جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نوشتار حاضر ترجمه بخش نخست از کتاب امامیه علی بن العقل و القرآن تألیف دانشمند معاصر محمد جواد مضینه استاد فلسفه و کلام در دانشگاه بیروت می باشد. موضوع این کتاب در رابطه با امام علی(ع) است. هدف از این تحقیق، بیان سخنان گرانبهای وحی و نبوت برای مردم می باشد. دارای دو بخش می باشد: بخش اول آن به نام «امامت علی و العقل» و بخش دومش امامت علی و القرآن نامیده می شود. پیشوایی جز عقل نیست؛ این حقیقتی است که قرآن کریم بر آن نازل شده است و پیغمبر بزرگوار نیز آن را اظهار فرموده و کلیه افراد بشر را مخاطب ساخته و دستورداده است باید هر فردی از افراد انسانی، عقل را پیشوای خویش قرار دهد و در هر موردی از آن پیروی نماید، حتی غیب؛ که در قرآن به پیروی از آن و ایمان به آن فرمان داده شده است.

رساله حاضر تحت عنوان ترجمه قسمتی از کتاب المحاسن، تالیف حجه الاسلام ابن جعفر احد بن محمد بن خالد البرقی می باشد. محقق 5 باب العقل، المعرفه، باب حق الله عزوجل، باب النهی، البدع مورد توجه قرار داده است که در هر باب متناسب با موضوع، احادیث و روایات جهت توضیح بیشتر ذکر گردیده است. روش تحقیق فوق کتابخانه ای است و محقق از منابع مهمی چون المستدرک الوسایل از آقا شیخ حسن خوری، المحاسن از خالد البرقی، شرح اصول کافی به قلم جواد مصطفوی و... استفاده کرده است.

در کتابخانه های بزرگ ایران و نیز در کتابخانه های شخصی این سرزمین هزاران نسخه خطی نظم و نثر نگهداری می شود که هر کدام گنجینه ای ازعلوم، فرهنگ، زبان و خط این مرز و بوم را در خود نهفته دارد و احیاء این آثار می تواند به افتخارات ایران اسلامی بیافزاید. دانشمندان اسلامی از دیرباز شروح و ترجمه های متعددی از نهج البلاغه - این کتاب بلند مرتبه- نگاشته اند که بسیاری از آن ها در قالب نسخ خطی باقی مانده و تا به حال به زیور طبع آراسته نشده است. ابوالحسن علی بن حسن زواره ای عالم بزرگ تشیع نیز در کنار تفسیر معروف خود موسوم به ترجمة الخواص و آثار متعدّد درباره حدیث و قصص انبیا اقدام به ترجمه و شرح نهج البلاغه نموده است. زواره ای از دانشمندان نامی قرن دهم در عهد شاه اسماعیل صفوی و فرزندش شاه طهماسب است. وی شاگرد محقق کرکی و استاد ملا فتح الله کاشانی است. کسانی چون میرزا عبدالله افندی در ریاض العلماء مرحوم ملک الشعرا بهار در سبک شناسی، استاد سعید نفیسی در تاریخ نظم و نثر در ایران مقام علمی او را ستوده اند و از او به بزرگی یاد نموده اند. موضوع این رساله تصحیح و ترجمه و شرح زواره ای بر نهج البلاغه موسوم به «روضة الابرار» می باشد که برای تحقق این منظور از چهار نسخه خطی معتبر و کامل و نیز از یک نسخه ناقص- به صورت موردی- استفاده گردید. در مقدمه درباره زندگی و آثار زواره ای بخصوص «روضة الابرار» مطالبی توضیح داده شد. پس از متن تصحیح شده توضیحاتی که ضروری می نمود آورده شد، سپس ضمن فهارس مختلف فهرستی از لغات و ترکیبات و کنایات که زواره ای در ترجمه خود به کار برده آورده شد.

رساله حاضر تحت عنوان ترجمه قسمتی از کتاب الاعلام، تألیف شیخ مفید می باشد. که پژوهشگر ابتدا به بررسی مختصری درباره شرح حال مؤلف پرداخته است و سپس وارد مبحث اصلی رساله می شود. عمده ترین مباحث مطرح شده در رساله حاضر پیرامون موضوعاتی چون نفاس، نماز، روزه، حج، بیع، نذر، قسم، حدود، دیات و قصاص می باشد؛ پژوهشگر راجع به هر موضوع در فقه امامیه و اهل تسنن به پژوهش می پردازد و ادله هر گروه را به تفسیر بیان می کند؛ که جهت توضیح و تشریح بیشتر پژوهشگر به آیات و روایات استناد کرده است.

رساله مذکور ترجمه قسمتی از کتاب اعیان الشیعه اثر علامه سید محسن امین عاملی است کتاب اعیان الشیعه سرگذشتنامه شیعه است. که مؤلف بخش سرگذشت امام صادق(ع) را برای ترجمه انتخاب نموده اند و به شرح زندگانی آن حضرت پرداخته است. از زمان و مکان تولد، مدت عمر ایشان، توضیحاتی در مورد مادر بزرگوارشان، کنیه، لقب ونقش خاتم ایشان و شاعران زمان ایشان، سپس از بیان خصوصیات ظاهری امان صادق(ع) به خصوصیات و ویژگی های اخلاقی، علمی و معنوی ایشان می رسد و بعد از آن شرح آنچه در وجوب شناسایی خداوند از حضرت روایت شده است می پردازد. امتیازات قرن دوم در عصر امام صادق(ع) بخشی دیگر از رساله است که به ذکر اقوال بزرگان درمورد سطح والای علمی حضرت صادق(ع) می پردازد. و شرایط سیاسی و علمی آن زمان را شرح می دهد. سپس به اقوال، اخبار و احوال ایشان و.... پرداخته و در بخش دیگر رساله به بیان سفارش های حضرت، به فرزندشان امام کاظم(ع) ومی پردازد. در نهایت به بیان کیفیت وفات ایشان پرداخته به این ترتیب مؤلف با ترجمه این بخش از اعیان الشیعه جزئیات نسبتاً کاملی از کیفیت زندگی امام صادق ارائه داده و درشناخت آن بزرگوار خواننده را یاری می کند.

پایان نامه عبارت است از ترجمه فارسی کتاب سقیفه و فدک اثر ابوبکراحمدبن عبدالعزیزجوهری با شرحی از واقعه سقیفه . مترجم در ابتدا برای آنکه روایات متعدد و احیانا" متناقضی که در اصل متن آمده است موجب کسالت و تشتت ذهن خواننده نشود، شرح مختصری از واقعه سقیفه آورده است . اصل کتاب از دو قسمت اصلی و یک قسمت فرعی تشکیل شده است که دو قسمت اصلی ابتدا تحت عنوان سقیفه و سپس فدک گرد آمده است . قسمتی که مصحح و گردآورنده ارجمند این کتاب آقای دکتر محمدهادی امینی به اصل کتاب افزوده اند و تحت عنوان محلقات می باشد، شامل خطبه حضرت زهرا(س )و مطالبی دیگر درباره این خطبه می باشد که این خطبه از کاملترین نسخ که دردست مصحح بوده انتخاب و بطور کامل ذکر شده است . همچنین مقدمه مبسوط و نافعی توسط مصحح محترم در ابتدای متن اصلی آورده شده که در روشن شدن موضوعات کتاب و معرفی مولف (ابوبکراحمدبن عبدالعزیزجوهری ) و اساتید وی و همچنین مشهورترین شاگردانش موثر می باشد. در مقدمه علل و اهمیت تصحیح کتاب و حوادثی که در گذر زمان برکتاب گذشته را بازگو کرده است . سعی مترجم برآن بوده است که ترجمه متن حتی الامکان به طور سلیس و فارسی روان صورت گیرد. نظر به لزوم امانت داری و نقل درست متن و موضوعات ، مطالب ، جمله به جمله به فارسی ترجمه شده و سعی بر آن بوده که سیاق جملات فارسی تا آنجا که ممکن است رعایت شود. پاورقی هائی که مصحح متن عربی آورده است عینا" ذکر شده است از آنجا که متن عربی کتاب شکل روائی دارد عمدتا" متن سهل و آسان بوده اما در پاره ای موارد بویژه در جاهائی که اشعاری را شاهد برگفتار آورده است متن به سمت تکلف و پیجیدگی سوق پیدا می کند که در این موارد نیز تا حد ممکن سلامت متن و یکدستی ترجمه حفظ گردیده است . استفاده از فرهنگهای معتبر لغات برای ترجمه دقیق و صحیح از ضروریات یک ترجمه پسندیده است که کاملا" بدان توجه شده است .

این پژوهش، ترجمه و نقد یکی از آثار جدید و جدی غربیان در حوزۀ تفاسیری شیعی با عنوان «قرآن کریم و تفاسیر متقدم شیعۀ امامیه» اثر مایر بار اَشِر است. از نقاط قوت کتاب، نوآوری در ارائۀ مطالب به گونۀ جامع و نظام‌مند در بین نگاشته‌های غربیان در این حوزه است که البته کاستی‌هایی نیز دارد. این اثر با بررسی نسخ خطی موجود، چاپی و سنگی، برای بازکاوی موارد حذفی و تغییرات احتمالی مصححان و ناشران و نیز مقایسۀ میان این کتاب‌ها به چاپ رسیده است. نگارندۀ این پایان‌نامه با بررسی این نکات در مقدمۀ تحقیق خود به بررسی پیشینۀ تاریخی و دینی تفاسیر شیعه تا غیبت کبری پرداخته است. در فصل اول تا سوم که نمایی کلّی از تفاسیر امامیۀ پیش از آل بویه، بویژه تفاسیر فرات، قمی، عیاشی و نعمانی است، ویژگی‌های این مدرسۀ تفسیری و روش‌های تفسیری این دوره را بررسی نموده است.

این رساله که با عنوان بررسی و ترجمه روایات تفسیری امام صادق(ع) در جزء بیست و هفتم قرآن کریم گردآوری شده در سه فصل کلیات، ترجمه، بررسی سندی ودلالی احادیث و شرح حال رجال تنظیم شده است. در فصل اول کلیات، مفاهیم و اصطلاحات پایان نامه، تعریف شده اند. در فصل دوم روایاتی که از امام صادق(ع) ذیل آیات جزء بیست و هفتم قرآن کریم وارد شده از تفاسیر روایی شیعه مانند البرهان، نورالثقلین و صافی جمع آوری و پس از آن کلیه روایات از منابع اصلی استخراج گردیدند. در کنار تفاسیر شیعه تفسیر روایی صدر المنثور نیز مورد ملاحظه قرار گرفت. برخی از احادیث مرسل، مسندسازی شده و آنگاه با مراجعه به کتب رجالی شیعه و اهل سنت، احوال راویان استخراج گردید و سپس سند همة احادیث به صورت جداگانه از حیث احوال راویان، تحویل، اتصال، انقطاع، ارسال و... مورد بررسی قرار گرفت. در ترجمه و بررسی دلالی نیز با توجه به مضامین احادیث به مناسبت های مختلف به کتب لغت، تفسیر و شروح کتب حدیثی مراجعه شده و نکاتی که به فهم مضمون احادیث کمک می کرد نقل گردید. در پایان، شرح حال رجال در فصلی جداگانه تنظیم شده است. تعداد احادیث جمع آوری شده در این تحقیق ‎293 حدیث ذیل ‎117 آیه است که از میان آنها ‎87 حدیث از نظر سند معتبر (صحیح، حسن و موثق) و بقیه مجهول، مهمل، مرسل، مشترک، مرفوع، معضل، منقطع ومعلق بوده و یا راویان آنها مورد جرح واقع شده اند ولی از لحاظ دلالت بر مضمون آیه، ‎157 حدیث معتبرند./

این رساله با عنوان بررسی روایات تفسیری امام صادق(ع) که شامل ترجمه، بررسی سندی و دلالی است جمع آوری شده و در دو فصل به شرح زیر تنظیم گردیده است: در فصل اول طرح تحقیق به همراه کلیات مفاهیم اصلاحات دلالی و حدیثی، میزان حجیت روایات تفسیری و روش تفسیری امام صادق(ع) تعریف شده اند. در فصل دوم روایات تفسیری که امام صادق(ع) ذیل آیات جزء سیزده قرآن کریم بیان فرموده اند، از تفاسیر روایی جمع آوری شده و پس از آن کلیه روایات از منابع اصلی استخراج گردیده و ترجمه شده اند و سپس همة احادیث به صورت جداگانه مورد بررسی سندی و دلالی قرار گرفته اند. احادیث جمع آوری شده در این تحقیق ‎139 حدیث ذیل ‎52 آیه می باشند، که از میان آنها ‎25 حدیث از نظر سندی معتبر و بقیه مرل و مهمل و یا مجهول می باشند و یا راویان آنها مورد جرح واقع شده اند ولی از نظر دلالت قریب به اتفاق احادیث معتبرند./