جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ابوالقاسم فنایی در دومین کرسی آزاداندیشی پژوهشکده ادیان و مذاهب به موضوع خدمات فلسفه اخلاق در قلمرو فقه پرداخت. پس از ارائه این نظریه، دکترسیدحسن اسلامی که به عنوان ناقد در این کرسی آزاداندیشی حضور داشت به بیان دیدگاه خود درباره نظریه دکتر ابوالقاسم فنایی پرداخت.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

المدخل إلى فلسفة الفقه: دراسة في الهويّة والمساحة والجدوائيّة

نویسنده:

حیدر حب الله

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

متن

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه فقه

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نگاهی به عرف در فقه و حقوق اسلامی: بایسته ها و آسیب ها

نویسنده:

محمود رایگان

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فقه شیعه , اصطلاحنامه فقه , فلسفه فقه , عرف در فقه

کلیدواژه‌های فرعی :

عادت , اجتماع , سیره عقلاییه , مجتهدان , اهل بیت(ع) , افتا , قرآن , تغییر زمان , منابع استنباط فقهی , پویایی فقه , شرایط مستحدث اجتماع , پدیده عرفی , جایگاه عرف در شرع , عرف های مستحدث , لحاظ عرف در فتوا , تحیر ناشی از عرف ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , محمدرضا مظفر , امام خمینی

چکیده :

عرف، پدیده ای نیست که با پیدایش اسلام کشف شده باشد، بلکه همان روش و سلوک مستمر میان مردم است که فقه و حقوق اسلام، در برخی موارد مُهر تأیید بر آن زده و بعضی را هم مردود دانسته است. با وجود این، از اسناد اصلی و کاربردی برای کشف مفاهیم و معانی، تلقی می شود. عرف از ابزارهایی است که مجتهد برای استنباط حکم شرعی استفاده می کند. نیز از پدیده های بحث برانگیز و متغیر فقه و حقوق شیعه و اهل سنت است که باعث تحول و دگرگونی در برخی موضوعات احکام و قوانین جامعه می شود. از این رو، فقیه برای به دست آوردن حکم یک پدیده عرفی، باید مسائل و شرایط مستحدث اجتماع را مورد دقت قرار دهد تا پویایی فقه شیعه محفوظ بماند. این مقاله با روش کتابخانه ای و مراجعه به کتب فقهی و حقوقی توانسته است مباحث مهم عرف را تجزیه و تحلیل کند و ضرورت های آن را بازگو نماید. در نهایت نیز یافته است که در بعضی موارد عرف با سیره و عادت اشتباه گرفته می شود، اجتماع و عرف در هنگام افتاء کمتر مورد توجه قرار می گیرد. برخی مصادیق عرفی باید توسط مراجع بیان شوند تا مکلف سرگردان نماند. عرف ابزار و از ادله استنباط است نه منبع استنباط.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 53 تا 72

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

گزاره کلامی تأثیرگذار در اجتهاد (جامعیّت شریعت)

نویسنده:

علی رضا صابریان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

10. شریعت/ Šarīʿa , جامعیت شریعت , اصطلاحنامه فقه , اجتهاد , 13. علم کلام , فلسفه فقه

کلیدواژه‌های فرعی :

گزاره های کلامی , نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , تفسیر متون دینی , حکم شرعی , اطیعوا الله و اطیعوا الرسول , 2- قاعدة اللّطف: قاعده لطف , امامت , معتزله (اهل سنت) , جامعیت , استنباط احکام فقهی , حکومت اسلامی , قرآن , قواعد فقه جعفری (امامی) [منبع: اصطلاحنامه فقه] , ولایت فقیه , نهاد اجرایی , اصول عقلایی , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , عصر غیبت , جامعیت و کمال شریعت , فقه و سیاست , تشریع احکام کلی , اشتمال دین بر نهاد اجرایی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

محمد بن یعقوب کلینی , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , شیخ طوسی‏: ابوجعفر محمد بن حسن , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه حلی , ملا عبدالرزاق لاهیجی , عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی , امام خمینی

شاپا (issn):

6024-2251

چکیده :

بعضی از گزاره‌های کلامی به صورت مستقیم در استنباط فقهی تأثیرگذار است. جامعیّت و کمال شریعت یکی از گزاره‌های کلامی مؤثر در تفسیر متون دینی است. طبق قول مختار، دین برای سعادت دنیا و آخرت است. بر اساس جامعیّت دین مؤثر، متون دینی قابلِ تفسیر، در همین راستا تفسیر می‌گردند. دین اسلام به تشریع احکام کلی و جزئی پرداخته، اما این‌گونه وضع قوانین، به معنای کافی بودن آنها در همه ابعاد زندگی انسان‌ها نیست و لازم است در چارچوب قوانین شرع اقدام شود. یکی از نتایج مهم بحث جامعیّت و کمال شریعت، اشتمال دین بر دولت و نهاد اجرایی است. پذیرش این قول به معنای تأسیس همه قواعد و اصول حکومت‌داری نیست، بلکه شریعت می‌تواند بعضی از قواعد و اصول عُقلایی را تأیید، برخی را تخطئه و به اظهار دیدگاه خود اقدام نماید.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 31 تا 55

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تعامل متقابل فلسفه و اصول فقه از منظر شهید سید محمّدباقر صدر

نویسنده:

سید مهدى موسوى

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه متنی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سید محمد باقر صدر , علم اصول , فلسفه فقه , فلسفه زبان , اخباریگرى

چکیده :

ارتباط میان علوم و تغذیه آنها از یکدیگر در گسترش معرفت‌هاى بشرى امرى حیاتى است و در تدوین تاریخ علم و فلسفه راهگشا و اثربخش. ارتباط میان فلسفه و اصول فقه، به عنوان دو علم عقلانى و محورى در تمدن اسلامى موجب آثار و جریانات مهم فکرى و سیاسى شده است. از این‌رو، تبیین این مسئله براى آینده هر دو علم و تحلیل فلسفه آنها نکته‌اى اساسى است. این مقاله با رویکرد تحلیلى به تبیین آراء شهید سید محمّدباقر صدر از اصولیان بزرگ و فلسفه معاصر اسلامى در این موضوع مى‌پردازد. از نظرگاه شهید صدر، فلسفه نقش عمده‌اى در تحولات اخیر علم اصول و گسترش آن در دوره سوم حیات علم اصول داشته است. وى تأثیر فلسفه را در علم اصول در پیروزى اصولیان بر اخباریگرى، تأسیس مکتب وحید بهبهانى و طرح مسائل جدید در علم اصول دانسته است. از سوى دیگر، علم اصول نیز در طرح برخى مباحث فلسفى همچون معرفت‌شناسى و زبان‌شناسى بر فلسفه تقدم داشته است و در نهایت، این علم پاسخگوى برخى مسائل تحلیل زبانى است که از سوى فیلسوفان تحلیلى غرب بیان شده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی نظریه‌ی معنا داری در فلسفه تحلیلی و وضع در اصول فقه

نویسنده:

ذبیح الله عصمت اللهی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصول فقه , کریپکی , اسم خاص , معناداری , وضع , فلسفه فقه , فلسفه تحلیلی , الهیات و معارف اسلامی , مبانی فلسفه و کلام

چکیده :

در این تحقیق به یکی از مباحث بسیار مهم در فلسفۀ تحلیلی، بحث معنا داری اسامی خاص که شباهتهای فراوانی با بحث وضع در اصول فقه دارد، پرداخته شده است. و یک مقایسه بین نظریه‌ی معنا داری در فلسفه تحلیلی و وضع در اصول فقه انجام شده است. مفاد معناداری اسم خاص در فلسفۀ تحلیلی این است که؛ معنا داری اسم خاص به چه صورت می‌باشد؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش، چهار نظریه مهم (نظریۀ مصداقی، توصیفی ـ توصیفی فرگه و راسل و توصیفی جدید و دسته ای ـ و نظریۀ زنجیرۀ علی دلالت) نزد بزرگان این سنت، تبیین شده است. مسئلۀ وضع در اصول فقه نیز اشاره به رابطۀ لفظ و معنا دارد به نحوی‌که؛ اکثر قریب به اتفاق علماء این رابطه را از نوع جعل و قرارداد می ‌دانند، گرچه برخی این رابطه را ذاتی ‌خوانده است. در خصوص رابطۀ لفظ و معنا، هرچند جمهور بزرگان قائل به وضعی دانستن این رابطه می‌باشند، اما آنچه حائز اهمیت است، اینکه؛ خوانش‌های متفاوتی از این رابطه نزد اندیشمندان صورت گرفته است که می‌توان در این خصوص، اشاره کرد به نظریه‌های: ملازمه، اعتبار، تعهد، قرن اکید و هوهویت که بخشی از گفتار این نوشتار را به خود اختصاص داده است. نقطۀ عزیمت مسئله، بررسی و تطبیق دو نظریۀ فوق(نظریۀ معناداری اسامی خاص و نظریۀ وضع) در دوسنت مذکور می‌باشد. می‌توان ادعا کرد که علی‌رغم نوشته‌های فراوانی که در زمینۀ این دومسئله ـ معنا داری درفلسفۀ تحلیلی و وضع در علم اصول ـ انجام‌شده لیکن نوشته‌ای با این موضوع، در عرصۀ علمی بر اساس اسقراء نگارنده کاملاً تازه و جدید می‌باشد به نحوی‌که نظریه وضع و معنا داری تبیین، ونقاط اشتراک و افتراق آن با توجه به پیش فرض های دو سنت مذکور، نشان داده شده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

عقلانية و المعنوية : مقاربات فی فلسفة الدین

نویسنده:

مصطفی ملکیان؛ مترجم: حیدر نجف؛ ناظر: عبدالجبار رفاعی

نوع منبع :

کتاب , ترجمه اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF معرفی کتاب فهرست

وضعیت نشر :

بغداد: الدار العربیة للعلوم ناشرون,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

معنویت , عقلانیت (مسائل جدید کلامی) , فلسفه دین

کلیدواژه‌های فرعی :

کلام جدید , معنویت , عقلانیت و دینداری , حکومت دینی , تساهل و تسامح , سنت و تجدد , دین و اخلاق , تعامل دین و اخلاق , برهان تجربه دینی (مسائل جدید کلامی) , اسلام و لیبرالیسم , دین و تجدد گرایی , رابطه علم و دین نزد کانت , عقل و ایمان , معرفت‌شناسی دینی (مسایل جدید کلامی) , کلام ذاتی , اصطلاحنامه فقه , مدارا , فلسفه فقه , اصطلاحنامه عرفان , بررسی و شناخت دین , اسلام و لیبرالیسم , دین و عقلانیت , شناخت در قرآن , تجربه‌ دینی ,

شابک (isbn):

978-614-01-0009-1

چکیده :

این کتاب مشتمل بر مقالاتی از مصطفی ملکیان درباره عقلانیت و معنویت که هدف اصلی مجموعه معرفی تحقیقات، تالیفات و ترجمه‌ ها در زمینه‌ های عرفان، اخلاق، فلسفه دینی، الهیات، هنر و ادبیات دینی به علاقه‌ مندان حوزه‌ های یاد شده است. وجه مشترک مقالات دو موضوع عقلانیت و معنویت بوده که نگارنده در آن، ضمن به دست دادن تعریفی از ایمان، نقش آن را در خودسازی، شناخت و نزدیک انسان به پروردگار قائل می‌ شود. سپس وضعیت دین و دینداری در جهان معاصر و نیاز انسان عصر حاضر به معنویت را تشریح می‌ کند. او بر این باور است که ارتباط تنگاتنگی بین دین و عقلانیت برقرار است و می‌ توان با دفاع عقلانی از دین، انتظار بشر از دین را تبیین نمود. نخستين بخش‌ هاي اين نوشتار به بررسي مباحث تقرير حقيقت و تقليل مرارت، داده‌ هاي وحياني و يافته‌ هاي انساني اختصاص دارد. ارتباط اسلام و ليبراليسم، ارتداد، سنت و تجدد، سنت‌ گرايان دين و عقلانيت و دينداري در جهان معاصر، از ديگر مطالب ارائه شده در اين كتابند. مولف درباره آثار و پيام‌ هاي تجربه ديني در منش و شخصيت صاحب تجربه، معتقد است كه تجربه ديني نوعي رضايت باطن بسيار ژرف در شخص صاحب تجربه پديد مي‌ آورد. تجربه ديني و مكاشفه عرفاني از ديگر مباحث اين اثر معنوي به شمار مي‌ رود. در بخش‌ هاي پاياني كتاب نيز به موضوعات ايمان، شناخت در قرآن، فلسفه نقد، بايسته‌ هاي پژوهشي قرآني و نماز توجه شده است. عناوین تعدادی از مقالات کتاب از این قرار است: دین و دینداری در جهان معاصر، دین و عقلانیت، تجربه دینی، خود را بشناس، مبانی نظری مدارا، ارتباط اسلام و لیبرالیسم، عرفان و جهانی شدن، سنت و تجدد و فلسفه فقه و پژوهش در قرآن.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر