جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «مولفات الزیدیة» نوشته احمد حسینی است. نویسنده در این کتاب به بررسی مذهب زیدیه كه یکی از شاخه های اصلی تشیع است و تا زمان ما در کنار اثنا عشریه و اسماعیلیه همچنان به حیات خود (عمدتا در کشور یمن) ادامه می دهد پرداخته است. گرایش زیدیه از اولین گرایشات شیعی است که در آغاز قرن دوم، فعال شده و در حوزه های گوناگون اندیشه و عمل، تاثیر گذار بوده و به نحو غیر قابل انکاری در تاریخ اسلام نقشی بزرگ ایفا کرده است. در دوران معاصر نیز شیعیان زیدی برای جهان اسلام به ویژه پیروان مذهب اثنا عشریه همچنان حائز اهمیت بسیارند. همچنین در این کتاب، تالیفات به چاپ رسیده درباره زیدیه و مهد شکوفایی و ادامه حیات سیاسی و اجتماعی آنان، را از آغاز تا کنون (حدود 950 عنوان)، گردآوری شده آمده است. ویژگی این کتاب این است که در صدد ارائه اطلاعات مربوط به چاپ کتاب های زیدیه نبوده و به معرفی مجموعه تالیفات زیدی مذهبان (اعم از چاپ شده و خطی) پرداخته است. از طرفی دیگر این کتاب تنها به آثار و تالیفات زیدی مذهبان پرداخته است. آنچه در این کتاب پیش روی شماست، معرفی شیوه این کار و بخشی از محصول آن است، که شامل فهرست تالیفات چاپ شده زیدی مذهبان چهار قرن نخستین شکل گیری این مذهب (از امام زید بن علی (ع) متوفای 122 تا علی بن بلال آملی در قرن پنجم قمری)، است. در خصوص این نوشته، ذکر نکات زیر سودمند است: 1- تالیفات ذکر شده بدون در نظر گرفتن موضوع آن و شامل همه تالیفات چاپ شده زیدیه می باشد. 2- در این کوشش، علاوه بر مراجعه به کتابخانه های متعدد و مطالعه دهها جلد کتاب که یا در مورد تالیفات زیدیه نوشته شده اشاره داشته اند. 3- از آنجا که مؤلفان و تالیفات زیدیه تا حدود زیادی ناشناخته مانده اند، به نظر رسید که تنظیم فهرست الفبایی آنها (آن گونه که در دو کتاب اعلام المؤلفین الزیدیة و مؤلفات الزیدیة آمده است) کم فایده باقی خواهد ماند، به همین جهت این اثر بر اساس تاریخ حیات مؤلفان زیدیه تنظیم شده است. 4- در این نوشته، تالیفات امامان، عالمان و همه مؤلفان زیدی مذهب (یا منتسب به این گرایش) گرد آمده است. 5- در اولین سطر، نام مؤلف و عناوین و القاب مشهور وی (تا حدی که حتی المقدور روشنگر نسب وی هم باشد)، ذکر شده است. 6- پس از ذکر نام مؤلف، تاریخ تولد و وفات او بر مبنای تقویم قمری، ذکر شده است. 7- در تعیین تاریخ وفات و تولد مؤلفان (با همه اختلافاتی که در آنها وجود دارد و از ذکر آنها در ارائه نهایی کار خودداری شده است)، سعی شده است، از منابع معتبر و در اغلب موارد، از منابع زیدیه استفاده شود. 8- پس از نام و تاریخ حیات مؤلف، در سطرهایی جداگانه، عنوان اصلی تالیف یا تالیفات به چاپ رسیده از وی به ترتیب الفبایی ذکر شده است. 9- بعد از عنوان تالیف، در سطری مستقل، مشخصات چاپ و در ابتدا محقق و مصحح آن (اگر تحقیق و تصحیحی در کار باشد)، ذکر شده است. 10- در مواردی که تالیفی مکرر چاپ شده است در حد توان و اطلاع، اطلاعات مربوط به چاپ های بعدی نیز ارائه شده است. 11- با توجه به این که بسیاری از تالیفات معرفی شده در دسترس نبوده است، در برخی موارد، اطلاع ارائه شده ناقص است. 12- این اثر علاوه بر کتاب، شامل مقالات و رساله های چاپ شده نیز می باشد. 13- در این نوشته به کتاب هایی که (با کسب خبر از منابع معتمد) زیر چاپ یا در دست تحقیق است، نیز اشاره شده است. 14- در این نوشته عنوان کتاب ها، رساله ها و مقالاتی که به صورت یک مجموعه در تحت یک عنوان گرد آمده و به چاپ رسیده، به صورت مستقل و جداگانه (و البته با درج عنوان مذکور) ذکر شده است. 15- در مواردی نام یک اثر، دو یا چند بار ذکر شده است.

از بررسی آرای قرآن پژوهان غربی (1860 ـ 1977 (چهار ديـدگاه متفـاوت دربـاره زمـان تـدوين قرآن به دست می آيد: جان برتن جمع آوری قرآن را در عهد پيـامبر ص مـی دانـد؛ فـردريش شوالی مدعی است كه قرآن در عصر عثمان جمع آوری شده است؛ پل كازانوا وآلفونس مينگانـا بر اين باورند كه قرآن در دوران خلافت عبدالملك به دستور حجاج بن يوسـف گـردآوری شـد؛ جان وانزبرو تدوين قرآن را در آغاز قرن سـوم مـی دانـد. مبنـای ايـن آرا، رويكردهـای شـكاكانه گولت تسيئر و شاخت درمورد احاديث اسـلامی اسـت. از ميـان آرای مـذكور، ديـدگاه بـرتن را می توان پذيرفت؛ ولی نه براساس دلايلی كه وی در تحقيقات خود برآنها پـای فـشرده، بلكـه بـر مبنای دلايل عقلی، تاريخی، روايی وقرآنی كه برخی از عالمان مسلمان اقامه كرده اند.

از آنجاكه اعلميت و به ويژه برخورداری از علم لدنی يكی از مؤلّفه های ركنی در اثبات نبوت نبی يا امامت امام است، از اين رو اثبات علم به تأويل برای اهل بيت از آيات قرآن كريم، تـأثير به سزايی در ضرورت مرجعيت علمی اهل بيت به خصوص نزد اهل سنت دارد؛ چرا كه بيشتر علمای اهل سنّت اعتقادی به مرجعیت اهل بيت ندارنـد؛ هرچنـد فـضيلت علمـی اينـان نـزد بسياری از رجال علمی و سياسی آنان مورد اتفاق است و بر همـين اسـاس برخـی از بزرگـان اهـل سنّت نهايت مستفاد از روايات نبوی در فضايل علمی اهل بيت و به ويژه اميرالمـؤمنين را مرجعیـت علمی آنان دانستند، نه مرجعیت سياسی. ولی علمای شيعه بر مرجعيت علمی اهل بيت و علـم آنان به تأويل آيات قرآن اذعان دارند . هرچند نزد برخی از آنان دلالـت آيـات قـرآن بـر مطلـب مذكور تمام نيست، ولی دلالت روايات برآن قطعی است . در نوشتار پيشرو، درصـدديم دلالـت آيات قرآن و به خصوص آيه«والراسخون فی العلم» برعلم بهیتأويل اهل بيت را اثبات نموده وبه ادله و شبهات كسانی كه دلالت آيه مذكوربرمدعا را نپذيرفته اند، پاسخ دهيم.