جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫مشارکت سياسي در نظام سياسي اسلام، عبارت است از فعاليتي عمومي براي تأثيرگذاري و نفوذ در تصميمات سياسي جامعه، که همراه با انگيزه‌هاي ديني و مذهبي صورت مي‌گيرد که منبعث از عناصر مشارکتي بوده، و در تعاليم و آموزه‌هاي اسلامي پيش‌بيني شده است. بدين ترتيب مشارکت سياسي مورد نظر در نظام سياسي اسلام، از انواع مشارکت سياسي در غرب که به مردم به مثابه ابزار و وسيله نگاه مي‌کند، و کمتر به مسايل ارزشي و معنوي انسان توجه مي‌کند، فاصله گرفته و متمايز مي‌شود. اولين عنصر در مشارکت سياسي اسلام، مفهوم شورا مي‌باشد، که با وجود اختلافاتي که در رابطه با تفسير آن به الزامي و غيرالزامي بودن وجود دارد، مي‌تواند به‌عنوان يکي از عناصر فعال در مشارکت سياسي مطرح باشد. مؤلفه ديگر مشارکت سياسي، امر به معروف و نهي از منکر مي‌باشد، و آن مکانيسمي است براي مشارکت فعال سياسي مردم در تأثيرگذاري بر تصميم‌هاي سياسي نظام، که در جهت حمايت از نظام و رقابت بين افراد جامعه صورت مي‌گيرد. با تلقي اين که "نصيحت ائمه مسلمين" عملي سياسي است که توسط افراد جامعه و در جهت نظارت و تقويت جامعه اسلامي صورت مي‌گيرد، رکن ديگري از مشارکت سياسي رقم مي‌خورد. رکن مهم و نهايي مشارکت سياسي بيعت است که در جهت حاکميت دستورات خداوند، رسولان او، ائمه طاهرين( و ولايت فقيه قرار مي‌گيرد، و مردم بر اساس يک قرارداد اجتماعي به تعيين رهبري جامعه مي‌پردازند. بدين ترتيب الگوي مشارکتي سياسي اسلام در مقابل الگوي مشارکت غربي قرار مي‌گيرد. مشارکت سياسي در درون نظام سياسي اسلام، در دو مسير متفاوت صورت مي‌گيرد؛ يکي نظام سياسي شيعي است که با عناصر عصمت، ولايت و غيبت مرتبط است، و ديگر نظام سياسي اهل تسنن که بر مفهوم کليدي صحابه تکيه دارد. اما در مجموع، مشارکت سياسي در نظام سياسي اسلام امري پذيرفته شده است و مدل مشارکتي نيز حمايتي و رقابتي مي‌باشد.