جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب اضواء علی متشابهات القرآن نوعی کتاب تفسیری است که به تفسیر بعضی از آیات متشابه و مشکل قرآن پرداخته است. نویسنده آیاتی را که از نظر نحوی، بلاغی، علمی و فلسفی مشکل بوده و برای ما از وضوح کافی برخوردار نبوده در قالب سؤال و جواب مطرح نموده است. شیوه کار بدین صورت می باشد که آیه یا آیاتی از قرآن را به ترتیب آورده است و بعد با توجه به آن سؤال یا سؤالاتی را مطرح کرده است و به آنها پاسخ داده است. ما نیز صمن ترجمه کتاب در تحلیل جواب ها شیوه خود کتاب را برگزیده ایم بدین صورت که با مراجعه به تفاسیر مختلف آنها را تأیید و تحکیم نموده و یا نقد کرده ایم. منبع اصلی ما در بررسی جواب ها تفاسیر شیعه بخصوص دو تفسیر ارزشمند المیزان و نمونه می باشد. و تقریبا در بیش تر سؤال ها نظر یکی از این دو تفسیر را درباره سؤال و آیه آورده ایم. سعی بر این بوده است که از تفسیر قرآن به قرآن استفاده شود و تفسیرهای پیامبر (ص) و ائمه علیه السلام را در ارتباط با آیه مورد سؤال بیاوریم. علاوه بر دونکته فوق اصول زیر را نیز در بررسی تعدادی از جواب ها مد نظر قرار گرفته است ‎1- اصل عدم ترادف در قرآن‎2 - اصل تضمین که در عین ایجاز مشکلات تفسیری فراوانی را حل می کند‎3- اصل عدم پذیرش رعایت فواصل در آیات به این معنا که خداوند تنها حفظ سجع و آهنگین بودن آیات را مد نظر نداشته است، بلکه معنا و مفهوم خاصی را القاء می کند‎4. اصل عدم پذیرش وجود حروف زائده در قرآن؛ زیرا هر حرفی در قرآن معنی خاصی را ارائه می کند، بنابراین یا باید معنای خاص آن حرف را شناسایی کرد و یا این که جمله دارای حرف زائده را باید از باب تضمین دانست. آیات قرآنی تماما با سوره و شماره در متن آورده شده است. برای ترجمه آیات از ترجمه آیت الله ناصر مکارم شیرازی استفاده شده است اشعار نیز به صورت روان ترجمه شده اند. به صورت سؤال و جواب بودن کتاب باعث تفهیم بهتر و سریع تر نمودن فهم آن می کند، که از این ویژگی خاص کتاب می باشد. وجود سؤال ها و جواب های تکراری در کتاب زیاد به چشم می خورد و کتاب از جامعیت و شمول کافی برخوردار نیست و نویسنده می توانست با طرح سؤال های بیش تر جامعیت بیشتری به آن ببخشد./

مباحث عمده ی این تحقیق به این شرح است: شورا در عرف قبیله ای، شورا در مکه قبل از اسلام، شرح و تحقیق «حلف الفضول»، شورا در قرآن کریم، معنی شورا، شورا در سیاق قرآن، اشاره و شورا، مشورت دو همسر درگیر در مورد از شیر گرفتن بچه، بعضی احکامی که آیه آنها را بیان می کند، مشورت خصوصی و عمومی، شورا از مهم ترین ویژگی های امت اسلامی، نکات و اشارات آیه، دستور خداوند به حضرت رسول در مورد مشورت با مسلمانان، ردّ شبهات منافقین در پیرامون شورا، ظرافت ها و رهنمودهای آیات، ماجرایی از شورا در داستان های قرآن، قبیله ای از قوم ثمود که با حضرت صالح(ع) مشورت کردند، مشورت ابراهیم(ع) با پسرش اسماعیل(ع) در مورد خواب کشتن، شور ابراهیم با پسرش اسماعیل در مورد ساخت کعبه، مشورت برادران یوسف بر ضد او، رایزنی برادران یوسف با یکدیگر در مورد برادر دربند خود، اشاره ی خواهر رضاعی موسی(ع) به خانه ی فرعون، خبردادن به حضرت موسی(ع) درباره ی مشورت درباریان فرعون به قتل او، مشورت فرعون در مورد موسی(ع) با درباریان خود، شور ملکه ی سبأ با قبیله اش در مورد نامه ی سلیمان، مشورت در ماجرای اصحاب کهف، شور قریش در مورد رهایی از حضرت رسول در شب هجرت.

کتاب «خود سازی، تزکیه و تهذیب نفس» نوشته آیت الله ابراهیم امینی از کتاب های ارزشمندی است که در زمینه اخلاق به رشته تحریر در آمده است. انسان باید خود را بشناسد که چه بوده و چه هست و آخر به کجا می رود. نویسنده در اهمیت خود سازی می فرماید: تزکیه و پرورش انسان ها بزرگ ترین هدف پیامبران است و پیامبران آمدند تا نفوس انسان ها را از رذایل اخلاقی و حیوانی، پاک ومنزه سازند و فضائل و مکارم اخلاق را پرورش دهند. مطالب این کتاب در سه بخش بیان شده است. بخش اول: تهذیب و تکمیل نفس ( تخلیه ) این بخش شامل سه قسمت است و تهذیب نفس از عقاید باطل، تهذیب نفس از رذائل و اخلاق زشت و ترک معاصی و گناهان را مورد بررسی قرار داده است. بخش دوم: پرورش و تکمیل نفس (تحلیه) از آن جا که نفس انسان با تحصیل علوم و معارف و آراسته شدن به فضائل و مکارم اخلاق، پرورش می یابد از این رو این مرحله را «تحلیه» نامیده اند. در این بخش، اسباب تکامل و تقرب به طور جامع و مستدل بیان شده است. آنچه به زیبایی این کتاب می افزاید این است که بعضی از مصادیق تحلیه یا پرورش و تکمیل نفس در زیر مجموعه دستورالعمل ها قرار گرفته است. بخش سوم: دستور العمل ها این بخش از کتاب به بیان دستور العمل هایی از حضرت امیرالمؤمنین و امام صادق‘، مرحوم مجلسی، آخوند ملا حسینقلی همدانی، میرزا جواد آقا تبریزی و... اختصاص یافته است.

آراء المستشرقین حول القرآن کریم تألیف عمر بن ابراهیم رضوان است که به عنوان رساله دکتری دردانشگاه اسلامی امام محمد بن مسعود عربستان نوشته شده است. در این پایان نامه فصل هفتم این کتاب ترجمه و نقد شده است. این فصل درباره اعجاز قرآن و شبهات خاورشناسان پیرامون آن است. چهارده اشکال که بیشتراز طرف خاورشناس انگلیسی جرجیس طرح شده، دراین فصل آمده که در این پایان نامه نقد و بررسی شده وبدانها پاسخ داده شده است.

مقدمتان فی علوم القرآن در اصل مقدمه دو تفسیر به نامهای المبانی لنظم المعانی و المحرر الوجیز بوده که بااهتمام آرتور جفری در یک مجلد به چاپ رسیده است.بخش اول و دوم این کتاب را به ترتیب آقایان مجیدمعارف و عبدالوهاب شاهرودی ترجمه، نقد و تحقیق کرده اند . بخش اخیر این اثر که شامل فصل نهم و دهم مقدمه المبانی و تمام مقدمه المحرر الوجیز است، در این پایان نامه بررسی شده و اموری که انجام گرفته عبارتنداز: تصحیح اغلاط مطبعی، شرح اعلام، استخراج مآخذروایات و اشعار و استدراک مطالب در منابع دیگر.

بخشی از این کتاب که در این پایان نامه ترجمه و تحقیق شده، شامل دیدگاه های غزالی و قاضی و عیاض و زمخشری، ابن عطیه، طبرسی، ابن رشد، فخر رازی، سکاکس، ابن عربی، آمدی، طوسی، حازم قرطاجنی، بیضاوی، زملکانی، ابن تیمیه، خطیب قزوینی، ابن جزی کلبی، یحیی بن حمزه علوی، اصفهانی، ابن قیم جوزیه، ابن کثیر، شاطبی و زرکشی در زمینه ی اعجاز قرآن کریم است.

نویسنده در پاسخ به نامه و درخواست دکتر محمّد حمید الله حیدرآبادى در سال 1387 قمرى، نصوص امامت امام امیرالمؤمنین7 بر امامت امام حسن مجتبى 7 را در چند گروه نقل مى کند :اوّل، اخبار کلّى امامت؛ مانند حدیث ثقلین و سفینه. دوم، اخبارى که نصّ بر امامت دوازده امام را به اجمال مى رساند. سوم، اخبارى که نام دوازده امام را به صراحت یاد مى کند. چهارم، اخبارى که به طور خاصّ مربوط به حسنین 8 است. پنجم، اخبارى که در کلمات امام حسن مجتبى 7 آمده است. منابع نگارنده مهم ترین منابع حدیثى و تاریخى شیعه و سنّى است.

نویسنده در این پایان نامه کتاب لباب النقول فی اسباب النزول را از آغاز تا پایان سوره نساء بوسیله مقایسه نسخه چاپی آن که در حاشیه تفسیر جلالین به چاپ رسیده با نسخه ای خطی از این کتاب، تصحیح ومتن آن را ترجمه کرده و سپس از طریق مقابله آن باتفسیر الدرالمنثور سیوطی مآخذ آن را تکمیل کرده است.ضمنا مقدمه ای نیز حاوی مباحث ذیل بر آن نوشته است : عوامل ناشناخته ماندن لباب النقول،امتیازات آن، نگاهی به کتب شأن نزول و بررسی نسخه های چاپی و خطی لباب النقول.

این پایان نامه، ترجمه، تحقیق و نقدی است برمقدمه المحرر الوجیز فی تفسیرالقرآن العزیز تألیف ابن عطیه. مطالب آن شامل سه بخش است: در بخش اول متن کامل مقدمه ابن عطیه و در بخش دوم ترجمه آن و دربخش سوم شرح آن آمده است. در تحقیق متن، به مواردذیل پرداخته شده است : ذکر مآخذ روایات، تصحیح اغلاط، شرح اعلام، نقل اقوال مفسران در تفسیر آیات.

نوشتار حاضر ترجمه بخش نخست از کتاب امامیه علی بن العقل و القرآن تألیف دانشمند معاصر محمد جواد مضینه استاد فلسفه و کلام در دانشگاه بیروت می باشد. موضوع این کتاب در رابطه با امام علی(ع) است. هدف از این تحقیق، بیان سخنان گرانبهای وحی و نبوت برای مردم می باشد. دارای دو بخش می باشد: بخش اول آن به نام «امامت علی و العقل» و بخش دومش امامت علی و القرآن نامیده می شود. پیشوایی جز عقل نیست؛ این حقیقتی است که قرآن کریم بر آن نازل شده است و پیغمبر بزرگوار نیز آن را اظهار فرموده و کلیه افراد بشر را مخاطب ساخته و دستورداده است باید هر فردی از افراد انسانی، عقل را پیشوای خویش قرار دهد و در هر موردی از آن پیروی نماید، حتی غیب؛ که در قرآن به پیروی از آن و ایمان به آن فرمان داده شده است.