جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش بخش المعاد از کتاب المبدأ و المعاد اثر ارزشمند ابن سینا و آشنایی با اندیشه های وی پیرامون معاد و نحوه رجوع نفس آدمی می باشد. روش پژوهش کتابخانه ای است که با استفاده از کتابهای دیگر و آثار معتبر پیشنهادی استادان به روش فیش برداری انجام گرفته است. ابزار اندازه گیری : منابع مختلف مرتبط با منوضوع از جمله الهیات نجات، اشارات وتنبیهات و ... می باشد. طرح پژوهش : طرحی است که ضمن ترجمه متن سعی شده است از نظرات دانشمندان دیگر از جمله ملاصدرا، خواجه نصیر و ... نتیجه کلی : معرفی اندیشه های جناب ابن سینا، در باب نفس و مراتب و کیفیت پاداش و ثواب اخروی ونبی و ویژگیهای آن

برهان صدیقین اولین بار توسط ابن سینا با ملاک «واسطه قرار ندادن غیر وجود در اثبات واجب الوجود» مطرح شد و سپس تقریرهای گوناگونی از آن ارائه گشت. با تقویت ملاک های ارائه شده در مکاتب متأخر درباره روش یکی از تقریرات بوعلی اشکالی مطرح شده است؛ اما پس از تحلیل براهین به مقدمات و بررسی تقریرات شیخ، از لحاظ منطقی (صورت برهان) و فلسفی (ماده برهان) و با توجه به «جنبه برهانی» و «جنبه صدیقین» هر تقریر، «صدیقین بودن» برهان آوری وی ثابت میشود. در این پژوهش تقریرات مختلف ابن سینا از برهان صدیقین از جنبه های «برهانی» و «صدیقین» ارزشیابی گشته و نقدهایی که به آن تقریرات شده، بررسی میشود.

انسان از آغاز حیات خود کوشیده است تا تفسیری کلی و جامع از عالم هستی ارائه نماید. در مرحله ابتدایی اندیشة فلسفی، فکر انسان با کشف خطای پاره ای از اندیشه های متفکران درصدد یافتن ضابطه و معیاری برای توانایی و تشخیص حقایق از اوهام برآمد. هر چند نمی توان ادعا کرد که این مسیر به پایان رسیده و به یک اندیشه واحد منجر شده است؛ ولی فلاسفه در این مسیر به سؤالاتی از قبیلِ اینکه «آیا یافته های انسان مطابق با واقع اند یا خیر؟» برخورده اند و تلاش در جهت حل این مسائل به تفکراتی از قبیل واقع گرایی، معنی گرایی و ... در فلسفه منجر شده است. با نظر دقیق در فکر فلسفی در جهان اسلام به خصوص در افکار دو حکیم بزرگ اسلامی ابن سینا و ملاصدرا معلوم می شود که مباحث مربوط به علم و ادراک به صورت پراکنده مطرح و در هر مورد با دیدی خاص به مبحث معرفت شناسی (شناخت) پرداخته شده است. به عبارت دیگر از آنجا که هر بابی که برای مبحث معرفت گشوده شده از زاویه ای خاص به علم و ادراک می نگریسته، از این رو هر باب، زاویه ای خاص از زوایای هندسة معرفتی علم و ادراک را در اندیشة این فیلسوفان تشکیل می دهد. ابن سینا و ملاصدرا در باب علم و معرفت با هرگونه انکار واقع گرایی علم که مستلزم سفسطه و شکاکیت است مخالفت ورزیده و در مواضع مختلفی بر دیدگاه های رئالیستی خود تأکید نموده اند. از این رو مباحث معرفت شناسی (شناخت) فلسفه را علم به حقایق اشیاء، بدان گونه که وجود دارند تعریف نموده و بر این نکته تصریح کرده اند که نفس آدمی با شناخت این حقایق و نظم عینی جهان به جهانی عقلی که همانند جهان عینی است تبدیل می گردد. در این باب (شناخت) چه قبل از طرح بحث وجود ذهنی و چه پس از آن علم را تمثّل حقیقت شیء یا حضور ماهیت آن در نزد عالم تعریف نموده اند و براساس آن درصدد رفع شبهة معروف عرض بودن صور مکتسب از جواهر (اجتماع جوهر و عرض) برآمده و چگونگی مطابقت ادراک با شیء ادراک شده را تبیین نموده اند. در حوزة نفس شناسی نیز مبحث علم و ادراک را مورد بررسی قرار داده اند. آنها با تقسیم نفس به سه قسم نباتی حیوانی و انسانی و در یک تقسیم دیگر یکی از قوای نفس انسانی را قوه عالمه (دراکه) دانسته اند. بدین مناسبت در مبحث معرفه النفس به مباحثی از قبیل مراتب ادراکی، انواع ادراک، جایگاه و شأن قوای ادراکی، کارکرد هر یک از این قوا و چگونگی تشکیل امور کلی در ذهن پرداخته اند؛ که در این زمینه هر کدام از طریقی مطابقت ادراک نفس با خارج را حل کرده اند. به علاوه آنها در حوزه تقسیم علم به دو قسم حضوری و حصولی، علم حضوری را به استناد دریافت مستقیم و بی واسطه واقعیت عینی تردیدناپذیر دانسته اند. در حوزه ادراکات حصولی نیز ساختار فکر را در هر یک از دو حوزة تصورات و تصدیقات به بناهایی متشکل از باورهای زیرساخت (بدیهی) و باورهای روساخت (نظری) تشبیه نموده و باورهای نظری را به شرط پیوند با زیرساخت ها صادق دانسته اند.

این رساله در سه بخش تنظیم شده است . در بخش اول به زندگی کانت، ابن سینا و آثار آنها پرداخته شده است . در بخش دوم ماهیت ادراک از دیدگاه کانت و ابن سینا و در بخش سوم نظرات آنها در رابطه با حقیقت و واقعیت مورد بررسی قرار گرفته است و سپس به مقایسه ادراک حسی، خیالی و عقلی نیز بیان جایگاه و نقش ادراکات عقلی در ساختار معرفت انسان پرداخته شده است . در انتها دیدگاه کانت و ابن سینا درباره ما بعد الطبیعه بیان شده است./

عنوان پایان‌نامه حاضر بررسی تطبیقی مساله نفس در دیدگاه شیخ‌الرئیس ابن‌سینا و فخررازی است . در این تحقیق مساله نفس از سه منظر در آثار و دیدگاه دو اندیشمند مسلمان ابن‌سینا و فخررازی تعقیب گردید. در منظر اول تجلیل معنایی و مفهومی خود نفس می‌باشد که در بخش اول طی چند فصل بررسی گردید. در منظر دوم مساله هستی‌شناسی مورد توجه قرار گرفت که آیا وجود نفس با پشتوانه‌های عقلانی قابل دفاع می‌باشد یا نه. در منظر سوم مساله اوصاف و ویژگیهای نفس مطرح گردید. اوصافی چون تجرد نفس ، وحدت نفس ، تعقل نفس ، رابطه نفس و بدون و بقاء نفس مورد ملاحظه قرار گرفت . در خاتمه وجوه افتراق در اندیشمند مسلمان، ابن‌سینا و فخررازی در مورد مسائل علم‌النفس مورد توجه قرار گرفت . در بخش اول برای معقول نشان دادن ورود به بحث از علم‌النفس در فصل اول ملاحظه‌ای تاریخی به بحث نفس در یونان و روم شده است و در آن کوشیده شد تا نظر برخی از فیلسوفان بطور کلی در باب نفس گفته شود. در خاتمه بحث نیز قبل از بیان نتیجه‌گیری بطور مختصر جهت مرور دوباره بحث شاکله آراء ابن‌سینا در علم‌النفس و شاکله آراء فخررازی در علم‌النفس بطور جداگانه مطرح شد.