جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کلیات شمس یکی از آثار بی­بدیل عرفانی جهان است که به میزان مثنوی، دیگر اثر مولوی به آن توجه نشده است. قیاس شروح و کتبی که در باب این دو اثر نگاشته ­شده ­است، نشان از این تبعیض شگرف دارد. بی‌شک یکی از علل کم‌توجهی به کلیات شمس، متن عمیق و زبان خاص آن است که انباشته از ابیات و غزلیاتی است که درک و دریافت آنها را دشوار کرده است. این دشواری یکی به‌دلیل فضای خاص روحی مولانا در سرایش این اشعار است و دیگری بهره‌گیری وی از روایات متنوع و متعدد (قرآنی-تفسیری، احادیث و تاریخی-عرفانی) در کلیات است که در لایه­های رویین، میانی و زیرین غزلیات مندرج است، چنان‌که درک و حتی تصحیح برخی از آنها نیاز به آگاهی­هایی در چارچوب روایت دارد. این پژوهش با بررسی جوانب برخی از ابیات کلیات شمس در چارچوب روایات، به تشریح و توضیح فضای ابیات پرداخته و با نگرش روایی و دریافت زمینه­های روایی به کلیات شمس، اهمیت درک معنایی آن را نمایان‌تر می‌سازد. بررسی روایی ابیات انتخاب‌شده در این پژوهش - که مشتی از خروار و اندکی از بسیار است - نشان می‌دهد که دریافت فضای کلیات شمس با این نگرش، زیرساخت­های تصویری و معنایی آن را روشن‌تر می‌کند؛ روایاتی که به‌صورت آشکار، پنهان، ترکیب و گزینش روایات، در فضای ابیات حضور دارند.