جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده مطالبآرامش روحی و بهداشت روانی و دوری از نگرانی ها و اضطراب ها، نیاز اساسی امروز بشر است. انسانها برای رفع این نیاز راههای گوناگونی را پیموده اند ولی در بسیاری از موارد به بیراهه رفته و به هدف خود نرسیده اند. در این میان توجه دادن انسانها به علل ماورای ماده و از آن جمله باور و اعتقاد به توحید و عمل براساس این اعتقاد آیا می تواند انسانها را به این گمشده شان برساند؟ ما در این تحقیق اثرات اعتقاد به توحید ربوبی الهی را در ایجاد بهداشت و آرامش روانی از دیدگاه آیات الهی مورد بررسی قرار دادیم. این همان مطلبی است که شاید از نظر بشر امروزی مورد غفلت قرار گرفته است؛ با توجه به این مطلب که ما این موضوع را از منظر قرآن کریم مورد کنکاش قرار داده‌ایم؛ زیرا که خداوند متعال خالق و مالک و آگاه به زوایای وجودی مخلوقین خود است.این پژوهش که از نوع تحقیقات توصیفی و همچنین میان رشته ای و تطبیقی می باشد، هدفش ایجاد معرفت دقیقی از توحید ربوبی و عمق بخشیدن به این معرفت در وجود خود و عمل برطبق تعالیم الهی است، تا بتوان با بوجود آمدن شناخت و طرز تفکری صحیح و ایجاد افق فکری وسیع تر نسبت به مسائل دنیوی از گرفتاری و ناراحتی های روحی و روانی، رهایی یافت و به آرامش رسید. نتیجه این تحقیق و پیاده نمودن آن در درون خود کاربرد فراوانی در آرامش بخشی انسان خواهد داشت و می توان از نتایج و یافته های آن در مشاوره های اسلامی و بالاخص در مشورت با جوانان استفاده نمود.نتایج و یافته‌هایی مانند اینکه اعتقاد و باور به مفهوم توحید ربوبی می تواند در دنیا انسان را در ایجاد بینشی صحیح از زندگی، و عمق بخشیدن به آن و ایجاد مفاهیمی همچون صبر، توکل، رضا، عدم ترس از فقر و مرگ و دوری از حسادت و. .. یاری دهد و در آخرت نیز انسان را از ابرار و در نهایت از بهشتیان و بالاخره مورد رضایت خداوند متعال قرار دهد.واژه های کلیدی : قرآن، توحید، ربوبیت الهی، آرا مش، بهداشت روان، فشارهای روانی

الهیات قرآن بیش از هرچیز بر یگانگی خداوند تکیه کرده است و شعار نخستین قرآن کریم «لا إله إلا الله» می باشد. شعاری که چندین بار درقرآن تکرار شده و اولین سخن پیامبر(ص) کلمه توحید واخلاص می باشد.اصل توحیدیک امرالهی است که خداوند توسط همه پیامبران خود،کلّ بشر را به توحید و یگانگی وپرستش خود فرا خوانده است.توحید به معنای یکتا دانستن و یکتا شمردن خدا آمده است. برای وجود چنین خدای بی همتایی نشانه هایی وجود دارد. علاوه بر فطرت انسانی، براهینی در آفاق ( عالم خارج از انسان) و انفس(عالم درون انسان)، می توان یافت که دلیلی آشکار است بر وجود او. مثلاً نظم موجود در آفرینش آسمان و زمین و آفرینش شب وروز وخورشیدوماه وستارگان وکوهها و دریاها و ... و آفرینش آدم از خاک واختلاف زبان ورنگهاو... و هزاران موارد دیگری که هرکدام به تنهایی دلیلی است محکم بر وجود خداوند. لذا این پژوهش درپنج فصل به بررسی مسأله توحید از نگاه شیخ طبرسی وعلامه طباطبایی که از مفسران شیعی به حساب می آیند، پرداخته شده است.فصل اوّل: شامل کلّیاتی درمقوله توحید «مقدمه، تعریف مسأله، اهمیت وجایگاه توحید، پیشینه، حدود، طرح سوالات اصلی وفرعی، فرضیات، اهداف وروش پژوهش، مشکلات، مطرح گردیده است.درفصل دوم: مبانی نظری تحقیق شامل زندگی نامه شیخ طبرسی وعلامه طباطبایی وتفاسیرآنها سپس ادبیات تحقیق شامل واژه شناسی توحید،معنای لغوی واصطلاحی توحید،اقسام ومراتب توحید،ادله توحید،مطرح گردیده وسپس معنای توحید از دیدگاه صاحب مجمع البیان والمیزان به طور جداگانه مورد بحث وبررسی قرار گرفته است. فصل سوم:که به نشانه های توحید درقرآن اختصاص دارد به دو دسته ازآیات خداوند(آیات آفاقی وآیات انفسی) اشاره شده است که در هر قسم از این آیات، نویسنده نشانه های خدا را نام برده و به آیات قرآن هم استشهاد کرده ودرذیل هرآیه، نظر شیخ طبرسی وعلامه طباطبایی به طور جداگانه شرح داده شده است. درفصل چهارم: که به آثار وموانع توحید درقرآن اختصاص دارد، ابتدا به آثارتوحید پرداخته ودر قسمت بعد به موانع توحید اشاره شده است. همچنین درذیل هرآیه نظرشیخ طبرسی وعلامه طباطبایی آورده شده است. و فصل پایانی(فصل پنجم): نویسنده از مجموع چند فصل نتیجه کلی را ارائه می دهد . بنابراین توحید اگر به معنای اصیل اسلامی آن مورد بررسی قرار گیرد به صورت مسأله ای ریشه دار جلوه می کند که نه تنها در سرلوحه امور اعتقادی قرار گرفته است بلکه در تمام برنامه های زندگی موثر است . بنابراین اعتقاد به توحید ضامن سعادت انسان در دنیا و آخرت می باشد.

توحید عبادی از مهم‌ترین و بلکه اساسی‌ترین مراحل توحید است که مفهوم و مصادیق آن مورد نزاع شیعه و وهابیت قرار گرفته است. گرچه اصل این مسأله مورد اعتقاد و اتفاق همه مسلمانان است؛ اما به جهت اختلافاتی که بین شیعه و وهابیت بر سر مرزهای توحید و شرک در عبادت وجود دارد، و به جهت دیدگاه خاص آنان در مورد ملاک و معیار عبادت، تهمت‌ها و موضع‌گیری‌های شدیدی از سوی آنان متوجه شیعه شده است. ریشه این اختلافات درون دینی، به فهم‌های متفاوت از مسأله توحید و شرک عبادی برمی‌گردد.بیان معنای صحیح عبادت و تبیین دقیق مفهوم و مرز توحید و شرک به همراه ادله آن از آیات و روایات و پاسخ صحیح به شبهات وهابیت، گام مهمی در رفع این اتهامات و اثبات حقانیت دیدگاه شیعه به شمار می‌آید.توحید در عبادت از اقسام توحید عملی به شمار می‌آید. جایگاه مهم این مسأله موجب شده است که قرآن کریم آیات بی‌شماری را در این باره بیان نموده و اصل اعتقادی توحید را با رویکرد یگانه‌پرستی، معرفی و تبیین نمایددر این تحقیق سعی شده از منابع مختلف و اصلی شیعه و وهابیت استفاده شود. در نظرات وهابیت به کتاب‌های اصلی آنان از جمله برخی از آثار ابن‌تیمیه که خود پیشوای اول آنان است مراجعه و استناد شده است. در مورد نظرات و پاسخ‌های شیعه نیز به تألیفات بزرگانی که در این مباحث صاحب آثار ارزشمندی بوده‌اند، مراجعه شده است.در این مجال روشن می‌گردد که خضوع و خشوعی عبادت است که تنها برای خدا باشد.یعنی اگر کسی در پیشگاه خداوند سبحان کرنش کند، عبادت او نموده است و اگر برای غیر خدا خضوع کند، غیر خدا را پرستیده و مشرک خواهد بود. در نقطه مقابل، خضوع و کرنشی که از چنین باوری سرچشمه نگرفته، هرچند همراه با نهایت احترام باشد، مادامی که قرین با اعتقاد به خدایی و پروردگاری او نباشد، شرک و پرستش آن موجود نیست.همچنین روشن می گردد که وهابیت به علت برداشت‌های غلطی که از مفاهیم توحید و شرک می‌کند، بسیاری از اعمال و عقاید شیعیان را شرک می شمرد. اما شیعه با تعیین حد و مرز واقعی توحید و شرک ثابت می‌کند که نه تنها مشرک نیست، بلکه اعتقادات و اعمالش عین توحید است. پس اعتقادات خاص یا برخی اعمالی که شیعیان انجام می‌دهند، آنها را به ورطه شرک در عبادت نمی‌کشاند.

چون در قران به انواع توحید اشاره شده لازم است به بررسی و دسته بندی ان اقدام نمود و اینکه درباره کدامیک بیشتر بحث شده و دلیل ان چیست و رابطه ی هر یک از انواع با دیگری چگونه می باشد.

گروهي مي انديشند كه لزوم پوشيدگي اختصاص به آئين اسلام دارد و براي رهايي از آن بايد آئين هاي ديگر را برگزيد،اثبات اين كهقبل از اسلام نيز موضوع حجابدر ميان بعضي از ملل بسيارجدي و مهم بوده است ضرورت اين تحقيق را مي رساند. هدف از این پژوهش، اثبات وجودحجاب در ادیان توحيدي و ارائه آن به عنوان یکی از اساسی ترین راه حل های بحران اخلاقی نسل حاضر می باشد. با توجّه به آنچه که بیان شد و بانظر به اهمیّت موضوع، این تحقیق تشکیل شده از سه فصل كه فصل اول، اختصاص به مفهوم و پيشينه حجاب در اديان توحيديدارد.فصل دوم، حجاب را از نظر قرآن وتورات و انجيل مورد بررسی قرار می دهد، در پايان، به نتيجه گيري وتطبيق مسئله حجاب در قرآن و كتب عهدين می پردازد. يافته هاي اين تحقيق عبارت است از :1ـ در قرآن به امر حجاب تأكيد شده است و آياتي كه به حجاب زنان پرداخته اند ،علاوه بر اينكه حدود حجاب را مشخص كرده است ،ابعاد مختلف حجاب را در برمي گيرد از جمله حجاب در گفتار ، حجاب دررفتار و حجاب درنگاه مي باشد. 2ـ در تورات و انجيل به مطالبي اشاره شده است كه وجود حجاب و پوشش را درشريعت هاي يهوديت و مسيحيت نشان مي دهد،اگرچه تفاوت هايي در حدود و كيفيت آن با اسلام دارد اما درديگر ابعاد حجاب باهم شباهت دارند وبه طور كلي مي توان گفت مطالبي كه در مورد حجاب در كتب عهدين وقرآن آمده است ،به عفت و پاكدامني پيروان خود تأكيد دارد .

معرفی کوتاه:نقد و ارزیابی دیدگاه‌های گروه‌های سلفی و وهابی در مورد توحید و اوصاف خداوند متعال است. در ابتدای این اثر به معرفی اجمالی سلفیه و مفهوم آن پرداخته شده و معنای تبعیت از سلف صالح و مصادیق آنان بیان شده است. آنگاه تاریخچه‌ای از پیدایش سلفیه و انتساب افکار و اندیشه‌های آنان به احمدبن حنبل و ابن‌تیمیه ارایه شده و نقش محمدبن عبدالوهاب در پایه‌ریزی آن بررسی شده است. در بخش دیگری از کتاب نویسنده به تبیین مبانی فکری سلفیه در مورد توحید پرداخته و دیدگاه‌ها و نحوه استدلال آنان در این زمینه را مورد نقد و ارزیابی قرار داده است. وی در این زمینه به روش‌های حسی، نقلی، عقلی، هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه سلفیه اشاره نموده و نظریات آنان در مورد اثبات وجود خدا و بیان صفات او را بررسی نموده است. وی معتقد است که سلفیه در این قبیل از مباحث به تشبیه، تعطیل و تجسیم مبتلی شده و در بیان معنا و اقسام توحید و شرک و نیز بیان مصادیق آن دو دچار تناقض‌های متعددی شده‌اند. وی معتقد است که سلفیه برای خدا جا و مکان در نظر گرفته و رؤیت او را ممکن دانسته و همانند سایر موجودات برای او قایل به اعضاء و جوارح شدند که این موضوع با هیچ یک از دلایل عقلی و نقلی مربوط به خداشناسی سازگار نیست.

‫عظمت و والايي هر علمي، به عظمت موضوع آن است؛ همان‌گونه که تمامي احکام و آثار وجودي که محمولات آن علم را تشکيل مي‌دهد نيز در سايه موضوع آن شکل مي‌گيرد. با توجه به اين معيار کلي و فراگير، ارزشمندترين علم، همانا(توحيد) است که نه تنها برترين، بلکه موضوع آن، تنها حقيقتي است که داراي واقعيت و هستي است و همه هستي‌ها از هستي او رسته‌اند. شناخت و معرفت خداوند و آثار فردي و اجتماعي آن سرآغاز هر علم و منتهاي هر کمالي است. علم به خداوند متعال و اوصاف و اسماء او، علمي توحيدي و حقّاني بر همه هستي خواهد بود و اين علم و معرفت برتر، انسان را به گونه علمي و عملي وادار مي‌کند که همه هستي را از او و به سوي او دانسته و تمامي ابعاد هستي خود را به سمت او متوجه گرداند. بررسي يکي از مباحث مهم توحيد يعني(آثار فردي و اجتماعي توحيد از ديدگاه قرآن و نهج‌البلاغه) موضوع اين تحقيق است. اين رساله که در چهار فصل و هر فصل در چند گفتار تنظيم يافته به مهم‌ترين مباحث مربوط به توحيد پرداخته شده است. در فصل اوّل اشاره‌ به کليّات بحث و اهداف آن، پيشينه اعتقاد به توحيد و رويکرد اديان آسماني نسبت به مسأله توحيد پرداخته شده است. و در فصل دوّم به مباحثي، چون: مفهوم شناسي توحيد، رويکرد قرآن و نهج‌البلاغه نسبت به توحيد، و خلاصه‌اي از اقسام توحيد پرداخته شده است. و در فصل سوّم، به بررسي و تحليل آثار فردي توحيد از قبيل: آرامش، اميد، مودّت و محبت، رضايت و خشنودي، توکّل، هدفمندي، عدم دلبستگي به دنيا، صبر و پايداري، هدايت‌يابي، مسئوليت پذيري پرداخته شده است. در پايان فصل چهارم رساله به بررسي آثار اجتماعي توحيد از قبيل: امنيّت اجتماعي، تحقق عدالت اجتماعي، ايجاد وحدت و مبارزه با تفرقه، مبارزه با فساد و انحرافات و لغزش‌هاي شيطاني، تحقق توسعه و نوآوري‌، و ايجاد سعادت و رستگاري و ... پرداخته شده است. شايان ذکر است در تمام فصول و بخش‌ها به شواهد متعدّدي، از آيات و روايات استناد شده و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.