جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرور > مرور مجلات > ذهن > 1398- دوره 20- شماره 77
  • تعداد رکورد ها : 8
نویسنده:
علیرضا بهمانی، امین رضا عابدی نژاد داورانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
در این مقاله پس از بیان معنای ارزش به «کشف واقع» و تبیین نکاتی چند دربارة «فطرت»، به اقسام فطرت پرداختیم و پس از تقسیم آن به فطریات حصولی و حضوری، به این نتیجه رسیدیم که «فطریات حضوری» اعم از بینش‌ها و گرایش‌ها دارای ارزش معرفت‌شناختی هستند؛ اما در «فطریات حصولی»، اگر فطرت به معنای «بدیهیات اولیه» و «ثانویه» باشد، به دلیل آنکه علم ما به آنها به‌طورمستقیم بر علم حضوری استوار است، دارای ارزش و اعتبارند و اگر فطرت به معنای «قیاساتها معها»، «یقینیات» و «معنایی که در قرآن و روایات آمده» باشد، اگرچه بدیهی نیستند، به دلیل ارجاع صحیح آنها به بدیهیات، از اعتبار معرفت‌شناختی برخوردار خواهند بود؛ اما فطرت در اصطلاح «عرفان» و «افلاطون» تخصصاً خارج از بحث ما هستند. در نهایت فطرت در اصطلاح «دکارت» به خاطر نداشتن ضمانت معرفت‌شناختی و فطرت در اصطلاح «کانت» به خاطر «خود متناقض‌بودن»، «فعال‌بودن ذهن در فرایند فهم» و «حذف نومن از سیستم معرفتی‌اش» ارزش و اعتبار معرفت‌شناختی ندارند.
صفحات :
از صفحه 185 تا 214
نویسنده:
حسن امیری آرا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
بر اساس نظریة خوداصلاح‌گری در بحث پیشرفت علم، علم از روشی استفاده می‎کند که با به‌کارگیری درست آن، می‌توان در گزاره‎ها و باورهای علمی جرح و تعدیل انجام داد و در نتیجة این روش خوداصلاح‌گر تقرب باورهای علمی به صدق روزبه‌روز بیشتر خواهد شد. چالرز ساندرس پرس، فیلسوف شهیر آمریکایی، یکی از مدافعان مشهور این دیدگاه است. او برای این روش خوداصلاح‌گر ساختاری سه‌مرحله‏ای قائل است: استنتاج قیاسی- فرضی، استنتاج و استقراء. در این مقاله سعی دارم پس از توضیح این ساختار سه‏مرحله‏ای و نیز انتقادهای وارد بر آن، با توجه به آثار پرس، دربارة توجیه این ساختار بحث کنم. در توجیه این ساختار نقش فرض قرابت میان ذهن و طبیعت مشخص و جایگاه فرض وجود خداوند و نیز سازگاری طبیعی ذهن با طبیعت در توجیه این قرابت نیز بحث و بررسی خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 155 تا 184
نویسنده:
جعفر مذهبی، محمد مشکات
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
آنچه فهم فلسفۀ ویتگنشتاین را دشوار می‏کند، ناسازگاری رویکردهای سلبی و ایجابی اوست. مراد از رویکرد سلبی، نگرش ضدفلسفی ویتگنشتاین است؛ اینکه فلسفه نباید با نظریه‏پردازی و استناد به آموزه‏های متافیزیکی به پالایش زبان بپردازد، هدف آن نباید جز روشن‌گری و توصیف محض باشد و سرانجامِ آن نیز نباید شماری از گزاره‏های فلسفی باشد. مراد از رویکرد ایجابیِ ویتگنشتاین دربارۀ فلسفه هر موضع فلسفیِ معناداری، ولو حداقلی، است که رویکرد ضدفلسفی ویتگنشتاین آن را مجاز نمی‌داند. مسئلۀ اصلی این است که چگونه فلسفۀ مطلوب ویتگنشتاین می‌تواند به توصیف یا روشن‌گری زبان بپردازد؛ درحالی‌که شدیداً در قید مواضع ضدفلسفی است. این نوشتار می‏کوشد با تحلیل رسالۀ منطقی - فلسفی ناسازگاری یادشده را ارزیابی کند (هرچند نتایج این تحلیل تنها به مواضع ویتگنشتاین متقدم محدود نمی‌شود)؛ سپس خوانش‌هایی را بررسی کند که برای برون‌رفت از این ناسازگاری تدبیری اندیشیده‌اند و سرانجام نشان دهد چرا به نظر نمی‌رسد این ناسازگاری رفع‌شدنی باشد.
صفحات :
از صفحه 127 تا 154
نویسنده:
علی مولائی، مهدی گلشنی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در مطالعات میان‌رشته ای قرآن و علوم، نخستین پرسشی که به ذهن پژوهشگران خطور می­کند این است که آیا اساساً بهره ­گیری از قرآن در بررسی امور مربوط به این علوم، چه در حیطۀ مبانی و چه در حیطۀ مسائل آن، امکان‌پذیر است یا نه؟ این تحقیق به دنبال امکان‌سنجی بهره­گیری از آموزه­ های قرآن در حوزۀ مبانی علم فیزیک به عنوان پایه­ای­ترین علم در میان دیگرعلوم طبیعی است. به همین دلیل، ابتدا ماهیت متافیزیکی مبانی علوم فیزیکی در تلقی­ های مختلفی که از مفهوم متافیزیک وجود دارد، نشان داده می­شود؛ سپس دربارۀ جامعیت و منبعیت قرآن در مسائل متافیزیکی صحبت می­شود و سرانجام با ارائۀ چند نمونه از مبانی متافیزیکی علوم فیزیکی که با بهره ­گیری از آموزه­ های قرآن مورد بررسی قرار گرفته­اند، امکان بهره­ گیری از قرآن در واکاوی مبانی این علوم اثبات می­شود
صفحات :
از صفحه 85 تا 126
نویسنده:
علیرضا قائمی نیا، رسول احمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تصویرسازی اصل بنیادین دستور زبان ‌شناختی است. یکی از ابعاد تصویرسازی سطح مشخص­بودگی یا تشخص است که در آن یک موقعیت تفسیر می‌شود. تفسیر موقعیت بر اساس تعینی است که با کمک‌گرفتن از الفاظ یا ساختار جمله برای یک مفهوم به دست می‌آید. سطح مشخص­بودگی را در دو ساحت واژگانی و ساختاری می‌توان بررسی کرد. در ساحت واژگانی، واژگان از دو طریق کسب تشخص می‌کنند؛ اول تشخصی است که با مفهوم خود به دست می‌آورند و دوم تشخص طبقاتی نام دارد که از طریق قیدها و صفات کسب می­کنند. در سطح تشخص ساختاری به طبقاتی که یک واژه در ساختاری دستوری قرار دارد، توجه می‌شود. واژة نفس در قرآن تمامی سطوح مشخص­بودگی را نشان می­دهد. نفس در قرآن در دو مصداق تمام‌هویت یا هویت ترکیبی (بدن و فرابدن) و هویت اصلی انسان به کار رفته است و قاعدۀ تشخص ساختاری و واژگانی در آیات مختلف تعین هر یک را نشان می­دهد. در برخی آیات آثار و لوازمی به هویت ترکیبی انسان نسبت داده شده و از این هویت ترکیبی با نام «نفس» یاد شده است و در برخی دیگر بدن ملاحظه نشده و تنها به فرابدن انسان توجه شده و از آن نیز با عنوان نفس یاد شده است. آیاتی که در آنها از ساختار انفس استفاده شده است نیز به دو دسته تقسیم می­شوند: دسته­ای از این آیات بر تمام ماهیت انسان دلالت دارند و دسته دیگر هویت اصلی انسان را در کانون توجه قرار می‌دهند.
صفحات :
از صفحه 5 تا 26
نویسنده:
محمدحسن امرایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ارتباط و انسجام میان اجزای مختلف سوره‏ های قرآن موضوعی است که از قرن ها پیش در سخن قرآن ‏پژوهان غربی و شرق‏ شناسان جایگاه خاصی یافته و برخی همانند نولدکه، بلاشر، کارلایل، گلدزیهر و...، با طرح ادعاهایی بی‏ دلیل و بر خلاف روایات تاریخی تلاش کرده‏ اند موضوع انسجام در قرآن کریم را بشری و سلیقه‎ای قلمداد کنند. این پژوهش بر آن است با نگاهی فراجمله ‏ای و متن ‏بنیاد با اتکا به نسخه تکامل ‏یافته از نظریه نظام ‏مندِ نقش‏ گرای دستوری هالیدی و نیز مفهوم هماهنگی انسجامی که رقیه حسن مطرح نمود، عوامل انسجام و هماهنگی انسجامی را در تمام آیات سوره «لیل»، به صورت گزینشی و استقرایی به بوته نقد و ارزیابی توصیفی- تحلیلی و آماری گذاشته است تا ضمن ارائه پاسخی عملی و کاربردی به اتّهامات ناروای مستشرقان و قرآن‏ پژوهان غربی در موضوع انسجام قرآن نشان دهد که سوره لیل از قرآن کریم کاملاً منسجم و دارای هماهنگی انسجامی است و ادعای مدعیان غربی و شرق‏ شناسان در مورد بی‏نظمی و عدم تناسب و همبستگی آیات قرآن و اسلوب آن، به ‏ویژه در خصوص سوره لیل در این مطالعه موردی، بی‏اساس و فاقد وجاهت منطقی و علمی است. دستاورد پژوهش که به شیوة توصیفی- تحلیلی نگاشته شده، نشان داد که: 1. متن سوره لیل باتوجه به شاخص‌های هالیدی و حسن درصد بالایی از انسجام متنی نزدیک به 96% را داراست. 2. عامل انسجامی جزء و کلّ در متن سوره بیشترین کاربرد را دارد. 3. به ‏جز عامل نام‏گذاری، تمامی عوامل واژگانی و دستوری در متن سوره حضور فعال دارند.
صفحات :
از صفحه 215 تا 244
نویسنده:
رضا محمدزاده، مهدی دوستان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
با وجود تأثیرات عمیق نسبی‌گرایی معرفتی در زمینه‌های مختلف نظری و عملی و اختلاف‌نظرهای فراوان دربارة اعتبار آن، به تبیین حدود و ثغور این مفهوم و نیز اقسام آن و محل نزاع دقیق در این زمینه، به اندازة کافی توجه نشده است. با تحلیل مفهوم نسبیت، می‌توان نشان داد نسبی‌بودن به معنای وابستگی یک «موضوع» به یک «محور» است؛ چنان‌که تغییرات «عناصر» آن محور موجب تعیین و تعیّن «ارزش»های موضوع می‏گردند. موضوع نسبی‌گرایی معرفتی، معنای عام معرفت است که ارزش «اعتبار» یا «تحقق» آن وابسته به محور «عین» یا «ذهن» است. این نوع نسبی‌گرایی مبتنی بر تبیینی هنجاری (و نه صرفاً توصیفی) بوده و چهار قسم دارد: تحقق‌گرایی عین‌محور، تحقق‌گرایی ذهن‌محور، اعتبارگرایی عین‌محور و اعتبارگرایی ذهن‌محور. تنها قسم اخیر از نسبی‌گرایی معرفتی محل نزاع بوده و نقدهایی مانند خودتخریبی و استلزام شکاکیت، از سوی مخالفان بر آن وارد شده است.
صفحات :
از صفحه 27 تا 50
نویسنده:
مهدی عباس زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
نوشتار پیش رو پژوهشی است ناظر به چیستی فلسفة معرفت و قلمرو آن و در صدد است ساختار این حوزة دانشی را به گونه‌ای نوآورانه طراحی و پیشنهاد کند. در این مسیر، به تبیین ماهیت، مؤلفه‌ها، اجزا و جوانب مختلف فلسفة معرفت به صورت یک‌جا پرداخته می‌شود؛ زیرا به دلیل لزوم جامع‌نگری، عملاً امکان خُردشدن در اجزای این حوزة دانشی وجود ندارد. فلسفة معرفت، اجمالاً عبارت است از: تأمل عقلی بیرون‌نگرانه دربارة «معرفت». این حوزة دانشی، شامل سه مبحث اصلی است: چیستی‌‌شناسی معرفت، هستی‌شناسی معرفت و معرفت‌شناسی؛ البته مبحث اخیر، امروز خود به دانشی مستقل تبدیل شده است و توجه ویژه‌ای را می‌طلبد. این حوزة دانشی، از سنخ فلسفه‌های مضاف به امور یا مقوله‌ها و قسمی معرفت درجة دوم است. ادبیات علمی و پیشینة پژوهشی و آموزشی فلسفة معرفت در ایران و جهان، اهمیت و ضرورت نظری و کاربردی و اهداف اصلی و فرعی آن، تعریف آن، هویت معرفتی آن، جایگاه آن در میان رشته‌های متعارف، مسائل اصلی و فرعی، کلی و خاص، و کلاسیک و جدید آن، ساختار منطقی - معرفتی آن، حوزه‌های تمحض «پیش‌نیاز»، «هم‌نیاز» و «پس‌نیاز» آن، مباحث اصلی نوشتار حاضر را تشکیل می‌دهند. همچنین در این نوشتار نشان داده خواهد شد که فلسفة معرفت و معرفت‌شناسی با رویکرد اسلامی امکان‌پذیر است و می‌تواند در مسیر تحقق قرار گیرد.
صفحات :
از صفحه 51 تا 85
  • تعداد رکورد ها : 8