جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
بررسی مؤلفه‌های حماسی در رسالۀ عقل سرخ سهروردی
نویسنده:
عسکر سیادت ، سودابه کشاورزی ، زرین تاج واردی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
علاوه بر حماسۀ ملی، تاریخی و دینی، حماسۀ عرفانی نیز در بین آثار صوفیان و عارفان فارسی یافت ¬شده است که روح سالکان مانند قهرمانان حماسه با شیطان پنهان درون یا نفس امّاره خود، پی‌درپی در ستیز و جدال است. سهروردی نیز در رسالۀ عقل سرخ با زبانی رمزی به وصف چگونگی گرفتار‎شدن روح در بند جسم می‌پردازد و از زبان پیر نورانی، پیچ‌و‌خم‌ها و عقبه‌های مسیر بازگشت به اصل روحانی را بیان می¬کند. پژوهش پیش‌رو با روش تحلیلی ـ توصیفی به بررسی مؤلفه‌های حماسی در رسالۀ عقل سرخ سهروردی پرداخته و هدف از آن یافتن مؤلفه¬های حماسی عرفانی است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مؤلفه¬ها و نمادهای حماسی چون جدال نیکی و بدی، سفر، هفت‌خان، لزوم همراهی پیر یا راهنما در هفت‌خان، کوه قاف، سیمرغ، پهلوانان حماسی، جام گیتی¬نما، جنگ‌افزارها و چشمۀ زندگانی به رسالۀ عقل سرخ رنگ و بوی حماسۀ عرفانی بخشیده است.
صفحات :
از صفحه 77 تا 104
مفهوم‌شناسی زیارت در ادبیات عرفانی [همایش بین‌المللی الهیات زیارت]
سخنران:
قربان ولیئی
نوع منبع :
سخنرانی , فیلم
چکیده :
دکتر ولیئی مطالب خود را این چنین آغاز کردند: بحث ما حول جایگاه زیارت در ادبیات عرفانی خواهد بود. برای ورود به بحث می باید شناخت اجمالی نسبت به عرفان، ادبیات عرفانی و مقوله زیارت پیدا کنیم. تعاریف متعددی از عرفان ارائه شده است که هیچ یک از این تعاریف جامع نبوده و بیشتر بر حسب ذوق و طبع محققین ارائه شده است. در واقع می‌توان گفت عرفان بینش واقعیت وحدانی هستی است که در ابتدا به نحو مجمل و بسیط وجود دارد و طی فرآیندی انفسی به‌نام سیروسلوک بسط و تفصیل پیدا می‌کند. منظور از واقعیت وحدانی هستی، وجود حضرت حق است که فی الجمله برای همه آدمیان وجود دارد. چنین تعریف از عرفان هم در فرهنگ فارسی موجود است و هم در آثار عرفان‌پژوهان غربی مانند ویلیام جمیز، رودلف اتو، والتر ترنس استیس، واین پرودفوت و... از آن دفاع شده است. عرفان تجربه دیدن وحدانیت هستی است که در آثار غربی به این تجربه، تجربه عرفانی - Mystical experiences – گفته می‌شود. دو نوع تجربه عرفانی توسط عرفا و عرفان‌پژوهان معرفی شده است که به عنوان تجربه عرفانی آفاقی و تجربه عرفانی انفسی از آن یاد می‌شود. نتیجه تجربه عرفانی آفاقی برای عارف این است که هرچه که در جهان می‌بیند حضرت حق است که نمونه‌های متعددی در ادبیات فارسی دارد. در تجربه عرفانی انفسی، عارف یا تجربه‌گر، نگاه بیرونی ندارد بلکه نگاهی به دورن خود دارد و شهود در خود دارد و هرگاه به خود می‌نگرد حضرت حق را درمی‌یابد که نمونه‌های این نوع تجربه در ادبیات عرفانی ما فروانی کمتری دارد. دکتر ولیئی در ادامه نشست افزودند که تجربه عرفانی دارای ویژگی‌های متعددی است. معرفت بخشی یکی از ممیزه‌های تجارب عرفانی است که منجر به شناخت و معرفت نسبت به هستی می‌گردد. ویژگی دیگر تجارب عرفانی، گذرا بودن است. همچنین تجارب عرفانی عمدتا بیان ناپذیر هستند و از نظر ویلیام جیمز اگر تجربه‌ای قابل بیان بود اصلا نمی‌توان بر آن نام تجربه عرفانی نهاد. انفعالی بودن از دیگر ممیزه‌های تجربه عرفانی است به بیان بهتر برای کسب تجارب عرفانی، دستورالعمل‌های مشخص و برنامه مدون و دقیقی مورد نیاز نیست. در مورد خصیصه انفعالی بودن تجارب عرفانی باید توجه کرد که می‌توان زمینه‌های تجربه عرفانی را فراهم نمود، اما لحظه‌ی وقوع تجربه عرفانی از منظر عارفان عنایت است و نوری است که خداوند در دل هرکس که بخواهد قرار می‌دهد. در ادبیات عرفانی از این مسئله به عنوان جذوه یا عنایت بی‌علت یاد می‌شود. مجموعه اعمال جوارحی و جوانحی اعمال سلوکی را تشکیل می‌دهند. صرف تقید به این اعمال موجب وصال و تجربه عرفانی نخواهد بود اما همه واصلان و عارفان از زمره کسانی بودند که این اعمال و مقدمات را طی کرده‌اند. در ادبیات عرفانی ما این اعمال مشخص است و در بسیاری از ابیات به آن‌ها اشاره شده است به عنوان نمونه شاه قاسم انوار برای کسب تجربه عرفانی در بیتی پنج ریاضت عمده و اصلی را ذکر می‌کند: صمت و جوع و سَهَر و ازلت و ذکری به دوام / ناتمامان جهان را کند این پنج تمام البته وجود پیر – شیخ، استاد – از مقدمات مهم در کسب تجارب عرفانی است. در واقع می‌توان گفت عنصر وجود پیر و استاد مهم‌ترین مقدمه در حصول به تجارب عرفانی است. کلمه زیارت در عرفان در همین مرحله ظهور پیدا می‌کند. ریشه معنایی و وجه تسمیه زیارت در ادبیات عرب در جایی است که شخص با روی آوردن توام با محبت و توجه باطنی به چیزی از امور دیگر رویگردان می‌شود که در ادبیات فارسی زیارت به معنی نوع خاصی از دیدار ترجمه شده است. از نظر عرفا مصداق کامل زیارت، زیارت شخص کامل است که در مجموعه آموزه‌های عرفانی ما مهم‌ترین رکن سلوک دیدار اهل معنا و کاملان حی و زنده است. بالاترین مرحله زیارت، زیارت خداوند است. در جهان هستی خداوند از طریق صورت‌ها قابل رؤیت است. این صورت‌ها دارای مراتبی است، ازاین‌رو عرفا به زیارت شخص کامل که آیینه‌ خدانماست و همچنین زیارت مشاهد و مزار انبیاء و اولیاء می‌روند. سازوکار تعالی افراد در زیارت نکته‌ای است که باید به آن توجه شود. زیارت در شرایع به معنی جابه‌جایی فیزیکی است که یک فرآیند آفاقی است. در مشی عرفانی علاوه بر این جابه‌جایی فیزیکی، سیر باطنی نیز وجود دارد و عارف باید در این مسیر به این فهم برسد که (( آنچه که هست در نهاد خود توست)). ازاین‌رو کارکرد اصلی زیارت انسان‌های کامل در معرفت نفس است. از منظر عرفا نهایت سلوک، دیدن فرا من – دیدار با خود – است. غرض از زیارت انسان برین، دیدار با خویشتن است که در دفتر پنجم مثنوی به این مسئله اشاره شده است. از منظر عرفا، در مواجه با انسان‌های کامل چه آنان که دارای وصف حیات‌اند و چه آنانی که دارای وصف ممات‌اند، انسان به معرفت خویشتن می‌رسد. زیرا آن انسان‌های کامل نفسی ندارند و مانند آیینه‌ای هستند که نفس افراد را به آنها نشان می‌دهند. زیارت نیز در نظر عرفا در جهت تحصیل همین معنا است. دکتر ولیئی در انتهای نشست عنوان کردند که سازوکار تعالی در زیارت، خودشناسی است. خودشناسی شرط اصلی حرکت است. زیارت، هیجان لازم برای سلوک به انسان می‌بخشد که به تعبیر مولوی (( دیدن ایشان شما را کیمیاست )). در واقع سالک با زیارت مشاهد مشرفه و کاملان، نیروی لازم – همت – جهت پیمایش طریق معرفت را کسب می‌کند. مراقبه از مهم‌ترین ارکان سلوکی است که به معنی پاسداشت باطن و ظاهر می‌باشد. مقوله زیارت با مراقبه ارتباط وسیعی دارد، به طوری که می‌توان گفت یکی از راه‌های تقویت مراقبه زیارت است، زیرا وقتی فرد در شعاع وجودی این بزرگان قرار می‌گیرد نفی خواطری از او شکل می‌گیرد و فراغ خیال و آسایشی برای او حاصل می‌شود که هسته اولیه مراقبه را شکل می‌دهد. پایان نشست به پرسش و پاسخ گذشت و مهم‌ترین نکاتی که در بخش پرسش و پاسخ به آن اشاره شد ازاین قراراند : در ادبیات عرفانی ما و آثار عرفانی مکررا اشاره شده است که غایت زیارت، حتی حج، زیارت انسان کامل است. زیارت یک عمل سلوکی جامع است. دین دارای سه ساحت باورها و اندیشه‌ها، کنش‌ها و کردارها، عواطف و احساسات می‌باشد که مقوله زیارت همه این ساحت‌ها را دربر می‌گیرد. مطابق با ساحت‌های مختلف آدمی، زیارت نیز دارای مراتب است و نمی‌توان گفت که عارفان به زیارت ظاهری و اعمال زیارت بی‌تفاوت بوده‌اند. در اشعار و متون ادبی ما بالاترین و پایین‌ترین سطح زیارت از زیارت جسمانی تا زیارت خویشتن مورد توجه قرار گرفته است. عالَم، عالَم تدرج است و برای شناخت انسان کامل و رسیدن به معرفت تام باید مرحله به مرحله مراحل سلوک را طی کرد. ازاین‌رو عارف برای وصال به مراتب عالیه کمال می‌بایست مرحله زیارت ظاهری را پشت سر گذاشته باشد. باید توجه کرد که آیین‌های تشرفی هویت‌ آفاقی دارند. (تهیه کننده: محمد پاینده)
أربع رسائل في التصوف
نویسنده:
عبد الكريم بن هوازن بن عبد الملك القشيري (المتوفى: 465 هـ)؛ محقق: قاسم السامرائي
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
بغداد - عراق: مطبعة المجمع العلمي العراقي,
مجموعه آثار فارسي أحمد غزالي
نویسنده:
به اهتمام: أحمد مجاهد
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
عقل را خود کسی نهد تمکین؟ ( شرح دو بیت از حدیقۀ سنایی)
نویسنده:
حسین آقاحسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
حدیقۀ سنایی از امهات متون ادب فارسی؛ و سنایی سرایندۀ آن پایه‌گذار سبک نوینی در شعر از نظر موضوع و محتواست. حدیقه اگرچه یک مثنوی نسبتاً طولانی با ساختار توصیفی است، گاه مفهومی را با ایجاز کامل بیان می‌کند که فهم دقیق آن نیازمند شرح و تفصیل است. ازجمله بیت‌هایی که سنایی آن را به‌اجمال مطرح کرده، اما فهم و درک آن نیازمند شرح مفردات برای فهم کل بیت است، می‌توان به دو بیت زیر اشاره کرد: عقل را خود کسی نهد تمکین در مقامی که جبرئِیل امین کم ز گنجشکی آید از هیبت جبرِئیلی بدان همه صولت در این دو بیت که دربارۀ ناتوانی عقل در شناخت و معرفت باری تعالی است، چند واژۀ مرتبط با هم دیده می‌شود که به دلیل ناسازگاری ظاهری فهم بیت را مشکل می‌سازد: عقل، جبرئیل، گنجشک، هیبت و صولت. در اینجا جبرئیل براساس فلسفۀ مشاء و اندیشه‌های سهروردی همان عقل است و صولت جبرئیل به عظمت و بزرگی او نظر دارد وقتی پیامبر(ص) از مقام خاکی به او می نگرد. گنجشک یا صعوه نیز جبرئیل است وقتی در مقام هیبت قرار دارد و پیامبراکرم از افق اعلی به او می‌نگرد. روش تحقیق در این مقاله همان روش اسنادی و مراجعه به متون و مستند کردن مطالب به آن است و نتیجۀ کلی نیز بیان عجز و ناتوانی عقل در شناخت و معرفت خداوند و برطرف شدن معمای این دوبیت است.
واقعیت درخشان: متافیزیک نسبیت در روایات عرفانی [کتاب انگلیسی]
نویسنده:
Patrick Laude
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
رونمایی از باغ عشق: نمادهای عرفانی در «لیلی-مجنون» و «گیتا-گوویندا» [کتاب انگلیسی]
نویسنده:
Lalita Sinha
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
World Wisdom,
چکیده :
ترجمه ماشینی: زمینه مشترک بین تصوف اسلامی و باکتیسم هندو را از طریق بیان ادبی آنها کشف کنید. این کتاب دو شعر عاشقانه کلاسیک را بررسی می کند - داستان لیلا مجنون (نوشته نظامی در سنت صوفیانه) و گیتا گوویندا (نوشته شده توسط جایادوا در سنت هندو) - و تجربیات مشترک عشق را بین این فرهنگ های به ظاهر متفاوت می یابد.
صفوف سالکان الهی (مدارج السالکین): متنی موازی انگلیسی-عربی جلد 1 [کتاب انگلیسی]
نویسنده:
Ovamir Anjum
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
BRILL,
چکیده :
ترجمه ماشینی: این یک ترجمه رو در رو به زبان انگلیسی به عربی از شاهکار ابن قیم الجوزیه (متوفی 751/1350)، مدیج السلیکن، اثر اوامیر انجم، بدون حاشیه، حاشیه نویسی شده است. این کار در روانشناسی اسلامی با هدف جوان سازی مبانی قرآنی تصوف انجام شده است.
صفوف سالکان الهی (مدارج السالکین): متنی موازی انگلیسی-عربی جلد 2 [کتاب انگلیسی]
نویسنده:
Ovamir Anjum
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
BRILL,
چکیده :
ترجمه ماشینی: این یک ترجمه رو در رو به زبان انگلیسی به عربی از شاهکار ابن قیم الجوزیه (متوفی 751/1350)، مدیج السلیکن، اثر اوامیر انجم، بدون حاشیه، حاشیه نویسی شده است. این کار در روانشناسی اسلامی با هدف جوان سازی مبانی قرآنی تصوف انجام شده است.
شراب عشق : شعر عرفانی امام خمینی [کتاب انگلیسی]
نویسنده:
Imam Khomeini (امام خمینی)
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
The Institute for the Compilation and Publication of the Works of Imam Khomeini (مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ترجمه ماشینی: شعر عرفانی امام خمینی (ره) چکیده همه صفات و ابعاد شخصیتی آن حضرت است. زیرا روح پرتلاطمش همه گوشه ها و آفاق را دیده است و چراغ های شخصیتش در همه ایستگاه ها تابیده است. در عین حال، اشعار امام، تنها رازهای ناگفته اوست که در این دنیا مخاطبی برای آن وجود نداشت، زیرا تنها کلمات می توانستند سنگینی این اسرار ناشناخته را تحمل کنند. کلام نعمت الهی برای بشر است و ارتباط خداوند با انسان از طریق کلام است. کلمات برای او «چاهی» بود تا سرش را بگذارد، مانند حضرت علی (ع) و اسرار نهفته خود را در آن زمزمه کند. این گونه بود که آیات امام خمینی شکل می گرفت و گهگاه شعر می سرود. از آنجا که اشعار امام در بیان و معنا عارفانه و شخصیت عرفانی او بی نهایت بوده، غزلیات و قصیده هایش دارای لایه های متعددی است و هر خواننده ای به اندازه ظرفیت فهم خود از این اقیانوس بصیرت و معنا برخوردار است. دشمن کینه توز و جاهل و بی فرهنگ که طبیعتاً از این مفاهیم آگاهی و درک بسیار کمی دارد و آنها را آنگونه که می اندیشد به معنای عشق می شمارد، در این اشعار اصطلاح عشق را آن گونه می داند که افراد مبتذل از آن می اندیشند و اصطلاح دوست، به معنایی گرفته می شود که افراد مبتذل آن را به معنای آن می دانند.