جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقاله شفاعت اثر مستشرق آمریکایی خانم والری جف هافمن است که در دائره المعارف قرآن لایدن، یکی از دائره المعارف های برجسته و مورد رجوع جهانی پیرامون قرآن کریم منتشر شده است. از آنجا که نقد و ارزیابی اینگونه آثار زمینه آشنایی افکار عمومی با اسلام حقیقی را فراهم می سازد لذا پژوهش حاضر به منظور مشخص نمودن فضای فکری مستشرقان در خصوص آموزه های قرآنی برای پژوهشگران مسلمان به ارزیابی این مدخل پرداخته است. نوشتار پیش رو ضمن اشاره به محتوای مقاله، نظریات نادرست هافمن درباره شفاعت را با استفاده از مصادر معتبر اسلامی و استدلال های متقن در بوته نقد قرار می دهد. در این جستار مشاهده می شود نظریه های ذکر شده با تتبع اندک و سطحی از آیات قرآن و متأثر از مبانی فکری گروهی از اهل تسنن و برگرفته ازبرخی روایات در کتب ایشان بوده که مخالف دلالت های قرآنی و احادیث قطعی صادر شده در این زمینه است .

مبانی اندیشه های شهید مطهری در فهم و تفسیر قرآن

بافت‌گرایی نظریه‌ای معنایی است که بر نقش‌آفرینی بافت درون‌زبانی و برون‌زبانی در فرایندهای تولید و فهم معنا تکیه دارد و در مقابلِ وضع‌گرایی و یا دوئالیسم هسته‌گرا قرار دارد و به این ترتیب، نگرانی‌هایی را در حوزه تفسیر قرآن در پی دارد؛ زیرا آن را بر تقدیر اراده بافت عصر نزول، به دیدگاه قوم‌گرایان و بر تقدیر اراده بافت عصر مفسّر، به دیدگاه مخاطب‌گرایان نزدیک می‌کند. به باور نگارنده اشکال‌های فراروی نظریه بافت‌گرایی، به سوء تقریر آن در آرای باورمندان و منتقدان مربوط می‌شود. به همین منظور، نگارنده از میان قرائت‌های مختلف فرمالیستی، پراگماتیستی، رفتارگرایی، مفهوم‌گرایی و معناشناختی، به نوعی رویکرد هرمنوتیکی گرایش می‌یابد که با تبیینی فلسفی بر سرشت بین‌الأذهانی فهم زبانی تأکید می‌ورزد و با اتکا بر ویژگی‌های بافتی متمایز قرآن، بر سیالیت هنجارمند معانی آن استدلال می‌کند. با این روش، به نگرانی‌هایی همچون عینیت‌ناپذیری معنای بافت‌نهاد، سیالیت معانی بافت‌نهاد و فرهنگ‌زدگی معانی بافت‌نهاد پاسخ داده می‌شود. برایند التزام به نظریه بافت‌گرایی را در تحوّل روش‌ها و ضوابط حاکم بر تفسیر متن، تغییر نوع نگاه به متن، معنا و عناصر مؤثّر در فهم می‌توان یافت.

فاقد چکیده

در پژوهش های پیشینِ تاریخ قرآن، محققان همواره بر لزوم بررسی شواهد مادی به عنوان یکی از مهم ترین منابع تاکید کرده اند. اما به دلیل کمبود این اسناد، پراکندگی شواهد موجود و عدم امکان تاریخ گذاری؛ تاثیر این منبع در مباحث تاریخ قرآن بسیار کمرنگ بوده است. در دهه های اخیر با ایجاد تحولاتی در زمینه کمیت و کیفیت این داده ها، بسیاری از این آثار توسط باستان شناسان، کتیبه شناسان، کهن خط شناسان، پاپیروس شناسان و نسخه شناسان معرفی، دسته بندی و تفسیر شده اند. در این رساله به منظور بررسی ارتباط این اسناد با گزارش ها و آراء اسلامی، برخی از انواع مهمترین شواهد مادیِ کتابت شده در مناطق اسلامی، مربوط به بازه پیش از اسلام تا اوایل ظهور اسلام، به عنوان شواهد غیر مستقیم و همچنین مخطوطات قرآنیِ نسبت داده شده به قرن اول هجری و پراکنده در سراسر دنیا، به عنوان شواهد مستقیم نگارش قرآن کریم، معرفی و دسته بندی شده¬اند. سپس در موضوعات مختلفِ زیر مجموعه کتابت و نگارش، مقایسه ای بین گزارش ها و آراء موجود از یک طرف و تحلیل های ارائه شده توسط متخصصان علوم وابسته به بقایای مادی در طرف مقابل، انجام شده است. نتایج این مقایسه نشان می دهد که بررسی این شواهد، باعث تکمیل اطلاعات و اصلاح دیدگاه ها در موضوعات مختلف وابسته به کتابت های اولیه در دوران اسلامی است. از جمله خط نبطی در برابر خط سریانی و یا خطوط جنوبی به عنوان منشاء خط عربی شمالی معرفی می شود. همچنین دیدگاه شکل گرفته در زمینه انواع خطوط اولیه عربی، با معرفی خط حجازی به عنوان کهن ترین خط و اولین خط وارد شده به مصاحف در مقابل خط کوفی اصلاح می شود. از سوی دیگر روند تطور تدریجی این خط، معرفی ویژگی های نگارشی و رسم الخطی آن و نحوه انتقال تدریجی آن به حجاز با استفاده از اسناد مادی به خوبی اثبات می شوند. همچنین بررسی مواد کشف شده، تقویت کننده گزارش ها و آرائی است که بر در دسترس بودن ملزومات کتابت مانند ابزار و سواد مناسب در شبه جزیره دلالت دارد. در جمع و نگارش قرآن، این شواهد با رفع تناقض از اخبار موجود، تایید کننده رای جمع زود هنگام قرآن کریم، مشخص بودن مرز کلیه سوره ها و آیات موجود در آن و رد تغییرات در زمان امویان است. همچنین در بین این اسناد نمونه هایی از شواهد عینی برای مصاحف صحابه نیز دیده می شود. علاوه بر این در موضوعاتی مانند ویژگی های فیزیکی مصاحف، رسم الخط، علائم نگارشی، جداگر های متن، بستر نگارش و صفحه آرایی، علاوه بر رفع تناقض از گزارش ها، گاه فرضیات شکل گرفته بر اساس آن را تفسیر و یا تکمیل کرده و یا به صورت کامل مردود می کند. به عنوان نمونه، مشابهتِ کتابت قرآن با سایر نگارش ها در دوران باستان متاخر به اثبات رسیده و استفاده مسلمانان از خط و رسم الخط روزمره، به خوبی به اثبات می رسد. همچنین ورود زود هنگام جداگرهای متن و علائم نگارشی اعجام بر خلاف برخی گزارش ها و آراء به خوبی اثبات می شود. علاوه براین در نظر گرفته شدن بسمله به عنوان آیه از دیدگاه غالب کاتبان کاملا مشهود است. در نهایت نشان داده می شود که چگونه استفاده از این اسناد مادی به عنوان منبعی جدید، باعث بازسازی شناخت ما از تاریخ قرآن می شود و جمع و نگارش و تثبیت متن زودهنگام قرآن را به اثبات می رساند. همچنین بررسی های اولیه در این پژوهش، لزوم بازنگری در برخی از آراء فعلی را با مدد گرفتن از این اسناد عینی به اثبات می رساند.

فاقد چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناخت مفهوم «جاودانگی» از دیدگاه قرآن و احادیث معصومان? و کارکردهای آن در زندگی بشر انجام گرفته است. به منظور جمع آوری اطلاعات این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی صورت پذیرفته، از منابع کتابخانه ای، مقالات، نشریات و نرم افزارهای فراگیر و مستند علمی بهره گیری شده است. در جهت شناخت معنا یا معانی جاودانگی، از نظرات پژوهندگان دانش واژه شناسی، فرآمده های قرآنی و روایی مرتبط با این مفهوم، بهره جویی شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد اگر جاودانگی به معنای بقاء باشد، منحصرا برای خداوند سبحان است و اگر به معنای خلود باشد، فضلی از جانب خداوند به انسان در جهان آخرت می باشد. در راستای بیان امکان جاودانگی و کیفیت آن، از براهین صاحب نظران دانش فلسفه در باب مفهوم جاودانگی، همچو برهان رحمت، حکمت، عدالت و فطرت و همچنین آیات قرآن کریم و احادیث معصومان (علیهم السلام) استفاده شده است. در بُعد کارکردهای اعتقاد به جاودانگی، نتایجی همچون دگرگونی بینشی و نگرشی انسان به دو نظام دنیا و آخرت، پذیرش مسئولیت اعمال، مدیریت لذت ها، آرامش داشتن و حسن عاقبت حاصل آمد.

فاقد چکیده

فاقد چکیده