جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 133
معرفت شناسي مفاهيم فلسفي در انديشه علامه طباطبائي و آيت‌الله مصباح
نویسنده:
زينب درويشي، محمدحسين ايراندوست، حسن معلمي
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تحليل و بررسي معقولات ثاني از گذشتۀ دور در ميان فيلسوفان مطرح بوده است. معرفت‌شناسي مفاهيم فلسفي به بررسي نحوه انتزاع اين مفاهيم مي‌پردازد و در نوشتار حاضر، با روش توصيفي ـ تحليلي، معرفت‌شناسي مفاهيم فلسفي در انديشه علامه طباطبائي و آيت‌الله مصباح واکاوي شده است. از رهگذر اين جستار مشخص مي‌شود که علامه طباطبائي نخستين فيلسوفي است که نحوه انتزاع مفاهيم فلسفي از جمله مفهوم وجود و عدم را مطرح ساخته است. به باور وي، مفاهيم فلسفي با بهره‌گيري از علم حضوري انتزاع مي‌شوند. آيت‌الله مصباح برخلاف علامه طباطبائي، علم حضوري و تجربه دروني را براي انتزاع هريک از نخستين مفاهيم فلسفي کافي نمي‌داند، بلکه معتقد است که علاوه بر آن بايد با هم مقايسه شوند و رابطه خاصي ميان آنها در نظر گرفته شود. به باور آيت‌الله مصباح، روش علامه طباطبائي در انتزاع مفاهيم فلسفي از عموميت برخوردار نيست.
شناخت از دیدگاه فطرت
نویسنده:
سید محمد حسینی بهشتی
نوع منبع :
کتاب , پرسش و پاسخ , درس گفتار،جزوه وتقریرات , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: روزنه,
چکیده :
اين‌ كتاب‌ مجموعه‌ درس‌هاي‌ شهيد آيت‌الله‌ دكتر بهشتي‌ است‌ كه‌ در تابستان‌ سال‌1359 با عنوان‌ «شناخت» در كلاس‌هاي‌ واحد دانشجويي‌ حزب‌ جمهوري‌ اسلامي‌ تدريس‌ گرديده‌ است. دربارة‌ اين‌ درس‌ها لازم‌ است‌ به‌ چند نكته‌ توجه‌ شود. نخست‌ آن‌كه‌ چالشي‌ كه‌ در آن‌ سال‌ها توسط‌ انديشه‌هاي‌ ماركسيستي‌ در اذهان‌ مبارزان‌ و فعالان‌ پديد آمده‌ بود و اين‌ شاخة‌ تفكر غربي‌ را به‌ عنوان‌ تنها ايدئولوژي‌ علمي‌ معرفي‌ مي‌كرد، دكتر بهشتي‌ را بر آن‌ داشت‌ كه‌ اولاً‌ موضع‌ تفكر اسلامي‌ را در قبال‌ آن‌ روشن‌ و منقح‌ سازند و ثانياً، اعضاي‌ حزب‌ جمهوري‌ را به‌ سلاح‌ منطق‌ و معرفت‌ در برابر گروه‌هاي‌ سياسي‌ كه‌ خطمشي‌ آنها بر ايدئولوژي‌ ماركسيستي‌ يا شبه‌ ماركسيستي‌ تكيه‌ زده‌ بودند مجهز كنند تا توانايي‌ برخوردي‌ منطقي‌ و مستدل‌ داشته‌ باشند. با توجه‌ به‌ كثرت‌ نوشتارها و گفتارهاي‌ موجود در آن‌ زمان‌ دربارة‌ مسألة‌ شناخت‌ و شبهات‌ فراواني‌ كه‌ پيامد نشر آن‌ها بود، چنانچه‌ در فصل‌هاي‌ كتاب‌ حاضر نيز مشهود است، دكتر بهشتي‌ تلاش‌ بر اين‌ دارد كه‌ به‌ زباني‌ ساده‌ و قابل‌ فهم‌ براي‌ افرادي‌ كه‌ احياناً‌ داراي‌ سابقة‌ مطالعات‌ فلسفي‌ نيستند به‌ طور فشرده‌ و منظم‌ به‌ مبحث‌ مذكور بپردازند. اما انگيزة‌ ارائة‌ اين‌ مباحث‌ صرفاً‌ به‌ برخوردي‌ انفعالي‌ در قبال‌ وضعيتي‌ كه‌ پديد آورندة‌ عمدة‌ آن‌ رواج‌ انديشه‌هاي‌ مادي‌گرايانه‌ و به‌ ويژه‌ ماركسيستي‌ در دهة‌ چهل‌ و پنجاه‌ بود محدود نمي‌شود. دكتر بهشتي‌ با عنوان‌ اين‌ مباحث‌ درصدد تشريح‌ ايدئولوژي‌ انقلاب‌ و حركت‌ اسلامي‌ در ايران‌ نيز هست. رهيافت‌ برگزيده‌ در اين‌ كتاب، شيوة‌ بحث‌ فلسفي‌ به‌ دور از پيچيدگي‌هايي‌ است‌ كه‌ تنها اهل‌ فن‌ به‌ آن‌ آگاهي‌ دارند. موضوع‌ بحث‌هاي‌ مطرح‌ شده‌ معطوف‌ به‌ يكي‌ از گونه‌هاي‌ ارتباط‌ انسان‌ با محيط‌ زندگي‌اش، يعني‌ رابطة‌ آگاهي‌ و شناخت‌ است. اين‌ رابطة‌ آگاهانه، ميان‌ انسان‌ و خويشتن‌ او نيز برقرار است‌ كه‌ آن‌ را “خودآگاهي” مي‌ناميم. اهميت‌ طرح‌ مبحث‌ شناخت، حتي‌ در زمانة‌ ما كه‌ ديگر نام‌ و نشاني‌ از انديشه‌هاي‌ مادي‌ و ماركسيستي‌ در جامعة‌ ما نمانده، با توجه‌ به‌ انسان‌شناسي‌ دكتر بهشتي‌ روشن‌تر مي‌شود. از ديدگاه‌ ايشان، وجه‌ تمايز انسان‌ از ديگر موجودات، آزادي‌ اوست‌ و اين‌ آزادي‌ در انتخابگري‌ وي‌ تبلور مي‌يابد. از همين‌ رو، شناخت‌ و آگاهي‌ انسان‌ مقدمه‌اي‌ لازم‌ براي‌ انتخاب‌ آگاهانه‌اش‌ مي‌باشد و بحث‌ دربارة‌ شناخت‌ كه‌ اساساً‌ موضوعي‌ است‌ مربوط‌ به‌ حوزة‌ معرفت‌شناسي، ضرورتي‌ انكارناپذير مي‌يابد.
تأثیر محیى الدّین عربى بر صدرالمتألّهین و فلسفه او
نویسنده:
علی زمانی قمشه ای
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
عرفان اسلامى از آغاز ظهور قرن به قرن تکامل یافت در هر قرنى عرفاى بزرگى ظهور کردند و به آن کمال بخشیدند و به سرمایه اش افزودند. البته این تکامل سیرى تدریجى داشت ولى در قرن هفتم به دست محیى الدّین با حرکت جهشى به نهایت کمال خود رسید. او عرفان را وارد مرحله جدیدى کرد که سابقه نداشت. محیى الدّین بیش از دویست کتاب نگاشته مهم ترین کتابهاى او یکى (فتوحات مکیّه) است که درحقیقت یک (دایرةالمعارف) عرفانى است و دیگرى کتاب (فصوص الحکم) است. ملاّصدرا با همه احترامى که براى ابن عربى قائل است امّا از آن جا که خود پژوهشگرى است بى نظیر و داراى نبوغى سرشار در پاره اى مسائل نظر ابن عربى را رد مى کند و در برخى مسائل سخن او را به عنوان تأیید بر پژوهش خویش مى آورد و در مسائلى چند چنین مى نماید که از او تأثیر پذیرفته است. بنابراین نمى توان او را پیرو بى چون وچراى ابن عربى دانست و این واقعیّتى است که ما در سرتاسر نوشته ها و آثار ملاّصدرا بویژه در اسفار با آن روبه رو هستیم. بارى نگارنده به مقتضاى حوصله تنگ این مقاله دیدگاههاى هر دو دانشمند بزرگ را برپایه مسائل مطرح شده در اسفار ملاّصدرا پى مى گیرد و از سایر نگاشته هاى او چشم مى پوشد.
صفحات :
از صفحه 284 تا 312
شرح الاسفار الاربعه جلد 1
نویسنده:
محمدتقى مصباح يزدى، تحقیق و نگارش: محمد تقی سبحانی
نوع منبع :
کتاب , سخنرانی , شرح اثر
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
این کتاب، مشتمل بر سلسله درس هاى استاد است اسفار اربعه، نوشته صدرالمتألهین شیرازى، اندکى پس از وفات وى کتاب درسى حوزه هاى علمیه در زمینه فلسفه شد. تاکنون، شرح ها و تعلیقات متعددى بر این کتاب نگاشته اند. شارحان قدیمى تر، اثر خود را به صورت مکتوب ارائه کرده اند، و شرح هاى جدید، معمولاً حاصل درس هاى شفاهى مدرسان اسفارند که از نوار پیاده شده و با اندکى ویرایش یا احیاناً تحقیق و نگارش به چاپ رسیده اند. فاضل محترم، آقاى عبدالرسول عبودیت در پیش گفتار کتاب، شرح استاد را این گونه توصیف کرده اند: استاد مصباح که خود، اسفار را نزد استاد مسلّم فلسفه، علامه طباطبایى(رحمه الله) خوانده اند، در سال هاى اخیر، جلدهاى اول و دوم و سوم و هشتم و بخشى از جلد نهم اسفار را در جمع متعددى از طلاب تدریس نموده اند. ایشان ابتدا فلسفتنا، سپس دروس فلسفه و پس از آن دو دوره نهایه الحکمه را تدریس فرموده اند و در ضمن تدریس نهایه الحکمه، با تتبع در آثار فلسفى مشهور، نظیر کتاب هاى ابن سینا و بهمنیار و شیخ اشراق و امام رازى و خواجه نصیرالدین طوسى و ابوالبرکات بغدادى و میرداماد و صدرالمتألهین و حاج ملاهادى سبزوارى و برخى از شروح و تعلیقات آنها و با تحقیقات فراوان، کتاب ارزشمند تعلیقهٌ على نهایه الحکمه را به رشته تحریر درآورده اند. پس از این تدریس و تألیف، یک دوره برهان شفا و یک دوره الهیات شفا، از ابن سینا، و اسفار را تدریس کرده اند. خواننده با دانستن این رشته ممتد از تحصیل و تتبع و تحقیق و تدریس، که در نهایت به تدریس اسفار انجامیده است، به علاوه دقت نظر و قوه نقادى ایشان، مى تواند حدس بزند که شرح حاضر شامل چه ویژگى هایى است. در یک کلام، شرحى است پخته، دقیق، بدون تطویل و در مواردى همراه با نقد. ضمناً تعلیقات عربى بر متن اسفار که به صورت پانوشت طبع شده اند، از استاد است. این شرح مشتمل بر متن عربى اسفار نیز هست و شروح استاد به زبان فارسى روان در پایان عباراتِ متن اسفار آمده، و نکات مبهم و ظریف متن را به بیانى شیوا موشکافى و تبیین مى کند.
علم و عقل از دیدگاه مکتب تفکیک
نویسنده:
عباس مرتضوی
نوع منبع :
کتاب , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مركز جهانی‌ علوم‌ اسلامی,
چکیده :
کتاب علم و عقل از دیدگاه مکتب تفکیک، نوشته ی آقای سیدعباس مرتضوی، از سوی انتشارات مرکز جهانی به چاپ رسیده است. این اثر برای سطح کارشناسی نگاشته شده و در بردارنده ی زندگی نامه و اندیشه های سه تن از بزرگان مکتب تفکیک: سیدموسی زرآبادی، میرزا مهدی اصفهانی و شیخ مجتبی قزوینی است. اثر حاضر دارای دو بخش اصلی است. بخش اول، با عنوان «تبیین شناخت از دیدگاه مکتب تفکیک»، درباره ی ضرورت تفکیک، معنای تفکیک، موضوع له و معانی الفاظ و تفاوت آن با معانی الفاظ در علوم بشری ، عقل، عمل، سبب وجدان، علم حضوری، عالم، عاقل و ادله ی عدم تجرد است.نویسنده در بخش دوم، به نقد آرای معرفت شناختی مکتب تفکیک پرداخته و راه های شناخت و معرفت دینی، اجماع، جایگاه عقل در اسلا م، تعارض عقل و نقل، نقد دیدگاه های مکتب تفکیک در مورد عقل و چگونگی ارتباط آن با عالم و عاقل را بررسی نموده است. تفکیک، نظریه ای معرفت شناختی و روش شناختی در خصوص چگونگی فهم متون دینی است که در آن بر تمایز سه روش معرفت دینی: روش قرآن، فلسفه و عرفان از هم تأکید می شود
قواعد کلی فلسفه در فلسفه اسلامی جلد 2
نویسنده:
غلامحسین ابراهیمی دینانی
نوع منبع :
کتاب , رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
کلیدواژه‌های فرعی :
صدق و کذب , امکان فقری , وحدت تشکیکی وجود , حمل بسیط , حمل مرکب , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , علم حضوری(مقابل علم حصولی) , الاوصاف قبل العلم بها اخبار کما ان الاخبار بعد العلم بها اوصاف , کل ما هو ابعد عن الکثرة فهو اکمل , کل ما اقتضته طبیعة الشیء لذاته فلیس یمکن ان یفارقه الا و الطبیعة قد فسدت , الجزئی لایکون کاسبا و لا مکتسبا , الجنس ماهیة مبهمة , الحادث زمانیا کان او ذاتیا یستلزم المسبوقیة بالعدم , الحرکة لاتقع فی الآن , لابد فی کل حرکة ان یکون الموضوع فیها ثابتا بوجوده , حصول العلة عند حصول المعلول واجب , حصول المعلول عند حصول العلة واجب , الشیء القائم بذاته المدرک لذاته لایعلم ذاته بمثال لذاته فی ذاته , اذا صدر شیء من الفاعل فلایفتقر بعد صدوره منه الی جاعل یجعل ذاته تلک الذات , الصورة فی کل شیء تمام حقیقته , کل عالم فمعلومه غیر معلوم عالم آخر , العلم بالمعلول لایوجب العلم بالعلة , الفاعل و الغایة قد یتحدان , الفاعل للحرکة القسریة طبیعة الجسم المقسور , کل فقیر بالذات من وجه ما هو فقیر بالذات من جمیع الوجوه , المعلول یجب ان یکون مسانخا لعلته ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کتاب «قواعد کلی فلسفه در فلسفه اسلامی» در حقیقت عنوان رساله دکتری استاد، در ایام تحصیل بوده و تکمیل این اثر گران بها را در سال های بعد و با تأمل بیشتر انجام داده اند. این اثر قبلاً در سه مجلد و اکنون در دو مجلد چاپ شده است. نویسنده، این کتاب را قبل از انقلاب نوشته اند و البته بعد از انقلاب هم تجدید چاپ شد. این نخستین کتابی بود که وی به طور رسمی تألیف کرد و مؤلف اکنون بعد از گذشت حدود چهل سال از زمان تألیف آن، این اثر را مهم ترین اثر قلمی شان می دانند. نویسنده زمانی که می خواستند این اثر را تألیف کنند، تصمیم داشتند درباره چهارصد قاعده فلسفی بنویسند، که این قواعد را از تمام کتب فلاسفه پیشین استخراج کرده بودند. اما این قواعد را به صد و پنجاه قاعده تقلیل دادند که به اعتقاد نویسنده، حتی می توان این قواعد را کمتر و کمتر نیز کرد تا حدی که می توان آن ها را حتی به یک قاعده تقلیل داد و آن اصل «امتناع اجتماع نقیضین» است. اما از آن جایی که به نظر وی، این صد و پنجاه قاعده بسیار مهم و برای خوانندگان بسیار کارآمد است، همه آن ها را در کتاب آوردند. آنچه که در این اثر درباره این صد و پنجاه قاعده آمده، این است که این قواعد خودشان از چه قواعد یا اندیشه هایی دیگری ناشی شده اند، آن ها مبتی بر چه اصولی هستند و چه اصولی بر آن ها مترتب است. این کتاب برای دانشجویان فلسفه اسلامی و حتی برای تمام علاقمندان به فلسفه مفید است. زیرا قاعده فلسفی، اسلامی و غیر اسلامی یا شرقی و غربی ندارد. قواعد فلسفی جهان شمول و بدون زمان و مکان هستند. قاعده عقلی همیشه قاعده عقلی است.
رحیق مختوم  بخش دوم جلد 1
نویسنده:
نویسنده:ملاصدرا؛ شارح:عبدالله جوادی آملی
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: اسراء,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
رحیق مختوم، شرح حکمت متعالیه( بخش دوم جلداول) جلد اول این بخش از رحیق مختوم، به شرح مرحله چهارم جلد دوم اسفار می‌پردازد که در این مرحله از ماهیت و احکام و لواحق آن بحث می‌کند. در آغاز به وجوه فلسفی بودن این مسئله می‌پردازد و سپس مجموعه مطالب آن را در نه فصل پی می‌گیرد، عناوین فصول عبارتند از: ۱ ـ ماهیت و تعریف آن و بیان فرق بین مفهوم و ماهیت ۲ ـ کلی و جزئی و بیان تشخص و تمیز و اقسام آن ۳ ـ تعین و انواع آن ۴ ـ فرق جنس و ماده، نوع و موضوع ۵ ـ شناخت فصل و امتیاز آن از غیر فصل ۶ ـ تقوم جنس به فصل ۷ ـ اقتران صورت به ماده و بیان معانی صورت ۸ ـ چگونگی اخذ جنس از ماده و فصل از صورت ۹ ـ مثل افلاطونی و تأثیر آن در مسائل فلسفی که بیشترین حجم این جلد را به خود اختصاص می‌دهند
ارزش معرفت‌شناختی فطریات
نویسنده:
علیرضا بهمانی، امین رضا عابدی نژاد داورانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
در این مقاله پس از بیان معنای ارزش به «کشف واقع» و تبیین نکاتی چند دربارة «فطرت»، به اقسام فطرت پرداختیم و پس از تقسیم آن به فطریات حصولی و حضوری، به این نتیجه رسیدیم که «فطریات حضوری» اعم از بینش‌ها و گرایش‌ها دارای ارزش معرفت‌شناختی هستند؛ اما در «فطریات حصولی»، اگر فطرت به معنای «بدیهیات اولیه» و «ثانویه» باشد، به دلیل آنکه علم ما به آنها به‌طورمستقیم بر علم حضوری استوار است، دارای ارزش و اعتبارند و اگر فطرت به معنای «قیاساتها معها»، «یقینیات» و «معنایی که در قرآن و روایات آمده» باشد، اگرچه بدیهی نیستند، به دلیل ارجاع صحیح آنها به بدیهیات، از اعتبار معرفت‌شناختی برخوردار خواهند بود؛ اما فطرت در اصطلاح «عرفان» و «افلاطون» تخصصاً خارج از بحث ما هستند. در نهایت فطرت در اصطلاح «دکارت» به خاطر نداشتن ضمانت معرفت‌شناختی و فطرت در اصطلاح «کانت» به خاطر «خود متناقض‌بودن»، «فعال‌بودن ذهن در فرایند فهم» و «حذف نومن از سیستم معرفتی‌اش» ارزش و اعتبار معرفت‌شناختی ندارند.
صفحات :
از صفحه 185 تا 214
  • تعداد رکورد ها : 133