جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گسترش روابط اجتماعی،مسئله‌ی ارتباط زن و مرد نامحرم را پررنگ‌تر کرده است. این ارتباطات گاهی موجب شکل‌گیری خلوت بین آنها می‌شود. کسب آرامش و تعالی مادی و معنوی جامعه‌ی اسلامی درگرو تنظیم هوشمندانه روابط با نامحرمان است. هدف از این پژوهش بررسی فقهی– اجتهادی حکم شارع درباره‌ی خلوت زن و مرد نامحرم است. اطلاعات پژوهش به روش کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده و به شیوه‌ی تحلیلی- اجتهادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. ادله تحریم خلوت در منابع شیعی شامل چند دسته روایات، شهرت فتوایی، سیره متشرعه و علت دانستن خلوت برای وقوع در حرام است. در مقابل به دلیل ضعف سندی روایات، ضعف دلالت روایات بر حرمت خلوت، وجود روایات معارض و رد شهرت فتوایی، رد سیره‌ی متشرعه و حکمت نبودن خلوت برای وقوع در حرام، ادله گروه اول نقد شده است. با این وجود به‌دلیل روایات متعدد همانند نظر بیشتر فقها، احتیاط در ترک خلوتی است که حضور یا نظارت دیگران وجود ندارد. البته جایی که خلوت مقدمه برای هر نوع کار حرامی باشد از باب ریبه یا مقدمیت حرام است. طبق منابع اهل سنت خلوت یک زن و مرد نامحرم جایز نیست مگر اینکه با حضور فرد مورد اعتمادی باشد. مصادیق خلوت در مذاهب اهل سنت متفاوت بوده و نظرات علما دراین‌باره با پذیرش اصل حرمت خلوت مختلف است.

انسان موجودی است دارای اراده که به محض رجوع به درون خود آن را می‎یابد. بدون تردید انسان افعال ارادی خود را از روی علم و آگاهی انجام می‎دهد و قطعاً در فعل ارادی خود به‌دنبال هدف و غایتی است. چه‌بسا برای رسیدن به یک هدف باید فعل‎های متعدد از انسان صورت گیرد تا هدف اصلی تحقق پیدا کند. یکی از مسائل مهمی که در فلسفه اخلاق ذهن فیلسوفان را به تفکر وا داشته این است که "اخلاقی بودن هدف، اتخاذ و انجام وسایل غیر اخلاقی را توجیه اخلاقی می‌‎کند یا خیر"؟ گروهی معتقدند که قداست و حسن هدف موجب حسن وسیله می‌شود. اما برخی دیگر معتقدند که هدف وسیله را توجیه نمی‌کند. مطلق‌انگاری این مسأله باعث شده که مخالفان آن را به‌طور کلی مردود بدانند و به ادله‌ای استناد کنند که به نظر نگارندگان در اثبات مدعایشان ناتمام است. به‌علاوه اینکه با رجوع به تعالیم اسلام می‌توان مبانی و مصادیقی را یافت که به‌طور کلی مردود بودن این دیدگاه را خدشه‌دار می‌کند

در این مقاله با به‌کارگیری تفاسیر ایده‌آل‌گرا از نظریه کوانتم، چارچوب مفهومی جدیدی تحت عنوان «رویکرد پدیدارگرایانه کوانتمی» برای تحلیل ماهیت نهادها و تغییرات نهادی معرفی شده است. دستاوردهای چارچوب نظری ما در مقایسه با نهادگرایان جدید عبارت‌اند از: فرض عقلانیت ناقص رد می‌شود؛ به‌طوری‌که شالوده عدم‌اطمینان فراگیر در جهان، پیش‌بینی‏ناپذیربودن انتخاب‌های بهینه فرد برای افراد دیگر در مقام سوم شخص است. ایجاد نهادها محصول هزینه - فایده کردن فرد قصدمند است که تصمیم می‌گیرد برای کاستن از عدم‌قطعیت ذاتی تصمیمات بهینه خود برای دیگران به چه میزان اطلاعات ذخیره‌شده در ذهن خود را با دیگران به اشتراک بگذارد و از فردیت خود بکاهد تا زیست اجتماعی با دیگران امکان‏پذیر شود. براساس اصل عدم‌قطعیت هایزنبرگ نشان داده شد که منشأ تغییرات نهادی تجربیات ناسازگار با آثار خارجی فراگیر هستند؛ به‌طوری‌که باوجود وابستگی به مسیر نهادها، تغییرات آن تدریجی نیست؛ بلکه در یک دوره گذار صورت می‌پذیرد. به‏دلیل آثار خارجی، تجربیات ناسازگار قواعد بازی سابق مختل شده و نهادهای جدید، قوام و استحکام لازم را ندارند. کوتاه شدن دوره گذار درگرو مداخله مستقیم دولت‌ها در توزیع رانت جهت قوام‌بخشی به قواعد بازی جدید است.

شیخ شهاب‌الدین سهروردی بنیانگذار مکتب اشراقی نگاه ویژه‌ای به مقوله عشق دارد. از منظر او حکیم کسی است که هم متوغل در عقل و برهان و هم متوغل در عشق و عرفان باشد. شیخ در دو اثر خود بیش از سایر آثارش به مقوله عشق پرداخته است. در حکمت الاشراق در مبحث نور و رابطه انوار با یکدیگر عشق میان موجودات متعالی دیده می‌شود و در رساله عرفانی فلسفی حقیقةالعشق با بیان اشراقی و رمزی در ۱۲ فصل به‌طور جداگانه به مبحث عشق پرداخته است. در این مقاله هدف آشنایی با حقیقت عشق در اندیشه شیخ، به‌ویژه از منظر مونس العشاق و چگونگی حلول عشق بر نفس بیان شده است. در این راستا نفس باید مراحل چهارگانه که مقدمات عشق را فراهم می‌کند بشناسد (تطابق نفس با عشق، طهارت و تهذیب نفس، سعادت و لذت نفس، حکمت عبادت و نقش آن در تحصیل عشق حقیقی). با گذر از این ضروریات، نفس به طهارت و خلوص می‌رسد. آن‌گاه عشق در نفس متجلی خواهد شد که نور نفس ناطقه دیگر خود نبیند و ترک خود کند و با نورالانوار متحد شود و در حق فانی گردد. نحوه تجلی عشق بستگی به درصد تناسب و تجانس نفس با حقیقت عشق و ادراک انطباق عشق با کمالات نفس دارد که البته این مهم صورت نمی‌پذیرد، مگر آنکه نفس بتواند غواسق را برطرف نماید و بستری مناسب برای عشق بسازد.

فلاسفه با اصطلاحات و لسان فلسفی خاصِ خود، براهین محکمی بر اثبات وجود خدای سبحان بیان نموده‎اند. از طرف دیگر، از آیات قرآن نیز می‌توان استدلال‌هایی بر اثبات وجود خدای متعال ارائه نمود. اما آیا می‌توان این براهین فلسفی را از آیات قرآن استفاده کرد و حتی به‌نوعی ادعا کرد که فلاسفه براهین خود را از سرچشمه وحی استفاده نموده‌اند؟ این پژوهش با استفاده از ضوابطِ عقلیِ علم منطق در کشف و تبیین مقدمات برخی براهین اثبات وجود خدا در قرآن، در صددِ اثبات عینی پاسخ مثبت به این سؤال برآمده است تا اولاً نمونه‌ای از عقلانی بودنِ مفاهیم این کتاب آسمانی، ثانیاً جلوه‌ای از تفکیک‌ناپذیری قرآن و برهان به‌صورت عینی و مصداقی و ثالثاً جنبه‌ای از اعجاز علمی آن را به سهم خود آشکار نماید. تحقیق پیش‌رو با روش توصیفی ـ تحلیلی دو برهان از براهین فلسفی اثبات وجود خدا را به ترتیب نظم تاریخی، یعنی برهان امکان و وجوب و برهان امکان فقری بیان نموده است. ایشان برهان اول را از آیه 35 سوره طور و برهان دوم را از آیه 15 سوره فاطر استخراج کرده است.