جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

درجامعه شناسی نظریه واحدی که بتواند در توضیح و تبیین مشارکت اجتماعی زنان بویژه در کشورهای درحال توسعه بکار گزفته شود کمتر یافت می شود. بنابراین چارچوب مفهومی خاصی برای این پژوهش طراحی شد. این مقاله بخشی از یافته های پژوهشی  را ارئه می کند که  با هدف بررسی میزان و عوامل موثر بر مشارکت اجتماعی زنان در سطح شهر تهران انجام گرفته است.

مشارکت و توانمندسازی دو رکن به هم پیوسته در توسعه جوامع انسانی به شمار می روند. با توجه به رسالتی که مجله زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان) دنبال می کند، در این شماره نیر به واکاوی و تحلیل ابعاد مختلف مشارکت زنان در جامعه، نحوه ظهور، آثار و اثرات مترتب بر آن پرداخته شده است. پژوهش های ذی قیمتی که توسط نگارندگان این مقالات صورت گرفته، هر یک اطلاعات ارزشمندی را در خصوص این موضوع به دست می دهد.از آنجا که امروزه جامعه با تغییرات سریعی رو به رو است، مشارکت در همه قلمروهای آن نقش عمده ای دارد. این مشارکت در قلمروهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و غیره به طریقی اتفاق می افتد که از نزدیک به هم پیوسته اند و بدون یکی از آن ها، دیگر قلمروها ناکارآمد هستند.

این مقاله کوششی است برای نقد عام گرایی در مبانی معرفت شناختی علوم اجتماعی و کاربرد مفهوم عقلانیت در دوران مدرنیته، به گونه‏ای که این نقد به بازسازی این مبانی در فرآیند فهم استدلال و تولید دانش توسط نسل‏ها، جنسیت ها و ... کمک کند.

نویسندگان قانون مدنی ایران در تدوین مقررات مربوط به حقوق خانواده، معمولا از آرا مشهور فقها امامیه پیروی کرده اند، این تبعیت در مواردی بدون ملاحظه نظرات مخالف در فقه و ارزیابی قوت و استحکام فقهی آنها صورت گرفته و سبب وضع مواد قانونی نامتعادلی شده است.از جمله این موارد ماده 1123 قانون مدنی است که به موجب آن قرن جذام، برص، افضا، زمین گیری و نابینایی از هر دو چشم از عیوب خاص زنان شمرده شده و در نتیجه موجبات برخورداری شوهر از حق فسخ نکاح را در این موارد فراهم ساخته است و در مقابل زن را از چنین حقی به جهت ابتلا شوهر به برخی از این بیماری ها که امکان ابتلا آن در زنان و مردان یکسان است (مانند برص و جذام) محروم کرده است. به نظر می رسد این نابرابری در حقوق زوجین در زمینه برخورداری از حق فسخ نکاح در این قبیل بیماری ها، غیرقابل توجیه است. در این مقاله سعی شده است تا با طرح دلایل و مستندات نظریه مشهور و نقد و بررسی آنها و نیز ارائه دیدگاه های مخالفین و ارزیابی آن، به نتایج منطقی و قابل قبولی برسیم.

زنان ایرانی در دو دهه اخیر و به‌ واقع پس از انقلاب اسلامی در مقایسه با گذشته، به نیروی اجتماعی جدیدی در تحولات تبدیل شده‌اند و نقش‌ها و وظایف تازه‌ای را برعهده‌گرفته‌اند. نقش‌هایی که در گذشته یا به آنها واگذارنشده، یا در حوزه‌ای محدود بوده و یا از عدم آگاهی و بی‌میلی آنان ناشی‌شده‌است. این مقاله در پی آن است که با روش مشاهده مشارکتی میزان و نحوه حضور زنان را در عزاداری حسینی در تهران و در مقایسه با گذشته، به‌ویژه قبل از انقلاب اسلامی بررسی کند و درواقع به این پرسش پاسخ‌دهد که در اثر تغییرات صورت‌گرفته در دهه‌های اخیر در ساختار مراسم عزاداری حسینی، چه تحولی در نقش و جایگاه زنان در این عزاداری‌ها ایجادشده‌است. در ادبیات مربوط به زنان ایران به نقش زنان در حوزه‌های گوناگون  اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پرداخته‌شده‌است. ولی با وجود اینکه مراسم دینی در ایران برای زنان، مشارکت عمده‌ای را به‌همراه داشته، در مطالعات علمی کمتر به آن توجه شده‌است. در واقع مقاله حاضر با مقایسه حضور زنان در عزاداری‌ها نشان می‌دهد، در گذشته مشارکت‌ زنان در عزاداری‌ها بیشتر جنبه حاشیه‌ای داشته و امروزه زنان نقش محوری و کانونی‌تری را به‌عهده‌گرفته‌اند و فعالیت‌های جدیدی در ساماندهی، مدیریت، طراحی و برنامه‌ریزی در اجرای مراسم عزاداری و نظارت بر نحوه عزاداری ایفا می‌کنند.

در سراسر جهان، سالانه، حوادث رانندگی موجب مرگ 1.200.000 نفر و آسیب دیدگی بیش از 50 میلیون نفر می شود. مطالعه دقیق تر نشان داده است که بیشترین راننده های حادثه دیده در ایران و سایر کشورها مرد هستند. پژوهش حاضر به منظور مقایسه عوامل روان شناختی موثر در تصادف های راننده های زن و مرد، روی 208 راننده تصادفی (18 نفر یا 8.7 درصد زن و 185 نفر یا 88.9 درصد مرد) و 201 راننده غیرتصادفی (20 نفر یا 10 درصد زن و 180 نفر یا 89.6 درصد مرد) انجام می شود. این رانندگان برای دریافت خسارت (تصادفی) یا تمدید بیمه نامه (غیرتصادفی) به طور تصادفی به مراکز بیمه مراجعه و به آزمون های دقت، پرخاش گری، شخصیت و زمان واکنش پاسخ دادند. نتایج مقایسه با استفاده از آزمون مقایسه میانگین گروه های مستقل (t) نشان داد که در کلیه عوامل روان شناختی فوق تفاوتی معنادار بین رانندگان زن تصادفی و غیرتصادفی و هم چنین بین رانندگان مرد و زن تصادفی (با بیش از 4 تصادف) نیست. اما مقایسه رانندگان مرد و زن غیرتصادفی (با سابقه بیش از 3 سال تصادف نکردن) نشان داد که این دو گروه در عوامل موقعیت اول و سوم دقت و خرده مقیاس خویشتن داری شخصیت دارای تفاوت معنادار هستند.

این مقاله در پی شناسایی نیازهای نوجوانان مناطق محروم از منظر خود نوجوانان برای برنامه ریزی و طراحی خدمات مناسب تر در اردوهای تابستانی برای گذران اوقات فراغت است. طرح کلی مقاله حاضر توصیفی است و داده های مقاله با استفاده از روش پیمایش به دست آمده است. جامعه آماری این پژوهش دختران و پسران دوره راهنمایی و تعدادی از دانش آموزان دبیرستانی استان های مناطق محروم (کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، کرمانشاه، کرمان، ایلام، ...) هستند که در اردوهای بنیاد مستضعفان در چند اردوگاه شهر تهران شرکت کرده اند. برای تعیین نیازهای دانش آموزان شرکت کننده در اردوهای تابستانی از منظر خود ایشان، به وسیله پرسشنامه نیازهای جسمانی، عاطفی، اجتماعی و مذهبی ایشان پرسیده شد.اولویت نیازهای دانش آموزان عبارت بودند از: رفتن به مدرسه، روابط گرم و صمیمی در بین اعضای خانواده، نیاز به اعتماد والدین، انجام فعالیت های ورزشی و جسمی، احترام به یکدیگر و رعایت حقوق متقابل در بین اعضای خانواده، استفاده والدین از تشویق در زمینه موفقیت های تحصیل دانش آموز، توجه والدین به امر تغذیه و بهداشت نوجوان، نیاز به مورد قبول واقع شدن در بین اعضای خانواده، اهمیت دادن والدین به وضع تحصیل دانش آموز، آگاهی از اصول بهداشتی، مشورت با والدین در انتخاب رشته تحصیلی، آشنایی نوجوان با قانونمندی و احترام به قانون و اجرای آن، احترام به قوانین در بازی ها یا ورزش ها و فعالیت های جمعی، نقش والدین در آموزش مسایل مربوط به بلوغ، آشنایی با قانون اساسی کشور، آشنایی دختران و پسران قبل از ازدواج.آماره ها تفاوت های معنی داری را بین میانگین های ابعاد مختلف نیازها در بین گروه دختران و پسران به جز در مورد نیازهای فرهنگی و اجتماعی نشان می دهند و این تفاوت به معنای احساس ضرورت بیشتر این نیازها در میان دختران است.