جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انسان در دنیای صنعتی امروز نیاز شدیدی به معرفت و معنویت دارد و در جستجوی رفع عطش خود می‌باشد در این میان در فضای اجتماعی، فرهنگی فرقه‌ها و گروه های جدید با رشدی روزافزون در کنار ادیان بزرگ در مطرح شده اند که یکی از این فرقه‌ها شیطان پرستی می باشد که به طور رسمی در دهه 60 میلادی پدید آمده وبرخوردها و مواجه ای گوناگون از سوی دولت ها و مراکز دینی و مردم با آنها صورت گرفته است. آنها از طریق فضاى مجازى و با توجه به عصر انفجار اطلاعات و دسترسی سریع جهانی به اطلاعات در سراسر جهان به تبلیغات گسترده‌اى در جهت تهى کردن جوانان از ارزشهاى دینى، به ترویج گناه و هدم اصول اخلاقى و در قالب‌هاى معنویت و عرفان سکولارى، دست زده اند. راه برون رفت از این ترفند جدید، آگاهى بخشى به توده‌هاى ملت، به ویژه جوانان از طریق ارائه عرفان ناب اسلامی می‌باشد. تا بدانند که به چه طریق به دنبال رفع نیازهاى معنوى خود باشند. همچنین راهکار اصلی مقابله توسل به انواع سیاست‌های کنترلی در مواجهه با انحرافات اجتماعی که همواره یکی از استراتژیهای راهبردی قرآن کریم می باشد. قرآن کریم که عهده دار هدایت انسان و راهنمایی او برای رسیدن به ارزشها و فضیلت‌ها است، از یک سو ضد ارزشها و ناهنجارها را بیان فرموده و از سوی دیگر زمینه‌ها و عوامل آن را تشریح نموده است. از این رو، تحلیل و بررسی رویکرد قرآن در تبیین شیطان پرستی و آثار و عواقب آن، همچنین راهکارهای مقابله و پیشگیری از آن از منظر اسلام و قرآن مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد تا با آگاهی و شناخت بیشتر خطر آسیب‌پذیری کاهش یابد.

خانواده، اصلی ترین نهاد جامعه بزرگ انسانی است که در ایجاد فضای متعالی افراد جامعه و رشد آنان تا نیل به سعادت بشری و قرب الهی نقش مهمی دارد؛ از این رو تلاش برای تعالی نهاد خانواده از طریق زمینه سازی و فراهم نمودن ظرفیت های مناسب ضروری و انکار ناپذیر است. از طرفی، رشد روز افزون آسیب های وارده بر نهاد خانواده در جامعه امروز که منشأ بسیاری از ناهنجاری ها و کج روی ها در این نهاد مقدس گردیده است، اهمیت و ضرورتبحث و بررسی در زمینه رشد و تعالی نظام خانواده را دو چندان می نماید. بنابراین این پرسش مطرح می شود که چه رفتارهایی موجب تعالی خانواده می گردد؟ تحقیق حاضر این پرسش را از نگاه قرآن، روایات و بررسی سیره معصومان به منظور فراهم سازی زمینه تعالی خانواده ها، پاسخ می گوید. گردآوری اطلاعات در این تحقیق به روش فیش برداری و مطالعه کتابخانه ای منابع و تحلیل اطلاعات به صرت تحلیلی ـ توصیفی است؛ بخش مربوط به معنا شناسی به صورت توصیفی و مطالب سایر فصول به روش تحلیلی پردازش گردیده است.یافته های جدیدی که تحقیق حاضر بدان رسیده است این است که دستورالعمل‌های اخلاقی، برای رشد و تعالی زندگی خانوادگی، در جنبه‌های فردی، اجتماعی، مادی و معنوی موثر است و راه رسیدن خانواده به عالی ترین سطح عملکردخویش، آشنایی افراد خانواده با این آموزه ها و تنظیم رفتارهای هر یک از اعضا بر طبق آن هاست.محبت، تکریم، همدلی، گذشت، تواضع و مدارا از جمله مهم ترین رفتارهای اخلاقی همسران است که بر تعالی خانواده تأثیر مستقیم دارد.رفتار مناسب والدین با فرزندان و محبت و احترام و خیرخواهی آنان نسبت به فرزندان سبب می گردد که به علت تأثیر گذاری عمیق آنان بر فرزندان، این رفتارها در عملکر سایر اعضا انعکاس یافته و خانواده در جهت عالی ترین سطح رفتاری که مورد انتظار خداوند است حرکت نماید و به سلامت به مقصد نهایی که کمال و تعالی است، دست یابد.

معاد و سير الي الله مهمترين حقيقت فرا روي انسان است بنابراين پرداختن به آن موجب زيادت قرب و مرضّي پروردگار عالميان است. سرّ غموض و پيچيدگي فهم معاد به اين است كه از ماوراء عالم حس حكايت مي كند، بنابراين تلاش و اصرار بر ارائه تفسيري حس گرايانه و دنيايي از معاد،ناشي از عدم معرفت به كنه اين مسأله است.مجرد قياس و برهان نيز راهگشا نيست ،پس به ناچار براي فهم آيات قرآني معاد بايد به روايات معصومين و مكاشفات كملين تمسك جست. به سرّجام جم آنگه نظر تواني كرد كه خاك ميكده كحل بصر تواني كرد. بنابراين مي توان ادعا كرد بدون بهره گيري از مباني حكمت متعاليه،تركتازي در اين ميدان بسي نا ستوده و نافرجام است. در اين رساله نيازي به تقرير ادله عقلي و نقلي اثبات معاد نيست زيرا اعتقاد به آن مسلم و مفروض انگاشته شده،بلكه سخن در كيفيت آن است.هدف اصلی رساله تبیین این مساله است:آیات و روایاتی که متکلمین آنرا بعنوان دلیل معاد عنصری خاکی قلمداد کرده اند گرچه ممکن است وضع الفاظ آن بر این استوار باشد لکن در مراد متکلم شک و تردید است.بعلاوه آیات وروایات بسیاری است که گرچه غیر عنصری و غیر مادی از معاد را متبادر می کند.در این رساله کوشیده ایم دیدگاههای گوناگونی که در خصوص کیفیت معاد جسمانی ارائه شده را تبیین و بررسی کنیم.

رساله حاضر که به ترجمه و تحقیق بخشهایی از کتاب ((مذاهب التفسیر الاسلامی)) ((گلدزیهر)) با ترجمه دکتر ((عبدالحلیم النجار)) پرداخته است، مشتمل بر سه بخش است:بخش اول و دوم به ترجمه ((التفسیر بالماثور)) (ص 120 -73) و ((التفسیر فی ضو الفرق الدینیه)) (ص 313 - 286) اختصاص یافته که مجموعا دارای ده فصل است و مباحث آنها به ترتیب عبارتند از: بخش اول: با عنوان ((تفسیر به ماثور)) که دارای سه فصل می باشد؛ فصل اول: ((تفسیرد در صدر اسلام)) و مباحی که در آن مطرح می شود عبارتند از: نهی از تفسیر قرآن، اسراییلیات در تفسیر قرآن، اسراییلیات در تفاسیر ((مقاتل))، تفسیر به رای، جایگاه روایت در علم و بررسی آن و تفسیر به ماثور.فصل دوم: ((ابن عباس و تفسیر او)) که مباحث منزلت ((ابن عباس))، اسراییلیات و شعر در تفسیر او، جایگاه علمی ((ابن عباس))، راویان احادیث او، تالیفاتش، موثق ترین راوی احادیث او، نقل روایات متضاد از او و ذو وجوه بودن قرآن، در این فصل گنجانیده شده است. فصل سوم: ((طبری)) که: الف: به آثار و دیدگاههای تفسیری ((طبری)) تحت عنوان قرا ات، شیوه تفسیری او، اسراییلیات، اجتناب از بحث درباره موضوعات کم فایده و استعمال لغت عربی در تفسیر او، ب: دیدگاههای کلامی ((طبری))و تحت عنوان جبر و اختیار، علم و رویت خدا و صفات خدا، پرداخته شده است. بخش دوم: با عنوان ((تفسیر در پرتو فرق دینی)) که دارای هفت فصل می باشد:فصل چهارم: ((قرآن و اشاره آن به حوادث آینده)) که مباحث مبانی فکری مذهبی شیعه، اشاره قرآن به تحقق حوادث آینده، جایگاه امویان از دیدگاه مسلمین، تفسیر شجره ملعونه، در این فصل آمده است. فصل پنجم: ((منزلت (علی) ع در نزد اهل سنت)) که مباحث منزل ((علی)) ع در نزد اهل سنت، احتجاج به حقوق سیاسی علویان با توجه به آیه ((ذی القربی))، اعتقاد شیعه در مورد ((علی)) ع، در آن آمده است. فصل ششم: ((شیعه و قرآن عثمانی)) که در مورد تردید شیعه در مورد نص قرآن عثمانی، محذوفات قرآن عثمانی در اعتقاد شیعه، احتراق قرآن شیعه در بغداد، می باشد. فصل هفتم: ((سرگذشت دیگر مصاحف)) که در مورد جمع و ترتیب قرآن توسط حضرت ((علی)) ع، ترتیب مصحف، عقبه بن عامر))، سرنوشت مصاحف عثمانی و ((علی))ع، دیدگاه عموم شیعیان در مورد مصحف عثمانی کاملترین مصحف در نزد شیعه و... می باشد. فصل هشتم: ((مصادر و منابع تفسیری شیعه)) که در مورد مصادر و منابع روایی شیعه و معتبرترین سلسله روات از دیدگاه شیعه می باشد. فصل نهم: ((قرات و تحریف قرآن)) که در مورد مباحث شیعه آیاتی را مخالف رسم الخط موجود در قرآن قرائت می کند و تغییرات شیعه در قرآن برای تایید مذهب خود، در آن آمده است. فصل دهم: ((دیدگاههای شیعه در مورد ترمیم و تفسیر قرآن)) که مطالب مورد نظر شیعه در مورد گسیختگی متن قرآن عثمانی، انطباق صفات مذمومه برخلفای غاصب و... در آن مطرح میگردد. بخش سوم: به نقد و بررسی نظرات ((گلدزیهر)) اختصاص یافته است که شامل نه فصل بدین عناوین می باشد: تفسیر به رای، اسراییلیات، ((ابن عباس))، هدایت، تحریف قرآن، ترتیب سور و آیات، مصاحف، قرات، تاویل و تطبیق؛ که در ابتدای هر فصل، مباحثی با توجه به عناوین هر فصل گنجانیده شده و در پایان به طرح شبهات و پاسخ به آنها، پرداخته شده است. بعد از بخش سوم، مطلبی تحت عنوان ((پاسخ یک سوال))، عرضه شده است که در آنجا به سوالی که در بخش اهداف تحقیق - در مقدمه - مطرح شده، پاسخ داده شده است؛ در پایان به ترتیب شرح اعلام، فهرست آیات، روایات، اعلام و کتابنامه آمده است.

شناخت نفس انسان و حیات پس از مرگ از مقولاتی است که نقش به سزایی در زندگی انسان‌ها دارد. از آنجا که رابطه‌ی این دو مقوله از قبیل رابطه‌ی غایت و ذی غایت و مسیر و منتهاست، لذا در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر قرار دارند. پژوهش حاضر در صدد بررسی رابطه‌ی این دو مقوله در اندیشه‌ی ملاصدراست. بدین ترتیب که پس از گذری اجمالی بر نفس شناسی متقدمین، نفس شناسی ملاصدرا و نظریات بدیع ایشان مطرح، بررسی و بعضاً نقد می‌شود. نتیجه‌ی این تلاش رسیدن به نفس شناسی متفاوت ملاصدرا با عناصری چون سعه ی وجودی و تعریف ناپذیری نفس انسانی، عدم انحصار تجرد، در تجرد قوه‌ی عاقله، عدم ثنویت نفس و بدن، قدرت نفس انسانی در خلق صور یا امور خارجی در صورت کمال نفس، بدون نیاز به ماده‌ی قابل و صرفاً به واسطه‌ی جنبه‌ی فاعلی و تکامل ذات و جوهر انسان به موازات تکامل ادراکات خواهد بود. سپس به بررسی معاد شناسی صدر المتالهین می‌پردازیم که ثمره‌ی آن با توجه به تحولات بنیادین نفس شناختی، اثبات معاد جسمانی با بدنی غیر عنصری، پاسخ گویی به شبهات معاد جسمانی، برهان آوری قاطع بر بطلان تناسخ، حل مشکل حشر نفوس ناقص و متوسط، اثبات حشر برخی حیوانات، تبیین خرد پذیر بسیاری از آموزه های مربوط به معاد خواهد بود و در پایان به کیفیت ارتباط این دو مقوله پرداخته شده است.

معاد و فرجام انسان، یکی از اصول مهم اعتقادی ادیان آسمانی و مرحله‌ای از زندگی فرد است که از زمان مرگ شروع می‌شود و تا قیامت ادامه دارد. متکلمان و اندیشمندان بسیاری، تفصیلاً به بحث و گفتگو درباره آن پرداخته‌اند و در برخی موارد آرا خاصی در این زمینه مطرح کرده‌اند. از جمله اینکه معاد جسمانی است یا روحانی؟ عالم برزخ وجود دارد یا خیر و در صورت وجود آیا تکامل در برزخ داریم یا نداریم؟ علامه مصباح یزدی یکی از اندیشمندان برجسته حوزه علوم دینی در زمان معاصر و صاحب نظر پیرامون مسائل مهم اعتقادی از جمله معاد می‌باشد. لذا لازم است آرا وی در این زمینه مشخص گردد. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی آرا و اندیشه‌های کلامی علامه مصباح یزدی که در آثارش مطرح شده، می‌پردازد تا بدینوسیله آرا وی در این زمینه جمع آوری و تبیین گردد. البته جهت تبیین برخی مطالب مراجعه به آثار سایر اندیشمندان حوزه علوم دینی نیز ضروری است.

انسان همواره در اندیشه‌ی این بوده که از کجا آمده و به کجا خواهد رفت. مرگ انسان پایان زندگی او نیست و پس از مرگ دنیای دیگری نیز باید باشد تا نیکوکاران، پاداش نیکوکاری و بدکاران کیفر بدکاری خود را ببینند که از آن به معاد تعبیر می‌شود. هدف اصلی ما در پژوهش حاضر، بررسی معاد در دیوان صائب تبریزی بر اساس 6 جلد دیوان این شاعر بزرگوار به تصحیح محمّد قهرمان است که با روش کتابخانه‌ای و تحلیل محتوا گرد آمده است. خواننده با خواندن این پایان‌نامه می‌تواند با اعتقادات صائب درباره‌ی معاد آشنا گردد. صائب از شاعرانی است که معاد و جلوه‌های آن چون بهشت، جهنّم، مکافات، شفاعت و ... در اشعارش منعکس شده است. وی معتقد به معاد روحانی و جسمانی است و به دیدار و رویت خداوند در قیامت، اعتقاد دارد. دیدگاه وی درباره‌ی معاد، با قرآن، عرفان و اخلاق آمیخته است.در این پایان‌نامه سعی شده تا با مطالعه‌ی کتاب‌هایی در حوزه‌ی معاد، بازتاب مباحث مربوط به معاد، در اشعار صائب مورد بررسی قرار گیرد و پژوهش حاضر، حاصل این مطالعات است.

معاد یکی از مسایل مهم کلامی و جزء اصول دین اسلام است، شناخت آن ما را در معرفت به خویش، جهان و خالق هستی یاری می‌کند. موضوع معاد مبتنی بر شناخت نفس و ویژگی‌های آن است. از آن‌جا که قرن ششم و هفتم هجری قمری خاستگاه وجود متکلّمان بزرگی چون ابوحامدغزالی و فخررازی، نمایندگان کلام اشاعره و نیز خواجه نصیرالدّین طوسی نماینده‌ی برجسته‌ی کلام امامیّه است، بر آن شدیم تا سیر تحوّل مباحث معادشناسی را در آراء این بزرگان بررسی نماییم تا معلوم گردد آراء مقبول عصر حاضر در باب مسأله‌ی معاد تا چه اندازه ریشه در کلام این اندیشمندان دارد. در این تحقیق با مقایسه‌ی دیدگاه این متکلّمین و بررسی موارد اختلافی و اتّفاقی ایشان درباره مباحث معاد مانند نفس شناسی، معادروحانی و جسمانی و شبهات معاد چگونگی سیر تحوّل مباحث معاد در کلام امامیّه و اشاعره تعیین و تبیین می‌گردد.

از آنجا که یونان و ایران از کهن‌ترین روزگاران، مهد جهان‌بینی‌های گوناگون و آفرینش‌های هنری بویژه خلق شاهکارهای حماسی دست اول بوده و با یکدیگر از طریق تعاطی ایدئولوژی ها و جهان بینی ها ، داد و ستد فلسفی و دینی داشته‌اند، جا دارد با مقایسه حماسه های ایلیاد و اودیسه هومر با شاهنامه فردوسی که در حکم چکیده بینش، آمال و ذوق دو قوم هستند ، علاوه بر شناخت فراز و فرودهای داستان پردازی در ایلیاد و اودیسه،دغدغه‌های کلان هومر به عنوان نماینده اندیشه و احساس یونانیان در مقایسه با دیدگاه‌های فردوسی به عنوان نماینده خرد و باور ایرانی، آشکار شود تا از یک سو امکانات و استعدادهای حماسه‌سرایی در یونان در مقایسه با ایران بیشاپیش روشن گردد و از سوی دیگر سهم هر یک در پی‌ریزی شالوده‌های فکری و باورداشت‌های ملی و حتی فراوطنی در عرصه ادبیات حماسی بازنموده شود؛ ضرورتی که تاکنون آنگونه که باید و شاید بدان اهتمام نشده است.نتیجه‌ای که در پژوهش حاضر حاصل شده آن است که گرچه هومر و فردوسی هر دو به نوع و سبک ادبی حماسی تعلق دارند، تفاوتی آشکار در رویکردهای نظری و ادبی این دو حماسه‌سرا دیده می‌شود؛ بدان معنا که چون هومر در آثار خویش در پی تبیین هیچ جهان‌بینی خاص نیست، حماسه‌های وی با انگیزه «صرف بیان احساسات بشری» سروده شده و همین امر موجب گشته تا وی فرصت و توفیق فراوان در تمرکز بر پردازش‌های داستانی یابد. در مقابل، فردوسی از آن رو که شاعر تعهدگراست و در پی برآورد مقصود کلان «پاسداشت هویت و معرفت اساطیری-تاریخی ایران زمین» است، بیش از شیوه‌های داستان‌سرایی بر انگیزه‌های تعهدی خویش تمرکز نموده است.

مسئله اصلی،تعارض یا عدم تعارض میان علم ودین است که بعد از رنسانس با پیدایش نظریات و کشفیات جدید علمی ایجاد شد ودر حل این مسئله عده ای به نفی واقع نمایی علم نظر دادند و عده ای هم دین را افیون توده ها نامیدندوعده ای هم سعی در اشتی دادن میان این دونمودند.در جهان اسلام برخی تلاش درایجاد علوم بر پایه دین کرده وعلم دینی را مطرح کردند،لذا در این پژوهش این مسئله باعنوان امکان وچگونگی علم دینی به صورت مقایسه ای وبا استفاده از منابع مکتوب در کتابخانه ها و مراکز پژوهشی مورد تحقیق و پژوهش قرار گرفت.شروع بحث با علم بود ومشخص شد که از علم دومعنا مستفاد میگردد:معنای اول که مطابق با دانش بوده و هر نوع معرفتی را شامل می شود ودر مقابل جهل است و دیگر معنای اصطلاحی خاص بوده که برابر با علوم تجربی است.حال باید دید علم دینی در صورت وجود ایا میتواند جزئ این دسته از علم محسوب شود یا خیر؟ودر خصوص دین ، درادیان ابراهیمی دین به مجموعه بایدها ونبایدها وگزاره های هستی شناسانه ای که ازطرف خداوندجهت هدایت بشراز طریق پیامبرنازل گردیده اطلاق میگرددوخواستگاه دین فطرت خداجوی بشراست.ازانجا که علم به معنای عام هرنوع معرفتی را شامل میشود پس وجود علم دینی در این معنا هیچ جای مناقشه ای نیست ضمنا معرفت دینی مو ضوعی معرفت شناختی نیست بلکه مقوله ای عمل شناختی است که ایمان نام دارد.صحیحترین تعریف علم دینی ان است که بتوان با استفاده از متون مقدس دینی علومی را تاسیس و جایگزین علوم غیر دینی نمود. لذا عده ای با رویکرد های ا)استنباطی که دین حاوی کلیه معارف بشری است ب)تا سیسی که درفرضیه های علمی دین ملهم است ج)رویکرد تهذیب وتکمیل علوم موجود ،موافق علم دینی بودند.ولی با امعان نظر به هرکدام ازاین رویکردها مشخص میگرددکه پذیرش علم دینی با هرکدام از این رویکردها منتفی است وبا توجه به نظرات مخالفان علم دینی مشخص میگردد علم دینی که مدعی دریافت اطلاعات علمی درباره جهان از وحی الهی باشد ممکن نیست.لذا دین ،زبان ،هدف و برنامه مخصوص به خودرا دارد که همان به سعادت رساندن انسان است وعلم در حوزه معرفتی خود وظیفه اش کشف وکاوش است ،پس علم ومذهب به دو قلمرومتعلق می باشند با دو زبان متفاوتلذا با این اوصاف علم دینی امکان تاسیس وجود ندارد.