جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫تلاش در جهت بررسي ماهيت، عوامل و آثار خودفراموشي و نيز راه‌هاي خوديابي از ديدگاه قرآن و حديث، هدف اصلي اين پژوهش مي‌باشد. بررسي و تحليل مفهومي واژگان خود و فراموشي از نظر لغت، اصطلاح و کاربرد‌هاي قرآني آن‌ها نشان مي‌دهد که مقصود از خود، همان ذات، روح و حقيقت انسان است که از خدا نشأت گرفته و به سوي او بازمي‌گردد، و مراد از فراموشي هم، وانهادن و غفلت از خود است؛ از همين رو، خودفراموشي ناديده گرفتن و از دست دادن حقيقت و هويت انساني خود و اِعراض و بريدن از خط سير حقيقي و تکامل حيات انساني است. در قرآن و روايات، اصطلاح خاص و مستقلي براي خودفراموشي نمي‌توان يافت اما تعابير مختلفي مانند إنساء نفس، نسيان نفس، عدم معرفت به نفس و خودزياني، که در آيات و روايات آمده، تقريباً داراي همان مفهوم هستند که از زاويه‌هاي مختلف به اين آسيب اشاره دارند. خودفراموشي اقسام گوناگوني دارد که شامل خودفراموشي فردي، اجتماعي، فرهنگي و تاريخي مي‌شود. از طرف ديگر، نسبت خودفراموشي با خودبيگانگي تقريباً مساوي است ولي مفاهيم خودبيني، خودباختگي، خودشيفتگي از لوازم و پيامدهاي خودفراموشي هستند. قرآن و روايات، اوصافي مانند فسق، سفاهت و زيان‌کاري را براي افرادي که مبتلا به خودفراموشي شده‌اند ذکر کرده و عامل آن را اموري مانند دنياگرايي، خدافراموشي، پيروي هواي نفس و انجام گناه دانسته، و آثار مختلف دنيوي از قبيل جهالت و گمراهي، فساد اجتماعي، اضطراب، سنگ‌دلي، تنگي معيشت و همچنين آثار گوناگون اٌخروي چون کوري در روز قيامت، خسران، عذاب جاودان و هلاکت را براي خودفراموشي بيان نموده‌اند. البته در آيات و روايات براي پيشگيري و مقابله با خودفراموشي راه‌حل‌هاي متعددي مانند ياد خدا و خودشناسي ذکر شده است. پيشنهاد مي‌شود درباره هر يک از عوامل و اسباب، آثار و پيامدها و راه‌هاي مقابله با خودفراموشي، به لحاظ اهميت فوق العاده آن‌ها در عصر حاضر تحقيق مستقلي صورت گيرد.