جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫عنوان از روي صفحه عنوان پايان نامه

---

‫اين پژوهش، ديدگاه هاي فقهي شيعه اماميه و مذاهب اربعه اهل سنت را در باره چيزهايي که سجده بر آنها صحيح و جايز است، واکاوي مي‌کند و مواضع اختلاف و اتفاق نظرشان را که منجر به يک نتيجه مورد قبول همه آن ها باشد، فراروي مخاطبان مي‌نهد. تحقيق حاضر در سه فصل تدوين شده است. نويسنده در فصل اول به بيان تعريف لغوي، اصطلاحي و فقهي سجده پرداخته و منشأ و موارد اختلاف ديدگاه‌هاي فقهاي شيعه و اهل سنت را در باره کيفيت وقوع سجده بررسي مي‌کند. وي مستندات و مصادر شرعي آنان را از روايات و سيره پيامبر اسلام استخراج کرده و کشف سنت عملي پيامبراسلام( در انجام سجده را دليل و حل کننده اختلاف مکتب هاي فقهي شيعه و اهل سنت برمي شمارد. نگارنده پس از استقراي احاديث و سنت رسول اکرم( سجده برزمين را به شهادت بسياري از صحابه پيامبر( مفهوم اصلي سجده دانسته و از اين منظر اختلافي بين فقهاي شيعه و اهل سنت قايل نمي‌باشد. آن گاه با اشاره به مصاديق سجده بر زمين و مقدار واجب از گذاشتن مواضع آن خصوصاً پيشاني را از ديدگاه آنان بيان کرده و موارد استجاب و کراهت سجده بر برخي اشيا را نيز بررسي مي‌کند. در فصل دوم پس از تبيين ضابطه هاي فقيهان اماميه و اهل سنّت در صدق سجود و تحقّق آن، به اختلاف نظر آنان مي‌پردازد. در فصل سوم نيز ثمرات فقهي مترتب بر سجده صحيح از جمله: پاک بودن و غصبي نبودن محل سجده، همراه با اختلاف نظرو وحدت نظر فقهاي حنفي، شافعي، حنبلي، مالکي و امامي درج گرديده است. در همين زمينه نويسنده به تحليل و بررسي فقهي جواز يا عدم جواز بر منسوجات، فرش، سفال، آجر، سنگ، چوب، عمامه، برگ درختان و... پرداخته و ضمن بيان ادله روايي و قرآني مذاهب اربعه و مذهب فقه اماميه، آراي فقهي آنان را در اين زمينه به صورت مجزّا منعکس مي‌سازد. وي در پايان پيشنهاد مي‌کند: که مباحث عميق فقهي از اين قبيل، بايد بين فقهاي شيعه و مذاهب اربعه اهل سنت رايج شود تا موجب نزديکي ديدگاه‌هاي فقهي، کلامي، تفسيري و اصولي ميان آن ها شده و اختلاف‌نظرها به حداقل کاهش يابد.

‫اين پاياننامه در سيزده فصل با اين عناوين نوشتهشدهاست: معناى انسان و نقش نحوى انسان در قرآن، آفرينش انسان، هدف از آفرينش انسان، مراحل تكامل انسان، موارد استعمال روح در قرآن، نظر كلى قرآن درباره انسان، تفسير صفات مذموم انسان، تفاوت انسان با ساير موجودات، حمل امانت الهى ملاك برترى انسان، عقل و رابطه آن با ايمان و اخلاق، تفاوت انسانها با يكديگر و عبادت و تقوى و علم ملاكهاى تفاوت، انسان كامل، نتيجهگيرى.

---

---

---

‫نوشتار حاضر به تشريح برخي ابعاد زندگاني و شخصيت امام رضا(ع) از لحاظ علمي، سياسي، اجتماعي و اخلاقي مي‌پردازد. نويسنده از منظري تاريخي به زندگي امام رضا(ع) نگريسته و تأثير شگرف علمي آن امام در روزگار خويش به واسطه احتجاج‌هاي علمي خود را بررسيده و ضمن بيان و نمونه‌هايي از حکمت‌ها و مواعظ اخلاقي آن حضرت، کرامات و فضايل اخلاقي، عملکرد سياسي و اجتماعي به ويژه مسأله ولايت‌عهدي ايشان را وصف مي‌کند. وي در باب اول از اين تحقيق با اشاره به حيات اجتماعي امام رضا(ع) و ضمن بيان کيفيت ولادت و القاب و اسامي ايشان، به گوشه‌هايي از زندگي آن حضرت در دوران پدر گرامي خويش حضرت موسي بن جعفر( مي‌پردازد. نويسنده به منزلت خاص امام رضا(ع) نزد امام موسي بن جعفر( نيز اشاره کرده و پس از ذکر نصوص امامت ايشان، برخي موارد مربوط به سيره اجتماعي امام رضا(ع) مانند دستگيري از مستمندان و فضايل اخلاقي و اجتماعي آن امام را شرح مي‌دهد. او در باب دوم با اشاره به شخصيت اخلاقي امام رضا(ع)، زوايايي از فضيلت‌ها و رفتار اخلاقي آن امام همچون: تواضع، زهد، عبادت، حلم، جود و کرم، رعايت حال فقرا، صلابت در حفظ دين و ساير کرامات اخلاقي، شجاعت امام رضا(ع) در قبال مأمون و عدم تأييد وي و دستگاه خلافت را گزارش کرده و اصلاحات اقتصادي امام رضا(ع) به نفع فقيران در دوران ولايت‌عهدي را تبيين مي‌نمايد. باب سوم به حيات سياسي امام رضا(ع) اختصاص دارد و موضع‌گيري آن امام در قبال مأمون و عباسيان، روش‌هاي برخورد امام رضا(ع) براي حفظ جان خويش از دست مأمون، موضع‌گيري آن حضرت در برابر برمکيان، موضع آن حضرت در دوران خلافت کوتاه امين، موضع ايشان در برابر زنديق‌ها و صاحبان ساير اديان و منحرفان فکري و اعتقادي، موضع‌گيري امام رضا(ع) در قبال خلافت، عملکرد سياسي آن امام در خراسان، مدينه، بصره و اهواز و برخي اقدام‌هاي سياسي و اجتماعي آن امام در دوران ولايت‌عهدي و کيفيت شهادت آن حضرت بيان شده است.

---

---