جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 153
تحلیل مبانی معرفتی نظریه حسن و قبح شرعی غزالی
نویسنده:
زهرا (میترا) پورسینا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
شهرت اعتقاد غزالی به ناتوانی عقل در تشخیص حسن و قبح و نیازمندی به شرع برای حکم کردن به حسن و قبح امور بر کسی پوشیده نیست، اما این که این رای غزالی نه از سر اعتقاد به ناتوانی عقل در دست یابی به معرفت اخلاقی بلکه ناشی از اعتقاد وی به آسیب پذیری عقل از آلودگی های اخلاقی است چندان مورد توجه واقع نشده است. غزالی نه تنها به ناتوانی عقل در حوزه معرفت های اخلاقی اعتقاد ندارد بلکه به جد به کارآیی ساختاری اخلاقی عقل معتقد است. از دید او عقل در وضعیتی که از تاثیرات منفی ساحت های غیرعقیدتی بر کنار است، قادر به تشخیص حسن و قبح است به نحوی که در مرتبه نبوی قابلیت می یابد که خداوند حق را آن گونه که هست بدو بنمایاند. این رای در این مقاله با بررسی سه مبنا به اثبات می رسد: نخست این که به اعتقاد غزالی مرتبه نبوی معرفت مرتبه ای عقلانی است، دوم این که از دید او عقل فی نفسه قادر به تشخیص حسن و قبح امور است، و سوم این که در نگاه غزالی آلودگی های اخلاقی تاثیری به غایت عمیق بر توانایی عقل در دست یابی به معرفت های اخلاقی دارند.
صفحات :
از صفحه 27 تا 55
مشخصات اثر
درسگفتار فلسفه فقه
مدرس:
عبدالحسین خسروپناه
نوع منبع :
صوت , درس گفتار،جزوه وتقریرات
منابع دیجیتالی :
صوت
مشخصات اثر
بررسی و نقد نظریۀ جنبشِ «احیای اعتزال»
نویسنده:
محسن جوادی
نوع منبع :
مقاله , سخنرانی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
استاد جوادی در این گفتار ‌می‌کوشد با توجه به مسئلۀ «حسن و قبح عقلی» و بررسی «نقش عقل در استنباط قواعد دینی»، مقدمه‌ای برای بررسی جنبش احیای اعتزال ـ‌که در ایران توسط کسانی مثل دکتر سروش مطرح می‌شود‌ـ پی‌ریزی کند. وی در ابتدا معنای لفظی و مصطلح حسن و قبح عقلی را تشریح می‌کند و سپس مفهوم آن را در فلسفۀ اخلاق از دیدگاه‌های مختلف می‌کاود. او در ادامه با طرح مسئلۀ عقل و شرع و رابطۀ آنها می‌کوشد روشن نماید حدود استقلال عقل درصورت پذیرش مصدریت و مرجعیت آن تا کجاست و اینکه با پذیرش چنین قاعده‌ای با چه چالش‌هایی روبه‌روخواهیم شد.
مشخصات اثر
نقد کتاب حسن و قبح عقلی (رضا برنجکار)
سخنران:
علی شیروانی، مسلم محمدی
نوع منبع :
صوت , سخنرانی , کتابخانه عمومی , نقد و بررسی کتاب
منابع دیجیتالی :
صوت
چکیده :
کتاب قاعده کلامی حُسن و قُبح عقلی با هدف تبیین صحیح از قاعده حُسن و قُبح عقلی و با مضمون تبیین و اثبات دیدگاه امامیه ، در ۵ فصل «تاریخچه»، «بررسی دیدگاه‌های مخالفان قاعده»، «بررسی دیدگاه موافقان قاعده» ،«تبیین دیدگاه برگزیده» و «آثار و لوازم قاعده در بحث عدل الهی» در یک مجموعه تک جلدی در ۲۰۶ صفحه به قلم تحریر درآمده است . مولف در مقدمه این اثر آورده است که یکی از مباحث بنیادین در هر علمی یافتن قواعد و قوانین کلی در استنباط مسائل مختلف آن علم است، که در علم کلام نیز چنین موضوعی ضرورت دارد . همچنین در موضوع عدل الهی می‌توان از قواعد تاثیرگذاری نام برد که یکی از آنها قاعده حُسن و قُبح است.
مشخصات اثر
درسگفتار قواعد کلامی - قاعده حسن و قبح
مدرس:
رضا برنجکار
نوع منبع :
صوت , درس گفتار،جزوه وتقریرات
منابع دیجیتالی :
صوت متن
چکیده :
بسیاری از مسائل و گزاره های کلامی،‌ با وجود اهمیت بسیار زیاد تنها در ابواب خاص خود محصور هستند و ثمره و نتیجه ای در ابواب دیگر کلامی ندارند. اما برخی از مسائل کلامی وجود دارند که محصور و منحصر به یک باب خاص نیستند و در جای جای منظومه کلامی از آن‌ها استفاده می شود و پاسخ متکلم به این مسائل تاثیر بسزایی در کل نظام کلامی وی دارد. به این مسائل کلی و مهم می توان عنوان عنوان «قواعد کلامی» داد. قواعد کلامی در آثار قدما معمولا جایگاه مشخصی ندارند و در میان ابواب کلام متفرق هستند، اما امروز با گسترش مباحث کلامی و بروز شبهات و سوالات جدی پیرامون برخی از این قواعد،‌ به نظر می رسد جداسازی این قواعد از دل متون کلامی و بحث مستقل پیرامون آنها ضروری به نظر می رسد. این جداسازی مقدمه ای برای تدوین دانش «اصول کلام» خواهد بود. استاد دکتر برنجکار در این دوره به قواعد کلامی کلی در باب عدل الهی پرداخته اند. نخستین قاعده کلامی مهم در مساله عدل الهی، مساله حسن و قبح عقلی است. چیستی حسن و قبح عقلی، توانایی عقل بشری در کشف آن، جایگاه شرع در کنار حسن و قبح و پایبندی خداوند متعال به حسن و قبح از جمله مسائل بسیار مهمی است که در طول تاریخ تمدن اسلامی میان فرقه های مختلفی چون معتزله، اشاعره و امامیه محل بحث و گفتگوی جدی بوده است و نتیجه بحث از آنها در مباحث کلامی متعددی ثمره خواهد داشت.
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی حسن و قبح و ثمرات آن در اندیشه شیعه، معتزله، اشاعره و ماتریدیه
نویسنده:
محمدکاظم عمادزاده، مسعود راعی، روح الله روح الهی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
مسئله حسن و قبح، دارای پیشینه بسیار کهن است. یونانیان باستان حسن و قبح عقلی را پایه و اساس ارزش های اخلاقی به شمار آورده اند. برخی از متکلملن اسلامی نیز حسن و قبح عقلی را زیر بنای مسائل کلامی شمرده اند. فقها این بحث را در اصول فقه مطرح کرده و حتی برخی آن را از مبادی احکام می دانند. در بحث عدل الهی، نیز مسئله «حسن و قبح ذاتی افعال» مورد پژوهش است. متکلمان در این بحث دو گروه شده اند. گروه اول طرفدار جبر و اضطرار که به فرقه اشاعره شهرت یافته اند و گروه دوم طرفدار عقل و اختیار که در رأس طرفداران این گروه فرقه معتزله و فرقه شیعه قرار دارند که به عدلیه شهرت یافتند. در کنار این دو فرقه باید از فرقه سومی به نام ماتریدیه نام برد. که این فرقه نیز در حسن و قبح با این گروه هم عقیده اند. در معنا شناختی حسن و قبح، گاه به معنای موافقت و مخالفت با مقصود (عرض) و مصلحت و گاه صفت کمال و نقص، بکار رفته و گاه بر کاری که در دنیا موجب مذمت قرار گیرد و در آخرت موجب عقاب شود، قبح و بر کاری که در دنیا مورد تشویق و مدح و در آخرت موجب ثواب شود، حسن اطلاق می گردد. فرضیه تحقیق این است که اولا حسن و قبح، عقلی است ثانیا در صورت اثبات عقلی بودن حسن و قبح، ثمرات مهم و نوینی از پذیرش این نظریه به وجود می آید، که در این مقاله بدان پرداخته شده است.
صفحات :
از صفحه 155 تا 174
مشخصات اثر
حسن و قبح ذاتی و عقلی در آینه نقد و اثبات کلامی
نویسنده:
هادی وحدانی فر، عبدالحسین خسروپناه
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
از گذشته تاکنون حسن و قبح ذاتی و عقلی به عنوان موضوع و قاعده ای مهم و بنیادین در کلام اسلامی مطرح بوده است. جریان و تاثیر این قاعده در حوزه های عقیدتی، اخلاقی، فقهی و سیاسی موجب شده تا متفکران اسلامی در قالب دو گروه عدلیه و اشاعره، در صدد اثبات و نقد آن برآیند. عدلیه بر«ذاتی» و «عقلی» بودن حسن و قبح برخی افعال و اشاعره بر «الهی» و «شرعی» بودن آنها استدلال نموده اند، عدلیه با تمسک به دلائلی از جمله: بداهت و ذاتی بودن حسن و قبح، اقرار منکرین شرایع آسمانی در مقابل اشاعره مبنی بر تغیر حسن و قبح، محدودیت و تکلیف خداوند و غیره به نقد یکدیگر پرداخته اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی دو دیدگاه را به صورت نقد و اثبات بیان نموده و نظریه «حسن و قبح ذاتی و عقلی» را اثبات می نماید و عمده انحراف اشاعره را ضعف در خداشناسی، تحلیل غلط آیات قرآن، خلط بین مسائل و تعارضات، کنار نهادن عقل سلیم و مسائل سیاسی دانسته است.
صفحات :
از صفحه 147 تا 174
مشخصات اثر
اصول العقیدة بین المعتزلة و الشیعة الامامیة
نویسنده:
عائشه یوسف مناعی؛ مقدمه نویس: عبدالجواد فلاطوری
نوع منبع :
کتاب , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF فهرست معرفی کتاب
وضعیت نشر :
دوحه (قطر): دار الثقافة,
چکیده :
كتاب «اصول العقیدة بین المعتزلة و الشیعة الامامیة» تألیف عایشه المناعی با زبانی عربی به بررسی مقایسه ای میان اصول عقاید معتزله و شیعه امامیه می پردازد. نویسنده مطالب کتابش را در چهار باب تقسیم بندی کرده است و در هر باب ضمن دو فصل به ایراد مطالبش پرداخته است. در باب اول به بررسی تاریخی معتزله و امامیه اشاره کرده است و از این رهگذر به وجه تسمیه هر یک گریزی زده است. در باب دوم به دیدگاه های دو فرقه راجع به عقل و نص توجه کرده و در باب سوم به اصولی که میان دو فرقه معتزله و شیعه امامیه مشترک است پرداخته است. نویسنده در این باب به توحید و عدل که میان دو فرقه مشترک هست اشاره کرده و ذیل توحید مباحثی از قبیل وجود خداوند، صفات ثبوتیه و تنزیه و تشبیه را گنجانده است. در قسمت عدل نیز مطالبی همچون حسن و قبح و افعال بندگان را بیان نموده است. مؤلف در باب چهارم به اصولی که میان دو فرقه مورد اختلاف است پرداخته و به مسائلی نظیر وعده و وعید، المنزلة بین المنزلتین، الامر بالمعروف و النهی عن المنکر و نبوت و امامت اشاره کرده و در خاتمه میزان تأثیر و تأثیر این دو فرقه از یکدیگر در دوره های مختلف را بیان نموده است.
مشخصات اثر
ارزیابی دیدگاه ابن‌تیمیه در بحث حسن و قبح
نویسنده:
سید ابوالفضل حسینی‌پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
متن نسخه PDF
چکیده :
حسن و قبح عقلی از موضوعات بحث‌برانگیز در محافل علمی مسلمانان بوده است. معتزله حسن و قبح را عقلی و اشاعره آن را شرعی می‌دانسته‌اند. ابن‌تیمیه، متفکر اصلی سلفیت، کوشیده است هر دو مکتب را نقد، و دیدگاه جدیدی عرضه کند. وی حسن و قبح را عقلی دانسته، اما تأکید کرده است که روش معتزله را در این بحث قبول ندارد، چراکه منجر به تشبیه خدا به بندگان می‌شود. از طرف دیگر، ضمن رد حسن و قبح شرعی، آن را مخالف عقل و نقل می‌داند. هرچند ابن‌تیمیه حسن و قبح را عقلی می‌داند ولی برخی لوازم آن، مانند ذاتی‌بودنش، را نمی‌پذیرد. در مجموع، برخی از دیدگاه‌های ابن‌تیمیه قوت‌هایی دارد و برخی از آنها هم ضعف‌های جدی دارد که در این مقاله بررسی شده است.
مشخصات اثر
قاعده کلامی حسن و قبح عقلی
نویسنده:
رضا برنجکار, مهدی نصرتیان اهور
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب)
وضعیت نشر :
قم - ایران: دارالحدیث,
چکیده :
مقصود از قاعده کلامی، گزاره ای کلّی است که می تواند در تعداد قابل توجهی از مسائل مهم کلامی مبنا و دلیل قرار گیرد. قواعد کلامی را در یک تقسیم می توان به قواعد مربوط به شناخت خدا و قواعد مربوط به شناخت افعال خدا تقسیم کرد. قسم اخیر به ابواب عدل، نبوّت، امامت و معاد مربوط می شود، اما بسیاری از این قواعد، مانند قاعده حُسن و قُبح عقلی، در همه این ابواب مورد استفاده قرار می گیرد. از این رو، همه این قواعد در بخش افعال الهی قرار داده می شود. این کتاب به نخستین و مهم ترین قاعده کلامی افعال الهی، یعنی قاعده حُسن و قُبح عقلی، اختصاص دارد. قاعده حُسن و قُبح عقلی یکی از قواعد پُر کاربرد در علم کلام است. بسیاری از مسائل کلامی، به ویژه مسائل مربوط به افعال الهی، مانند تفسیر عدل به این که خدا کار قبیح نمی کند، فاعلیت انسان و انکار جبر، تفسیر قضا و قدر به گونه ای که به جبر نیانجامد، پاسخ به شبهه شُرور که درصدد نسبت دادن فعل قبیح به خداست و حُسن تکلیف، بر اساس همین قاعده پایه ریزی شده اند. همچنین اثبات دیگر اصول دین، یعنی نبوّت، امامت، معاد و نیز لزوم ایمان به خدا، به درستیِ این قاعده وابسته است. مطالب کتاب در پنج فصل زیر تنظیم شده است: فصل اول: مقدمه و تاریخچه بحث فصل دوم: بررسی دیدگاه های مخالفانِ قاعده (اشاعره و فلاسفه) فصل سوم: بررسی دیدگاه های موافقان قاعده (امامیه و معتزله) فصل چهارم: تبیین دیدگاه برگزیده فصل پنجم: آثار و لوازم قاعده در بحث عدل الهی
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 153