جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رویکردهای معاصر گرچه به تضعیف هویت و آگاهی طبقاتی رای می دهند در مقابل به تقوی جنسیت به عنوان جنبه فعال و سیاسی آن می پردازند. رشد آگاهی در زنان و هویت یابی زنانه بخشی به درگیری آنها در تعاملات اجتماعی و حوزه عمومی و بخش دیگر به فعالیت های آگاهی بخش جنبش های زنان نسبت داده می شود. باور عمومی بر این است که حتی زنانی که به نحوی این حرکت را رد می کنند، به خاطر سطح بالای با خبری از مسایل جنسیتی توسط رسانه ها و یا سایر مراجع و منابع اطلاع دهنده، هویت جنسیتی فعالی را از خود بروز می دهند. در شکل گیری آگاهی بر مولفه های ساختاری و جمعیتی، تجربیات زنانه و تمایلات ایدیولوژیک تاکید می شود. نقش پیش داوری های ایدیولوژیکی، شرایط زندگی دوران کودکی و بزرگسالی، جامعه پذیری فرهنگی و جنسیتی، منابع اعتباری مانند تحصیلات، روابط خانوادگی و میزان قدرت زنان در خانواده و اجتماع از طریق دست یابی به سرمایه ها و منابع ارزشمند، همگی و در کنار بسیاری از متغیرهای دیگر در شکل گیری آگاهی و شناخت جنسیتی مهم قلمداد شده است. اما علی رغم طرح مساله زنان به عنوان یک گروه اجتماعی و فرض رشد آگاهی جامعه نسبت به نابرابری ها و شکاف جنسیتی و باز تعریف هویت زنانه، هنوز دقیقا مشخص نشده است که در ذهنیت فرهنگی جامعه و خصوصا زنان در مورد آن چه می گذرد. زنان ایرانی با پیشینه های مختلف، موقعیت خود را در سلسله مراتب اجتماع و در خانواده چگونه ارزیابی می کنند. در این مقاله ابتدا به چگونگی شکل گیری آگاهی از نابرابری های جنسیتی، مراحل آن و باز تعریف هویت جنسیتی پرداخته می شود. و سپس مدلی نظری برای تبیین آگاهی جنسیتی پیشنهاد می شود.

امروزه صاحب نظران بر این باورند که سرمایه اجتماعی نقش موثری در کاهش هزینه فعالیت ها و موفقیت افراد در دستیابی به اهداف خود دارد. سرمایه اجتماعی از جمله نظریاتی است که از طریق تلفیق نظریات جرم شناسی با بحث های سطح خرد و کلان در مورد ساختار ها و شبکه های اجتماعی به تبیین آسیب های اجتماعی پرداخته است. از آنجایی که بیشتر مسایل اجتماعی برآمده از روابط اجتماعی هستند، تحقیق حاضر با بهره گیری از نظریه سرمایه اجتماعی خانواده کلمن و نظریه پیوند اجتماعی هیرشی به بررسی تجربی فرضیه رابطه بین سرمایه اجتماعی خانواده و بزهکاری نوجوانان دختر و پسر پرداخته است. برای بررسی رابطه مذکور از یک نمونه 410 نفری از دانش اموزان سال سوم دبیرستان شهر سنندج استفاده شده است، که در سال تحصیلی87- 1386مشغول به تحصیل بوده اند. روش تحقیق به صورت پیمایشی انجام گرفته و دانش آموزان به طور خود اجرا به پرسشنامه ها پاسخ داده اند.یافته های تحقیق حاکی از آن است که سرمایه اجتماعی شناختی درون خانواده، در بین پاسخگویان پسر بیشترین قدرت تبیین کنندگی بزهکاری را داشته است، در صورتی که سرمایه اجتماعی ساختاری درون خانواده، بیشترین قدرت تبیین کنندگی بزهکاری را در بین پاسخگویان دختر نشان داده است. همچنین در بین مولفه های سرمایه اجتماعی خانواده، صمیمیت اعضا خانواده و حمایت اجتماعی رابطه معناداری با بزهکاری پسران داشته است، در حالی که در بین پاسخگویان دختر، آگاهی والدین و عضویت والدین در نهادهای اجتماعی با رفتارهای بزهکارانه رابطه معناداری را نشان داده اند.

پیامدهای همسر آزاری در جوامع و تاثیرات سوء آن بر مادران و فرزندان در پژوهش های متعددی نشان داده شده است. از مشخصات عمومی همسر آزاری، پنهان بودن آن از انظار است؛ به طوری که اغلب زنان ایران آزار همسرانشان را تحمل می کنند. از این رو تحقیقات قابل توجهی در داخل کشور وجود ندارد. به منظور بررسی رواج همسر آزاری و عوامل موثر بر آن در میان متاهل شهر تهران از الگوی پرسش نامه موفیت و همکاران (1997) استفاده شده است. یافته های این پژوهش که میزان همسر ازاری را 81.7 درصد گزارش می کند، مشخص می سازد که بین سن، میزان تحصیلات، شغل و میزان درآمد زن و شوهر با میزان همسر آزاری شوهران رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین با افزایش مدت زمان ازدواج میزان همسر آزاری کاهش نیافته و تحمل اجتماعی نه تنها به بقای خشونت خانگی کمک می کند بلکه موجب افزایش آن نیز می شود.

احزاب به عنوان یک نهاد مدنی در جامعه وظیفه سهیم کردن افراد در قدرت سیاسی کشور را بر عهده دارند، بنابراین می توانند در سلامت سیستم توزیع قدرت و جلوگیری از انحصار قدرت در دست گروه یا قشر خاص و در نهایت اصلاح ساختار حکومتی و اداره کشور بسیار مهم باشند. در این پژوهش میزان مشارکت سیاسی زنان در سطوح مختلف ارکان جزیی کشور را مطالعه می کنیم که با استفاده از نظریه های بکرک و بارتز در خصوص شیوه اعمال قدرت سیاسی فاعلان قدرت بر مفعولان قدرت انجام شده است. طبق این تئوری، اعمال قدرت در بعضی از سازمان های سیاسی به صورت تصمیم گیری پنهان و از طریق آرایش صحنه توسط فاعلان قدرت (مردان) بر مفعولان قدرت (زنان) است. طبق این دیدگاه، فاعلان قدرت، منافع (خواست ها) مفعولان قدرت را در نظر نمی گیرند، بنابراین خواسته های مفعولان قدرت اصولا در نظام سیاسی مطرح نمی شود و هنگامی که خواسته های زنان اهمیتی ندارد پس مشارکت زنان در سطوح عالی حزب نمود پیدا نمی کند. روش تحقیق، توصیفی است و اطلاعات از مطالعه منابع اسنادی گردآوری شده اند. به این ترتیب که از هر جناح 5 نمونه انتخاب می شوند که هم از احزاب سیاسی باسابقه و هم از احزاب جدید باشند. با توجه به یافته های تحقیق مشخص می شود که میزان مشارکت سیاسی زنان در بخش های مختلف حزبی، به خصوص سطوح عالی احزاب (شورای مرکزی کمیته های کلیدی)، به شدت پایین است و بیشتر در نقش های ستادی و خدماتی فعالیت می کنند.