جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خواب از پدیده¬های پیچیده و شگفت¬انگیزی است که از دیرباز موردتوجه انسان بوده و ذهن او را به خود مشغول¬کرده¬است و در دین اسلام جایگاه مهم و ویژه¬ای دارد، دانشمندان اسلامی نگاهی خاص به مقوله خواب دارند و آثار غنی و پرباری را در این زمینه به¬وجود¬آورده¬اند. ازآنجاکه معرفت و بیداری انسان¬ها از اهداف عرفا و متون عرفانی است، مقوله خواب و بیداری همواره در نزد آنان مهم بوده¬است. این مقاله به بررسی خواب و بیداری در مثنوی مولوی می-پردازد. مولانا با پیروی از آیات قرآنی و روایات اسلامی، خواب و بیداری را امری مهم می¬داند و برای آن انواع و کارکردهایی قایل است. مولانا در مثنوی خود به¬طور مفصل و منظم از خواب سخن¬نمی¬گوید، بلکه هرجا که لازم باشد از خواب و بیداری به¬عنوان ابزاری در خدمت اهداف عرفانی خود استفاده¬می¬کند. از نگاه او دنیا چون خواب و آخرت همچون بیداری است که در این مقاله سعی¬داریم به این دو کارکرد خواب و بیداری از دیدگاه مولانا بپردازیم. کلیدواژه¬ها: مولوی، مثنوی، خواب، بیداری، دنیا، آخرت.

ازآن¬جاکه امروزه عرفان به اقسام متنوعی تقسیم¬شده و در بسیاری از این انشعابات، تحریف¬هایی رخ¬داده که نقش اصیل تعالیم دینی را به حداقل رسانده¬است، تبیین متقن «عرفان اسلامی» اهمیت والایی می¬یابد. در این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی به شرح و تحلیل ماهیت عرفان اسلامی پرداخته¬می¬شود و بدین منظور مختصات نظری و عملی آن از جمله میزان و معیار اسلامی خواندن عرفان، مؤلفه¬های عرفان اسلامی، دلایل انحراف عرفان اسلامی و عرصه حضور عرفای مسلمان بررسی¬می¬شود¬. مطابق نتایج این جستار، چارچوب و محتوای عرفان اسلامی به¬طور کامل در مقام روش، تبیین و کاربست، بر اساس آموزه¬های دینی شکل¬می¬گیرد و میان گوهر ناب اسلام که در شریعت و سیره معصومین متبلورشده¬است، با مختصات نظری و عملی عرفان اسلامی هیچ افتراقی وجودندارد و سالک الی الله همواره باید جایگاه اجتماعی خود را نیز مورد اهتمام قراردهد و از رهبانیت و انزواطلبی بپرهیزد. کلیدواژه‌ها: عرفان اسلامی، شریعت، توحید، انزواطلبی، حضور اجتماعی.

پژوهش¬های فراوانی پیرامون اسفار اربعه عرفانی انجام ¬شده¬است امّا ماهیّت سفر عرفانی به¬درستی تبیین¬نشده¬است. طرح اسفار اربعه شامل سفرهایی است که سالک پس از پایان یکی وارد دیگری می-شود. سالک در این طرح در پایان سفر اوّل و ابتدای سفر دوّم به مقام ولایت واردمی¬شود چنین تعبیری از سفر معنوی با اصول عرفان نظری مبنی بر تشکیکی بودن مظاهر وجود سازگاری ندارد. قائل¬بودن به سفر نزولی با توجیه سفر برای تکمیل یا سفر از باب خضوع، پس از آنکه سالک به مقام احدیّت جمعی رسید و دارای تمام کمالات مادون شد؛ ایراد دیگر طرح اسفار اربعه به¬¬لحاظ مغایرت با اصول عرفان نظری است. مقاله حاضر توصیفی - تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه¬ای ابتدا مبانی نظری مورد نیاز بحث، بررسی¬شده سپس نظریه اسفار اربعه عرفانی بنا به اقوال مشهور بیان¬شده¬است. در پایان با بهره¬گیری از اصول علمی و اثبات¬شده عرفان نظری و استفاده از نتایج حاصل از بسط و تعمیم آن¬ها ضمن نقد اسفار اربعه، تبیین صحیحی از ماهیت سفر و نسبت آن با سالک ارائه¬شده¬است. کلیدواژ¬ه¬ها: اسفار اربعه، مقام ولایت، فنا، بقا، مقام احدیت جمعی، انسان کامل.

عرفا چنین اراده می‌کنند که برای شناخت معبود خویش در نتیجه سیر و سلوک و طی طریق و نه از راه استدلال و برهان بلکه از طریق مکاشفه و اشراق به ژرف‌ترین مراتب روحانی دست یابند. لذا عارفان عالم و بزرگان طریق، سعی دارند سیر و سلوک را برای سایرین نیز در حد معرفت خود آنان بنمایانند تا به فلاح و رستگاری دست یابند. چنان که خواجه نصیرالدین طوسی از علما و حکما و عرفای قرن هفتم درکتاب عرفانی خود، اوصاف‌الاشراف، موجز، گویا، با انشایی بلیغ و شیوا و درعین حال پرمغز و پرمعنی در شش باب و هر باب (به استثنای باب ششم) در شش فصل، مراتب سیر و سلوک را تبیین می‌کند. وی باب اول را با ایمان آغاز و در باب ششم با فنا به پایان می برد. در مورد کتاب اوصاف‌الاشراف می‌توان گفت این اثر مهم عرفانی نه تنها از نظر شناخت و تأویلات مصطلحات سیر و سلوک عرفا وصوفیه معتبر است، بلکه برای شناخت خواجه نیز ارزشمند است. مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه‌ای تدوین شده است. كليدواژه‌ها: عرفان، خواجه نصیرالدین طوسی، سیر و سلوک سالک، مکاشفه، معرفت، سبک.

اثر پیش رو که "دانشنامه فلسفه استنفورد3" نام دارد، به بررسی "شاخه ها و مکتب ها" در فلسفه می‌پردازد. کتاب حاضر که به سرپرستی "مسعود علیا" ترجمه و تدوین شده است، حاصل پژوهش و قلم محققینی همچون "بیورن رمبرگ"، "کریستین گسدال" و "دیوید وودراف اسمیت" می‌باشد. "دانشنامه فلسفه استنفورد3" مجموعه‌ مقالاتی است که موضوعاتی را در رشته عمومی فلسفه پوشش می‌دهد. با این حال، بر خلاف سایر دانشنامه‌ها و فرهنگ لغت‌های منتشر شده، این پروژه به گونه‌ای طراحی شده است که مقالات را می‌توان توسط متخصص یا گروهی از متخصصان در این زمینه نگهداری و به روز کرد و آن را به یک پروژه ادبی و متن باز پویا تبدیل کرد. بنابراین، در صورت آشکار شدن تحقیقات و نتایج فلسفی جدید، مقالات در معرض اصلاح هستند. اما آنچه هم اکنون پیش روی مخاطب قرار گرفته، به روزترین اثر از این مجموعه است که "دانشنامه فلسفه استنفورد3" نام گرفته و زیر نظر "مسعود علیا" تدوین شده است. در این پروژه، یک هیئت تحریریه بر ارسال تمام ورودی‌های جدید و به‌روزرسانی‌های ورودی‌های موجود نظارت می‌کند تا آثار ثبت شده از ارزش علمی بالایی برای محققان برخوردار باشد. مقالات معمولا از مرورهای کوتاه و روشنگرانه گرفته تا مقدمه‌های گسترده و موضوعات تخصصی را شامل می‌شود. کتاب‌شناسی‌های گسترده‌ای که هر مدخل حاوی آنهاست، به‌ طور ویژه‌ای ارزشمند است و گاه به صورت خلاصه و گاه یک منبع تحقیقی جامع است. "بیورن رمبرگ"، "کریستین گسدال" و "دیوید وودراف اسمیت" که هر یک از نویسندگان صاحب قلم در حوزه‌ی فلسفه به شما می‎روند، در زمره‌ی مولفین این اثر هستند و "دانشنامه فلسفه استنفورد3" را در بیش از هفتصد صفحه، در اختیار مخاطبین قرار داده‌اند.

اثر حاضر طرحی از 250 سال تاریخ فلسفه غرب را ترسیم می‌کند که با انقلاب کوپرنیکیِ کانت در عرصه متافیزیک آغاز می‌شود و با رویکرد ضد متافیزیکیِ دریدا به پایان می‌رسد. رابرت سالُمِن، تاریخنگاریِ فلسفی‌اش را به نحوی هدفمند حول یک مفهومِ مشخص سامان می‌دهد و سایر مفاهیم و رویکردها را در پرتو آن بازخوانی و تفسیر می‌کند: این مفهوم، همانا مفهوم «خود» است. در نتیجه، این کتاب می‌تواند خلأ موجود در آثار فلسفی فارسی‌زبان را پُر کند و علاقه‌مندان و دانشجویان را، به ویژه در مراحل ابتدایی آشناییشان با فلسفه‌های مدرن و پست‌مدرن، همراهی کند و برایشان تحلیلی کل‌نگرانه و ذهنیتی منسجم در خصوص روند حرکت تاریخ فلسفه غرب در دو قرن اخیر به ارمغان آورد.

چرا مردم برخلاف اجماع علمی یا ایمنی و کارایی واکسن ها را رد می کنند؟ یک دیدگاه رایج، باورهای بدی از این دست را ناشی از طیفی از سوگیری‌ها توضیح می‌دهد که در مجموع تضمین می‌کنند که انسان‌ها از حیواناتی واقعا منطقی برخوردار نیستند. این کتاب «باورهای بد» نوشته «نیل لوی» یک گزارش جایگزین ارائه می دهد. این استدلال می کند که باورهای بد از فرآیندهای عقلانی واقعی ناشی می شوند. ما عقلانیت باورهای بد را از دست داده‌ایم، زیرا نتوانسته‌ایم همه‌جا بودن شواهد درجه بالاتری را که باورها را شکل می‌دهند، و عقلانیت هدایت شدن توسط این شواهد را تشخیص دهیم. این کتاب استدلال می‌کند که توجه به شواهد درجه بالاتر باید ما را به بازنگری در نحوه بهترین تغییر ذهن و اخلاق تغییر آن‌ها سوق دهد: باید ببینیم که اصرار - حداقل معمولا - با ارائه عوامل منطقی، باور (و رفتار) را تغییر می‌دهد. ما نیازی به بازنگری در آرمان‌های روشنگری در مورد استقلال فکری و عقلانیت نداریم، بلکه باید آنها را طوری شکل دهیم که عاملیت معرفتی عمیق اجتماعی خود را در نظر بگیریم.

---

حمام فلسفه نگاهی اجمالی است به تاریخ فلسفه و اندیشهٔ بزرگان این حوزه. بخش‌های مختلف این کتاب فلاسفه را براساس عصر زندگی‌ آن‌ها مرتب کرده است. این معرفی‌ها از اولین فیلسوفان تاریخ آغاز می‌شود و به بزرگترین فیلسوفان قرن بیستم ختم می‌شود. گریگوری برگمن از تالس و اندیشمندان ماقبل سقراط شروع می‌کند که بخش نخست کتاب را تشکیل می‌دهند. هرکدام از ۲۳ فصل بعدی کتاب بر یک فیلسوف تمرکز دارد. در نقطهٔ آغازین دنیای فلسفه به تعبیر امروزی آن، افلاطون، ارسطو، آگوستین قدیس و توماس اکویناس قرار دارند. پس از این فلاسفه، کتاب به رنه دکارت، هابز، بندیکت اسپینوزا، جان لاک و دیوید هیوم می‌رسد. سپس برگمن دربارهٔ امانوئل کانت، هگل، کارل مارکس و ژان ژاک روسو صحبت می‌کند و بعد از آن مخاطب را با آرتور شوپنهاور، جان استوارت میل، سورن کیرکگارد، فردریش نیچه، جان دیوئی و لودویگ ویتگنشتاین آشنا می‌‌کند.

همه چیز دارای انرژی است. انسان ها نیز با توجه به شخصیتشان که از اندیشه، احساسات، ذهنیت و… تشکیل شده دارای انرژی هستند که این انرژی می تواند به دیگران انتقال یابد. بعضی ها پر از آرامش و بعضی پر از خشونت و نا آرامی هستند که آن را به محیط و انسان های اطرافشان منتقل می کنند. در این کتاب به خوانندگان کمک می شود تا کار و نحوه ی برخورد با انرژی، دریافت انرژی های مثبت، دفع انرژی های منفی، حفظ روح و روان در شرایط نامناسب، نترسیدن از افراد قدرتمند و آرام کردن خود پس از تنش را یاد بگیرند. این کتاب توصیه شده به همه ازجمله معلمین، تاجران، درماندگران و فروشندگان است.