جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فقها همواره علومی را مقدمه و نیاز اجتهاد در فقه دانسته‌اند. نیاز به علوم مقدماتی برای استنباط نظر دین، در سایر بخش‌های معارفی دین نیز وجود دارد. فلسفه اسلامی یکی از علومی است که در اجتهاد و تفقّه در دو حوزه اعتقادات و آموزه‌های دینی مرتبط با علوم انسانی روز دارای جایگاه مهم و کارکردهای متعدد است. مباحث و یافته‌های فلسفه اسلامی به‌خصوص در بعضی بخش‌های آن از جمله مباحث خداشناسی، نحوه و کیفیت صدور و ربط عالم با خدا، معادشناسی و انسان‌شناسی، در استنباط صحیح و عمیق در این دو حوزه استنباطیِ تعالیم دین کارکردهای متعددی دارد. تبیین این کارکردها علاوه بر آنکه اهمیت و ارزش پرداختن به علم فلسفه اسلامی را آشکارتر می‌کند و پاسخ محکمی به مخالفان این علم است، آگاهی و شناخت ما از نحوه بهره‌برداری گسترده‌تر از فلسفه اسلامی در عرصه استنباط معارف دین را بیشتر می‌کند. نگارنده در این نوشتار به آثار فلاسفه مسلمان معاصر و همچنین آیات و روایات رجوع کرده و ضمن بیان برخی مشترکات فلسفه اسلامی و معارف دین، چهار کارکرد فلسفه اسلامی را در اجتهاد و استنباط معارف دین تبیین کرده است.

"از مدرنیسم تا پست مدرنیسم" اثری است نوشته ی "لارنس ای. کهون" که مباحث معاصر را در بستری از نقد مدرنیته از قرن هفدهم به بعد مورد بررسی قرار می دهد. "لارنس ای. کهون"، کتاب "از مدرنیسم تا پست مدرنیسم" را با آرایش فنی و تاریخی خیره کننده ای تدوین نموده و منایع ضروری و مرتبط با چندین و چند رشته نظیر ادبیات، فلسفه، مطالعات فرهنگی، نظریات اجتماعی و مطالعات دینی را در نگارش آن به کار گرفته است. مخاطب با مطالعه ی این اثر خود را با قسمت هایی مستند، قابل تأمل و ارزشمند از متن هایی که مباحث گسترده "از مدرنیسم تا پست مدرنیسم" را در بردارند، رو به رو می بیند. از ویژگی های بارز این کتاب، این است که برخلاف بسیاری از جدل های صورت گرفته در بحث پست مدرنیته که به ریشه های تاریخی آن توجه زیادی نکرده است ، "لارنس ای. کهون" در این اثر پست مدرنیسم را در زمینه تاریخی آن مورد بررسی قرار داده است. بدون شک ، هر گفت و گویی درباره پست مدرنیسم ، اگر مباحثه ای عمیق و مثمر ثمر باشد ، نیازمند دانش و آگاهی کافی از مدرنیته به عنوان نقطه آغاز آن است؛ به همین دلیل کتاب "از مدرنیسم تا پست مدرنیسم" به سه بخش اساسی تقسیم شده است. در قسمت نخست کتاب، مقدمه ای از تمدن مدرن و نقدهای منتقدین آن بیان می شود، بخش دوم، مدرنیته ی تحقق یافته را مورد ارزیابی قرار می دهد و بخش سوم اثر، به پست مدرنیسم و باز تعریف مدرنیسم می پردازد تا مخاطبی که در مبدا اصلی این دوره ها نزیسته است و آن را با تاخیر می شناسد، مباحث را به گونه ای اصیل تر و مشتاقانه تر دریافت نماید.

مهندسی معماری، هنر طراحی, موضوعات و مفاهیم کتاب در سیری تاریخی, اندیشیدن از طریق منظر لحظه‌ای در تاریخ زندگی بشر است که در آن منظر به‌مثابۀ یک پدیده، زاده شده است. از آن لحظه به بعد می‌توان دگرگونی‌ها و تکامل تدریجی مفهوم منظر را در بستر فرهنگ جستجو نمود و تاریخ آن را کاوید. نویسندۀ کتاب، آگوستین برک، با احاطه‌ای که بر فرهنگ‌های گوناگون شرق و غرب داشته است، معیارهایی را پیشنهاد داده که بر پایۀ آن می‌توان به یافتن تاریخ تولد منظر در هر فرهنگی دست زد و بدین‌سان «جوامع منظر» را از غیر آن تمیز داد. نوشته‌های برک در این کتاب سرشار از مفاهیم، اصطلاحات و اشارت ادبی، تاریخی، فلسفی و اسطوره‌ای است. از همین رو است که آن را به چکیدۀ فشرده‌ای از اندیشه‌های بشر در تعامل با طبیعت بدل نموده است. کتاب در ۶ فصل و یک موخره ساماندهی شده و هر فصل نیز ۳ بخش فرعی دارد. در نگاه نخست عنوان‌های اصلی و فرعی کتاب کمی شاعرانه به نظر می‌رسند ولی خواننده با مطالعۀ متن آن درخواهد یافت که تا چه اندازه گزینش عنوان‌‌‌‌ها، هدف‌دار و زیرکانه بوده است. موضوعات و مفاهیم کتاب در سیری تاریخی گرد آمده‌اند، با این‌حال روایت تاریخی ندارند. مفاهیم کتاب آن‌چنان درهم‌تنیده هستند که بعید به نظر می‌رسد خواندن آن بدون آغاز از ابتدای کتاب سرانجامی داشته باشد.

پژوهش حاضر باهدف مطالعه رابطه توکل و دلبستگی به خدا با بهزیستی روان‌شناختی و عملکردهای تحصیلی در بین دانشجویان انجام شد. طرح پژوهش از نوع توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه تبریز در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ بودند که تعداد ۲۰۰ نفر از آنان به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. از مقیاس‌های توکل بر خدای زارعی متین، دلبستگی به خدای غباری بناب و حدادی، بهزیستی روان‌شناختی ریف و همکاران و عملکردهای تحصیلی درتاج و همکاران برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد. تحلیل رگرسیون هم‌زمان نشان داد که هم دلبستگی و هم توکل به خدا پیش‌بینی‌کننده‌های معنی‌دار مثبتی بر بهزیستی روان‌شناختی دانشجویان دارند. اما در زمینه عملکردهای تحصیلی فقط توکل به خدا تنها متغیر پیش‌بینی‌کننده عملکرد تحصیلی دانشجویان بود، و دلبستگی به خدا پیش‌بینی‌کننده نبود. به نظر می‌رسد متغیرهای دلبستگی و توکل بر خدا در حوزه سلامت و بهزیستی روان‌شناختی نقش مهمی را ایفا می‌کند، اما در ارتباط با عملکردهای تحصیلی با وجود نقش توکل بر خدا بر عملکرد تحصیلی، متغیر دلبستگی به خدا نقشی بر آن ندارد. در نتیجه سایر عوامل تأثیرگذار مثل سطوح انگیزشی، صفات شخصیتی و عوامل زمینه‌ای مورد بررسی قرار گیرند.

هدف: هدف پژوهش بررسی نقش میانجی گرانه نگرش های مدهبی در رابطه بین امیدواری و تاب آوری با بی ثباتی ازدواج در زوجین متقاضی طلاق بود. روش: طرح پژوهش حاضر از نوع توصیفی و همبستگی بود، که از طریق روش تحلیل مسیر انجام شد. در این پژوهش 211 نفر افراد متقاضی طلاق در استان گیلان با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و سپس اقدام به تکمیل پرسشنامه های پژوهش کردند. به جهت تحلیل داده ها از نرم افزار های SPSS25 و AMOS22 استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر بیانگر این بود که بین تاب آوری و امید با بی ثباتی ازدواج رابطه معکوس و معناداری وجود دارد. همچنین بررسی متغیرهای میانجی نشانگر این بود که در رابطه بین تاب‌آوری و بی‌ثباتی ازدواج هر سه بُعد باور، عواطف و رفتار دینی میانجیگری معنی‌داری داشتند (05/0p<). اما در رابطه با امیدواری فقط مولفه عواطف دینی رابطه امیدواری و بی ثباتی ازدواج را میانجی‌گری کرد (0001/0p<). نتیجه گیری: به جهت کاهش بی ثباتی ازدواج زوجین می‌توان از راهبردهای افزایش تاب آوری و امید بهره برد. همچنین با آموزش در زمینه نگرش های مذهبی و افزایش باور، رفتار و عواطف دینی می‌توان اثرگذاری تاب آوری بر بی‌ثباتی ازدواج را افزایش داد.

هدف از این پژوهش بازنمایی مفاهیم دینی در کتب داستانی مذهبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. جامعه ی پژوهش شامل کلیه ی داستان های مذهبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (43 عنوان) از سال 1358 تا 1401 است که همه پاراگراف های مرتبط به عنوان واحد تحلیل مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در کتاب های داستانی مذهبی به 9 مقوله اصلی شامل اخلاق فردی، اخلاق اجتماعی، توحید، عدل، معاد، نبوت، امامت ، احکام فردی و اجتماعی پرداخته شده است. ناظر به حوزه اخلاق از بین دو مقوله اصلی اخلاق فردی و اخلاق اجتماعی، تاکید بیشتری در انتقال مفاهیم به اخلاق اجتماعی صورت پذیرفته است. پیرامون اصول عقاید، مقوله اصلی معاد با زیر مقولاتی مانند «بازگشت همه به سوی خداوند» و «اعتقاد به بهشت و جهنم» در کتب مورد بررسی کمتر مورد توجه قرار گرفته و ناظر به مقوله اصلی احکام فردی، مقولات فرعی مانند نماز، روزه، وضو و تیمم کانون توجه بوده و در مقوله اصلی احکام اجتماعی، مقولات فرعی شامل حج، نماز جمعه، نماز جماعت و جهاد مطمح نظر قرار گرفته است.

شهرهای حجازِ پیش از اسلام با چالش هایی همچون تمایز پذیری و شکل گیری هویت های سیال مواجه بود. لذا پیامدهایی نظیر عدم برخورداری متناسب شهروندان از امکانات عادلانه و خلق امتیازات متعصبانه و ناپایدار، موجبات عدم توافق اجتماعی را فراهم نمود. لیکن با تدوین راهکارهای محیط شهریِ پیامبر(ص) ضمن ایجاد فرصت برای تمرین زیست اجتماعی، وفاق و همگرایی از شاخص ترین قواعد حاکم بر حیات شهروندان گردید. بطوریکه بازکاوی مولفه های شهرنشینیِ دوران نبوی(ص)، با هدف تبیین عناصر کارآمد شهری از مهمترین حوزه های دین پژوهی محسوب میگردد. این پژوهش توصیفی- تحلیلی درصدد پاسخ بدین سوأل اصلی است که در سیاستگذاری محیط شهری پیامبر(ص) کدامیک از راهبردهای کارآمد در تحقق وفاق اجتماعی موثر واقع گردید؟ باستناد منابع کتابخانه ای نتایج نشان می دهد؛ ظهور ایده های نوآورانه و منتظم که ُمنبعث از ذات اسلام بودند، توانست بُن مایه های زندگی شهرنشینیِ پیش از اسلام را دگرگون نماید. بطوریکه راهکارهایی همچون مبارزه با باورهای اختلاف برانگیز و تأکید بر پایبندی به معاهدات، جامعه نو بنیان را در بالاترین سطح زندگی همگرایانه قرار داد. بعلاوه با عینیت یافتن وفاق به منزلة طرح وارة بنیادین، معیار جدید تابعیت برای شهروندان معین شد و در سایة هنجارهای مشترک مقبول، زیست مؤمنانه محقق گردید.

در تاریخ اندیشه بشری، برای اثبات وجود خدا راه ها و شیوه های گوناگونی ارائه شده است. در میان براهین اثبات وجود خدا، برهان وجودی بحث برانگیز ترین آنها بوده است. برهان وجودی با تحلیل مفهوم خداوند، وجود واقعی او را اثبات می کند. این برهان از هر گونه مفهوم تجربی فراتر رفته است. سابقه تاریخی برهان وجودی به ارسطو می رسد، اما این آنسلم بود که در فلسفه غربی آن را در کتاب پروسلوگیون (proslogion) ]گفت و گو با غیر[ به صورت برهان بیان کرده است. از زمان خود آنسلم، مخالفان و موافقان این برهان برای اثبات عقیده خود قلم فرسایی کرده اند. در این میان، دفاع دکارت از این برهان در قرن هفدهم با تقریر جدید، توجه متفکران را به نحو ویژه به آن جلب کرد. آراء متفاوت برخی فیلسوفان مسلمان معاصر در اعتبار و عدم اعتبار منطقی این برهان نیز جالب توجه است. به هر حال به نظر دقیق، برهان وجودی دلیلی مبهم، نامعتبر و مبتنی بر مغالطه ای از نوع خلط میان مفهوم وجود و مصداق آن است.

کتاب فلسفه‌پردازی به بررسی و شفاف‌سازی روش‌های فلسفی و نقش آن‌ها در حل مسائل منطقی می‌پردازد. ویلیامسون در این کتاب به بررسی مسائل اساسی فلسفی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه فلسفه از کنجکاوی‌های عامیانه آغاز می‌شود و به بحث‌های منطقی تبدیل می‌شود. کتاب با تأکید بر اهمیت شفافیت، استفاده از تخیل و آزمایش‌های فکری منظم به توضیح متدهای فلسفی می‌پردازد و نقش تاریخ فلسفه را در این فرایند مورد توجه قرار می‌دهد. ویلیامسون همچنین به مباحثی مانند انتقادپذیری و ماهیت مبارزه‌جویانه‌ٔ فلسفه اشاره می‌کند، جایی که استدلال‌ها و نتیجه‌گیری‌های فیلسوفان به چالش کشیده می‌شوند. این کتاب فلسفه پردازی با زبانی ساده و روان نوشته شده است، اما مباحث عمیقی را در خود جای داده که هم برای افرادی که تازه با این حوزه آشنا شده‌اند و هم افرادی که با فضای فلسفه آشنایی قبلی دارند، مناسب است.