنترل سلبی به همراه افزایش سواد رسانه‌ای راهکاری بسیار مهم در مواجهه با بیماری‌های اخلاقی و رفتاری موجود در این شبکه اجتماعی می‌داند.

در ایـن گـزارش برآنیـم تـا خـط مشـی اخلاقـی یکـی از متفکـران و بلکه پایه گـذاران حـوزه اخـلاق فضای مجازی ریچارد ای. اسـپینلو را نقد و بررسـی نمـوده و توصیه هایـی را کـه از تفکـرات او در اخـلاق فضـای مجـازی می توان نتیجـه گرفـت، ارائـه دهیـم.

به موازات توسعه فناوری، ابعاد رفتار کاربران و نیز پیامدهای استفاده آن‌ها از اینترنت و نیز شبکه‌های وابسته به آن نیز روز به روز پیچیده‌تر و گسترده‌تر می‌شود. اگر تا چندی پیش صرفا بحث «استفاده» یا «عدم استفاده» از اینترنت یا «عضویت» یا «عدم عضویت» در شبکه‌های اجتماعی مطرح بود، امروزه جامعه و به طور خاص طیف وسیعی از کاربران در بین حجم انبوهی از موضوعات و مسائل فنی با آثار و پیامدهای فراوان و طولانی مدت اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و دینی همچون «اثرات استرایسند»، «الگوریتم پروتکل‌های اینترنتی»، «واقعیت رمزگذاری پایان-به-پایان»، «دارک وب»، «فیلترینگ حبابی»، «حقوق دیجیتال»، «حق فراموش شدگی»، «آستروتورفینگ و شهرت جعلی»، «فناوری نظیر به نظیر»، «دستکاری یا سرقت اطلاعات» و ده‌ها مقوله فنی، حقوقی و ارتباطی دیگر آشکارا سردرگم و رها شده است. بر این اساس، موضوع سواد رسانه‌ای و نیز ابعاد، مؤلفه‌ها و چالش‌های مطرح در زمینه اینترنت و طیف وسیعی از شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی وابسته به آن حائز اهمیت است که باید به صورت ریشه‌ای واکاوی شود.