جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مدح پیامبر(ص) و اهل بیت(علیهم السلام) در اسلام و خصوصاً در شعر شاعران جایگاهویژه اى را به خود اختصاص داده است. ابن ابى خصال، از جمله شاعرانى است که در این زمینه اشعار قابل توجّهى سروده است. این پایان نامه با عنوان"ترجمه و شرح ادبى موضوعى خصالیات ابن ابى خصال" به بررسى اشعار ابن ابى خصال در خصالیات مى پردازد. خصالیات، بازتاب احساسات حقیقى شاعر و شناسنامه ى حیات و عقاید اوست که از صدقِ عاطفه برخوردار است. ابیات خصالیات از روال پیوسته و ترتیب منظم روایى و تاریخى برخوردار است. توضیحات و تعبیراتش ساده و رسا و در عین حال زیبا هستند. او با عاطفه اى سرشار از صدق و خلوص ایمان و از ژرفاى ضمیر آگاه خویش به نعت و ستایش پیامبر(ص) پرداخته و انگیزه اى جز حُبّ و عشق نسبت به آن حضرت، او را به سرودن قصایدى در توصیف ایشان وا نداشته است.تضمین به آیات قرآن و احادیث و روایات مختلف در سروده هاى او، منجر به استحکام و غناى سروده هایش گشته است. مدایح او مبتنى بر حقایق و واقعیّاتى است که در قرآن و سنّت آمده و جزء مدارک و اسناد تاریخى است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی محورهای دعای عرفه امام حسین علیه السلام به تحلیل محتوای این دعا پرداخته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که محورهای دعای عرفه شامل خداشناسی ، انسان شناسی، راهنماشناسی، هستی شناسی و معاد شناسی است و بیشترین فراوانی به محور خداشناسی اختصاص پیدا نموده است.

چکیدهبه استناد بسیاری از آیات و روایات، ائمه اطهار(ع) تنها کسانی هستند که پس از خدا و پیامبر(ص)آگاهی کامل به معارف قرآن، و مراد و مقصود آیات آن دارند، لذا ائمه(ع)، با توجه به نیاز بشر، به تفسیر و تبیین آیات قرآن کریم پرداخته‌اند. روش‌شناسی روایات تفسیری معصومان(ع) در تفسیر قرآن کریم به دلیل جایگاه خاص سنت در تبیین قرآن، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از آنجا که عصر حضرت زهرا(س) توام با نوعی خفقان سیاسی، انزوای شیعیان و آغاز انحراف‌های دینی بود، بررسی روش‌های تفسیری ایشان در تبیین آیات قرآن کریم، نگاه ویژه‌ای را می‌طلبد. حضرت زهرا(س) در عصر خود ساکت ننشستند و با خطبه‌های آتشین خود به روشن‌گری مردم پرداختند و در حوزه تفسیر با استفاده از تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر روایی و هم چنین با تطبیق آیات بر شرایط زمان، به دفاع از ولایت اهل‌بیت(ع) پرداخت. آن حضرت علاوه بر بیان معنای ظاهری، به ارائه‌ی معنای باطنی نیز پرداختند. حضرت زهرا(س) در استخراج معانی قرآن، از انواع گونه‌های تفسیری مانند؛ جری و تطبیق، استناد به قرآن، تفسیر بر اساس دلالت التزامی، ایضاح مفهومی، بیان اسباب‌النزول و ... استفاده کرده است که البته بهره‌گیری ایشان از جری و تطبیق نسبت به سایر موارد چشم گیرتر است.کلید واژه‌ها:حضرت زهرا(س)، تفسیر قرآن، روش تفسیری، روایات تفسیری

موضوع این رساله چنان که از نامش برمی‌آید، بررسی کلیات عرفان سنائی است . این رساله در یک مقدمه وچهار بخش تنظیم شده است . بخش آغازین آن به بررسی مبانی نظری عرفان سنائی می‌پردازد. در این بخش موضوعاتی از قبیل خداشناسی و توحید، هستی‌شناسی، انسان‌شناسی، دنیا و امورات دنیوی، علم و علم‌آموزی، اخلاقیات ، مرگ و زندگی اخروی، شریعت و پیوند آن با طریقت و برخی موضوعات عرفانی دیگر نظیر حالات عرفانی، پیر و مرشد، خرقه و خانقاه و سماع صوفیانه مورد بررسی قرار گرفته است . بخش دوم رساله به بیان سلوک عملی اختصاص دارد. در این بخش به بررسی نظرات سنائی درباره مقامات عرفانی و دیگر اعمال صوفیانه - در سلوک طریقت انجام آنها ضروری است - می‌پردازیم. بخش سوم رساله حاضر به سیری در غزلیات می‌پردازد که در آن مضامین عرفانی نظیر عشق و عاشق و معشوق و همچنین بحثی درباره "تجلی شریعت در غزلیات " مطرح شده است . بخش چهارم هم به بررسی مسائل و مبانی عرفانی در قلندریات سنائی اختصاص دارد که در آن به موضوعاتی چون خرابات ، شخصیتهای نمادین خرابات ، بررسی مسائل و موضوعات شرعی در قلندریات پرداخته‌ایم. همچنین در بخش آغازین مقدمه کوتاه درباره سنائی و شعر او آمده است .

موضوع این رساله "سیره ی اهل بیت (ع) در مواجهه ی با آزار و اذیت‌های گفتاری و رفتاری دیگران" می باشد. تحقیق حاضر از سه فصل تشکیل شده است که، در فصل اول به کلیات و مفهوم‌شناسی واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق پرداخته شده، در فصل دوم «اذیت و آزارهای گفتاری نسبت به اهل بیت(ع) و شیوه ی مواجهه ی آنان» و در فصل سوم «اذیت و آزارهای رفتاری نسبت به اهل بیت (ع) و شیوه‌ی مواجهه‌ی آنان» تبیین و تحلیل گردید. هدف این تحقیق تبیین سیره اهل بیت (ع) در مواجهه با آزار و اذیت‌های گفتاری و رفتاری دیگران بوده است. در واقع، اصل در شیوه ی برخورد اهل بیت (ع) با آزار اذیت کنندگان، رأفت و رحمت و مهربانى است و برخورد تند و خشن حالت استثنایى دارد و تنها از روى ناچارى انجام مى شود. از آنجا که سیره ائمه (ع) همچون مشعلی بر سر راه رهبران و رهروان مسلمان است پس باید در آن تأمل شایسته نمود تا از راز و رمز موفقیت ائمه (ع) در این راه بهره‌مند گردید. چون تحلیل ابعاد و زوایای زندگی پر رمز و راز ائمه (ع) می‌تواند ما را به اصولی رهنمون سازد که از آنها راهکارهای عملی برای زمان حاضر و همه زمان ها به دست آید این موضوع را انتخاب نموده و با استفاده از کتابهای تاریخی و تفسیری و از طریق فیش برداری به جمع آوری مطالب مورد نظر و به تنظیم آنها پرداخته شد و معلوم گردید که ائمه (ع) اصل اولیه برخورد خویش را با تمام مخالفان و آزار و اذیت‌کنندگان، بردباری و ملایمت قرار داده‌اند و در جایی که مدارا موجب آسیب به اساس اسلام یا مصالح جامعه اسلامی نمی‌شد، همواره در برخورد با آزار و اذیت‌کنندگان با مدارا رفتار می‌کردند، اما زمانی که آزار و اذیت از روی عناد و یا در جهت ضربه زدن به مصالح جامعه اسلامی بود، ائمه (ع) در مقابل آنان به شدیدترین وجه اقدام می‌نمودند.

چکیده علی‌بن‌إبراهیم فرزند إبراهیم بن هاشم، اولین نشر دهنده حدیث کوفه در قم، از محدثان بزرگ امامیه درنیمه دوم قرن سوم است. نقش وی در انتقال میراث حدیثی بر کسی پوشیده نیست اما مطالعه آثارو اندیشههای وی نشان میدهد علی‌بن‌إبراهیم تنها یک محدث صرف نیست بلکه دارای یک منظومه فکری و کلامی است . بررسی دیدگاههای او در مسائل مختلف کلامی نشان دهنده گرایش وی به جریان کلامی هشام بن حکم در کوفه است.به بیان دیگر علی‌بن‌إبراهیم علاوه بر جنبه محدث بودن به عنوان یکی از حلقه‌های واسطه‌ای است که تعالیم جریان فکری کوفه را به مدرسه قم پیوند زده و منتقل نموده است .بر این اساس در این تحقیق ضمن بیان شواهد و دلایل کلامی بودن شخصیت علی‌بن‌إبراهیم به آرای کلامی ایشان در حوزه‌های خداشناسی، راهنما شناسی و فرجام شناسی پرداخته‌ایم. کلید واژه: علی‌بن‌إبراهیم، کلام امامیه، خداشناسی، راهنما شناسی، فرجام شناسی.?

چیستی، چرایی و چگونگی مقابله با ناهنجاری‌های اجتماعی، از کلیدی‌ترین مباحث در حوزه اجتماعی است که نزد نظریه‌پردازان و متفکران علوم اجتماعی، زیست‌شناسی و روان‌شناختی از جایگاه خاص برخوردار بوده است؛ و هر کدام از آن‌ها در گستره مطالعاتی خویش به شناخت انحرافات و چرایی بروز و هم چنین مواجهه با آن‌ها پرداخته‌اند؛ متفکران زیست‌شناختی و روان‌شناختی، چرایی ناهنجاری‌ها را در کدهایی هم‌چون وراثت، وضعیت جسمانی و فیزیولوژی بدن، ناهنجاری‌های کروموزومی، ساختار شخصیت و... خلاصه نموده‌ و معتقدند درصد بالایی از کج‌روی‌ها، از موارد ذکر شده نشأت گرفته‌اند؛ به همین ترتیب نظریه‌پردازان جامعه‌شناسی نیز اجتماع و روابط اجتماعی را خاستگاه بروز ناهنجاری دانسته و بر آن هستند تا تضادهای هنجاری، خلاهای اجتماعی و در نتیجه بی‌هنجاری و بی‌قانونی را بستر ساز انحراف در جامعه معرفی نمایند. ناگفته نماند که؛ تفحص در آراء و عقاید مذکور و بررسی تحقیقات میدانی انجام شده از جانب دانشمندان دیگر ما را به این نتیجه می‌رساند که تأثیر عوامل یاد شده در همه افراد به یک شکل نبوده و موارد فراوانی در جهت نقض این عقاید وجود دارد.در کنار تفکرات یاد شده در جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و... که انسان را مقهور عوامل ژنتیکی و یا محیطی می‌دانستند؛ از دیدگاه اسلام و آموزه‌های قرآنی و دینی سخن بگوییم که با نهایت ظرافت و دقت و به جهت شناخت وافی از ابعاد وجودی انسان، مناسب‌ترین ریشه‌یابی‌ها و راهکارها را ارائه داده است.تعالیم اسلامی هیچ گاه نقش عوامل فوق‌الذکر اعم از محیط و وراثت را در جهت دهی افراد به سوی هم‌نوایی نفی نکرده است؛ ولی با این وجود معتقد است این شاخصه‌ها تنها به عنوان عامل تأثیرگذار و نه قطعی و تام عمل نموده و در نهایت این اراده است که دیگر جوانب را تحت تأثیر قرار می‌دهد.حال که به چرایی کجروی‌ها به صورت اجمال اشاره شد رواست که راهکارهایی نیز به جهت محو این کجروی‌ها و انحرافات ارائه شود؛ جامعه‌پذیری و کنترل اجتماعی چه به صورت علنی و چه به صورت غیرعلنی، از مقوله‌های بارز در زدودن کج‌روی‌ها به شمار می‌رفته است؛ قرار گرفتن این دو در کنار یکدیگر هنجارمندی افراد را در جامعه تضمین خواهد نمود.تتبع در سیره اهل‌بیت (^) ما را به این سمت رهنمود می‌سازد که این بزرگواران به دلیل نگاه خاص و انسان‌شناسانه خود، و بنا به اقتضاء دوره خویش هر دو شاخصه یاد شده را در روابط اجتماعی موثر می‌دانستند؛ اما کنترل غیررسمی و بیدار نمودن فطرت افراد را مهم‌ترین عامل هم‌نوایی قلمداد نموده‌اند؛ در نتیجه چنین رویکردی افراد راحتر به رعایت هنجارها تمایل یافته و جبر در امور را احساس نخواهند کرد.از طرف دیگر شناخت و آشنایی با روش‌های اعمال شده توسط ائمه ما را در شناخت هر چه بیشتر کجروی‌ها و بهره‌برداری از بهترین وسیله‌ها یاری خواهد نمود.کلید واژه‌ها: هنجار، ناهنجاری، نسبیت اخلاق، منشا ناهنجاری، کنترل اجتماعی، شیوه‌های کنترل

خدا محوری و باور خدا شناسی تحفه ی پیامبران (ص)و ائمه اطهار (ع) است. که با نام عرفان اسلامی سال هاست دل ها را تحت تاثیر قرار می دهد این گوهر گمشده قلب های مشتاق را برای قرب خداوند رحمان را مدت هاست می لرزاند و پرواضح است که اسلام با راه و روش روشن با پیامبران و ائمه اطهار به عنوان ریسمان محکم الهی ره آورد این حق طلبی و پویایی عرفانی می باشد. توحید و خداشناسی به همراه آموزه های مهم عرفان ( عملی – نظری) با مضامین خداشناسی و انسان شناسی و معرفت شناس یو همچنین روش های مهم سلوکی راه را برای این تلاش روشن تر می سازد شناخت خدا که پیامد اناسن شناسی است با معرفت حضورش از مضامین ویژه ی عرفان در صحیفه سجادیه است که با غور در این پژوهش بیداری قلب ها و قرب الهی را خواستاریم

بر مبنای روایات بحارالانوار، شیوه‌های سوگواری به دو بعد فردی و اجتماعی تقسیم شد و مصادیق هر یک به ترتیب مورد بحث قرار گرفت. بر همین اساس، آثار سوگواری نیز در قالب دو بخشِ آثار معنوی ـ عرفانی و آثار اجتماعی ـ سیاسی، دسته بندی شد و مصادیق آنها مطرح گردید.

در این پژوهش به سیره اهل‏بیت علیهم‏السلام در زمینه ماندگارى و انتقال پیام عاشورا پرداخته مى‏شود با این سوال که سیره اهل‏بیت علیهم‏السلام در زمینه ماندگارى و انتقال پیام عاشورا چگونه بود و از چه روش‏هایى در این زمینه استفاده مى‏کردند؟ و در جواب سعى شده است که این مطلب با کمک شاخه‏اى از علوم اجتماعى یعنى دانش ارتباطات و با استفاده از مدل ارتباطى هایدر معروف به مثلث هایدر به دست بیاید. هایدر معتقد است که گونه مطلوب هنجارآورى توسط یک نوآور یا پیام‏فرست زمانى است که اضلاع سه‏گانه مثلث فرضى (یعنى پیام‏فرست، پیام و مخاطب) مثبت باشد و بدترین حالت زمانى است که منفى باشد. و ما در این پایان‏نامه فرض را بر این گرفته‏ایم که ارتباط میان پیام‏فرست و پیام، و پیام‏فرست و مخاطبان مثبت مى‏باشد یعنى اهل‏بیت علیهم‏السلام خود در درجه اول نسبت به پیام عاشورا عامل بودند و همچنین ائمه اطهار علیهم‏السلام مورد اعتماد و وثوق مخاطبان خویش بودند به عنوان اینکه افرادى عالم و از فرزندان رسول‏خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم مى‏باشند و تمرکز ما بر روى سیره اهل‏بیت صلى‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم و روش‏هایى که آنها در زمینه انتقال پیام عاشورا به مخاطبین انجام داده‏اند مى‏باشد یعنى رابطه بین پیام و مخاطبین را مى‏خواهیم مورد بررسى قرار بدهیم. هایدر مى‏گوید: زمانى رابطه میان پیام و مخاطبان مثبت مى‏باشد که پیام مطابق با نیازهاى اساسى مخاطبان باشد لذا در این پژوهش این فرضیه مطرح شد که چون اهل‏بیت علیهم‏السلام از روش‏هایى استفاده مى‏کردند که مطابق با نیازهاى اساسى مخاطبان بوده است به همین دلیل در ماندگارى و انتقال پیام عاشورا موفق عمل کردند در نتیجه پى بردن به چگونگى انجام این کار و شناخت روش‏هایى که اهل‏بیت علیهم‏السلام براى رسیدن به این هدف بهره برده‏اند از اهمیت بسیار زیادى برخوردار مى‏شود به همین لحاظ این پژوهش در قالب پنج فصلِ: 1ـ علم ارتباطات و الگوى ارتباطى هایدر 2ـ بحثى پیرامون سیره 3ـ پیام عاشورا از منظر امام حسین علیه‏السلام 4ـ روش‏هاى انتقال پیام عاشورا در سیره اهل‏بیت علیهم‏السلام5ـ چگونگى و امکان الگوبردارى از سیره اهل‏بیت علیهم‏السلام در زمینه قیام عاشورا، مطرح گردید تا ما نیز با تأسى به سیره ایشان و الگوبردارى از آن و رسیدن به روشى نظام‏مند براى وصول به هدفِ ماندگارى و انتقال پیام عاشورا به منظور صیانت از آن و انتقال به آیندگان موفق عمل نماییم.