جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫پژوهش حاضر در چهار فصل، با هدف تبيين ارکان و اضلاع تلاوت مطلوب قرآن و ديدگاه قرائت پژوهان در اين زمينه به انجام رسيده است. نگارنده پس از کليات و مفاهيم، به ساختار آوايي تلاوت، ساختار معنايي تلاوت و ساختار لحني تلاوت پرداخته است. ساختارشناسي از محوري ترين مباحث و کليد فهم قرآن است. پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم تلاوت قرآن را به صحابه خود آموزش ميدادند و بر فهم آواها، معاني و آهنگ تلاوت تأکيد مي‌کردند. قرائت ناظر به بعد لفظي کلام است و لزوماً دقت در معنا را افاده نميکند؛ برخلاف تلاوت که همزمان با ادا، تدبر در معنا و پيروي در عمل را به همراه دارد. ميتوان براي تلاوت، سه ضلع آوا، معنا و لحن را ترسيم کرد. هرکدام از اين اضلاع، به صورت نظاممند جهت ارائه تلاوت مطلوب به کار گرفته ميشوند. آواهاي تلاوت، به عنوان جزئي از نظام کلي زبان وحي، در تعامل با متغيرهاي ديگر معنا پيدا ميکنند و ارائه تلاوت مطلوب، متوقف بر شناخت آواها و قواعد علمي و عملي آنهاست. تلاوت معنا محور، داراي ارکان ظاهري و باطني است. ارکان ظاهري آن عبارتاند از: واژگان، عبارات و جملهها، سياق کلام، و اسلوبهاي بياني قرآن، و ارکان باطني آن عبارتاند از: خشوع، حزن، سماع، و احساس. دانشهاي مؤثر در هندسه معنايي تلاوت عبارتاند از: دانش لغت، نحو، بلاغت، قرائات، تفسير و وقف و ابتدا. نتيجه اينکه سرشت و روح تلاوت قرآن، بستگي به ميزان فهم قاري از معاني ظاهر و باطن قرآن دارد و تلاوت مطلوب، نيازمند شناخت و تسلط بر ساختار مفهومي الفاظ و ترتيل آنهاست. در پايان، با توجه به بيان قرآن، شيوه تلاوت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و معصومان? و قاريان قرآن در طول تاريخ تلاوت، لحن و آهنگ تلاوت مطلوب قرآن بررسي و تحليل شده است. نتيجه پاياني اينکه تلاوت مطلوب قرآن، حاصل ترتيب آواها، مفاهيم و نظم آهنگ قرآن کريم است که هنگام شنيدن، گوش و جان آدمي را بهره‌مند ميسازد.

‫در اين پاياننامه شكر از ديدگاه قرآن و حديث مورد بررسى قرار گرفته است. در ابتدا مفهوم شكر و حقيقت آن آورده شده است. سپس، تفاوت شكر، حمد، ثنا و مدح و آيات مربوط به شكر و فضليت شكر بيان شده است. ديدگاههاى مختلف درباره شكر، انواع شكر، مراتب شكر، آثار شكر، سجده از جنبههاى مختلف و در پايان نمونههايى از شاكرين برجسته و شكر در دعاهاى مختلف مطرح شده است.

‫با وجود اينکه به باور علماي بزرگ فريقين، آيات بسياري در قرآن در شأن و فضيلت اهل بيت? و به خصوص اميرالمؤمنين علي عليه السلام نازل شده است، اين پرسش مطرح است که چرا در آيات وحي به صراحت نامي از اهل بيت? برده نشده است؟ اين پژوهش در سه فصل در پاسخ به اين پرسش نگاشته شده است. نگارنده فصل اول را به تمهيدات و کليات اختصاص داده و در آن به بررسي مفاهيم، مباني حکمت و منابع حکمت پرداخته است. فصل دوم با عنوان ديدگاهها به ديدگاه افراطي و نقد و بررسي آن، ديدگاه تفريطي( و اينکه نامهاي اهل بيت حتي به صورت وصفي در قرآن ياد نشده است) و نقد و بررسي آن، و ديدگاه اعتدالي پرداخته است. فصل سوم پژوهش به بررسي حکمتهاي الهي در عدم تصريح نام ائمه? در قرآن پرداخته است. در مورد ذکر نامهاي اهل بيت? در قرآن سه ديدگاه وجود دارد: 1. نام اهل بيت?در قرآن مذکور بوده و دست تحريف آنها را حذف کرده است؛ 2. نه تنها نام اهل بيت? در قرآن نبوده، بلکه حتي به صورت وصفي از آنها ياد نشده است؛ 3. نام اهل بيت? در قرآن ذکر نشده، ولي صفات و ويژگيهاي آنها در قرآن ذکر شده است. اين، ديدگاه مشهور و جمهور مفسران، محدثان و متکلمان شيعه و اکثر مفسران اهل سنت است. نويسنده پس از بررسي ادله ديدگاهها، همين ديدگاه اعتدالي را برگزيده است. عدم ذکر صريح نام اهل بيت? در قرآن، حکمتهايي دارد که عبارتاند از: حفظ دين و قرآن از تکذيب، حفظ قرآن از تحريف، جلوگيري از سوء استفاده، اقتضاي قوانين کلي هدايت، امتحان و آزمايش امت، اقتضاي فصاحت و بلاغت قرآن، و باطن و سرّ بودن اسماء اهل بيت? که لازمه آن، پوشيده و در نهان بودن آن است.