جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
تناظر قرآن و انسان در حکمت صدرایی و نتایج این رویکرد در زبان دین
نویسنده:
مجید صادقی حسن آبادی، محمدحسین میردامادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
مقاله‌ی حاضر به بررسی تناظر قرآن و انسان در حکمت متعالیه می‌پردازد و ناظر به کاربرد حقیقی و غیراعتباری زبان دین در اسلام (زبان قرآن) با رویکرد حکمت متعالیه است. این نوشتار ضمن طرح اهم مسائل و مبانی حکمت متعالیه، دیدگاه خود را در بحث زبان دین و قرآن بیان می‌کند. همچنین با عنایت به تئوری ترکیبی زبان دین و مراتب مختلف دین، لزوم توجه به ساحت انفسیِ زبان قرآن را متذکر می‌شود. در طی این مقاله، خواننده ضمن مرور اجمالی نظریات گوناگون در باب زبان دین و قرآن، به افق‌های درخور ‌تأملی در این مسأله راه‌ می‌یابد. همچنین نظرهای متمایز مفسران در باب مسأله‌ی «لسان قوم» مورد بررسی قرار می‌گیرد.
صفحات :
از صفحه 1 تا 30
بررسی تطبیقی وحی و نبوت نزد فارابی و ابن سینا
نویسنده:
نادیا مفتونی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تبیین وحی و نبوت نزد حکمای مسلمان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.فارابی به‌ عنوان نخستین فیلسوف مسلمانی که به مسأله نبوت پرداخته و ابن سینا از حیث‌ مفهوم‌سازی‌های دقیق و بدیع پیرامون نبوت و مبادی آن درخور تحقیق‌اند و همواره‌ متعلق تفاسیر مختلف بوده‌اند.برخی به فارابی اشکال کرده‌اند که با وارد کردن خیال در فرآیند وحی جایگاه نبی را نسبت به فیلسوف تنزل داده و برخی به ابن سینا اعتراض‌ نموده‌اند که با داخل کردن حدس در فرآیند وحی از تبیین معلومات جزیی وحی عاجز مانده و تنها معارف کلی وحی در نظریه وی تبیین پذیرند،درحالی‌که فارابی قوه ناطقه‌ نبی را مدرک تمامی معقولات و مفارقات می‌داند و ابن سینا هم به نقش قوای خیالی در وحی و نبوت توجه کرده و از عهده تبیین جزئیات برآمده است.
صفحات :
از صفحه 5 تا 24
خیال و صور خیالی در مکتب سینوی و اشراقی
نویسنده:
سحر کاوندی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
وجود ادراکات خیالی و تخیل در نظام معرفتی انسان،مورد وفاق همه حکما است،اما فلاسفه در تبیین چگونگی حصول صور خیالی برای فرد و نیز ماهیت خیال و مدرکات‌ خیالی با یکدیگر اختلاف دارند.ابن سینا نفس انسانی را دارای قوای متعدد دانسته و قوه‌ خیال را به عنوان واسطه‌ای در تحقق و حصول صور ادراکی تلقی کرده است. وی در کتب مختلف خود استدلال‌هایی را بر مادی بودن خیال و به تبع آن صور خیالی اقامه‌ می‌کند،اما ظاهرا چنین استدلال‌هایی براساس اصول و قواعد قوم می‌باشد زیرا وی‌ نهایتا تغییر موضع داده و در کتاب المباحثات خود استدلال مفصلی مبنی بر تجرد خیال‌ و ادراکات خیالی ارائه می‌کند گر چه توجیه چنین تصویری را براساس مبانی مشایی‌ مشکل می‌داند.قول به وجود مراتب مختلف برای عقل،بقای نفوس بسیط، نفوس اطفال و نفوس باقی در مرتبه عقل هیولانی،با اعتقاد به تجرد خیال و صور خیالی قابل توجیه‌ است. سهروردی تعدد قوای باطنی سینوی را نپذیرفته و همه قوا را به یک قوه که آن نور مدبر است،ارجاع می‌دهد و قوا را سایه‌ای از آنچه در نور اسفهبد است،تلقی می‌کند.وی‌ برای تبیین و توجیه چگونگی حصول ادراکات خیالی به عالم مثال و مثل معلقه متوسل‌ می‌شود.
صفحات :
از صفحه 63 تا 80
ادراکات باطنی سینوی در رسانه های رمزی سهروردی
نویسنده:
نادیا مفتونی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
سهروردی احاطه به تعاليم مشايی را شرط لازم برای ورود به حکمت اشراقی می داند و در همه آثار خود غير از حکمه الاشراق به نحو عمده معطوف به آموزه های سينوی است. وی در نفس شناسی نيز از همين روی آورد برخوردار است. به عنوان نمونه، او در مساله ادراکات باطنی، پنج قوه ای را که ابن سينا مفهوم سازی نموده است. در حکمت الاشراق مورد نقادی قرار می دهد، اما در داستان های رمزی خود که همگی تلاش و جهاد سالک برای رهايی از زندان درون را حکايت می کند، در همه مواردی که از ادراک باطنی سخن می گويد، نمادهايی برای پنج حس سينوی به کار برده است. از آنجا که حواس ظاهری هم پيش يا پس از حواس باطنی مطرح می شوند، همه اين رمزها ده گانه اند: ده پرنده، ده موکل، ده گور، ده برج، پنج حجره و پنج دروازه.
صفحات :
از صفحه 5 تا 28
خیال و مثال در اندیشه ابن عربی و ملاصدرا
نویسنده:
سمنبر میرزایی، هادی وکیلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ازجمله مسائل مطرح‏شده در فلسفه و عرفان اسلامی، مقوله خیال و مثال و برزخ است که در تبیین بسیاری از اعتقادات اسلامی ازجمله اصل معاد و حیات پس از مرگ، و اثبات تجرد روح و غیره نقش اساسی دارد. ابن عربی، ملاصدرا، ابن سینا، فارابی، و شیخ اشراق ازجمله اندیشمندانی هستند که به این مباحث پرداخته‏اند. در اندیشه ابن عربی، خیال، محل جمع اضداد است و امری است که نه موجود است نه معدوم، نه معلوم است نه مجهول؛ او خیال را مضیق‌ترین و موسع‏ترین معلومات می‏داند و معتقد است که انسان با دیده خیال می‏تواند صورت‏های خیالی و محسوس را با هم ادراک کند. وی نظریاتش‌ درباره عما را نیز، با نظریه خیال پیوند مى‌دهد و معتقد است که‌ اگر نیروی‌ خیال‌ نبود عما، پدیدار نمى‌شد. از نظر وی خیال‌ از بردگان‌ نفس‌ ناطقه‌ است‌ و برده‌ در برابر سرور به‌ سبب‌ ملکیت‌، دارای‌ گونه‌ای‌ فرمانروایى‌ است‌، فرمانروایى‌ خیال‌ در این‌ است‌ که‌ نفس‌ را به‌ هر صورتى‌ که‌ خواهد، شکل‌ مى‌دهد. از دیدگاه صدرالمتألهین قدرت قوه خیال گاهى فطرى و گاهى کسبى است و ازجمله عوامل کسبى در رؤیت بى‏واسطه صور نورانى، کم‏خوردن و کم‏آشامیدن، کم‏خوابى، رهاکردن، تن‏آسایى، و رهاشدن از بند نرمى و لطافت است. صدرا براى نفس، قدرت و قوتى قائل است که به واسطه آن، نفس با نیروى خیال، قادر به انشا و ایجاد صورى است که در هیچ‏یک از عالم عقول، اعیان و حتى عالم مثال وجود ندارند.
صفحات :
از صفحه 133 تا 160
حواس باطنی از منظر معرفت شناسی
نویسنده:
محمد حسین زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
کلیدواژه‌های فرعی :
تصور و تصدیق , معرفت ظنی , علم حضوری , ادراک کلیات , عالم عقول , خیال متصل , معرفت یقینی , رابطه وجودی نفس و قوا , مفاهیم شهودی , تعبیر خواب , خواص نفس حیوانی , فعل مصوره , معرفت تقلیدی , یقین , عالَم مثال منفصل(مقابل مثال متصل) , عالَم مثال متصل(مقابل منفصل) , عالَم طبیعت کلی(مقابل هباء) , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , مبناگروی خطاپذیر(مقابل مبناگروی خطاناپذیر) , حواس ظاهر(مقابل باطن) , واهمه , خیال(معرفت شناسی) , متصرفه , صورت متخیله(اصطلاح وابسته) , قوه متفکره(اصطلاح وابسته) , مُثُل افلاطونی(اصطلاح وابسته) , سیر نفس به سوی خدا , قوای نباتی , تجرد قوای ادراکی , خطا پذیری حافظه , حلول قوا در مغز , نسبت خیال و حس مشترک , صور جزئیه , معانی جزئیه , ترکیب معانی و صور , ترکیب معانی کلی , خزانه صور و معانی , اقسام خواب و رؤیا , ادراکات حس مشترک , شرایط ادراک حسی , انکار قوه وهم , تمایز ادراک حسی و خیالی , تعریف «حواس باطنی» , تمایز و همکاری قوا , کارکردهای حسّ مشترک , قملرو حسّ مشترک , تمایز حسّ مشترک و حواس ظاهری , خطاپذیری ادراکات خیالی , حضوری یا حصولی بودن ادراکات خیالی , قیاس ذو الحدّین , معیار تعدد قوای نفس , خطا ناپذیری علم حضوری , خطا پذیری مکاشفات عرفانی , ارواح بسیط , جایگاه حافظه در روان‌شناسی , اقسام حافظه , مراحل حافظه در روان شناسی , گستره حافظه در معرفت‌شناسی , قلمرو حافظه , گزاره‌های مربوط به علوم پیشین , گزاره‌های مبتنی بر اخبار , نظریات در باب ادارک حسی , موجّه‌سازی در بادی امر , قضیه تجربی , مولد بودن حافظه , استدلال‌های پسین , دانشهای پسین , دانشهای پیشین , معرفتِ منطقی غیرمبتنی بر تقلید ,
چکیده :
گرچه بررسي حواس باطني از منظر معرفت‌شناسي كمتر مورد توجه قرار گرفته است و تفكيك ميان ساحت معرفت‌شناختي و وجودشناختي آنها مشكل به نظر مي‌رسد، اما در ميان انبوه مباحث، مي‌توان مطالبي يافت كه صبغه معرفت‌شناختي دارند. اين نوشتار پس از تعريف «حس باطني» و طبقه‌بندي آن، نگاهي گذرا به «حس مشترك» و خزانه آن، و «خيال» و قلمرو و كاركردهاي آنها دارد و ادراك خيالي (تخيّل) را از ابعاد و ساحت‌هاي گوناگون، به ويژه از بعد خطاپذيري و خطاناپذيري، بررسي كرده است. در ادامه، به حافظه، قلمرو، كاركردها و ويژگي‌هاي آن مي‌پردازد و اعتبار آن را ارزيابي مي‌كند. به نظر مي‌رسد حافظه مولّد معرفت يقيني نيست، بلكه راه يا ابزاري ثانوي است كه معرفت‌ها را حفظ و نگه‌داري مي‌كند و با يادآوري، آنها را در عرصه ذهن حاضر مي‌سازد. هرگاه كوچك‌ترين ترديدي نسبت به نتايجي كه در ذهن داريم حاصل شود، مي‌توان استدلال‌هاي آنها را مرور و ارزيابي كرد و در نتيجه، معرفت يقيني خود را تثبيت نمود. اگر صرفاً به حافظه استناد گردد و تنها بدان اكتفا شود، نمي‌توان از خطا ايمن بود.
صفحات :
از صفحه 65 تا 108
شهود عرفانی و ارزش معرفت شناختی آن
نویسنده:
محسن جوادی، علیرضا معظمی گودرزی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
در این مقاله، سخن در بررسی ارزش معرفت شناختی راه و طریق اهل شهود است. در مقدمه تاریخچه، واژه شناسی و فرق میان تصوف و عرفان بیان خواهد شد. مفاهیم کلیدی که معرفت شناسی عرفانی با توجه به آن ها صورت می گیرد توضیح داده شده، دیدگاه عالمان و فیلسوفان مسلمان در مورد جایگاه شهود عرفانی مطرح می گردد. سپس ارزش معرفت شناختی شهود عرفانی از دیدگاه آیات و روایات بیان می شود و بالاخره، خطاناپذیری مشاهدات عرفانی مورد بحث قرار می گیرد.
صفحات :
از صفحه 91 تا 116
بایسته ها و طرق فهم قرآن از دیدگاه صدرالمتألهین شیرازی
نویسنده:
ناصر محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
موضوع فهم قرآن را از زوایای مختلف می توان بررسی کرد: اما قطعا یکی از مباحث مهم آن پرسش از ویژگی های فهم کننده یا فاعل فهم و بحث از موانع، اسباب و شرایط زمینه ساز فهم است. به راستی آیا همه فهم کنندگان قرآن به یک درجه از فهم نایل می شوند؟ عوامل ارتقای سطح فهم و رسیدن به معانی باطنی قرآن کدامند؟ لذا در بخش نخست این مقاله، ابتدا موانع و حجاب های فهم را بر می شماریم و در بخش دوم و طی 16 اصل از شرایط و راه های تعمیق فهم قرآن سخن می گوییم. ترقی فهم و تدرج در آن، به ترقی و برشدن تدریجی انسان از نشات حس و عقل و رسیدن به مقام مکاشفه و مکالمه حقیقی با خدا است که در این حالت عین فهم جاری است. انسان به هر اندازه که در تحول باطنی است به همان اندازه به مس یکی از بواطن قرآن نایل می شود. فهم تشکیکی و ذو مراتب قرآن به دلیل ذو مراتب بودن انسان ها یا همان فهم کنندگان قرآن است.
صفحات :
از صفحه 119 تا 140