جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ملت در جامعه سیاسی دارای حقوق و آزادی های عمومی می باشد، بخشی از این حقوق و آزادی ها در قانون اساسی تصریح گردیده است که از آن به عنوان حقوق بنیادین ملت تعبیر می گردد. اکثر نظام های سیاسی متشکل از مبانی اندیشه‌ای و فلسفی هستند که برگرفته از حاکمیت اندیشه ها و ایدئولوژی متفکران فلسفی و حقوقی می باشد. از این رو براساس نوع نگرش فلسفی حاکم بر نظام سیاسی، قانون اساسی را تدوین و تصویب نموده و درنهایت مبانی فلسفی خود را در ارکان و ساختار حکومت ها و نیز در نوع نگرش به حقوق بنیادین ملت متبلور می گردانند. هدف: هدف این پژوهش تبیین نگرش فلسفی و حقوقی علامه مصباح یزدی و نیز تاثیر این رویکرد در تعیین مبنا و منشا حقوق‌بنیادین برای ملت در حکومت‌اسلامی می باشد. روش: مقاله حاضر با روش تحلیلی‌– توصیفی مبانی فلسفس حقوق بنیادین مات از منظر علامه مصباح یزدی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته: علامه مصباح یزدی به عنوان یکی از بزرگترین فیلسوفان و نظریه پردازان عصر حاضر، مبانی فلسفی حقوق بنیادین ملت را در همگرایی حقوق ملت با شریعت، کمال باوری، کرامت انسانی و فرجام باوری خلاصه می‌نمایند.

هدف: در قرآن کریم گزاره‌های هدایتگری وجود دارد که می توان از آن‌ها گزاره‌های مشاوره‌ای را استنباط نمود. تحقق این امر، نیازمند مبانی جامع و مانعی است تا این استنباط‌ها از استواری لازم برخوردار و مانع تحریف آن‌ها گردد. در همین راستا و با نگاه به الگوی حکمی- اجتهادی تلاش شده است تا مبانی قرآن-شناختی برای حکمی‌سازی علم مشاوره در دو حوزه‌ی امکان و جواز استنباط گزاره‌های مشاوره‌ای از آیات کریمه تبیین شود. روش: این پژوهش به شیوه ی کتابخانه محور از نوع کاربردی، میان رشته‌ای و مسئله محور است . طریق اندیشه‌ورزی بر روی داده های کتابخانه‌ای، تبیینی و استنتاجی می‌‌باشد. یافته‌ها: مبانی قرآنی در حیطه‌ی امکان حکمی‌سازی علم مشاوره، جامعیت قرآن و گستره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی آن در هدایتگری بشر، فطری بودن آموزه‌‌‌‌های قرآنی، حکیم بودن کلام قرآن، مناسبت ویژگی‌‌‌‌های زبان قرآن با اصول مشاوره و وجود موضوعات مبنایی آموزه‌‌‌‌های مشاوره‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در قرآن کریم است. در حوزه‌ی جواز استنباط گزاره‌های مشاوره-ای از گزاره‌های هدایتگر قرآنی، آیات دالّ بر تدبر در قرآن کریم می باشد. نتیجه‌‌گیری: با توجه به مبانی یافت شده در حوزه ی امکان و جواز استنباط گزاره‌های مشاوره ای از گزاره‌های هدایتگر قرآن، آیات کریمه بستری مناسب برای ایجاد نظام مشاوره‌ای را فراهم می‌کند.

در تربیت انسان باید شواهدی باشد تا او را اشرف مخلوقات جلوه دهد، و بستر این شکل گیری بدون شک، باید به دست خانواده ها فراهم شود، بنابراین خانواده اولین و اساسی ترین عامل در رشد شخصیت انسان است. این پژوهش با هدف تبیین سبک فرزندپروری در نگرش اسلامی، انجام پذیرفته است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی_تحلیلی است. جامعه آماری شامل کلیه نوجوانان و جوانان شهر تبریز بازه سنی" 12 تا ۳۰" در سال ۱۴۰۰ می باشد که ۳۴۰ نفر به وسیله نمونه گیری تصادفی_ساده انتخاب گشته است. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین تحصیلات والدین، شغل والدین ،تعلق ذهنی طبقاتی ،جنسیت و رده سنی(نوجوان/ جوان) با متغیر سبک فرزندپروری در نگرش اسلامی رابطه معنی دار وجود ندارد. همچنین مقدار ضریب همبستگی پیرسون بین ابعاد متغیر سبک فرزندپروری در نگرش اسلامی در سطح اطمینان 99درصد معنی دار است و بین ابعاد متغیر سبک فرزندپروری در نگرش اسلامی رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد.

تاویل از دانش های قابل توجه در علوم قرآنی بخصوص در حوزه تفسیرآیات الهی است که در بین مستشرقان با عنوان هرمنوتیک شناخته می شود. این دانش به خوانش عمیق و باطن گرایانه از متن قرآن منتج می شود. ابوحامدغزالی اندیشمند و متفکرعلوم اسلامی قرن پنجم(450ه.ق) کتاب مستقلی در حوزه علوم قرآنی ننوشته است اما درآثارش مکررا از آیات قرآن مدد جسته است. این نوشتار برآن است با بررسی آثارمتعدد غزالی روبکرد او در تاویل آیات الهی را استخراج و نمونه هایی از مصادیق قرآنی آن را بیان کند. رویکردی که غزالی در تاویل آیات اتخاذ کرده کمتر مفسری به آن پرداخته است. تحلیل نظرات غزالی و بررسی نظرات سایر مفسران و اندیشمندان درآیات انتخابی مرور می شود. برجسته ترین تاویل غزالی مربوطه به آیه ی نور است که این دیدگاه با ارجاع به نظرات سایر مفسران به نقد گذاشته می شود. رهیافت مقاله بر آن است که فهم غزالی از تاویل آیات الهی مبتنی بر دانش صوفیانه وسایر دانشها نیست بلکه معقول و کاملا منطقی و دور از گرایشهای مختلف است بنجوی که باید گفت دیدگاه غزالی در تاویل معقول است.

هدف: پژوهش پیش رو، با هدف بررسی و تبیین شفاعت از دیدگاه ملاصدرا و از منظر آیات و روایات انجام شده است. روش: این پژوهش به روش توصیفی و تحلیل اسنادی با رویکرد استفاده از ابزار کتابخانه‌ای انجام شده است. یافته‌ها و نتیجه: مسئلۀ شفاعت را حکمای مسلمان، از جمله عارف و فیلسوف شیعه، صدرالمتألهین شیرازی بر مبنای قاعدۀ امکان اشرف فیوضات الهی به عالم ممکنات تبیین کرده و آن را نوری می‌داند که از حضرت الهیه بر جواهر می‌تابد. این نور و فیض الهی باید از طریق و به واسطۀ ممکن‌الوجود اشرف به ممکنات اخَس در سیر مراتب و در قوس نزولی بر مبنای قاعدۀ فوق، نور شفاعت از طریق واسطه‌ها از اشرف به مادون تجلی می‌یابد در این سیر، واسطه‌ها در سلسلۀ آفرینش عبارتند از: عقول و نفوس و طبایع کلی و در سلسلۀ بازگشت و عود عبارتند از: انبیا و اولیا و علما. همان‌طور که قوام اشخاص به طبیعتشان است، قوام طبایع به نفوس و قوام نفوس به عقول است. پس از این منظر، حکماً امر شفاعت ذومراتب است. ملاصدرا تحکیم ارتباط با جوهر نبوت را به واسطۀ شدت محبت و کثرت مواظبت بر سنن و فزونی ذکر و نماز و صلوات معرفی می‌کند. ایشان معتقد است حقیقت شفاعت به وجود واسطه در دریافت نور و فیض الهی مربوط است و در مراتب مختلف به یک حقیقت بازمی‌گردد. بین واسطۀ نخست و ثانی، تفاوت ماهیتی وجود ندارد؛ جز آنکه تفاوت از نظر قوّت و ضعف یا به اصالت و تبعیت است.

درواکاوی سیره و روش نبی مکرم اسلام ص، درخصوص شخص متکلف که دارای شخصیت دوگانه در مراودات اجتماعی است روشن میگردد که ایشان این نوع رفتار نابهنجار را ناپسند دانسته وکاملا طرد مینمودند. برای اینکه بدانیم شخص متکلف چه ویژگیهایی دارد که موجب نابهنجاری اجتماعی میگردد و آیا این ویژگیها در بیانات معصومین تبیین گردیده است وراهکاری درمواجهه باآن ارائه شده است، به تحقیق در سیره نبی اکرم( ص )پرداختیم، تا راهنمایی برای بهتر زیستن در جامعه مدنی اسلامی قرار گیرد . ویژگیهایی که برای شخص متکلف در روایات ذکر گردیده است ،نشان از آن دارد که بعد اجتماعی این صفت رذیله از بعد فردی آن با اهمیت تر است لازم به ذکر است که روش تحقیق در این مقاله ،روش تحلیل داده هاوبررسی ایات وروایات به صورت تطبیقی میباشد.چه آنکه تحقیقات موجود در این زمینه به جنبه فردی این خصیصه بیشتر توجه داشته است. در حالی که توجه به اثرات اجتماعی این موضوع درمنظرروایات بیشترمورد توجه واقع شده است.

هدف: نگاه هر یک از مکاتب مهمّ بشری به مقولۀ «کرامت انسانی»، از مبانی نظری مهم و پایه‌ای آن‌ مکاتب شمرده می‌شود و به روحی سیّال می‌ماند که در تک‌تک باورهای این مکاتب جاری است. هدف از نگارش این پژوهش، تبیین ملاک ارزش و جایگاه انسان در نظام آفرینش از منظر مبانی نظری اسلام در مقابل اندیشه اومانیسم در جهان غرب است. روش: این مقاله، با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای و اسنادی به روش توصیفی - تحلیلی به دسته بندی آیات قرآن و احادیث اهل بیت (ع)، دربارۀ کرامت انسانی و خاستگاه و اقتضائات آن می‌پردازد. یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که در نگرش برخاسته از قرآن و روایات، انسان دارای کرامت طبیعی (تکوینی) است که مربوط به نوع بنی ‌آدم است، و همچنین می‌تواند با به فعلیت رساندن استعدادهای وجودی خویش در مسیر حق، از کرامت ارزشی (اکتسابی) بهره‌مند شود. نتیجه‌گیری: تا زمانی که عنوان بنی‌آدم با مولفه‌های کرامت طبیعی مانند روح، عقل و اختیار بر انسان صادق است، از حقوق فطری، طبیعی و اجتماعی برخوردار خواهد بود؛ مگر آنکه خالق شارع، مجازات خاصی را برای ارتکاب عمل خاصی تعیین کند که البته، فرا رفتن از آن نیز موجب ظلم بر بزه‌کار و نقض کرامت او خواهد بود.

هدف: نظریه سیستمیِ عدالت یعنی تنها برآیند عملکردیِ مجموعه‌ای ازعناصر یا خرده‌نظام‌های مرتبط با یکدیگر به تحقق عدالت منجر می‌‌شود. مقاله حاضر ضمن تبیین این نظریه، با تکیه بر آراء شهید صدر و شهید مطهری، رویکرد ایشان در خصوص عدالت اقتصادی را با یک رویکرد سیستمی تبیین می‌نماید و با استفاده از یک تحلیل مقایسه‌ای، نقاط تفارق و تشابه آن را شناسایی می‌نماید. روش: روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتوا یا تحلیل مضمون است که شامل تحلیل محتوای آثار شهید مطهری و شهید صدر در حوزه عدالت می‌شود. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که‌نظریه سیستمی عدالت اقتصادی در آرای شهید صدر و شهید مطهری به صورت ضمنی بیان شده است، اما هرگز به صورت یک نظریه تبیین نشده است. از مهم‌ترین یافته‌های پژوهش تبیین نظریه سیستمی عدالت اقتصادی شهید مطهری و شهید صدر است. نتایح: نتایج به دست آمده دلالت بر آن دارد که با در نظر گرفتن 4 مولفه هدف، اجزاء، مبنا و روابط به عنوان ارکان اصلی یک سیستم، نظریه سیستمی عدالت اقتصادی شهید صدر و شهید مطهری از لحاظ هدف و مبنا دارای تشابه قابل توجهی هستند، اما در اجزا و روابطی که سیستم را به سوی عدالت سوق می‌دهد، تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای وجود دارد

از مهم‏ترین عوامل تشکیل ‏دهنده فضای حاکم بر اثر یک نویسنده، نوع جهان‏ بینی ‏پدیدآورنده آن اثر است. محمد شحرور نواندیش معاصر اهل سوریه است که نظریه های جدید و جنجال برانگیزی در مهمترین اثر خود الکتاب و القرآن آورده است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی از یک سو در پی واکاوی و دستیابی به فضای جهان بینی و زیست جهان محمد شحرور بوده و از سوی دیگر در جستجوی یافتن تاثیر نوع شناخت او از هستی و انسان بر فهم او از آیات قرآن است تا به این سوال اصلی پاسخ دهد: جهان بینی و شناخت شحرور از هستی و انسان چه تاثیری بر فهم او از آیات قرآن داشته است؟ در یک بخش از مقاله نوع نگرش شحرور به پیدایش هستی، سرآغاز خلقت انسان و سرانجام خلقت انسان و تأثیر هر یک از آن ها بر فهم و تفسیر شحرور از آیات قرآن را بررسی کرده و در بخش دیگر چگونگی تاثیر نوع انسان شناسی او در حوزه های زبان، معرفت و اختیار انسان در فهم قرآن بررسی و تبیین شده است.

تجربه عرفانی که یکی از انواع تجربه دینی هست، یکی از جلوههای معنویت در حیات بشری و موضوعی جذاب برای فیلسوفان و عارفان هر دورهای بوده است. یکی از این فیلسوفان محیالدین ابنعربی فیلسوف قرن 7 هق است. در اندیشه ابنعربی، کشف و شهود مهمترین مصداق تجربه دینی می‌باشد. وی تلاش کرده هستی را در نظام عرفانی خود به همان صورتی که انسان کامل مشاهده می‌کند یا در تجربیاتی که بر اساس عرفان انسان کامل شکل می‌گیرد‌، بیان کند. نمونههای این تجربه را می‌توان در هنر مشاهده کرد. ماهیت و ذات هنر خود مسالهای عرفانی و نوعی علم حضوری است و جزو معارف شهودی به حساب میآید. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و کتابخانهای انجام شده است .هدف اصلی شناخت مبانی عرفانی موثر بر هنر است. به این جهت در این پژوهش به تحلیل مفهوم کشف و شهود در ساختار معرفت شناختی ابنعربی و جایگاه کشف و شهود در هنر پرداخته شده است. بر اساس نتایج اثر هنری با الهام گرفتن از شهود و حس فرد هنرمند شکل میگیرد، هنرمند در این مرحله برای رسیدن به کشف و شهود نیازمند خیال است سپس برای عینیت بخشی به صور خیالی که در ذهنش شکل می‌گیرد از عناصر تجسمی بهره میگیرد.