جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دکتر علیرضا بجانی به تدریس اخلاق و الهیات اسلامی در دانشگاه بیرمنگام اشتغال دارد و از اساتید افتخاری «مرکز مطالعات بینا-مسلمانی» (Centre for Intra-Muslim Studies) در موسسه المهدی (Al-Mahdi Institute) است. او دکترای خود را در رشته مطالعات عربی از دانشگاه دورم اخذ کرده است و سابقه تدریس در دانشگاه‌های ناتینگم و آکسفورد را دارد. علایق پژوهشی او عمدتا نظریه فقهی شیعه در دوران معاصر و ارزش آن در بررسی مساپل فلسفی و الهیاتی در حوزه‌های اخلاق، معرفت‌شناسی، و هرمنوتیک است. دکتر بجانی بر اتخاذ رویکردهای چندرشته‌ای و میان‌رشته‌ای در قبال سنت‌های فکری اسلامی تاکید دارد. از آثار منتشره او می‌توان چشم‌اندازهای شریعت: بحث‌های معاصر در اصول فقه شیعه (بریل، ۲۰۲۰) و عقل‌گرایی اخلاقی و شریعت: عقلایت مستقل در اصول فقه شیعی معاصر (راتلج، ۲۰۱۵) اشاره کرد. Publications;  Books; Visions of Sharīʿa: Contemporary discussions in Shī ͑ī legal theory, eds. Bhojani, Bohlander and De Rooj (Leiden: Brill, 2020) Moral Rationalism and Sharīʿa: Independent Rationality in Modern Shi’i Uṣūl al-fiqh (Routledge, 2015) Peer reviewed papers & book chapters; ‘al-Sayyid Ali Hussain al-Sistani on Uṣūl al-fiqh in Twelver Shi’i thought: its importance and historical phases’ in Visions of Sharīʿa: Contemporary discussions in Shi’i legal theory, Bhojani, Bohlander and De Rooj (Leiden: Brill, 2020) ‘Towards the hermeneutics of a justice-oriented reading of Sharīʿa’ in Visions of Sharīʿa: Contemporary discussions in Shī’ī legal theory, Bhojani, Bohlander and De Rooj (Leiden: Brill, 2020) Uṣūlī Shī’ī exegesis of 9:122- A Potential Quranic ‘justification’ for collective Ijtihād and consultative taqlīd’ with S. M. Ghari Fatemi in Ijtihād & Taqlīd: Past, Present and Future, eds. Wahid M. Amin and Muhammed R. Tajiri (AMI Press: Birmingham, 2019) ‘Ijtihad in traditional Shi’i thought; Obstacles and Inconsistencies’, Shia Affairs, Vol. 1 (2008) pp. 113-129 Other Articles; ‘Rationality in Shi‘a Belief and Practice’,CISS Journal,  ۲ (۲۰۱۵) pp. 10-12 ‘Moral rationalism, Shari’a and the Common Good’ Ethics and the Law; Muslim-Christian Encounters, Oxford centre for Muslim-Christian Studies, Research briefing No 3. Spring 2015 The critical ethic of the intellectual believer, A Bigger Society, September 2012 ‘The significance of the theological and philosophical foundations of human rights’, Al-Mahdi Institute Working Papers, December 2010   Qualifications PhD Moral Rationalism and Sharia, Durham University, 2013 MA Research Methods (International Relations & Politics), Durham University, 2009 (distinction) Hawza Programme in Islamic Studies and Arabic (4 year full time) Al-Mahdi Institute 2008 (distinction) MCOptom; College of Optometrists 2004 BSc (hons) Optometry, Bradford University 2003 (2:1)   Membership and special appointments British Association of Islamic Studies (BRAIS); elected councillor (2014-present) ‘Islam, Law and Modernity (ILM)’ Research Cluster, Durham Law School- member School of Oriental and African Studies, Special consultant on Shi’ism for AHRC project ‘Re/presenting Islam on campus project’, (۲۰۱۶- ۲۰۱۹) Advisory board member for AHRC project ‘Re/presenting Islam on campus project’, (۲۰۱۵-۲۰۱۸)   Awards British Muslim awards; ‘Religious advocate of the year’ winner (2016) Durham University faculty award for excellence; in recognition of achievements as a postgraduate student in the School of Government & International Affairs (2010) Centre for the Advanced Study of the Arab World 1+3 ESRC PhD studentship at Durham University (2008-2012), worth approximately £۶۰,۰۰۰. Stidwell Award in Binocular Vision, Bradford University (2003)

آنجلو میکله پیه مونتسه استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ساپینزای رم از شرق‌شناسان برجسته‌ای است که ده‌ها کتاب و مقاله تخصصی در حوزه ایران شناسی تألیف کرده است. طرح عظیم تهیه کتاب‌شناسی نسخ خطی پارسی در کتابخانه‌های ایتالیا و شناسایی و معرفی قدیمی‌ترین نسخه مجموعه داستان‌های «هزار و یک شب» (پارسی) و شاهنامه در میان این نسخ از برجسته‌ترین فعالیت‌های تحقیقاتی وی است.

خانم آپویز متولد آلمان لیسانس و فوق لیسانس خود را در زمینه مطالعات اسلامی از دانشگاه فرایبورگ وتوبینگن اخذ نموده و رساله دکتری خود (متن حاضر) را در دانشگاه ییل آمریکا دفاع نموده است . وی هم اکنون در دانشگاه “جرج تاون” مشغول به تدریس می باشد.

مایکل کوک[۱] به سال ۱۹۴۰ در انگلستان متولد شد. پس از گذراندن تحصیلات اولیه در ۱۹۵۹ وارد کالج کینگ[۲] دانشگاه کمبریج شد و تا ۱۹۶۳ در رشته تاریخ و مطالعات شرقی مشغول به تحصیل بود. کوک دو سال به فراگیری تاریخ انگلستان و اروپا پرداخت و دو سال هم زبان ترکی استانبولی و فارسی را آموخت و سپس به مرکز مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن رفت و زیرنظر برنارد لوئیس[۳] کارشناسی ارشدش را با پژوهش درباره تاریخ جمعیت عثمانی در سده های پانزدهم و شانزدهم میلادی به انجام رساند. به مدت دو سال در همان دانشگاه به تدریس تاریخ اقتصادی پرداخت و در همین زمان تحقیقات و پژوهش‌هایی درباره خاورمیانه و خاورنزدیک داشت. کوک در ۱۹۸۶ به ایالات متحده رفت و در آنجا به سمت استادی مطالعات خاورنزدیک دانشگاه پرینستون منصوب شد. رشته تحصیلی او تاریخ بود و به گفته خود وی در آن زمان مطالعات تاریخی بیشتر بر اساس تاریخ اقتصادی و بر پایه آمار و ارقام صورت می‌گرفت. کم‌ کم سمت و سوی این تحقیقات تغییر کرد و کوک علاقمندی‌های خود را یافت. موضوعات مورد نظر او بیشتر در زمینه تاریخ و اندیشه اسلامی و تاثیرات  و نقش ارزش‌های اخلاقی دین و اسلام بر فرهنگ اجتماعی و روابط مردمی است. مهم‌ترین اثر او که به فارسی نیز برگردان شده، درباره فریضه امر به معروف است. کوک مقاله‌ای در روزنامه خواند که در آن به شرح اتفاق  ناگواری که برای یک زن بی پناه در مقابل چشمان رهگذران بی توجه افتاده بود می‌پرداخت. این مقاله او را به فکر برد که چگونه نظام تربیتی غرب افراد را نسبت به سایر مردم جامعه بی مسئولیت و بی تفاوت بار می‌آورد و در مقابل در نظام اسلامی افراد به عنوان یک فریضه دینی و ارزش اخلاقی مسئولیت اصلاح رفتار ناپسند و نادرست دیگران را دارند. بدین ترتیب کار پژوهشی خود را آغاز کرد. او با ژرف نگری خاص و حدود ۱۵ سال تحقیق مداوم و بررسی و مطالعه ۱۷۰۰ کتاب و مقاله که بیش از سه چهارم آن کتاب‌های اسلامی بود موفق به نوشتن جامع ترین کتابی شد که تا کنون درباره امر به معروف و نهی از منکر نوشته شده است. این وظیفه الهی در تمام فرقه ها و مذهب های مطرح اسلامی، از قدیم ترین زمان تا به امروز در این کتاب مورد بحث و بررسی قرار گرفت و بخش نسبتا زیادی از کتاب به آرای فقیهان شیعه از کلینی تا عصر حاضر اختصاص یافته است. کوک با بررسی این آموزه در دیگر ادیان توحیدی، آیین های غیر توحیدی، سنت‌های جاهلی، اندیشه های اخلاقی، مکتب‌های فلسفی و نیز وظیفه امداد در غرب و مقایسه آنها با اسلام، هیچ مشابه و همتایی برای این تکلیف آنگونه که در اسلام آمده نیافت. این کتاب جایزه کتاب آّلبرت هورانی[۴] را برای او به ارمغان آورد و به نام “امر به معروف و نهی از منکر در اندیشه اسلامی” در ایران به چاپ رسیده است و در سال ۱۳۸۵، از سوی بیست و چهارمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی، شایسته تشویق شناخته شد. کوک تاکنون جوایز و اعتبارات بسیاری کسب کرده است از جمله کمک هزینه تحصیلی گوگنهایم[۵] در سال ۱۹۹۰، جایزه یک و نیم میلیون دلاری بنیاد ملون[۶] برای داشتن سهم قابل توجه در تحقیقات علوم انسانی در سال ۲۰۰۲، جایزه جشنواره بین المللی فارابی در سال ۲۰۰۸ و چندین جایزه و نشان دیگر. آخرین آن جایزه هولبرگ[۷] در سال ۲۰۱۴ بود. کوک هم اینک استاد مطالعات خاور نزدیک دانشگاه پرینستون است و تمایل شخصی وی تدریس دروس عربی محور است تا دانشجویان درپژوهش‌های خود از منابع اصلی استفاده کنند. آخرین کتاب او در سال ۲۰۱۴  به چاپ رسیده و در آن به مباحثی چون اسلام و سیاست، خشونت و اسلام و القاعده و داعش  پرداخته شده است. کتاب شناسی Hagarism: The Making of the Islamic World, 1977, with Patricia Crone. Muhammad (Past Masters), 1983. The Koran: A Very Short Introduction, 2000. Commanding Right and Forbidding Wrong in Islamic Thought, 2001 (Winner of the Albert Hourani Book Award). Forbidding Wrong in Islam: An Introduction (Themes in Islamic History), 2003. Early Muslim Dogma : A Source-Critical Study, 2003. Studies in the Origins of Early Islamic Culture and Tradition, 2004. A Brief History of the Human Race, 2005. [۱] –Michael Cook [۲] –King’s College [۳] – Bernard Lewis [۴] – Albert Hourani Book Award [۵] – Guggenheim Fellow [۶] –Mellon Foundation [۷] –Holberg Prize سیدموسوی

نویورث متولد کشور آلمان، استاد مطالعات عربی در دانشگاه آزاد برلین است و مدیریت پروژه “کورپس کورانیکوم” را که در سال ۲۰۰۷ در اکادمی علوم برلین – برادنبورگ آغاز بکار کرد بعهده دارد. این پروژه در پی یافتن درک عمیق تر غرب از بافت و سیاق قرآن کریم است.

جورج آرتشر، استادیار دانشگاه ایالتی آیووا، در سال ۲۰۱۵ دکتری خود را از دانشگاه جورج تاون دریافت کرد. وی سپس به عنوان استادیار در بخش فلسفه و مطالعات مذهبی در دانشگاه ایالت آیووا منصوب شد. او در زمینه‌ی تاریخ کهن اسلام، مطالعات قرآنی، و ادبیات شفاهی قرآن تخصص دارد و منتخب آثار وی عبارتند از: در روز هفتم او بیاسود: یوم سبت و سریر خداوند در قرآن، پس‌کرانه‌های قرآن: کناره‌های جاودانه و زما‌‌ن‌مند در تفکر اولیه‌ی حنبلی در قیاس با الهیات کاتولیک.

عون حسن علی دکترای خود را از موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل اخذ کرده است و از سال ۲۰۱۵ در دپارتمان مطالعات دینی دانشگاه کلرادو، آمریکا به تدریس و تحقیق درباره تاریخ فکر و فقه شیعی مشغول است. از جمله آثار او کتاب مکتب حله و شکل‌گیری سنت تشیع اثنی‌عشری (I.B.Tauris, 2023) است.   Selected Publications “Refraining from Seeking Clarification: A Chapter from the al-Wāfī fī sharḥ al-Wāfiya of al-Aʿrajī (d. 1227/1812).” In Kumail Rajani and Robert Gleave (eds.), Shiʿite Legal Theory: Sources and Commentaries. Edinburgh: Edinburgh University Press/Gibbs Memorial Trust, 2022). Co-authored with Hadi Qazwini and Yusuf Ünal. Introduction, critical edition and translation. “The Canonization of Nahj al-Balāgha between Najaf and Ḥilla: Sistani and the Iconic Authority of the Marājiʿ,” Journal of the Contemporary Study of Islam 2/1 (2021): 3–۲۳. “The Rational Turn in Imāmism Revisited.” Global Intellectual History 5/3 (forthcoming – accepted). “Some Notes on the History of the Categorization of Imāmī Ḥadīth.” Turkish Journal of Shiite Studies 1/2 (2019): 215–۲۳۳. “Reading the Story of Moses and Khiḍr through the Lens of Islamic Law.” English Language Notes 56/1 (2018): 209–۲۱۲. “Mīrzā Abū l-Ḥasan Jilwah” by Encieh Barkhah. In Reza Pourjavady (ed.), Philosophy in Qajar Iran. Leiden: Brill, 2018. Translation. “The Discourse on ʿIlm al-Waḍʿ in Modern Shīʿī Scholarship.” Islamic Studies 50/3-4 (2011): 325–۳۴۵. “Legal Theory: Classical Shīʿī.” In Oxford Encyclopedias of the Islamic World: Digital Collection, https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780197669419.001.0001/acref-9780197669419-e-236. “Legal Theory: Modern Shīʿī.” In Oxford Encyclopedias of the Islamic World: Digital Collection, https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780197669419.001.0001/acref-9780197669419-e-238.

مسعوده بانو استاد مطالعات توسعه و پژوهشگر ارشد در دپارتمان توسعه بین‌الملل دانشگاه آکسفورد است. علا‌ئق پژوهشی او شامل مطالعه نقش افکار و اعتقادات در فرایندهای توسعه و تکامل و تغییر جوامع است. تاکید مشخص او بر فهم تعامل پویای موجود بین انگیزه‌های مادی یا روانی-اجتماعی و اهمیت آن در انتخاب‌های فردی و نتایج توسعه جمعی است. او کتاب شکل‌دهی به گفتمان‌های اسلامی در سطح جهان: نقش الازهر، المدینه، و المصطفی را ویراستاری کرده است.   Books Bano, Masooda (ed) (2021) ‘Salafi Social and Political Movements: National and Transnational Contexts’, Edinburgh University Press Bano, Masooda (2020) ‘The Revival of Islamic Rationalism: Logic, Metaphysics and Mysticism in Modern Muslim Societies’, Cambridge University Press Bano, Masooda (ed) (2018) ‘Modern Islamic Authority and Social Change Volume 1: Evolving Debates in Muslim Majority Countries’, Edinburgh University Press Bano, Masooda (ed) (2018) ‘Modern Islamic Authority and Social Change Volume 2: Evolving Debates in the West’, Edinburgh University Press Bano, Masooda (2017) ‘Female Islamic Education Movements: The Re-Democratisation of Islamic Knowledge’, Cambridge: Cambridge University Press. Bano, Masooda (with Keiko Sakurai) (eds) (2015) ‘Shaping of Global Islamic Discourses: Role of Al-Azhar, Al-Medina, and Al-Mustafa’, Edinburgh University Press Bano, Masooda (with H Kalmbach) (eds) (2012) ‘Women, Leadership and Mosques: Changes in Contemporary Islamic Authority’, Leiden: Brill Bano, Masooda (2012) ‘Breakdown in Pakistan: How Aid is Eroding Institutions for Collective Action’, Palo Alto, CA: Stanford University Press. (South Asia edition published by Cambridge University Press, New Delhi, 2013) Bano, Masooda (2012) ‘The Rational Believer: Choices and Decisions in the Madrasas of Pakistan’, Ithaca, NY: Cornell University Press. (South Asia edition published by Cambridge University Press, New Delhi, 2013) Bano, Masooda (with S Deneulin) (2009) ‘Religion in Development: Rewriting the Secular Script’, Zed Books  

جمال بداوی[۱] نویسنده و اسلام‌شناس مصری- کانادایی در مصر متولد شد. تحصیلاتش‌ تا سطح کارشناسی را دردانشگاه عین الشمس[۲] قاهره در مصر گذراند و در ۱۹۶۰ برای ادامه تحصیل به ایالات متحده رفت و درجه کارشناسی ارشد و دکتری مدیریت بازدگانی را از دانشگاه ایندیانا[۳]  در بلومینیگتون[۴] کسب کرد و سپس به سمت استادی دانشکده بازرگانی سوبی[۵] در دانشگاه سنت ماری[۶]  هالیفکس[۷] کانادا منصوب شد. به غیر از تدریس در رشته تخصصی اش مدیریت، به تدریس در رشته سنت‌های مذهبی اسلامی در دپارتمان مطالعات مذهبی همان دانشگاه مشغول شد. وی بعدها یک دوره تدریس اسلام در دانشگاه استنفورد[۸] آمریکا و یک مجموعه سخنرانی درباره قرآن در دانشگاه اکسفورد انگلستان داشت.  از سال ۱۹۷۰ به شکل داوطلبانه امامت انجمن محلی مسلمانان در سازمان شهرداری منطقه هالیفکس را پذیرفت. حسن البنا[۹] و اخوان المسلمین[۱۰] تاثیر زیادی بر او گذاشت و به گفته خود او از آن‌ها بسیار الهام گرفته است. دکتر بداوی آثار زیادی درباره اسلام منتشر کرد که آخرین آن ” برابری جنسیتی در اسلام” است. به غیر از آثار نوشتاری، وی از سخنرانان شهیر مسلمان است که جلسات منظم سخنرانی در ایلات متحده و کانادا  دارد و به عنوان کارشناس مدعو در بیش از ۲۵ کشور حضور داشته است. موضوع غالب سخنرانی‌های او اسلام و رابطه اسلام و مسیحیت است. در ۱۹۹۷ او با نظریه پرداز آمریکایی ویلیام لین کریگ[۱۱] که از مدافعان سرسخت مسیحیت است درباره تعریف و دیدگاه اسلام و مسیحیت از خدا مناظره داشت. علاوه بر حضور در سخنرانی‌ها و کنفرانس‌های مختلف، جمال بداوی مسئولیت تحقیق، طراحی و ارائه یک برنامه نیم ساعته درباره اسلام را برعهده داشت. این برنامه در ۳۵۲ قسمت  تهیه و درایستگاه‌های رادیویی و تلویزیون ‌های کابلی کانادا و آمریکا پخش شد. جمال بداوی در سازمان‌ها و بنیادهای محتلفی فعالیت دارد از جمله شورای کانادایی روابط اسلامی- آمریکایی، شورای فقه آمریکای شمالی (FCNA)، جامعه آمریکایی‌های مسلمان (MAS)، شورای اروپایی برای تحقیقات و فتوا (ECFR). به غیر از فعالیت‌ در موسسات یاد شده بداوی از اعضای ثابت انجمن اسلامی آمریکای شمالی  (ISNA) و موسس و مدیر بنیاد اطلاعات اسلامی است. این بنیاد موسسه غیر دولتی است که به دنبال درک بهتر اسلام وایجاد شرایط بهتر برای مسلمانان از سوی غیر مسلمانان در آمریکا و کاناداست. کتابشناسی: ۱,۰۰۰ Questions on Islam Islamic Book Services, Selected prayers Oscar Publications, Dehi 2007; ISBN 81-7435-533-2 Gender Equity in Islam: Basic Principles American Trust Publications, 1995; ISBN 978-0-89259-159-6 Leadership: An Islamic Perspective (jointly with Beekun Rafiq Issa) Amana Publications, 1999; ISBN 0-915957-94-9 Muhammad in the Bible Small pamphlet, 1982 Status of Women in Islam Small pamphlet, 1976 Muslim Woman’s Dress According to the Qur’an and the Sunnah and Islamic Ethics Small pamphlet, 1980 Polygamy in Islamic Law Small pamphlet Islam: A Brief Look Small pamphlet [۱] -Jamal Badawi [۲] – Ain Shams University [۳] – Indiana University [۴] – Bloomington [۵] -Sobey School of Business [۶] -Saint Mary [۷] -Halifax [۸] -Stanford University [۹] -Hassan al-Banna [۱۰] -Muslim Brotherhood [۱۱] – William Lane Craig سید موسوی

دکتر مستنصر میر در اصل متولد ۱۹۴۹ پاکستان است. وی به ترتیب در سال‏های ۱۹۶۷ و ۱۹۶۹ لیسانس و فوق لیسانس خود را از کالج دولتی دانشگاه پنجاب، واقع در شهر لاهور پاکستان دریافت کرد و سال بعد موفق به دریافت فوق لیسانس دیگری در رشته مطالعات اسلامی از دانشگاه میشیگان، امریکا شد. وی در سال ۱۹۸۳ از همین دانشگاه دکترا گرفت. از آن پس مستنصر میر در دانشگاههای میشیگان، ویرجینیا (آمریکا) و دانشگاه بین المللی اسلامی (مالزی) به تدریس مشغول بوده است. طی سال‏های ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶، وی استاد مدعو مرکز مطالعات اسلامی در دانشگاه آکسفورد (انگلستان) بود و در سال‏های اخیر استاد مطالعات اسلامی در دانشگاه دولتی یانگستاون (اوهایو، آمریکا) بوده است. وی همچنین به طور مشترک با دکتر ممتاز احمد، سردبیری فصلنامه مطالعات اسلام معاصر (Studies in Contemporary Islam) را برعهده دارد که از سوی همین دانشگاه منتشر می‏شود. حوزه اصلی تحقیقات و تالیفات مستنصر میر، مطالعات قرآنی است. وی علاوه بر این، یک کتاب و چند مقاله درباره محمد اقبال، مصلح معروف هندی منتشر کرده است. سه کتاب قرآنی او عبارتند از: نظم و انسجام در قرآن: بررسی دیدگاههای تفسیری مرحوم امین احسن اصلاحی در کتاب تدبر قرآن (۱۹۸۶)؛ فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم قرآنی (۱۹۸۷)؛ تعابیر و اصطلاحات زبانی قرآن (۱۹۸۹). وی همچنین بیش از بیست مقاله قرآنی در مجلات معروف کشورهای اسلامی و غربی نگاشته است که ترجمه عناوین پاره‏ای از آنها چنین است: ۱ـ گفتگو در قرآن؛ ۲ـ دیدگاه‏های امام فراهی و امین احسن اصلاحی در تفسیر آیه چهارم سوره تحریم؛ ۳ـ آیا قرآن کتابی در هم ریخته و بی‏شکل است؟ ۴ـ دیدگاه امین احسن اصلاحی درباره دسته بندی سوره‏ها؛ ۵ـ نکاتی مقدماتی درباره صیغه‏های مجهول در قرآن؛ ۶ـ حضرت آدم به روایت قرآن؛ ۷ـ تفسیر و دیدگاه فراهی درباره قسم‏های قرآن؛ ۸ـ مغالطاتی منطقی درباره قرآن؛ ۹ـ وحدت مضمونی سورها: تحولی قرن بیستمی در تفسیر قرآن؛ ۱۰ـ وجوهی چند از تفهیم القرآن ابوالاعلی مودودی. از آنجا که پاره‏ای از مقالات مستنصر میر در واقع در پاسخگویی به برخی شبهات مستشرقان غربی نوشته شده است، این مقالات توسط برخی از سایت‏های اسلامی در اینترنت به طور آزاد ارائه شده است.(۱) شاید بتوان مهمترین کتاب قرآنی مستنصر میر را همان اثر نخست وی، یعنی نظم و انسجام در قرآن دانست. این کتاب در اصل رساله دکتری مولف در دانشگاه میشیگان (آمریکا) در سال ۱۹۸۳ بوده است که وی در آن می‏کوشد یکی از تفاسیر معاصر را که به زبان اردو نگاشته شده است، به محققان غربی معرفی کند. نام این تفسیر تدبر قرآن (۸ جلد، ۱۹۶۷ـ۱۹۸۰) است که به قلم مفسری هندی به نام مولانا امین احسن اصلاحی (متولد ۱۹۰۶/۱۳۲۴ ق؛ ایالت اوتار پرادش، هند) تالیف شده است.(۲) اصلاحی معروف‏ترین شاگرد امام فراهی (۱۸۶۳-۱۹۳۰) از مفسران و مصلحان هندوستان بود، اما خود بخش اعظم عمر خویش را در پاکستان به سر برد. وی ۵ سال پیش، در ۱۹۹۷ در گذشت. نقطه نظر اصلی اصلاحی در تفسیر قرآن، توجه به نظم و چینش آیات آن است. اگر از معدود عالمان گذشته چون امام مالک بن انس و باقلانی بگذریم که معتقد بودند تدوین و چینش قرآن توقیفی و از سوی خداوند نیست، می‏توان گفت که دانشمندان اسلامی عمدتاً به چینش الهی آیات قرآن و نظم قرآن معتقد بوده‏اند. مستنصر میر در این کتاب می‏کوشد تا نشان دهد مفهوم نظم و انسجام قرآن در نظر اصلاحی و استادش، امام حمید الدین عبدالحمید فراهی، متفاوت از گذشتگان و حتی معاصرانی چون علامه طباطبایی (ره) در تفسیر المیزان و سید قطب در فی ظلال القرآن است. به نظر وی، اصلاحی نخستین کسی است که در تفسیر تدبر قرآن خود، نظم و انسجام ساختاری قرآن را علاوه بر انسجام مضمونی آیات آن مورد توجه قرار داده است و همین امر تفسیر او را به کلی از اسلافش متمایز کرده است. مشخصات کتاب شناختی این اثر مستنصر میر چنین است: Mustansir Mir, Coherence in the Qur’an: A Study of Islahi’s Concept of Nazm in Tadabbur-i Qur’an. Indianapolis (IN): American Trust ublications, 1986. 125pp. ۱ـ فی المثل نگاه کنید به: www.islamic-awareness.org ۲ـ اصلاحی کتاب دیگری هم به نام مبانی تدبر قرآن در سال ۱۹۷۱، در یک جلد در لاهور به زبان اردو منتشر کرده است.