جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بخش ترجمه و تحقیق شده شامل این موضوعات است: پیدایش تفسیر مذهبی، اختلاف قرائات، اثر خط در ایجاد اختلاف قرائات، نبودن نقطه، اختلاف در اعراب، زیادت تفسیری قرائت عبدالله بن مسعود و ابی بن کعب، مصاحف آن دو، تناقض در قرائت ها، عوامل پیدایش قرائات شاذ.

چکیده:این مجموعه، شامل ترجمه و تحقیق کتاب " بهجه الاریب فی بیان ما فی کتاب الله العزیز من الغریب" که علی بن عثمان بن ابراهیم، علاءالدین ماردینی، مشهور به ابن ترکمانی می باشد. این پژوهش شامل موارد ذیل است: معرفی علم غریب القرآن، معنی لغوی و اصطلاحی و اهمیت این علم، علل وجود واژه های غریب در قرآن کریم، مهاجرت، روابط بازرگانی با سرزمینهای مجاور، مقتضیات زندگی شهری، تعدد قبایل و لهجه های گوناگون، نسبت تفسیر با غریب القرآن، معرفی آثار و تالیفاتی در مورد غریب القرآن از قرون نخستین تا به امروز، معرفی چهره علمی مولف، تبحر علمی وی در زمینه شعر، نحوه ادب، قرآن و حدیث، تعدادی از تالیفات او، منابع و خصوصیات کتابش و غرایب قرآن از سوره حمد تا آخر سوره ناس.

در پایان نامه حاضر بخش اول کتاب مذکور ترجمه و تحقیق شده است. مباحث آن عبارتند از : معنای اعجازدر لغت و اصطلاح، تحدیهای قرآن، نظر مؤلف درباره اعجاز قرآن، دیدگاههای فرق اسلامی مثل شیعه، معتزله و اشاعره درباره اعجاز قرآن

بنیان این رساله کارشناسی ارشد بر اساس تألیف خانم(مک اولیف) بنا شده است که با توجه به بیان صریح ایشان و استنباط اینجانب می توان هدف او را از اینکار بقرار زیر توصیف کرد: نخست اینکه مؤلف با توجه به گستردگی تفاسیر و مفسرین قرآن کریم مجبور بوده است بصورت گزینشی آثار ده مفسر را انتخاب کرده و خود نیز اذعان می دارد که اینکار جامع و مانع نمی باشد و فقط ترتیب تاریخی(کرونولوژیک) عصر زندگی آنها ملاک کار بوده است. دوم اینکه همین نگاه و انتخاب گزینشی، طیفی از تحلیل تفسیری از اواخر قرن نهم میلادی تا اواخر قرن بیستم را شامل شده است که از طبری آغاز و به علامه طباطبایی ختم می گردد. سومین نکته اینکه از جهتی دیگر از میان این ده مفسر، چهار تفسیر گزینش شده دو تا به زبان فارسی و دو تا به زبان عربی بوده است که همگی توسط مفسرین شیعی نگارش یافته اند که سیر منطقی از کلاسیک تا معاصر را نیز پوشش می دهند. چهارمین موضوع آنکه اگر چه ممکن است 6 مفسر باقیمانده را سنی مذهب نلقی کنیم اما دیدگاههای متنوع و متفاوتی را در خود جای داده اند، از رویکرد کلامی تفسیر زمخشری که به دیدگاههای معتزلی نزدیک است تا فخرالدین رازی که با اندیشه اشعری همخوانی دارد، در حالی که رویکرد همچون حنبلی مذهبان را می توان در آثار ابن جوزی و ابن کثیر یافت، همچنین بی شک نمی توان از قرایت نوگرایانة رشید رضا در تفسیر المناراش نیز چشم پوشید. مؤلف نیز با توجه به تجدید چاپ های مکرر این تفاسیر از زمانهای قدیدم تا بحال خود اذعان می دارد که این کوشش های مستمر نشاندهنده سرزندگی و تاییدی بر اهمیت حیاتی این تفاسیر در زندگی فکری مسلمانان بوده است. پنجمین نکته اینکه بدلیل اهداف مقایسه ای که در لابلای نمایندگان نحله های مختلف فکری این تفاسیر در نظر بوده است و نیز جهت برطرف کردن این نقص گهگاه از نگرش صوفی گرایانه سمبل این نحله که در محی الدین عربی متجلی می گردیده نیز سود جسته است. ششمین و آخرین نکته اینکه مؤلف در دستری بودن این تفاسیر در بازار توزیع قاهره را مبنای کار خود قرار داده و خود نقصانی را در این توزیع کتاب با توجه به اختلاف و حوادث بین ایران و عراق(در زمان تألیف این اثر) می بیند و ضمن با اهمیت دانستتن آن بدان اشاره ای نیز می کند.

آنچه در این تحقیق به رشته تحریر در آمده است، ترجمانی از کتاب الدر النظیم فی لغات القرآن العظیم اثر محدث قمی، به همراه پژوهش و توضیحاتی است که گاه مطالب کتاب ایجاب کرده است، در این کتاب که خود برگرفته از آثاری چند در باب مفردات قرآن و تأویل آیات آن است به نحو ایجاز مطالب بسیار زیاد و کاملاً مفید گرد آمده است و من در این رساله کوشیده ام که به مقصود نگارنده پی ببرم و آن را به ترتیب و شیوه ای که مؤلف نگاشته است، به فارسی بر گردانم. علاوه برآن در پیشگفتار و مقدمه نکاتی را در باب شرح حال و آثار مولف، کتب مفردات و جز این دو تقدیم داشته ام. کوشش من در این رساله به صحت ترجمه و همانندی آن در اختصار معطوف بوده و تا حد امکان از کاستن یا افزودن مطلبی بر آنچه مؤلف آورده است، خو داری کرده ایم و آنچه در توضیح و یا تکمیل مطلب نیاز بوده است، در پای ورق و جدا از سخن مؤلف متذکر گردیده ام. برخی از این توضیحات برگرفته از منابع است که به مأخذ آن اشاره کرده ام و برخی دیگر به معلومات دانشجویی ام باز می گردد.

در این پایان نامه بخشی از کتاب مذاهب التفسیرالاسلامی نوشته گلدزیهر ترجمه و بررسی شده است.مباحث این بخش عبارتند از: مبهمات قرآن، نمونه های از تفسیر شیعی آیات، تفسیر قرآن در پرتو تمدن اسلامی، گرایش مذهبی هندی، نهضت مذهبی مصر وسیدجمال الدین افغانی و محمد عبده و مدرسه المنار.

در این پایان نامه صفحات 324 365 از جلد اول کتاب آراء المستشرقین حول القرآن الکریم تألیف عمربن ابراهیم رضوان ترجمه و بررسی شده است. و در آن ازمنابعی چون قرآن، تورات و انجیل استفاده شده وبه شماری از شبهات خاورشناسان پیرامون قرآن پاسخ داده شده است .

نویسنده در پاسخ به نامه و درخواست دکتر محمّد حمید الله حیدرآبادى در سال 1387 قمرى، نصوص امامت امام امیرالمؤمنین7 بر امامت امام حسن مجتبى 7 را در چند گروه نقل مى کند :اوّل، اخبار کلّى امامت؛ مانند حدیث ثقلین و سفینه. دوم، اخبارى که نصّ بر امامت دوازده امام را به اجمال مى رساند. سوم، اخبارى که نام دوازده امام را به صراحت یاد مى کند. چهارم، اخبارى که به طور خاصّ مربوط به حسنین 8 است. پنجم، اخبارى که در کلمات امام حسن مجتبى 7 آمده است. منابع نگارنده مهم ترین منابع حدیثى و تاریخى شیعه و سنّى است.

نویسنده در این پایان نامه کتاب لباب النقول فی اسباب النزول را از آغاز تا پایان سوره نساء بوسیله مقایسه نسخه چاپی آن که در حاشیه تفسیر جلالین به چاپ رسیده با نسخه ای خطی از این کتاب، تصحیح ومتن آن را ترجمه کرده و سپس از طریق مقابله آن باتفسیر الدرالمنثور سیوطی مآخذ آن را تکمیل کرده است.ضمنا مقدمه ای نیز حاوی مباحث ذیل بر آن نوشته است : عوامل ناشناخته ماندن لباب النقول،امتیازات آن، نگاهی به کتب شأن نزول و بررسی نسخه های چاپی و خطی لباب النقول.

این پایان نامه، ترجمه، تحقیق و نقدی است برمقدمه المحرر الوجیز فی تفسیرالقرآن العزیز تألیف ابن عطیه. مطالب آن شامل سه بخش است: در بخش اول متن کامل مقدمه ابن عطیه و در بخش دوم ترجمه آن و دربخش سوم شرح آن آمده است. در تحقیق متن، به مواردذیل پرداخته شده است : ذکر مآخذ روایات، تصحیح اغلاط، شرح اعلام، نقل اقوال مفسران در تفسیر آیات.