جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر، دربرگیرنده‌ی شرح زندگی، افکار، و آرای "مارتین لوتر" بانی نهضت پروتستان است. به تصریح کتاب: "مارتین لوتر، بانی نهضت پروتستان، در زمره‌ی معدود کسانی است که سبب تغییر عمده در تاریخ شد. او با شهامت بسیار در اصول عقاید مسیحی که بیش از هزار و پانصد سال مقبول همگان بود، درنگ کرد و آن‌ها را به بوته‌ی نقد و آزمون کشید. نیمی از شخصیت وی ریشه در باورهای قرون وسطی داشت و نیم دیگرش به دنیای جدیدی معطوف بود که تحول در علم و معرفت را به ارمغان آورد... اندیشه‌ی لوتر بر همگان موثر افتاد و دغدغه‌ی همه‌ی روشن‌اندیشان گشت. مساله‌ی وی، معضل بسیاری بعد از او شد. پس از او بود که به سرعت چهره‌ی عالم تغییر کرد. مردم از انزوا قصد فضا کردند و از صومعه‌ها وکلیساها به قصد عمران دنیا بیرون آمدند. فلسفه تغییر روش داد و علوم نوین زاده شدند. اینک، کشف دنیا بهتر از پرداختن به مسائل خیالی آن جهان بود. گویی لوتر نوری بر دنیا افکند که همه‌چیز را در پرتو آن عیان می‌‌گشت؛ اما این بار نیز این نور برگرفته از دین بود. لوتر بر همگان نافذ افتاد؛ کانت و هگل از او تاثیر گرفتند و رودلف اوتو و کارل بارث در پی او رفتند. شلایر ماخر رای از او گرفت و بر آن افزود و مارتین بوبر اگرچه از او الهام گرفت ولی اهتمام نمود و باردیگر انجیل را به آلمانی ترجمه کرد. وبر از تاثیر نهضت پروتستان بر اقتصاد و سرمایه‌داری گفت و نیچه صراحت لحن او را آموخت؛ در حالی که شوپنهاور طعن گزنده‌ی او را به کار برد. پل تیلیخ از آموزه‌های او گفت و علم کلام دیگر برخاست. هایدگر او را ستود و کی یرکه‌گور نیز از او سخن گفت. خلاصه، موافق یا مخالف نمی‌توانستند آثار او را نادیده بگیرند زیرا او در تاریخ ظاهر شده بود". گفتنی است، مترجمان علاوه بر ترجمه‌ی کتاب، در ضمیمه بر آن افزوده‌اند؛ یکی مربوط به مساله‌ی بخشایش گناهان و فروش بخشایش است که مساله‌ی حیاتی و اصلی جنبش لوتری محسوب می‌گردد؛ و دیگری، متن نامه‌ی 95 ماده‌ای است که انفصال او را از کلیسا حتمی کرد.

دین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مقوله‌های خیر (زندگی خوب)، نقش ویژه‌ای در هدف‌گذاری و معنابخشی به زندگی انسان ایفا کرده و با عرضۀ آموزه‌هایی معطوف به زندگی مطلوب، به «فرارَوی» انسان از آنچه به آن دچار است، تغییر زندگی و گذار از «هست» به «باید» یاری می‌رساند. در عین حال، ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر زیست جمعی و نقش انکارناپذیرِ زمینه‌ها و نهادهای اجتماعی چون دولت در حیات انسان موجب شده است تا سنجشِ نسبت «جامعه» با «خیر» به یکی از دغدغه‌های خاطر اندیشمندان بدل شود و در این ‌بین اخلاق سیاسی از دیرباز، متکفل ارائۀ رهیافت مناسبی در باب نسبت نهاد دولت با دین بوده است. نوشتار حاضر در راستای بررسی تحولات اخلاق سیاسی در غرب، پس از تحلیل اجمالیِ فراز و نشیب‌های تاریخیِ مسیحیت از قرون وسطی تا دوران معاصر، به ایدۀ غالب سیاسی یعنی بی‌طرفی دولت در قبال دین می‌پردازد و در آخر، رویکرد انتقادی کمال‌گرایی که در اواخر سدۀ بیستم و توسط نوفضیلت‌گرایانِ غربی احیا شده است، از نظر خواهد گذشت. رویکرد اخیر در نقد معضلات ناشی از تکثر اخلاقی غرب،خواهان احیای دین به‌مثابۀ منبع تشخیص گزاره‌های اخلاقی، ‌انگاری اخلاقی و تقویت جماعت است و پیرو تفکر ارسطویی، رسالت دولت در قبال خیر و نقش تربیتی این نهاد را یادآوری می‌کند.

لوتر در نگرشِ الهیاتی و فلسفی ‎بسیار شبیه آگوستین و توماس آکویناس آموزش دیده بود، اما نظام الهیاتی آنها را در ارائة پاسخی دربارة چگونگی حصول آمرزیدگی ناکارآمد می‎دید، لذا با مراجعه به رسائل پولس بیان می‎کند که موفق به کشفِ تلقیِ جدیدی از آموزه ایمان و ارتباط آن با آمرزیدگی براساس کتاب مقدس شده است. او راه آمرزیدگی را ایمان معرفی می‎کند و ایمان را زیستن به گونه‎ای که خدا می‎خواهد تفسیر می‎کند و مصداق این ایمان را مسیح‎گونهِ شدنِ بشر می‎داند. وی تفسیری عرفانی از رسائل پولس به‌همراه نگرشی آگوستینی ارائه می‎دهد که گامی‌فراتر از دیدگاه پولس است و نیز اختلافاتی اساسی با دیدگاه آکویناس در خصوص ایمان و با پلاگیوس در خصوص فیض دارد. در این مقاله قصد داریم سیر دقیق معنا و مفهوم ایمان و ارتباط آن با آمرزیدگی را در اندیشة لوتر به روش تحلیلی بررسی نماییم.

نسبت میان مقوله دین و انسان در دوره جدید زیر سایه تأملات متفکران پروتستان اهمیتی ویژه یافت والهیات جدیدی را شکل داد که زیر سایه آن مواجهه با لوازم دنیای مدرن صورت می‌پذیرفت. مواجهه مصلحان پروتستان با دنیای مدرنی که به آرامی در حال شکل گیری بود نه تنها به ظهور الهیات جدید منجر شد بلکه عامل بسیار مهمی در شکل گیری دوره جدید در فلسفه غرب بود. انسان شناسی ای که مارتین لوتر ارائه داد ویژگی هایی داشت که سبب تفکیک فلسفه از الهیات در دوره جدید شد و به فیلسوف دوره جدید این فرصت را بخشید که فارغ از گزاره های دینی امکان طرح مباحث فلسفی را بیابد. تأکید لوتر بر الهیات غیر عقلی و حمله او به سنت مدرسی زمینه جدایی فلسفه وبه عبارت دقیق تر عقل از الهیات را فراهم ساخت. جدایی ای که شاید بتوان آن را مهم ترین دستاورد نهضت اصلاح دینی در عصر جدید دانست. از دیدگاه سنت مدرسی قوای روح کارکرد نسبتا خود مختاری دارند آنها مدیریت و کارکرد خاص خودشان را دارند و قوای روح به صورت طبیعی این کارکرد‌ها را به انجام می‌رسانند. اما از نظر لوتر قوای روح هرگز به صورت خودکار عمل نمی‌کنند بلکه ارتباط میان عقل و اراده، یعنی طریقی که بوسیله آن این قوا مورد استفاده قرار می‌گیرند، توسط یک واحد بالاتر که برای انسان عامل تعیین کننده است، معین می‌شود. لوتر تأکید می کند که اگر انسانی بخواهد آزادی اراده را بدست اورد در واقع کوشیده چیزی را تصاحب کند که تنها متعلق به خداوند است.ازادی اراده منحصرا برای اوست. . ایمان درست و حقیقی به خداوند مستلزم ایمان به اراده آزاد و تغییر ناپذیر اوست. . از نظر لوتر اراده بشر تغییر پذیر است و در اثر هبوط و خارج شدن از بهشت در بند گناه اسیر است و اراده بشر به فیض و لطف الهی نیازمند است.از نظر لوتر حکم و اراده الهی بر همه چیز الویت دارد بشر در اسارت گناه است و نجات او فقط در قلمرو انتخاب خداوند است. وجود این لطف نیز صرفاً با وجود ایمان توجیه می‌شود. سبب نجات، ایمان به عمل نجات بخش مسیح است که شعار اصلی لوتر در ساختار الهیاتی اش محسوب می شود. از نظر لوتر تأکید بر آزادی اراده به معنای انکار نقش مسیح در کفاره و بخشش گناهان پیروان اوست. عادل شمردگی بوسیله فیض و از طریق ایمان خط اصلی فکری لوتر در بحث از آزادی اراده است.لطف الهی نیز بر اهمیت جاودانگی مرگ و رستاخیر مسیح تأکید دارد بر این اساس خداوند با قربانی شدن او و نه به سبب اعمال ما دامنه لطف خود گسترش داده است

مارتین لوتر کشیش آلمانی و بانی پروتستانیسم است که در سال1546 م در 63 سالگی درگذشت. وی بسیاری از تشریفات کلیسای کاتولیک را زائد اعلام داشت و با اصلاحات خود پیروان فراوان یافت به گونه-ای که پروتستان مذهبان (پیروان آموزش‌های لوتر و کالون فرانسوی) در چند کشور از جمله در ایالات متحده اکثریت دارند. یکی از اصلاحات لوتر آزاد کردن ازدواج کشیش‌ها و منع بخشودن گناهان افراد از سوی کلیساها پس از اعتراف و احیاناً با پرداخت پول و اعانه بود.سبک نگارش لوتر و تناسب گفتار و نوشتار وی با درکِ مردم عادی، مورد استقبال و تأیید همگان قرار گرفت و تأثیری سازنده بر زبان و ادبیات آلمانی جدید نهاد. شایان ذکر است که خدمات لوتر در این زمینه گرچه با فعالیت‌های یاکوب گریم هم‌سو ارزیابی شده است، لیکن از نظر محتوا و حجم، با آن قابل سنجش نمی‌باشد. آثار ادبی لوتر علی‌رغم تنوع و خارق‌العاده بودنشان، همیشه تحت‌الشعاع فعالیت‌های مذهبی و در رتبه پائین‌تری قرار داشته ‌است.

هدف این پژوهش بررسی چگونگی تأثیرپذیری مارتین لوتر از ریکالدو دومنته کروچه در رویکرد انتقادی به قرآن کریم است. مارتین لوتر بنیان‌گذار نهضت پروتستان از معدود کسانی است که زمینه تغییر در تاریخ را فراهم نمود، اما او به همان میزان که تأثیرگذار بوده، تأثیرپذیر نیز بوده است. بسیاری از اندیشه‌های لوتر متأثر از اندیشمندان قرون وسطی است. او به‌طور خاص در مواجهه با قرآن، از ریکالدو دومنته کروچه کشیش دومینیکی و مبلغ مسیحی قرن سیزدهم اثر پذیرفته است. لوتر از طریق رساله ریکالدو با اسلام و قرآن آشنا شد و به انتقاد جدی از قرآن پرداخت؛ او که ابتدا مؤثرترین دفاع در برابر جاذبه اسلام را استقامت در باورهای مسیحی می‌دانست، با تغییر روش، تحت تأثیر ریکالدو بهترین رویکرد را نشان دادن خطاهای دین اسلام معرفی کرد. لوتر ضمن حمله به قرآن، آن را وحیانی و معتبر ندانست. با این‌ همه، تلاش کرد از قرآن به‌عنوان مبنای اثبات آموزه‌های اساسی مسیحیت مانند تثلیث و الوهیت مسیح استفاده کند. گرچه لوتر در ادعاها و موضع‌گیری علیه اسلام و قرآن دنباله‌رو ریکالدو است، اما رفتاری تهاجمی‌تر و تندتر از او دارد.