جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

زندگی شخصی و ادبی ایوان بونین ادیب و شاعر روس را می توان به دو دوره قبل از انقلاب اکتبر و بعد از آن یعنی دوران مهاجرت او تقسیم کرد. البته سالهای 1894 و 1895م، زمانی که او با ل. تالستوی، آنتون چخوف، کوپرین، کارالنکا و گورکی آشنا شد را باید سالهای تحول در زندگی ادبی بونین به حساب آورد. مضمون بیشتر آثار دوره اول زندگی ادبی او موضوعات و حوادث خارج از روسیه است، ولی در زمان مهاجرت، تقریبا موضوع همه آثار او به روسیه و حوادث ناشی از انقلاب اکتبر بر می گردد. بونین شاعر، نثرنویس و مترجم علاقه زیادی به سفر داشت. حضور وی در ممالک اسلامی و آشنایی او با قرآن، فرهنگ و تاریخ اسلام باعث شد تحت تاثیر این سفرها اشعاری بسراید که امروزه ره توشه ای غنی و جاودانه برای ادبیات روسیه و جهان به شمار می آید. او اشعاری با الهام از آیات قرآنی و مفاهیم شرقی سروده و مضامین این اشعار حاکی از احترام ویژه او به اسلام، پیامبر اکرم و امت اسلامی است. بونین در این اشعار، امت اسلام را به مبارزه با نفس و دشمنان بیگانه دعوت می کند و از آنها می خواهد ضمن حفظ کمالات انسانی خود، در مقابل بیگانگی که هیچ گونه برتریی نسبت به خود آنها ندارند، تسلیم نشوند.

در هر دو زبان عربی و فارسی، شماری از ترکیب های وصفی و اضافی هست که از لحاظ دستوری و معنایی، یک واحد دستوری و یک گونه معنایی به شمار می روند. شیوه جمع بستن این ترکیبات موضوعی است که در کتابهای دستور فارسی و صرف و نحو عربی به ویژه در کتاب های صرف و نحو، کمتر به آن پرداخته شده. در گفتار حاضر برآییم تا با تقسیم آن ترکیب ها، با تکیه بر زبان عربی، راه های جمع بستن آنها را نیز از هم تفکیک کنیم.

مشهور فقهای فریقین "رویت هلال" را تنها راه ثبوت "حلول ماه قمری" دانسته و تمام احکام بر حلول ماه را به رویت مشروط مترتب کرده اند. فقط در صورتی که رویت هلال به دلیل مانع خارجی امکان پذیر نباشد می توان به راههای دیگری مانند گذشت سی روز از اول شعبان متوسل شد. این مقاله این نظریه مشهور را مورد بررسی قرار داده و نتیجه گرفته است که موضوع احکام مترتب بر حلول ماه، علم "به تشکیل هلال ماه" و رویت هلال یکی از راههای حصول علم به تحقق هلال است. مطابق این نظریه، حلول ماه نو برای همه مناطق کره زمین که در یک نیم کره قرار دارند در یک زمان حاصل می شود.

در دو کتاب الادب الصغیر و الکبیر که محققان آنها را ترجمه متون پهلوی و از اندرزهای ایرانی می دانند، دست کم 15 عبارت بی نام و نشان هست که ظاهرا بدون کم و کاست از نهج البلاغه نقل شده است. به علاوه در جای جای این دو اثر مضامین بسیاری از نهج البلاغه چون رگه های طلا لایه به لایه فرو خفته است. درج بی نام و نشان کلمات علی (ع) در این دو کتاب، مولفان بعد از ابن مقفع را به لجه اشتباه انداخت و موجب شد که برخی عبارت های نهج البلاغه به غلط به حکیمان ایرانی نسبت داده شود. نتیجه این مقاله اثبات جرعه نوشی ابن مقفع از آبشخور شیرین حکمت امام علی (ع) است. اگر کلان ابن مقفع سرمشق ادیبات عرب قرار گرفته و اقبال و قبولی تام یافته، به این سبب است که او ابجد خوان حکمت علی (ع) است.

در باب ضمان قهری ، ضامن در شرایط خاص باید مالی را بابت حائل شدن بین او و منافع مالش به مالک بدهد. لذا سوال مطرح این است که آیا مالک عین مضمونه، مالک بدل، نیز می شود یا نه؟ در این مقاله، سعی شده معانی "بدل الحیلوله" به طور واضح، تشریح، موقعیت آن در تقسیمات فقه تعیین و حکم فقهی و ادله ضمان بدل الحیلوله و مناقشاتی که ذیل ادله ذکر شده است بررسی و تحقیق شود. همچنین ضمن تنقیح و تصحیح اهم اشکالات مطرح در این مساله (اجتماع عوض و معوض)، اصح اقوال در رفع اشکال و مقام پاسخگویی بیان شود.

محمد تقی بهار (1265-13330ش) مشهور به ملک الشعرا در آثار خود به ویژه اشعار دوران جوانی اش، متاثر از محتوا و شیوه بیانی قرآن کریم است. وی در اشعار خود هفت گونه از آیات و مفاهیم قرآن استفاده می کند. در مواردی از مفاهیم قرآن بدون استفاده از لفظ اقتباس می کند، در بخشی از ابیات از یک کلمه قرآنی یا بخشی از یک آیه برای افاده مفهوم آیه و در بسیاری از ابیات یک آیه کامل (یک مفهوم کامل) را برای افاده لفظ و معنی می آورد و در موارد دیگری تغییرات جزیی در آیات به وجود آورده، تا مناسب با قالب و وزن شعر گردد و از اشاره های تلمیحی استفاده بسیار می کند. آیات موجود در دیوان او اغلب دارای مفاهیم اعتقادی واخلاقی است، در بخش تلمیح به پیامبران کاربرد آیات بیشتر برای توصیف امور عادی زندگی و غالبا تشبیه و تمثیل است. تحولات فکری در طی دوران زندگی او را به تدریج از افکار دینی و قرآنی به سوی وطن پرستی، مبارزه با استبداد و تجدد سوق می دهد. به گونه ای که تاثیر قرآن در اشعار او کاهش یافته، در خدمت توصیف امور زندگی قرار می گیرد.

مالکیت بر اعیان و ذمام از دیرباز رایج بوده و مورد پذیرش دین اسلام قرار گرفته است. در عصر حاضر، نوع دیگری از مالکیت به نام "مالکیت  معنوی" نیز پدید آمده است. جوامع مختلف، حقوق ناشی از این نوع مالکیت را که در اشکال حق انحصاری اختراع، حقوق مولف، علایم تجاری، طرح های صنعتی، اسرار بازرگانی و ... ظهور پیدا می کند. به رسمیت شناخته اند و تلاش می شود با وضع قوانین، حدود و مدت این حقوق معین گردد تا زمینه و اساس حمایت از مالکیت معنوی فراهم آید. این پدیده در فقه اسلامی جزو مسایل مستحدثه محسوب می شود و در این مقاله تلاش شده است مشروعیت و قابلیت تملک این حقوق با استناد به نظر عرف و نگاهی دوباره به منابع فقهی به اثبات برسد.

یکی از مشکلاتی که در استفاده از بارداری با تلقیح مصنوعی یا روشهای کمکی در تولید مثل (ART) مطرح است، فقدان قوانین و مقررات مدون در کشورهای اسلامی از جمله ایران است که در صورت تدوین، باید منطبق و برخاسته از اصول و مبانی اسلام باشد. با توجه به اینکه مساله تلقیح مصنوعی جزء مسایل نوپدید است، به طور طبیعی نمی توان در تحقیقات فقه پژوهان متقدم ردپایی از این موضوع یافت. پیش نیاز تدوین قانون انجام پژوهشهایی است که بتواند قانونگذار را در این مهم یاری رساند، از این رو این نوشتار یکی از محورهای اساسی این موضوع را بررسی کرده است، آنچه در این مقاله مطرح شده (نسب ناشی از لقاح مصنوعی با دخالت عامل بیگانه) است که آیا به نسب ناشی از زنا ملحق می شود یا به نسب ناشی از نکاح؟ به عبارتی کودک متولد شده ولد مشروع است یا نامشروع؟ که در صورت ثابت شدن مشروعیت آن طبیعی است از کلیه حقوق متعلق به اولاد برخوردار خواهد شد. حرمت ازدواج در مورد کودک دختر و پدر و منسوب شدن طفل به مادر از مسایل مطرح این موضوع است. شایان ذکر است که شرایط گوناگون، اقتضائات خاص خود را دارند.

قسامه یکی از راه های ثبوت قتل و جراحات و صدمات بر اعضای بدن است که با وجود لوث قابل اجراست. و آن به این صورت است که اگر قتلی اتفاق افتاد و کسی اقرار به قتل نکرد و ولی دم، مدعی قتل توسط شخص یا جماعتی شد و نتوانست برای دعوی خود شهود و بینه قابل قبول اقامه کند، چنانچه لوث که عبارت از ظن حاکم به راستگویی مدعی است، موجود بود. مدعی با بستگانش در صورت قتل عمد، پنجاه سوگند و در صورت قتل شبه عمد و خطای محض بیست و پنج سوگند می خورند و ادعای او ثابت می شود. و گرنه متهم قسامه را اجرا می کند و تبرئه می شود. از آنجا که مقتضای اصل، در موارد شک در تحقق موضوع قسامه، عدم است و از سوی دیگر قسم مدعی، طبق قاعده، بینه بر مدعی و قسم بر منکراست، خلاف قاعده است. نگارنده بر آنست در این مقاله پس از تعریف قسامه و لوث، و مشروعیت آن دو، به بررسی ماهیت، کیفیت، کمیت، نصاب، و شرایط هر یک از آنها بپردازد.