جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
>
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
تعداد رکورد ها : 1681
عنوان :
محجة البيضاء في تهذيب الإحياء المجلد 5 و 6
نویسنده:
ملامحسن فيض كاشاني؛ محقق: علی اکبر غفاری
نوع منبع :
کتاب , حاشیه،پاورقی وتعلیق , خلاصه اثر , ترجمه اثر , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: انتشارات فرهنگ اسلامی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
شهوت ,
حرص به دنیا ,
احسان ,
ریاضت ,
سخاوت ,
بخل ,
جاه طلبی ,
حب دنیا ,
حسد ,
ریا (اخلاق) ,
عجب ,
غرور ,
غضب ,
کینه ,
مال دوستی ,
بغض دنیا ,
آداب انفاق کننده ,
آفت زبان ,
نکوهش دنیا ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
چکیده :
المحجة البيضاء في تهذيب الإحياء، نوشته مرحوم فيض كاشانى (رض)، بهترين و كاملترين تلخيص و تهذيب كتاب «إحياء علومالدين»، اثر امام محمد غزالى است كه بر اساس مبانى و اعتقادات «شيعه» به رشته تحرير درآمده است. شناخت ارزش و اهميت اين كتاب، منوط به اطلاع از مضمون و محتوا و همچنين نقش«احياء علومالدين» در تفكر اسلامى مىباشد. به يقين، در ميان مجموعههايى كه كليت فرهنگ و معارف اسلامى را دستمايه تأليف خود قرار دادهاند، كمتر كتابى همچون «احياء» توانسته است توجه همگان را به خود جلب نمايد. بيان روان، آسان و سليس غزالى در اين كتاب، «احياء» را از كتابهاى همرديف خود، همچون «فتوحات» ابن عربى متمايز ساخته است. همين ويژگى، موجب شده است كه «احياء» در ميان عموم مردم نيز مورد توجه قرار گيرد و جدا از درس و بحث مدرسهاى نيز خوانده شود. قطعا كتابى با اين گستره مخاطب، لازم است كه به مطالب درست و صواب اشاره نمايد و از افكار و انديشههاى نادرست و يا حداقل غير اجماعى ميان مسلمانان پرهيز كند. محدث كاشانى، با علم و اطلاع از مرتبت و اهميت «احياء»، به بهترين شكل ممكن با مطالب آن برخورد كرده است و در مجموعهاى به وزان اصل كتاب به تلخيص و تهذيب آن پرداخته است. مؤلف، با توجه به قدرت و تسلطش بر علم اخلاق، فقه و حديث، بهخوبى از عهده اين كار برآمده است. مرحوم فيض، دريافته است كه «احياء» از جهات متعدد زير محتاج پيرايش و ابهامزدايى است: - اشتمال بر قصص و روايات عجيب و خرافى كه اهل تصوف در نقل و ذكر آنها بىپروا هستند؛ - ابتنا بر فقه و مذاق اهل سنت؛ - بىمبالاتى در نقل اخبار و احاديث مجهول و يا ضعيف. اينها از مهمترين مشكلات علمى كتاب به شمار مى آيند، همين مشكلات باعث شده است كه قاطبه «اماميه» از اين كتاب پرهيز نمايند و محدث كاشانى، با اين تهذيب و تلخيص، سعى در از ميان بردن اين بينونت و جدايى، نموده است. محدث كاشانى، خود، در اين باره مىفرمايد: «...و كان كثير من مطالبه، خصوصا ما في فنّ العبادات منها مبتنيا علي أصول عامّية فاسدة و مبتدعات لأهل الأهواء كاسدة و كان أكثر الأخبار المرويّة فيه مسندة عن المشهورين بالكذب و الافتراء على اللّه و رسوله(ص) ممّن لا وثوق بأقوالهم مع وجود ما يطابق العقل منها و الدّين في أحاديثنا المرويّة عن أهل العصمة و الطهارة و أهل بيت الوحي و السفارة(ص) ببيان أحسن و طريق أتقن و كان فيه من الحكايات العجيبة و القصص الغريبة المرويّة عن الصوفيّة ما لا يتلقّاه أكثر العقلاء بالقبول لبعدها عن ظواهر العقول مع قلّة فائدتها و نزارة عائدتها إلى غير ذلك من الأمور الّتي كان يشمئز عنها قلوب أهل الحقّ من الفرقة الناجية الإماميّة و ينبو بسببها عن مطالعته و الانتفاع به طباع أكثرهم. فرأيت أن أهذّبه تهذيبا يزيل عنه ما فيه من الوصمة و العيب، و أبني مطالبه كلّها علي أصول أصيلة محكمة لا يتطرّق إليها شكّ و لا ريب، و أضيف إليها في بعض الأبواب ما ورد عن أهل البيت(ع) و شيعتهم في ذلك الباب من الأسرار و الحكم المختصّة بهم(ع). و أختصر بعض مباحثه بنظم فرائده و حذف زوائده لكي يزيد فيه رغبة متناوليه و أفصّل أبوابه الطويلة بفصول قصيرة لئلا يملّ متعاطيه من دون تصرّف في ترتيب أبوابه و فصوله بتأخير ما قدّم أو تقديم ما أخّر و لا في تقرير ألفاظه و عباراته مهما تيسّر؛ لأنها كانت في غاية الجودة و الإحكام و نهاية المتانة و الإبرام...». با همه دخل و تصرفهاى فيض، اساس كتاب «احياء» در «المحجة» باقى است؛ بهگونهاى كه تقريبا سه ربع، كاملا حفظ شده است. تنها حذف و تغييرى كه فيض در كتابهاى چهلگانه «احيا» داده است، نشاندن كتاب «آداب الشيعة و أخلاق الإمامة» به جای «آداب السماع و الوجد» است؛ آن هم به اين دليل كه «السماع و الوجد، ليس من مذهب أهل البيت(ع)».
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
آداب النفس المجلد 1
نویسنده:
محمد عيناثي؛ محقق: کاظم موسوی میاموی
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
المکتبة المرتضویة,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
,
فاقد چکیده
کلیدواژههای فرعی :
شناخت نفس ,
خود سازی ,
زهد ,
تقوا ,
ورع ,
مراقبه ,
مجاهده ,
خود شناسی ,
عجب ,
آداب عزلت ,
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
لکل شيء علامة يعرف بها
نویسنده:
محمد رضي رضوي
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
قم: مؤسسة السبطین العالمیة,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
,
فاقد چکیده
کلیدواژههای فرعی :
نشانه های مؤمن ,
حدیث علامت دوستی اهل بیت علیهم السلام ,
احادیث اخلاقی ,
نشانه های غفلت ,
نشانه ها و نمادها ,
رذایل اخلاقی ,
فضایل اخلاقی ,
نشانه های امام ,
ریشه رذایل اخلاقی ,
علائم ایمان ,
علامت شناسی ,
نشانه های عقل ,
نشانه های عدالت ,
شابک (isbn):
978-964-8716-60-3
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
أنفقوا لکي تتقدموا
نویسنده:
محمد حسيني شيرازي
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
,
فاقد چکیده
کلیدواژههای فرعی :
جهاد با نفس ,
صفای قلب ,
خود سازی ,
ریاضت ,
سخاوت ,
مجاهده ,
انفاق ,
انفاق مستحب ,
انفاق واجب ,
آداب انفاق کننده ,
صفای باطن ,
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
محجة البيضاء في تهذيب الإحياء المجلد 1 و 2
نویسنده:
ملامحسن فيض كاشاني؛ محقق: علی اکبر غفاری
نوع منبع :
کتاب , حاشیه،پاورقی وتعلیق , خلاصه اثر , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: انتشارات فرهنگ اسلامی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
حقیقت نماز ,
ادله توحید (کلام) ,
معاد شناسی(کلام اسلامی ذیل فرجام شناسی) ,
خمس ,
نماز آیات ,
طهارت ,
خداشناسی ,
آداب حج ,
آداب تلاوت قرآن ,
آداب جمعه ,
آداب روزه ,
آداب نماز طواف ,
آداب نماز میت ,
آداب دریافت زکات ,
آداب پرداخت زکات ,
فضیلت علم ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
چکیده :
المحجة البيضاء في تهذيب الإحياء، نوشته مرحوم فيض كاشانى (رض)، بهترين و كاملترين تلخيص و تهذيب كتاب «إحياء علومالدين»، اثر امام محمد غزالى است كه بر اساس مبانى و اعتقادات «شيعه» به رشته تحرير درآمده است. شناخت ارزش و اهميت اين كتاب، منوط به اطلاع از مضمون و محتوا و همچنين نقش«احياء علومالدين» در تفكر اسلامى مىباشد. به يقين، در ميان مجموعههايى كه كليت فرهنگ و معارف اسلامى را دستمايه تأليف خود قرار دادهاند، كمتر كتابى همچون «احياء» توانسته است توجه همگان را به خود جلب نمايد. بيان روان، آسان و سليس غزالى در اين كتاب، «احياء» را از كتابهاى همرديف خود، همچون «فتوحات» ابن عربى متمايز ساخته است. همين ويژگى، موجب شده است كه «احياء» در ميان عموم مردم نيز مورد توجه قرار گيرد و جدا از درس و بحث مدرسهاى نيز خوانده شود. قطعا كتابى با اين گستره مخاطب، لازم است كه به مطالب درست و صواب اشاره نمايد و از افكار و انديشههاى نادرست و يا حداقل غير اجماعى ميان مسلمانان پرهيز كند. محدث كاشانى، با علم و اطلاع از مرتبت و اهميت «احياء»، به بهترين شكل ممكن با مطالب آن برخورد كرده است و در مجموعهاى به وزان اصل كتاب به تلخيص و تهذيب آن پرداخته است. مؤلف، با توجه به قدرت و تسلطش بر علم اخلاق، فقه و حديث، بهخوبى از عهده اين كار برآمده است. مرحوم فيض، دريافته است كه «احياء» از جهات متعدد زير محتاج پيرايش و ابهامزدايى است: - اشتمال بر قصص و روايات عجيب و خرافى كه اهل تصوف در نقل و ذكر آنها بىپروا هستند؛ - ابتنا بر فقه و مذاق اهل سنت؛ - بىمبالاتى در نقل اخبار و احاديث مجهول و يا ضعيف. اينها از مهمترين مشكلات علمى كتاب به شمار مى آيند، همين مشكلات باعث شده است كه قاطبه «اماميه» از اين كتاب پرهيز نمايند و محدث كاشانى، با اين تهذيب و تلخيص، سعى در از ميان بردن اين بينونت و جدايى، نموده است. محدث كاشانى، خود، در اين باره مىفرمايد: «...و كان كثير من مطالبه، خصوصا ما في فنّ العبادات منها مبتنيا علي أصول عامّية فاسدة و مبتدعات لأهل الأهواء كاسدة و كان أكثر الأخبار المرويّة فيه مسندة عن المشهورين بالكذب و الافتراء على اللّه و رسوله(ص) ممّن لا وثوق بأقوالهم مع وجود ما يطابق العقل منها و الدّين في أحاديثنا المرويّة عن أهل العصمة و الطهارة و أهل بيت الوحي و السفارة(ص) ببيان أحسن و طريق أتقن و كان فيه من الحكايات العجيبة و القصص الغريبة المرويّة عن الصوفيّة ما لا يتلقّاه أكثر العقلاء بالقبول لبعدها عن ظواهر العقول مع قلّة فائدتها و نزارة عائدتها إلى غير ذلك من الأمور الّتي كان يشمئز عنها قلوب أهل الحقّ من الفرقة الناجية الإماميّة و ينبو بسببها عن مطالعته و الانتفاع به طباع أكثرهم. فرأيت أن أهذّبه تهذيبا يزيل عنه ما فيه من الوصمة و العيب، و أبني مطالبه كلّها علي أصول أصيلة محكمة لا يتطرّق إليها شكّ و لا ريب، و أضيف إليها في بعض الأبواب ما ورد عن أهل البيت(ع) و شيعتهم في ذلك الباب من الأسرار و الحكم المختصّة بهم(ع). و أختصر بعض مباحثه بنظم فرائده و حذف زوائده لكي يزيد فيه رغبة متناوليه و أفصّل أبوابه الطويلة بفصول قصيرة لئلا يملّ متعاطيه من دون تصرّف في ترتيب أبوابه و فصوله بتأخير ما قدّم أو تقديم ما أخّر و لا في تقرير ألفاظه و عباراته مهما تيسّر؛ لأنها كانت في غاية الجودة و الإحكام و نهاية المتانة و الإبرام...». با همه دخل و تصرفهاى فيض، اساس كتاب «احياء» در «المحجة» باقى است؛ بهگونهاى كه تقريبا سه ربع، كاملا حفظ شده است. تنها حذف و تغييرى كه فيض در كتابهاى چهلگانه «احيا» داده است، نشاندن كتاب «آداب الشيعة و أخلاق الإمامة» به جای «آداب السماع و الوجد» است؛ آن هم به اين دليل كه «السماع و الوجد، ليس من مذهب أهل البيت(ع)».
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
همسران رحمت شده و همسران نفرين شده
نویسنده:
هاشم ناجي موسوي جزائري
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
معرفی کتاب
فهرست
وضعیت نشر :
قم: ناجی جزایری,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
سبک زندگی اسلامی ,
سوء معاشرت زوج ,
فضایل اخلاقی ,
خوش خلقی ,
آداب معاشرت ,
آداب معاشرت در خانواده ,
آداب معاشرت زوجین ,
آداب معاشرت با فرزندان ,
آداب معاشرت شوهر با زن ,
شابک (isbn):
978-964-2682-30-0
چکیده :
کتاب «همسران رحمت شده و همسران نفرین شده» به قلم سید هاشم ناجی جزایری در بردارنده ترجمه احادیث اهل بیت و برگردان کلمات معصومین به زبان فارسی است. ناجی جزایری این کتاب را در پنج بخش با عناوین یادآوری نکاتی پیرامون ازدواج، مردان رحمت شده، مردان نفرین شده، زنان رحمت شده و زنان نفرین شده تنظیم کرده است. نویسنده درباره تفسیر آیه 34 سوره نساء «الرِّجالُ قَوّامُونَ عَلَی النِّساءِ به ما فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ وَ به ما أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوالِهِم» یعنی مردان سرپرست و خدمتگزار زنانند، به خاطر برتریهایی که ـ از نظر نظام اجتماع ـ خداوند برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار داده است و به خاطر انقاقهایی که در مورد زنان از اموالشان انجام میدهند؛ چنین آورده است: باید توجه داشت که خانواده یک واحد کوچک اجتماعی است و همانند یکی اجتماع بزرگ باید رهبر و سرپرست واحدی داشته باشد. زیرا رهبری و سرپرستی دستهجمعی که زن و مرد مشترکاً آن را به عهده بگیرند، مفهومی ندارد، در نتیجه - مرد یا زن - یکی باید رییس خانواده و دیگری معاون و تحت نظارت او باشد. قرآن در اینجا تصریح میکند که مقام سرپرستی باید به مرد داده شود، منظور از این تعبیر استبداد و اجحاف و تعدی نیست؛ بلکه منظور: رهبری واحد منظم با توجه به مسئولیتها و مشورتهای لازم است. این مسأله در دنیای امروز - بیش از هر زمان -روشن است که اگر هیئتی - حتی یک هیئت دو نفری - مأمور انجام کاری شود. حتماً باید یکی از آن دو رییس و دیگری معاون یا عضو باشدوگرنه هرج و مرج در کار آنها پیدا میشود. سرپرستی مرد در خانواده نیز از همین قبیل است و این موقعیت به خاطر وجود خصوصیاتی در مرد است. مانند: ترجیح قدرت تفکر او بر نیروی عاطفه و احساسات؛ به عکس زن که از نیروی سرشار عواطف بیشتری بهره مند است و دیگری : داشتن بنیه و نیروی جسمی بیشتر که با اولی بتواند بیندیشد و نقشه طرح کند و با دومی بتواند از حریم خانواده خود دفاع کند. انتشارات ناجی جزایری، کتاب «همسران رحمت شده و همسران نفرین شده» را در شمارگان ۲۰۰۰ نسخه و قطع رقعی، در ۳۶۸ صفحه منتشر کرده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
ذریعة إلی مكارم الشریعة
نویسنده:
حسین بن محمد راغب اصفهاني؛ محقق: ابویزید عجمی
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
معرفی کتاب
فهرست
وضعیت نشر :
قم: منشورات الشریف الرضی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
صفای قلب ,
رذایل اخلاقی ,
فضایل اخلاقی ,
خود سازی ,
شکر ,
تواضع ,
مجاهده ,
حب دنیا ,
غیبت ,
طهارت نفس ,
چکیده :
الذريعة إلی مكارم الشريعة، اثر ابوالقاسم، حسين بن محمد بن مفضل، معروف به راغب اصفهانى (520ق) است كه به بررسى مباحث مربوط به علم اخلاق و احوال نفس آدمى پرداخته است. امام محمد غزالى آن را پيوسته همراه خود مىداشته و آن را تحسين مىكرده است. حتى برخى بزرگان شيعى متأخر، مانند مرحوم خوانسارى، صاحب «روضات الجنات»، پس از مقايسه «الذريعة» راغب با «اخلاق ناصری» خواجه نصيرالدين طوسى، نگاشته راغب اصفهانى را از نگاشته خواجه نصير برتر دانستهاند. راغب هدف خود از نگارش اين كتاب را مباحثى اعلام مىكند كه با توجه بدانها، مىتوان در طهارت و پاكيزگى نفس كوشيد. راغب، كتاب «الذريعة» را در هفت فصل تنظيم نموده و هر فصل را بر ابواب چندى مشتمل ساخته است. اما فصول هفتگانه اين اثر به ترتيب عبارتند از: - در احوال انسان و قوايش و فضيلتش، مشتمل بر 35 باب؛ - در عقل و علم و نطق و آنچه بدان تعلق دارد و آنچه با آن در تضاد است، مشتمل بر 44 باب؛ - در آنچه به قوه شهويه تعلق دارد، مشتمل بر 15 باب؛ - در آنچه به قوه غضبى متعلق است، مشتمل بر دوازده باب؛ - در عدالت و ظلم و محبت و بغض، مشتمل بر 13 باب؛ - در آنچه به صناعتها و مكاسب و جود و بخل تعلق دارد، مشتمل بر 22 باب؛ - در ذكر افعال و انواع افعال، مشتمل بر 6 باب. روش راغب در بيان مباحث خود آن است كه در بيشتر ابواب و فصول در تشريح احوال نفس آدمى، از آيات قرآن كريم و احاديث نبوى و ائمه شيعى و روايات منقول از آنها بهره گرفته و در برخى از ابواب، به اشعار و ضربالمثلها و تشبيهات مناسب نيز اشارات متعددى كرده است. در مقدمه، وى اشاره به آياتى دارد كه خداوند رحمان ضمن آنها، حد اعلاى آدمى را بهمثابه اشرف موجودات عالم معين فرموده است. نكته قابل توجه در اين مقدمه و در ابواب مختلف كتاب، استناد راغب به سخنان حضرت على و حضرت امام حسين(ع) و از جمله سخن على(ع) در حكمت 137 «نهجالبلاغة»، خطاب به كميل بن زياد است؛ آنجا كه مىفرمايد: «مات خزان الاموال و هم الاحياء و العلماء باقون ما بقى الدهر اعيانهم مفقودة و آثارهم في القلوب موجودة»؛ «اى كميل، گردآورندگان مال، در عين زندگى، مردهاند، لكن دانشمندان تا دنيا دنياست زندهاند، پيكرهايشان خاک و ناپيدا و لكن آثار ايشان در دلها پابرجاست». راغب به شكلى وسيع از اشعار بسيارى از شعراى شيعى نيز بهره جسته است، از جمله از اشعار شريف رضى. همچنين در موارد متعددى، احاديث روايتشده در كتاب اصول كافى از رسول خدا(ص) را نقل كرده است و اين مطلب بر توجه او به آموزههاى شيعى دلالت مىكند. راغب در مباحث اين كتاب از شيوهاى منطقى و روشن پيروى كرده است. او آدمى را موجودى ميان بهايم و ملائك برشمرده است، چرا كه شهوات جسمانى آدمى مانند خوردن و نوشيدن و جماع، به بهايم مىماند و قواى روحانىاش به ملائك. در «الذريعة» وقتى از «جهل» بحث مىشود، بلافاصله از مصاديق آن سخن به ميان مىآيد. وى بحث را از پايينترين درجه جهل آغاز كرده و به بالاترين نقطه كه جهل صرف است رسانده است. او جهل را داراى چهار مرتبه دانسته است: - جهلى كه در آن، انسان، درست را از نادرست تشخيص ندهد؛ - آنكه شخص به فاسد بودن رأى و كارش اعتقاد دارد، اما ترتيب اثر نداده و براى اصلاح آن قدمى برنمىدارد؛ - آنكه به امر فاسدى معتقد است، ولى به خاطر سوء سريره و از روى بىعقلى و نسنجيدن سطح و عمق كار، بىگدار عملى را انجام مىدهد؛ - فساد كارى را مىداند، عمق فساد را نيز مىشناسد، اما به خاطر تن دادن به دنيا و حب آن، اعم از رياستطلبى و غيره ذلت نفسانى را مىپذيرد، سپس با توجيهات ظاهراً منطقى، فساد خود را توجيه مىكند. اين سخن «الذريعة» با مبحث جهل در «مفردات» اختلاف مصداقى دارد. جهل در كتاب «مفردات»، بر اساس گفته خداوند تعالى در قرآن تنظيم شده، ليكن در «الذريعة» بر اساس اسلوب كلامى تبيين گرديده است؛ بنابراين، مصاديق جهل در «مفردات» راغب با آنچه در كتاب «الذريعة» از آن بحث شده است قطعاً تفاوت دارد، ليكن روشى كه مؤلف در دو كتاب با دو موضوع و دو هدف مختلف به كار برده است، يكسان مىباشد. نكته مهم اينكه ما در اين كتاب در ظاهر اخلاق مىبينيم و در باطن زبانشناسى. در بين نكات اخلاقى يك چيزهايى است كه مردم هنوز نمىدانند؛ مثلا مردم نمىدانند حليم كيست، چه كسانى به اين درجه بزرگ مىرسند. تعريف دقيقى راجع به چنين افرادى در اين مسئله نشده است، اما بيان شيرين و آوردن روايات و اشعار عربى و امثال عربى بهقدرى اين مسئله را جا انداخته است كه به نظر مىرسد اگر يك عالم بخواهد مسئله حلم را تعريف كند بايد ابتدا اين كتاب را بخواند. روش كتاب در باب وقار، صبر و... نيز همين گونه است. به نظر راغب، طهارت نفس، شرط اصلى در خليفة اللهى آدمى و نقطه كمال عبادات اوست و بدون طهارت نفس، آدمى فاقد صفت خليفة اللهى است. راغب با استناد به سخن رسول خدا(ص)، «عقل» را نخستين جوهرى كه خداوند رحمان به آدمى عنايت فرموده، دانسته است و آنگاه با ذكر بيتى از ديوان منسوب به اميرمؤمنان، على(ع)، از اقسام دوگانه عقل سخن به ميان آورده و منازل عقل را برشمرده، از جلالت عقل و شرف علم سخن گفته است. از ديگر مباحث اين كتاب، بحث از وجوب بعثت انبياء، بحث از ايمان و اسلام و تقوى و بر، انواع جهل و بيان كليه اختلافات موجود ميان مردم در اديان و مذاهب مىباشد. در مورد اخير، راغب كليه اختلافات ميان پيروان اديان و مذاهب را در اين چهار مرتبه حصر كرده است: - اختلاف بين اديان نبوى و خارجى، مانند ثنويه و دهريه در مسائلى همچون توحيد، حدوث عالم و سازنده متعادل آن؛ - اختلاف ميان اهل اديان نبوى، با توجه به پيامبرانشان، مانند اختلاف مسلمانان و يهود و نصارى؛ - اختلاف ميان پيروان يك دين در اصول آن، مانند اختلاف قدريه و مجسميه؛ - اختلاف ميان پيروان يك دين در مسائل فرعى، مانند اختلاف شافعيان و حنفيان. از ديگر مباحث جالب توجه راغب، حصر انواع معلومات و تلاش در راه طبقهبندى علوم است. از نظر راغب، علوم بر سه قسمند: - علوم متعلق به لفظ؛ - علوم متعلق به لفظ و معنى؛ - علوم متعلق به معنى، دون لفظ. به نظر راغب گاهى علوم عملى، سنن و سياسات ناميده مىشوند و گاهى هم شريعت خوانده شده و زمانى هم احكام شرع و مكارم آنها را شامل مىگردند. فصل سوم، درتوصيف چيزهايى كه به قوه شهويه تعلق دارند، همچون حياء، وفاء، مشاوره، كتمان سر، تواضع و كبر، فخر، عجب، عفت، قناعت و زهد بحث كرده است؛ همچنان كه در فصل چهارم با بحث از مفاهيم صبر و مدح، شجاعت، فزع و جزع، سرور و فرح، عذر و توبه، حلم و عفو، غبطه و منافسه و حسد، از متعلقات قوه غضبيه سخن گفته است. در فصل پنجم هم، در باب انواع عدالت و محبت، ظلم و غيره بحث شده است. نكته قابل توجه ديگر، تلاش راغب در تقسيم دوتايى بسيارى از اين مفاهيم است؛ چنانكه محبت را بر دو قسم طبيعى-مشترك در انسان و حيوان - و اختيارى-مختص انسان - مىداند. در فصل هفتم، صناعات را به دو قسم علمى و عملى تقسيم كرده است. مؤلف، نگاشته خود را با خاتمهاى در چرايى و چگونگى به كار گرفتن آموزههاى اين اثر و با سلام و درود بر رسول خدا(ص) و آل او و اصحابش به پايان رسانيده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
فضائل و الأضداد
نویسنده:
محمد بن ميرزا مهدي شيرازي؛ مصحح: محمدحسین اعلمی حائری
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
عراق/ نجف: مطبعة الغری الحدیثة,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
,
فاقد چکیده
کلیدواژههای فرعی :
شرک ,
رذایل اخلاقی ,
فضایل اخلاقی ,
خوش خلقی ,
رجا ,
تواضع ,
خشیت ,
یقین ,
بد خلقی ,
تکبر (اخلاق) ,
جهل و علم ,
تعلیم و تربیت ,
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
اوبة إلی التوبة من الحوبة
نویسنده:
حسن حسن زاده آملي؛ مترجم: ابراهیم احمدیان
نوع منبع :
کتاب , ترجمه اثر , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: الف. لام. میم,
زبان :
عربی , فارسی
کلیدواژههای اصلی :
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
ترک توبه ,
تشریع توبه ,
قبول توبه ,
وجوب توبه ,
توبه از حق الله ,
توبه از حق الناس ,
توبه مفصل ,
توبه نصوح ,
توبه واجب ,
ثواب توبه ,
انابه ,
مقام توبه ,
مغفرت بدون توبه ,
مغفرت به توبه ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
حسن حسن زاده آملی
کد کنگره:
چکیده :
الأوبة إلى التوبة من الحوبة و ترجمه (الأوبة إلى التوبة من الحوبة) رسالهاى است عربى اثر علامه حسن حسنزاده آملى، كه در آن، موضوع «توبه» بررسى و تبیين و به همراه ترجمه فارسى آن، به قلم ابراهيم احمديان، منتشر شده است. اين رساله، در تكمله «منهاج البراعة في شرح نهجالبلاغة» در شرح خطبه دويستوسىوپنجم نهجالبلاغه، اثر نویسنده، تأليف شده است. كتاب با مقدمه مختصرى از نویسنده در اشاره به نام كتاب و انگيزه نگارش آن آغاز و مطالب در سيزده شماره و يك خاتمه، سامان يافته است. ترجمه كتاب نيز در ضمن سيزده فصل ارائه شده است. نویسنده در اين كتاب، مباحث فلسفى، اخلاقى و اجتماعى مربوط به مقوله توبه را مطرح ساخته و در خصوص هر مبحث، به احاديث، روايات و سخنان بزرگان علم و دين، اشاره كرده است. در اين اثر، متن عربى در ابتدا و ترجمه آن در انتهاى كتاب، به تفكيك ارائه شده است. در شماره نخست مباحث، مسأله توبه و تعلق به امور جسمانى، مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده معتقد است تعلق به امور جسمانى، موجب دورى نفس از معقولات و اشتغالش به مجردات بوده و شدت تعلق و غرق گشتن در عالم طبيعت، نفس انسان را از نيل به كمال، باز مىدارد. در شماره دوم كه به وجوب توبه اختصاص دارد، اين مطلب عنوان گرديده است كه بر همه بندگان خداوند، واجب است كه از جميع گناهان و معاصى خويش، توبه كنند. انطباق حكم عقل و شرع؛ فورى بودن توبه؛ تقسيم توبه به اعتبار انواع گناهان و شرط اداى حقوق خداوند و مردم براى صحت توبه از جمله مباحث اين قسمت مىباشد. در شماره سوم، به بررسى ادله قايلين به صحت توبه مبعضه (توبه از برخى گناهان) و منكرين آن پرداخته شده است. قايلين به عدم جواز، حجت آوردهاند كه سبب توبه و پشيمانى، قبح فعل است و اگر جز اين باشد، توبه متحقق نمىشود و از طرفى، اين قبح در همه گناهان متحقق است و در همگى حاصل. پس چنانچه انسان از پارهاى گناهان توبه كند و پارهاى ديگر را به حال خود رها كند، معلوم مىشود كه توبه تائب به سبب قبح فعل نبوده است؛ چه اشتراك در علت، اشتراك در معلول را موجب است و چون در توبه تبعيض راه يابد، توبه نيز منتفى مىگردد. نویسنده ضمن بررسى اقوال مخالفين و موافقين، صحت توبه مبعّضه را همانند محقق طوسى، علامه حلى و شيخ بهايى پذيرفته است؛ زيرا وقوع هر فعلى، به حسب انگيزه و داعى آن است، چنانكه انتفاى آن فعل نيز به حسب مانع و صارفى است كه از وقوع آن ممانعت مىكند. حال اگر انگيزه و داعى، رجحان يابد، فعل نيز وقوع خواهد يافت. بنابراین ممكن است فاعل قبايح، انگيزه پشيمانى را بر آن قبايح ترجيح دهد، بدينوسيله كه امرى ديگر چون بزرگ بودن گناه، فزونى نهىهايى كه بر آن وارد شده و يا تنفر نزد عقلا را بر قبحش اضافه كند. مسأله جواز توبه موقت (مثلاً اينكه كسى توبه كرده كه فقط يك سال گناه نكند) در شماره چهارم، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. عدهاى معتقدند كه چنين توبهاى صحيح نيست؛ چه اين توبه، كاشف از آن است كه شخص تائب، از ارتكاب گناه، به جهت قبح آن پشيمان نشده است و گرنه پشيمانى او چنان بود كه تصميم مىگرفت ديگر هرگز بر گرد آن گناه، نگردد و حال كه سبب پشيمانى، قبح فعل نبوده، توبهاى نيز متحقق، نمىشود. نویسنده ضمن بيان ادله قايلين به جواز و بررسى آن، در نهايت قول به عدم جواز چنين توبهاى را پذيرفته است. در پنجمين شماره، وجوب توبه از گناهان بزرگ و كوچك بررسى شده است. گروهى از معتزله، معتقدند كه توبه، تنها از گناهان كبيره كه كبيره بودن آنها معلوم و آشكار و يا مظنون است، واجب است. از اينرو، در گناهانى كه صغيره بودن آنها معلوم است، توبه واجب نيست؛ زيرا سبب وجود توبه، دفع ضرر است و ضرر در گناهان صغيره حاصل نيست و عدهاى ديگر گفتهاند، در گناهانى كه قبلاً از آنها توبه نموده است، توبه مجدد لازم نيست. اما به اعتقاد اماميه، توبه از جميع گناهان، چه صغيره و چه كبيره و چه پيشتر از آنها توبه كرده باشد، لازم است. در شماره ششم، به توبه تفصيلى و اجمالى پرداخته شده است. و در شماره هفتم، به مسأله يادآورى گناه اشاره شده است. نویسنده معتقد است توبه، تنها در جايى محقق است كه گناهى انجام پذيرد و اگر از كسى گناهى سرزند و سپس توبه كند و پس از آن، گناه را به يادآورد، نمىتوان چنين عملى را قبيح دانست و اساساً گناهى به وقوع نپيوسته است تا توبه نيز لازم شود. در شماره هشتم، به مسأله عزم بر بازنگشتن بر گناه پرداخته شده و اين مبحث مورد بررسى قرار گرفته است كه اگر كسى مرتكب گناه شود و سپس از گناه خويش دست كشيده، توبه كند و بر آن شود كه هرگز چنين گناهى از او سر نزند، آيا فقط در صورتىكه بر انجام آن گناه قدرت داشته باشد، توبهاش صحيح است يا اينكه وجود قدرت در صحت توبه شرط نيست. مراد از قبول توبه، در شماره نهم توضيح داده شده است. به نظر نویسنده، مقصود از قبول توبه، ساقط شدن عقابى است كه بر گناه مترتب است. وى معتقد است سقوط عقاب بهواسطه توبه، تفضل خداى تعالى است نه امرى واجب؛ چراكه اگر واجب باشد، سبب آن از دو حال خارج نيست: اول آنكه قبول توبه بر خداوند متعال واجب باشد كه اين فرض، ممنوع است. سبب آن است كه چنانچه كسى از ديگرى نافرمانى و به بدترين شكل ممكن نسبت به او بدى و ناسپاسى كند و سپس عذر آورده و طلب بخشش نمايد، بخش و قبول عذر او، نزد عقلا واجب نيست، بهطورىكه اگر او بخشيده نشود، مذمت و نكوهش عقلا را در پى نخواهد داشت، بلكه به عكس، گاه عقلا عدم بخشش و عفو را نيك مىدانند. دوم آنكه سبب وجوب سقوط عقاب را كثرت و بسيارى ثواب توبه بدانيم كه اين فرض نيز ممنوع است؛ چراكه بناى اين فرض، بر تحابط مىباشد كه باطل است. در شماره دهم، ضمن بيان استحباب غسل براى توبه، به برخى گناهان بزرگ و كوچك، اشاراتى شده است. در شماره يازدهم، آداب توبه به نقل از رياض السالكين بيان گرديده است. در شماره دوازدهم، مطالبى پيرامون شتاب در توبه، به نقل از كتاب «رياض السالكين» و «كشكول» شيخ بهايى آمده و در آخرين شماره، به برخى آيات و رواياتى در تشويق بر توبه اشاره گرديده است. در خاتمه، خطبه دويستوسىوپنج «نهجالبلاغه» ذكر و پس از شرح واژگان و بررسى اعراب اين خطبه، به معنا و ترجمه آن، پرداخته شده است. در ترجمه كتاب، مترجم شيوايى و رسايى متن را در اولويت قرار داده و لذا چنين به نظر مىرسد كه در برخى موارد، رعايت امانت در ترجمه، زياد مد نظر نبوده است و ترجمهاى تقريباً آزاد، ارائه شده است. به عنوان مثال، در متن عربى در صفحه شش، چنين آمده است: «و في الكافي للكليني(ره) في غوائل الذنوب و تبعاتها: عن أبيعبدالله(ع)قال: كان أبييقول...» اما در ترجمه فارسى آن در صفحه 75، فقط به اين عبارت اكتفاء شده است: «از امام صادق(ع) نقل است: پدرم فرمود...». البته اين در حالى است كه توضيح كامل اين مطلب و متن عربى حديث، در انتهاى فصل و تحت عنوان «يادادشتهاى فصل نخست» آمده است. ويژگى ديگر اين ترجمه، آن است كه مترجم، عنوان «فصل» را به جاى «شماره» برگزيده است. در انتهاى هر فصل، توضيح مطالب متن، كه در پارهاى موارد، مفصل مىباشد، تحت عنوان «يادداشتهاى فصل» آمده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
کتاب الخزائن
نویسنده:
ملا احمد بن مهدی نراقي؛ محقق: حسن حسن زاده آملی؛ مصحح: علی اکبر غفاری
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
معرفی کتاب
فهرست
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
سحر ,
علوم غریبه ,
قصص ,
علم نجوم ,
بهداشت و طب در اسلام ,
کشکول ,
سرگذشت نامه ها ,
رذایل اخلاقی ,
فضایل اخلاقی ,
گناه صغیره ,
گناه کبیره ,
فلکیات در عرفان ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
حسن حسن زاده آملی
چکیده :
کتاب الخزائن، نوشته ملا احمد نراقى، كشكولى است با موضوعات متنوع كه برخى از مطالب آن، به زبان فارسى و بعضى به زبان عربى است. انگيزه مؤلف از تأليف اين كتاب، گردآوردن مجموعهاى بوده است متنوع و مفرح كه مطالعه، آن غبار خستگى را از خاطر دانشپژوهان بزدايد و گره اندوه را از پيشانى آنان بگشايد. اين كتاب، دومين بار است كه توسّط آیتالله حسنزادهى آملى، تصحيح شده و تعليقاتى بر آن نگاشته شده است و در سال 1376ش، به پايان رسيده است. كتاب، چون كشكولى از مطالب مختلف است، مطالب گوناگون بدون فصلبندى و باببندى و بدون آنكه از نظم خاصى پيروى نمايند، پشت سر هم، ذكر شدهاند. كتاب، حاوى بيش از ششصد نكته در اخلاق، تاريخ، نجوم، طب، حكايت، معما، شعر و... است. پارهاى از مطالب كتاب، فهرستوار، عبارتند از: حديث«طوبى لمن انفق ما اكتسبه فى غير معصية...»؛ اذا اردت مضروب عدد فى نفسه...؛ مطايبة نقلها الراغب(نقل الراغب فى المحاظرات، قال: كان بعض امراء بغداد يقال له كوتكين، اصابه قولنج و امره الطبيب بالحقنة، فقال: و ما الحقنة؟ فوصفها الى ان قال و توضع الانبوبة فى الاست، فانتفخت اوداج الامير و ظهرت آثار الغضب فى وجهه، فقال: فى است من؟ فخاف الطبيب و قال فى استى ايها الامير.)؛ دستورى براى بهداشت(سر بعد الطعام و لو خطوة. نم بعد الحمام و لو لحظة. بل بعد الجماع و لو قطرة.)؛ طريق شناختن چوب آبنوس؛ براى دفع سرعت انزال؛ ثواب قرائت قرآن از روى مصحف؛ دخول القرامطة فى مكة؛ نسبة السادات الطباطبائية؛ وجه تسميه شهر رى؛ اقسام العدد؛ تلامذة افلاطون ثلاث فرق؛ اشاره اجماليه به علم عقود انامل؛ برهان تساوى الزوايا الثلاث من المثلث لقائمتين؛ طريق دفع النملة؛ غزوات النبى(ص)؛ اولاد النبى(ص)؛ اولاد الائمة(ع)؛ طريق كشيدن آب از چاه به آسانى؛ سبب فرو نرفتن بعضى چيزها در آب؛ پاك شدن جامه ابريشم يا پشم هر گاه چرب شود؛ المصادر الجعلية؛ در طبيعت ستارگان؛ دستور نامهنگارى؛ عدد حروف و كلمات و آيات قرآن؛ شروط و آداب سالك... استاد حسنزاده آملى، تحقيقاتى ارزنده در مورد كتاب مزبور نموده و تعليقاتى ارزشمند در ذيل برخى از مباحث آن آورده و در اين زمينه، به پارهاى از كتابهاى خود، از قبيل دروس آفاقى، هزار و يك كلمه، سرح العيون فى شرح العيون و هزار و يك نكته، ارجاع داده و از منابع مختلف، مانند كشكول شيخ بهايى، ابداع البدايع شمس گرگانى، اسطرلاب خواجه طوسى، خلاصة الحساب شيخ بهائى، الاتقان سيوطى، رياض العارفين مرحوم رضاقلىخان هدايت، زيج بهادرى مرحوم غلامحسين جونپورى، برهان قاطع، حواشى منطق حكيم سبزوارى، فصوص محىالدين، شفاى شيخ الرئيس، اسفار صدر المتألهين، شرح صحيفهى سجاديه سيد علىخان و ساير كتب نيز استفاده نموده است. پارهاى از حواشى مهمّ استاد، عبارتند از: فادزهر، معرب پادزهر است و آن را به عربى، حجر التيس گويند و تيس، باز باشد، خواه كوهى و خواه اهلى. شبانكاره، يكى از دهستانهاى يازدهگانه بخش برازجان شهرستان بوشهر است. در عبارت «كلّه سر»، كاف، به كيميا، لام، به ليميا، هاء، به هيميا، سين، به سيميا و راء، به ريميا اشاره دارد كه همگى از جمله علوم غريبهاند. حسين بن منصور، ملقب به حلاج را بر دار زدند، نه پدرش منصور را و بسيارى از شعرا، در اشعار خويش به غلط منصور آوردهاند. در تحفهى حكيم مؤمن، در مورد«لفاح»، گويد: و از خواص اوست كه چون بيخ لفاح را با عاج، به قدر شش ساعت بجوشانند، نرم و مطيع گردد. حق اين است كه سحر در انبيا(ع) و اوصياى آنان كه حجج خدا بر مردمند، مؤثّر نيست و اخبارى كه در مورد سحر كردن مردم نسبت به آنان، نقل شده، دلالت بر مسحور شدن آنها ندارد، بلكه همين اندازه دلالت دارد كه ديگران، عليه آنان سحر كردند و طبرسى در مجمع البيان در شأن نزول سوره فلق، بعد از آنكه داستان سحر كردن لبيد بن اعصم يهودى، عليه پيغمبر(ص) را نقل كرده، سخنانى در عدم تأثير سحر بر پيغمبر اكرم(ص) دارد كه حائز اهميت است. اگر چه ادراك ذات بحت و هويت غيبيّه كه از اشارت و عبارت معرّا و از قيود و اعتبارات مبرا باشد، محال است و حق تعالى، به واسطه كمال رأفت و رحمت كه در شأن عباد دارد، ايشان را از تأمل در ذات خود، تحذير فرموده تا اوقات ايشان ضايع نشود، ولى در نزد صديقين كه با نظر در حقيقت وجود، استدلال بر صفات و آثار او مىنمايند كه در حقيقت نزد اين گروه، حق، جلوهگر و ظاهر و عالم، پوشيده و پنهان است، در اثبات عالم، احتياج به دليل است، نه در حق جل و علا. عطارد و زهره، در وسط استقامت و رجوع، هميشه مقارن با شمس باشند و چون در وسط استقامت، مقارن شوند، بعد از آن در جانب مغرب نمايان شوند و ايشان را مغربى و مسائى گويند تا آن زمان كه در وسط رجوع باز مقارن شوند. بعد از آن، از جانب مشرق نمايان شوند و ايشان را مشرقى و صباحى گويند و در غير اين دو وقت ديده نمىشوند، زيرا زهره از شمس، تا 47 درجه و عطارد از شمس، تا 27 درجه بيشتر دور نمىشوند. الياس، همان ادريس است. لاهيجى، در شرح گلشن راز شبسترى، تصريح مىكند كه چون بعد از انبيا، اولياء اللهاند كه از طرف خداوند مؤيد به حالات و مكاشفات گشتهاند كه باقى خلايق را دسترس بر آن نيست، لا جرم مىخواستند كه احوال اين جماعت از ديده كوتهنظران كجبين نااهل مخفى باشد، چه اين طايفه، امناء اللهاند و امانتى كه من عند الله پيش ايشان وديعه است، بنا بر غيرت الهى روا نمىدارند كه غيرى بر آن اطّلاع يابد، لذا اصطلاحاتى فرمودند كه هر گاه به غير از آن حالات و مقامات نمايند، آن كس كه اهل آن حال باشد، فهم آن همانى نمايد و هر كه از آن حال بىبهره باشد، از ادراك آن محروم مانده. مرحوم غلامحسين جونپورى، صاحب زيج بهادرخانى، در آن زيج گويد كه هر كوكب را از بروج خانهى شرف است به درجه معين، چون در آن خانه نقل كند، قوت شرف او ابتدا نمايد و متزايد، تا به درجه شرف رسد و اين وقت، به غايت اين قوت رسيده باشد و به تدريج كمتر شود تا آنكه از بيت آن شرف بيرون آيد و شرف آفتاب در حمل به درجهى 19 باشد پس خانه شرف آفتاب حمل شود. نافع بن عبدالرحمن بن ابى نعيم، يكى از قراء سبعه است و عيسى، ملقب به قالون و عثمان، ملقب به ورش از راويان او هستند. منجمان، ماه محرم را به حساب وسطى، سى روز مىگيرند و صفر را 29 روز و همچنين ماههاى فرد را سى روز مىگيرند و زوج را 29 روز و در زيجات بر اين نهج آوردهاند، به دليلى كه در محلش ثابت است، ولى ماه قمرى در خارج از رؤيت هلال است تا رؤيت هلال ديگر و ممكن است كه تا چهار ماه متوالى سى روز، سى روز آيد بدون زياده و تا سه ماه متوالى بيست و نه روز، بيست و نه روز مىتواند باشد و زياده، نه، چنانكه در زيجات هر دو قسم با ادّلهى آن بيان شده است. با دقّت در حواشى استاد، معلوم مىشود كه بيشتر حواشى ايشان، درباره مسائل هيوى و نجومى است و اين، به خاطر تضلّع استاد، در علم هيئت و نجوم است. لازم به ذكر است كه حواشى استاد، خالى از مطايبه نبوده و از ابدع البدايع گرگانى لطيفهاى ذكر مىكند كه روزى مردى را گريان ديدند، از سبب پرسيدند، گفت: امروزه با كنيزكان قدرى دوغ خوردهام، از آن پس، قرآن تلاوت كردم تا اين آيه رسيدم «فاعتزلوا النساء فى المخيض(به خاء)» و نيز مردى با قرآن تفأل نمود، به خواهش زنى كه پسرش حسن، به سفر رفته و خبر به وى نرسيده بود، اتفاقاً اين آيه آمد: «طوبى لهم و حسن مآب». آن مرد، به تصحيف خواند كه حسن مات. زن بىچاره به مرگ فرزند، ماتمزده شد. ديگرى گفته كه پيغمبر عسل را در روز جمعه خيلى دوست داشت، معلوم شد، غسل را تصحيف كرده است. به طور كلّى مىتوان گفت كه حواشى استاد، مشحون از مطالب نجومى، رياضى، روايى، ادبى، فلسفى، عرفانى، تفسيرى، طبّى است كه اين امر، بيانگر جامعيّت و تضلّع ايشان، در مسائل مختلف علمى است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
تعداد رکورد ها : 1681
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید