جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السلام)» مشهور به بحار الانوار، مفصل‌ ترین مجموعه حدیثی شیعه است که با نظارت علامه مجلسی تألیف شده است. تألیف این کتاب که مجموعه‌ ای از آموزه‌ ها و تعالیم شیعی است، بیش از ۳۰ سال طول کشیده و گروهی از شاگردان علامه مجلسی او را در این کار یاری کرده‌ اند. مؤلف، کتاب را بر اساس ۲۵ موضوع کلی طراحی و آن را در ۲۵ جلد جای داده است (در دوره‌ های اخیر به صورت ۱۱۰ جلدی منتشر می‌ شود). در هر جلد ریز موضوعات مربوط به آن را در ابواب مختلف گرد آورده است. او در هر-- باب، ابتدا آیات قرآنی مرتبط با موضوع را ذکر کرده و تفسیر آنها را می‌ آورد و در مرحله بعد احادیث مربوط به آن-- باب را نقل می‌ کند. مجلسی تلاش کرده است که در بحار الانوار تمام موضوعات و مسائل موجود را پوشش دهد. برای مثال، این مجموعه با عنوان کتاب العقل و الجهل آغاز و با مباحث مربوط به خداشناسی و توحید، عدل الهی، و تاریخ پیامبران ادامه پیدا می‌ کند. از جلد ۱۵ تا ۵۳ چاپ ۱۱۰ جلدی، به تاریخ زندگی و فضایل پیامبر اسلام (ص) و حضرت زهرا (س) و امامان شیعه (ع) اختصاص دارد. بحار الانوار به خاطر ذکر مستند بیشتر روایت‌ های منقول از ائمه شیعه (ع)،-- باب‌ بندی موضوعات، شرح و بیان بسیاری از روایات، تحقیقات گوناگون کلامی، تاریخی، فقهی، تفسیری، اخلاقی، حدیثی و لغوی، نزد محققان و پژوهشگران مقامی والا داشته است؛ چنانکه با وجود حجم زیاد، از همان روزگار تألیف، نسخه‌ های خطی بسیاری از آن نوشته شده و با رواج صنعت چاپ، همه یا بخش‌ هایی از آن بارها به چاپ رسیده است. آنچه در این جلد به آن پرداخت شده است: - باب الاستشفاع بمحمّد و آل محمّد فی الدعاء و أدعیه التوجّه إلیهم و الصلوات علیهم و التوسّل بهم صلوات اللّه علیهم - باب فضل الصلاه علی النبیّ و آله صلّی اللّه علیهم أجمعین و اللعن علی أعدائهم زائدا علی ما فی الباب السابق - باب الصلوات الکبیره المرویّه مفصّلا علی الأئمّه صلوات اللّه علیهم أجمعین - باب جواز أن یدعی بکلّ دعاء و الرخصه فی تألیفه - باب أدعیه المناجاه - باب أدعیه التمجید و الشکر - باب أدعیه الشهادات و العقائد - باب الأدعیه المختصره المختصّه بکلّ إمام علیهم السلام بنوع خصوصیه بکل واحد واحد منهم زائدا علی ما سبق - باب عوذات الأئمه علیهم السلام للحفظ و غیره من الفوائد - باب عوذات الأیّام - أبواب أحراز النبیّ و الأئمّه و عوذاتهم و أدعیتهم علیهم السلام زائدا علی ما سبق و یأتی - باب أحراز النبیّ صلّی اللّه علیه و آله و أزواجه الطاهرات و عوذاته و بعض أدعیته علیه السلام أیضا - باب أحراز مولاتنا فاطمه الزهراء صلوات اللّه علیها و بعض أدعیتها - باب أحراز مولانا أمیر المؤمنین صلوات اللّه علیه و بعض أدعیته و عوذاته و من جملتها دعاء الصباح و المساء له علیه السلام و ما یناسب ذلک المعنی و فی مطاویها بعض أدعیه النبیّ صلی اللّه علیه و آله أیضا - باب أحراز مولانا الإمامین الهمامین الحسن و الحسین و بعض أدعیتهما و عوذاتهما علیهما السلام - باب أحراز السجّاد صلوات اللّه علیه و بعض أدعیته و عوذاته - باب أحراز الباقر علیه السلام و بعض أدعیته و عوذاته - باب الأحراز المرویه عن الصادق علیه السلام و بعض أدعیته و عوذاته - باب بعض أدعیه موسی بن جعفر علیه السلام و أحرازه و عوذاته - باب بعض أدعیه الرضا علیه السلام و أحرازه و عوذاته و ما یناسب ذلک - باب أحراز مولانا الجواد علیه السلام و عوذاته و بعض أدعیته - باب بعض أدعیه الهادی و أحرازه و عوذاته صلوات اللّه علیه - باب بعض أدعیه العسکری علیه السلام و أحرازه و عوذاته - باب بعض أدعیه القائم علیه السلام - باب سائر الأحراز المرویّه و العوذات المنقوله و ما یناسب هذا المعنی - باب الاحتجابات المرویّه عن الرسول و الأئمه علیهم السلام و ما یناسب ذلک من الأدعیه المعروفه و الأحراز المشهوره و فیه ذکر دعاء الجوشن الکبیر و الصغیر و ما شاکلهما أیضا

کتاب حاضر مشتمل بر آیات، ادعیه، احادیث و تعویذ و حرزهای منقول از پیامبر (ص) و امامان است كه به زبان عربی به چاپ رسیده است. خواص برخی از آیات و سور قرآنی و دعاهای نقل شده از پیامبر (ص) و امامان را در دفع برخی از بلاها و گرفتاری‌ ها ذكر كرده است.

«الدروع الواقیة» تالیف سید‌ علی بن طاووس قدس سره است. به یقین باید اذعان داشت که مؤلف کتاب در بسیاری از علوم گوناگون از ویژگی های برجسته، توانایی‌ های والا و منزلت رفیعی برخودار است و حرص و ولع شدیدی در افزایش معارف گوناگون اسلامی در دل می‌ پروراند و به وسیله این ویژگی هاست که توانست کتابخانه اسلامی را به بسیاری از کتاب های ارزشمند خود که بالغ بر ده‌ ها کتاب است غنی سازد. دعا در کتابخانه سید ابن طاووس از جایگاه ویژه‌ ای برخوردار است و اهتمام خاصی بدان قائل شده است و کتاب های دعای مشهور و گرانبهایی را به رشته تحریر درآورده که از تعریف بی نیازند و کتاب حاضر نمونه بارز آنها به شمار می‌ رود. این کتاب شامل مطالب فراوانی از آداب گوناگون اسلامی، دعاها و حرزهای مربوط به روزهای ماه است که در چند فصل آمده است و در واقع تتمه کتاب مصباح المتهجد ده جلدی شیخ طوسی رحمه الله شمرده می‌شود که ابن طاووس نام آن را (المهمات و التتمات) نهاده است.

دعا و راز و نیاز یکی از موضوعاتی است که به جهت اهمیت فراوان در قرآن و روایات بدان پرداخته شده است و در این تحقیق با استفاده از واژگان؛ دعا، نیایش، استنکاف به بررسی این موضوع پرداخته شده که آیا گسترش دعا در جامعه و حفظ حالات روحانی آن از سوی افراد جامعه می تواند مشکلات خانوادگی، تربیتی، اخلاقی،اقتصادی و اجتماعی را کاهش داده، موجبات آرامش فرد و جامعه را فراهم آورد و در طی مسیر کمال جامعه یاری نماید؟ آری! با استمداد از خدا و خواندن او می توان به این مهم دست یافت. اگر به آیات و روایات که در خصوص دعا مطرح شده نظر افکنیم، می بینیم که دعا – جزء برترین عبادات محسوب می شود و سبب تقرب انسان به خداوند گشته و سلاح مؤمن در خطرات است، با دعا می توان فقر ظاهری و باطنی خود را رفع نمود. البته برای اینکه تأثیر دعا در داعی افزایش یابد بهتر است آدابی را قبل از دعا کردن بجا آورد. از جمله تمام توجه خود را به خداوند معطوف ساخته و امیدش را از دیگران قطع نماید، به استجابت دعایش ایمان و یقین داشته باشد، از ظلم و ستم به دیگران خودداری نماید و تمام حقوق آن ها را بپردازد و در صورت ارتکاب به گناه، به گناهانش اعتراف نموده و از آنها توبه نماید، سعی کند درآمد و کسبش حلال باشد، تا هنگامی که از خداوند مطلبی را می خواهد هیچ حقی از دیگران بر گردنش نباشد. داعی بهتر است طهارت باطنی و ظاهری خویش را حفظ نماید و با وضو و طهارت در درگاه الهی زانو زده و دستانش را به سوی خداوند بلند کرده، دو رکعت نماز به جا آورد و خواسته اش را زیاد نشمرد و نتیجه را به خداوند واگذار نماید. داعی در حین دعا نیز باید به نکاتی دقت نماید که این موارد تأثیرگذار در اجابت بوده و رابطه او را با خدا بیشتر تقویت می نماید. از جمله اینکه زمان و مکان مناسبی را انتخاب نماید، زیرا زمان و مکان در حال معنوی داعی تأثیر گذاشته و ارتباط او را با خدا قوی تر می نماید، با نام خداوند متعال دعایش را آغاز نماید و رو به قبله بنشیند، سعی کند با حضور قلب خداوند را بخواند و هنگامی که اشک در دیدگانش حلقه زد لب به سخن گشاید و حاجتش را بر زبان جاری نماید. هنگام دعا، بهتر است بر پیامبر و خاندان پاکش، درود و سلام بفرستد و برای همه دعا نماید، خداوند دوست دارد که بندگانش در هنگام دعا به ائمه متوسل شوند و آنها را میان خود و خدا واسطه نمایند، با توسل به ائمه و تقدم دیگران بر خویش، داعی با بیم و امید خداوند را می خواند و دست از تلاش و کوشش بر نمی دارد تا خداوند خواسته اش را با اجابت همراه نماید. به طور قطع دعایی که این چنین انجام می شود تأثیرات بسیاری را در روح و روان شخص داعی بر جا می گذارد. از جمله سبب تقرب به خداوند متعال گشته، شناخت داعی را از خداوند متعال افزایش می دهد و کبر و غرور را از دل آدمی می زداید و نفس سرکش آدمی را سرکوب می نماید، یأس و ناامیدی را در انسان ریشه کن می کند و سبب روشنی دل می شود. دعا مخزن اجابت و درمان هر درد است، علاوه بر این که بلاها را رفع می کند، قضاء الهی را نیز تغییر می دهد، با تکرار دعاست که دیگران را بر خود ترحیح می دهد و از معارف اسلامی آگاه می شود و با شجاعت و دلیری رابطه وی خود را با خلق خدا سامان می دهد. اگر داعی دعا کرد و شرایط ظاهری و باطنی آن را نیز رعایت نمود ولی خواسته اش با اجابت همراه نگشت ناامید نمی شود. زیرا می داند که اجابت دعا از طرف خداوند به معنای این نیست که همان چیزی را که او می خواهد برآورده سازد. گاهی خواسته داعی به دلیل مصلحت اجابت می شود و گاهی چون اجابت خواسته مصلحت نیست، بلایی از داعی دفع می گردد و یا بهتر و نیکوتر در جهان دیگر پاسخ داده می شود. دعا و نیایش با مقام رضا، منافاتی ندارد زیرا اگر داعی چیزی را از خداوند می خواهد آن را برای آینده طلب می کند و از خواست خدا در آینده خبر ندارد و خواسته اش را معلق به خواست خداوند می نماید. ساختار دعا به گونه ای است که این شبهه را نیز از ذهن رفع می نماید که دعا، به امر و نهی شباهتی ندارد و ترک ادب از طرف بنده محسوب نمی شود زیرا دعا از دانی به عالی است و بر سبیل استعلا و بزرگی نمی باشد. پس هیچ شباهتی به امر و نهی ندارد. و اگر داعی، هنگام دعا به بیان خواسته اش می پردازد، این امر به علم مطلق الهی اشکالی وارد نمی سازد زیرا دعا تنها آگاه کردن خداوند از خواسته ها نیست، بلکه دعا نوعی تضرع و عبادت و برنامه ی خودسازی و تقویت بنیه ی معنوی است. پس به دعا و راز و نیاز الهی که از مهم ترین و سودمندترین قوانین آفرینش است، چنگ زنیم و از آن بهره جوییم.