جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

بحث تناسب از مباحث علوم قرآنی در بحث اعجاز بیانی است که از همان ابتدا مورد توجه دانشمندان علوم قرآنی بوده و در آثار خود نیز تا حدودی به آن پرداخته‌اند. امروزه نیز مفسران برای تفسیر قرآن کریم از آیات نظیر و مشابه استفاده می‌کنند، امّا تاکنون روش خاصی در این زمینه ارائه نشده است. لذا این نوشتار درصدد پاسخ گویی به این سوال اصلی است که با چه معیارهایی می‌توان پیوستگی‌های شبکه‌ای سوره‌های قرآن کریم را بررسی کرد و نتیجه این مطالعه بیانگر چه پیوستگی‌های شبکه‌ای در سوره مبارکه ذاریات است؟در همین راستا پس از تبیین معنای تناسب، اهمّیت و انواع آن به معیارهای پیوستگی‌های شبکه‌ای سوره‌های قرآن کریم پرداخته شده است. این معیارها شامل تناسب مضمونی میان سور همجوار، تناسب میان مجموعه‌ای از سور، تناسب آغاز سوره با پایان سوره پیشین، تناسب دو سوره پیاپی در شروع یا پایان، نظائر آیات، سجع، سیاق، غرض مشترک، موضوع مشترک و واژگان کلیدی می‌شود. در ادامه نیز با استفاده از معیار‌های تناسب مضمونی میان سور همجوار، تناسب آغاز سوره با پایان سوره پیشین، تناسب دو سوره پیاپی در شروع یا پایان ،غرض مشترک سوره الذاریات با دیگر سوره‌های قرآن کریم، سجع و موضوع مشترک از طریق نظائر آیات مشخص شده است که سوره الذاریات از طریق غرض مشترک با سوره های الأعراف، هود، الصافات، القمر، ق، المرسلات و النازعات، از طریق سجع با سوره های المرسلات و النازعات و از طریق موضوع مشترک از طریق نظائر آیات با سوره های مختلفی در ارتباط است ولی بیشترین سوره‌هایی که موضوعات سوره الذاریات در آن تکرار شده‌اند و می‌توان گفت بیشترین ارتباط را دارند، عبارتند از: الأعراف، هود، فصّلت و القمر. از بین سوره‌های مذکور نیز بیشترین ارتباط را ابتدا با سوره المرسلات و سپس سوره النازعات دارد.

پژوهش پیش‌روی، با نام «عوامل و آثار ایمان به معاد و انکار آن از دیدگاه قرآن» در سه فصل سامان پذیرفته و به تحلیل و تبیین دیدگاه آیات در باره عوامل و آثار ایمان به معاد یا انکار آن می‌پردازد. قرآن کریم، معتبرترین منبع شناخت آموزه‌های دینی به شمار می‌رود و بسیاری از آیات آن، ناظر بهعلل و عوامل ایمان به معاد یا انکار آن است.بر این اساس، نگارنده با اهتمام به آیات قرآن کریم و در قالب پژوهشی نقلی و وحیانی و بر اساس روش توصیفی و تحلیلی، به بررسی تعالیم این کتاب وحیانی در مقوله عوامل و آثار باورداشت معاد یا انکار آن پرداخته است. ‌عوامل ایمان به معاد از دیدگاه قرآن مجید، عبارتند از: پذیرش توحید و توجه با حاکمیت و رحمت الاهی و حیات‌بخشی الاهی به موجودات و عنایت به هدفمندی آفرینش.عوامل انکار معاد از دیدگاه قرآن کریم نیز چنین‌اند: جهل و نادانی و تجاوزگری و تمایل به گناه و فجور.آثار ایمان به معاد از منظر آیات قرآن حکیم عبارتند از: استقامت در برابر سختی‌ها، انفاق در راه خدا، خشوع، انگیزه برای عمل صالح و آرامش جان.پیامدهای ناگوار انکار معاد از نگاه قرآن عبارتند از: قرار گرفتن در زمره کافران و ظالمان و اندوه و حسرت در قیامت و خسران و زیان.واژگان کلیدی: معاد، قیامت، ایمان به معاد، انکار معاد، عوامل ایمان به معاد، آثار ایمان به معاد، عوامل انکار معاد، آثار انکار معاد.

روابط انسان با هم نوعانش نقش حیاتی در زندگی وی دارد به نحوی که اگر از زندگی وی جدا شود ادامه حیات برای وی بسیار دشوار و یا حتّی غیر ممکن خواهد بود. ارتقاء و تحکیم این روابط نیازمند آگاهی و مهارت لازم می باشد و نمی توان بدون کسب آن ها به مقصود نائل شد.در منابع اسلامی این آگاهی ها و مهارت ها بیان شده است که در این پژوهش بسیاری از آن ها با دسته بندی منطقی و کاربردی با عنایت به آیات قرآن کریم و روایات اولیاء معصومین?و برخی از نظرات دانشمندان علوم اخلاقی و روان شناسی ذکر و تفسیر و تبیین شده است.در این پژوهش تنها به عوامل تحکیم پرداخته نشده بلکه زمینه هایی که در این راستا نقش داشتند نیز بررسی و تبیین شده است.

هدف نگارنده در رساله حاضر، بررسی معناشناسی تاریخی، توصیفی و شناختی دو واژه «امام» و «ولیّ» است که مفسران در معانی آن‌ها اختلاف نظر دارند، تلاش حاضر جهتاستنباط مراد خداوند از معنای حقیقی و مولفه‌های معنایی این دو واژه است. بدین جهت تمامی آیات مشتمل بر این دو واژه مورد بررسی قرار گرفت؛ یافته‌های این پژوهش عبارت‌اند از این که «امام» و «ولیّ» در کاربرد وحیانی بر محور هم‌نشینی با مفاهیم جعل، هدایت، دعوت، نصیر،شفیع و......و بر محور جانشینی با مفاهیم خلیفه، آیه، کلمه، محب، جارو..... در یک حوزه معنایی قرارگرفته‌اند.کشف مولفه‌های معنایی این دو واژه سبب آشکار شدن معارف نهفته در باطن این آیات گردید و مشخص شد این دو واژه دارای سطوح و لایه‌های معنایی ویژه‌ای هستند که هیچ‌یک از واژه‌های هم معنای آن‌ها نمی‌توانند رساننده مفهوم آن‌ها باشند، بلکه همگی از معانی نو ظهور و توسعه‌ها و شعاع‌های معنایی آن‌ها به حساب می‌آیند.

یکی از مباحث مطرح شده در کتاب های علوم قرآن و تفاسیر، موضوع ناسازگاری آیات قرآن است. میزان قوت اشکالات مطرح شده در این باب به یک اندازه نیست و برخی از آن ها بسیار سطحی و برخی دیگر بسیار جدی و بحث برانگیز است، مفسران مسلمان در مواجهه با ناسازگاری و اختلاف آیات قرآن با یکدیگر، رویکردهای متفاتی داشته اند. در این پایان نامه سعی شده است تا زمینه ها و همچنین نحوه و روش پاسخ دادن بهناسازگاری درونی آیات قرآن مورد بررسی قرار گیرد. در این پایان نامه دعاوی ناسازگاری درونی آیات بر اساس موضوع دسته بندی شده است. دعاوی ناسازگاری درونی آیات قرآن درآیات مربوط به؛ آفرینش، معاد، پیامبران، ملائکه، خداوند و احکام فقهی و ... مطرح شده است، که در این پایان نامه دعاوی ناسازگاری های درونی آیاتی که در موضوع معاد و آفرینش آمده اند، بررسی شده است. ابتدا دیدگاه های قائلین به ناسازگاری در موضوع مربوطه طرح شده و سپس جوابهای ارائه شده در کتب تفسیری و علوم قرآنی در آن موضوع به بوته نقد گذاشته شده اند.

در این پایان نامه در پرتو مطالعه روشمند قرآن، احادیث و سیر? معصومین( ع)؛ به تعریف انس با قرآن و تبیین حدود و شرایط وآداب آن پرداخته شده است.همچنین، در این پژوهش، راه کارهایی برای ایجاد و گسترش انس با قرآن کریم در میان اقشار مختلف جامعه ارائه شده است و راه کارهای مناسب برای رفع آن موانع پیشنهاد شده و در تمامی مباحث، با توجّه به دقّت نظر و جامعّیت آراء و نظرات مقام معظّم رهبری در زمین? انس با قرآن که طبعاً مستند به آموزه های قرآنی و حدیثی بوده است؛ به صورت حدّاکثری مورد استناد واستفاده قرار گرفته است.

از شیوه‌های نوین مطرح در زبان‌شناسی که در آن به مطالعه علمی معنا می‌پردازند، علم معناشناسی است. در معناشناسی از طریق کشف حوزه‌ی معنایی واژگان بنا بر روابط آن‌ها در شبکه‌های معنایی معانی واژگان تبیین می‌گردد. در زمینه قرآن کریم نیز با این روش به پژوهش در مورد معانی واژگان می‌پردازند. طهارت یکی از مفاهیم مهم مطرح شده در قرآن کریم است. قرآن کریم مشتمل بر احکام و قوانینی است که روح و مفهوم طهارت همچون بند تسبیح در تمامی آن احکام و قوانین جریان دارد. در این نوشتار بر آنیم تا با مراجعه به قرآن کریم و روایات ائمه اطهار به بررسی و تبیین حوزه‌ی معنایی طهارت بپردازیم. این بررسی را در چهار فصل به پایان رساندیم که در این راستا به بررسی واژه‌ی طهارت و واژگانی که با این واژه در ترادف نسبی و یا تقابل و تضاد بودند، پرداختیم. در ادامه، مراتب طهارت ظاهری و باطنی و ارتباط آنها با یکدیگر و همچنین ارتباط این مراتب با فهم را تبیین کردیم. در آخر هم بعضی از راه‌های تحصیل طهارت را کشف و بیان نمودیم و در نهایت گستردگی حوزه‌ معنایی طهارت را استنباط کردیم. طهارت شرط اصلی برای بهره‌مندی از آموزه‌های قرآن کریم است و محدود به طهارت ظاهری نمی‌باشد، طهارت باطنی به مراتب مهم‌تر از طهارت ظاهری است. یگانه‌پرستی و دوری از شرک، عمل به شریعت و احکام اسلامی و معاد باوری از عواملی است که سبب پاکی انسان می‌گردد و حیات طیبه فردی و اجتماعی را به دنبال دارد. همچنین تعقل از مولفه‌های مهم در حوزه‌ی معنایی طهارت است و بر اساس بیان قرآن کریم عدم تعقل صحیح، آلودگی را به دنبال خواهد داشت.

موضوع وجوه برتری پیامبر به‌وسیله سوره‌های مفصل برگرفته از روایاتی است که در آن پیامبراکرم قرآن کریم را به چهار بخش به نام‌های «طوال»، «مِئین»، «مثانی» و «مُفصل» تقسیم می‌کند، هر یک از این اقسام به ترتیب عوض کتب پیامبران گذشته، تورات موسی، انجیل عیسی و زبور داود به ایشان داده‌شده و سوره‌های مفصل وسیله فضیلت پیامبر نسبت به انبیاء پیشین معرفی شده است. این روایات به دلیل انتسابشان به نبی‌مکرم و یا یکی از معصومین و استناد مکرر قرآن پژوهان، محدثان و مفسران، بدون اشاره به صحت و سقم آن‌ها و به علت اطلاق دسته‌ای از سوره‌ها به نام مفصلات، وجه‌تسمیه و وجوه فضیلت پیامبر به این سوره‌ها ضرورت سنجش و ارزیابی دلالی آن‌ها را ایجاب نموده است؛ در نهایت به دلیل وجود سند صحیح در منابع شیعه و مستفیض یا متواتر بودن آن‌ها در مصادر اهل‌سنت حکم به صحت آن‌ها داده‌شده است. ازاین‌رو با استفاده از تفسیرهای غرضی و تدبری و روش تحلیل محتوا میزان هماهنگی هر قسم با کتب انبیای پیشین سنجیده شد. تعریف ومصداق‌یابی مفصلات و بررسی مضامین مشترک سوره‌های آن نشان داد که این سوره‌ها: از لحاظ ظاهری و بیانی دارای اعجاز بلاغی در سبک و اسلوب بیان و از لحاظ محتوایی، دارای توحید ذاتی، مسبحات با مضامین اصلی و مشترکی چون: تسبیح، اسماء الحسنی و رسالت و پنج اصل دین است. بیشتر سوره‌ها دارای خطاب مستقیم به پیامبر بوده و به مقامات، تأیید و حفظ ایشان اشاره دارد و در کنار آن تأویل‌هایی در باره موضوع ولایت و اهل‌بیت پیامبر وجود دارد؛ و از اصلی‌ترین موضوعات این سوره‌ها مسئله معاد، صحنه ورود به قیامت و دو دسته شدن انسان‌ها و توصیف جایگاه ایشان با عبارات کوتاه و صریح است.

معروف‏ترین و متداول‏ترین نام کتاب خدا، «قرآن» است. و آن کتابى است مقدّس، که پایه و اساس دین اسلام است و از جانب خداوند بر حضرت محمّد (ص) به زبان تازى نازل شده است و آن را در مصاحف نوشته‏اند و به تواتر و بدون شبهه از آن نقل مى‏کنند و از این قرآن به دست مى‏آید که زبور نام کتاب آسمانى حضرت داود پیامبر علیه السّلام است. زبور پس از تورات آمد و در میان تورات فعلى کتابى به نام مزامیر (یا زبور داود) موجود است‏، کم توجهی به مزامیر پیرامون مقایسه آن با قرآن کریم، بررسی این موضوع را ضرورتی دو چندان می‏بخشد. از این رو هدف اصلی این مقاله، دستیابی به وجوه افتراق و اشتراک بین قرآن کریم و مزامیر است برای وصول به این هدف، ابتدا با طرح مقدمه‏ای به ذکر کلیات و معناشناسی مفاهیم کلیدی پرداخته شده، سپس پیامبر از نگاه قرآن و زندگانی حضرت داوود و مختصری از آموزه های مزامیر مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت تفاوت ها و شباهت ها با روش تحلیلی توصیفی بررسی گردیده که این شباهت ها بیشتر در مسائل خواهش ها، نواهی و معارف این دو کتاب مقدس است و تفاوت هایی نیز درباره خداشناسی، معاد و مهدویت دارند، و عنوان شده است که این اختلافات و تفاوت های موجود بین قرآن و مزامیر به دلیل تحریف ها و تغییراتی است که در کتب مقدس پیشین روی داده است. واژگان کلیدی: داود(ع)، قرآن کریم، مزامیر، تورات، محتوا