جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه «فتنه» از نگاه قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش در 5 فصل سامان یافته است. فصل اول: به بررسی واژه فتنه در لغت پیش از اسلام و بعد از آن پرداخته است. فصل دوم: به بیان معنای لغوی فتنه در اصطلاح قرآن اختصاص یافته است. در این فصل تلاش شده است که مهمترین آراء و دیدگاههای مفسران شیعه و سنی به اختصار ذکر شود. آنگاه مفهوم اصلی فتنه با توجه به معنای لغوی، سیاق آیات و محتوای روایات مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم: به بیان برخی از مصادیق فتنه در تاریخ اسلام اشاره نموده ایم. فصل چهارم: به بیان مهمترین ویژگیها و خصوصیات فتنه پرادخته و با توجه به پاره ای روایات این ویژگیها به اختصار توضیح داده شده است. فصل پنجم: به بیان ریشه های فتنه ها و راههای گریز از تنگنای فتنه ها اختصاص یافته است.

این پایان نامه در یک مقدمه و پنج فصل تنظیم یافته است: در مقدمه ضرورت و اهمیت تفسیر قرآن کریم بویژه تفسیر آیات متشابه بیان شده است. فصل اول،تاریخچه ای است مختصر پیرامون زمینه های تدوین کتب تفسیری مربوط به آیات متشابه و مساعی مفسران اسلامی در ادوار مختلف . در فصل دوم، نقد و بررسی آراء گوناگون در مورد اصطلاح محکم و متشابه آمده است. فصل سوم، به بحث از حکمت ورود متشابهات وروشهای تفسیر آن پرداخته است. در فصل چهارم،دیدگاه قرآن در باب محکم و متشابه بررسی شده است و فصل پنجم در تبیین ریشه های توجه و روی آوری به آیات متشابه و ارائه نمونه هایی از این قبیل آیات است.

این پژوهش در چهار فصل گردآوری شده است. فصل اول به بررسی مفاهیم واژگان تساهل و تسامح در کتب لغوی معتبر می پردازد. فصل دوم نگاهی گذرا به مبحث تسهیل و تسامح در تصحیح جعل اماره داشته تا اثبات کند که فقهاء در برخی مسائل اصولی فقه اسلامی قائل به تسهیل و تسامح هستند. فصل سوم به بررسی شیوه پیامبران (تا قبل از حضرت محمد(ص) ) اختصاص دارد و در باب رسالت پیامبران این نتیجه حاصل شد که دعوت ایشان همواره با نرمخوئی و دلسوزی نسبت به مردم ناآگاه بوده است. اما مخالفان همواره با تهدید به زندان، سنگسار یا اخراج از دیار و تهمت و افتراء، با ایشان مقابله می کردند و خشونت را بهترین وسیله پیشبرد اهدافشان می دانستند. فصل چهارم که پیرامون اسلام وتسامح است، کلیاتی از قواعدی که در اسلام مؤید مساله تساهل و تسامح است مانند سهلة سمحه بودن آئین اسلام و انتخاب دین براساس عقل و منطق و نه اجبار بیان شده است. همچنین در این فصل آمده که مسأله توبه و شفاعت نیز از سماحت الهی سرچشمه گرفته و تقیّه، قاعده نفی حرج و تساهل و تسامح در مسائل عبادی، نمادی از تساهل و تسامح دینی است. در انتها نیز شیوه برخورد رسول خدا(ص) با اقشار مختلف مردم مورد بررسی قرار گرفته و به این نتیجه می رسد که در هر زمان و مکانی ایشان همواره با نرمخوئی، عفو، اغماض و اعراض با مردم رفتار می کردند.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: معنای لغوی واصطلاحی طاعت، واژه طاعت و مشتقات آن در قرآن،فرق طاعت و انقیاد، فرق طاعت و تبعیت، تبعیت وتقلید، واجب الاطاعه، طاعت تکوینی و تشریحی، لوازم و موانع طاعت، رابطه شنیدن و طاعت، آیاتی که تقوا رامقدمه طاعت قرار می دهد، فوائد طاعت، خداوند ازطاعت بندگان بی نیاز است، موازنه میان طاعت و سیئه،اطاعت از رسول، حجیت سنت پیامبر (ص) و ائمه (ع).در این پژوهش بیش از صد آیه با استفاده از منابع تفسیری بررسی شده اند.

تربیت روحی واخلاقی انسان برای هر جامعه ای امری مهم وحیاتی است با وجود این نگاهی به اوضاع جوامع بشری نشان می دهد که آنچه قبل از همه به دست فراموشی سپرده شده ، تربیت اخلاقی ومعنوی انسان است. تمام نابسامانیهای موجود در سطح جهانی و انواع گرفتاریهایی که امروزه بشریت دست به گریبان است، همگی ناشی از غفلت انسان از تربیت وسازندگی روحی واخلاقی است ،بنابراین اصلاح وتهذیب نفس گام مهمی در تربیت و سازندگی روحی و اخلاقی است. یکی از راههای تهذیب نفس عمل به فضایل و دوری از رذایل اخلاقی است . در این میان یکی از راههایی که در این مسیر به ما کمک می کند ادعیه می باشد،دعای ابو حمزه ثمالی حاوی مضامین قرآنی ،اخلاقی بسیاری است که به بررسی آن می پردازیم. با توجه به عنوان ]مضامین قرآنی دعای ابوحمزه ثمالی( فرازهای اخلاقی)[ ابتدا به معرفی ابوحمزه ثمالی می پردازیم. پس از آن به معرفی اجمالی دعا اشاره می گردد. استخراج فضایل اخلاقی مذکور در دعا از جمله :محبت ، امید ، تواضع ، صبر، توکل ، توسل ،آرامش، ذکر،شکر، وحسن ظن به خداوند، استغفار واستخراج رذایل اخلاقی مذکور در دعا از جمله مکر ، ریا ،بخل ، تکبر، ، حسد،حرص وطمع در کنار قرآن ، روایات وکتب اخلاقی از مباحث فصلهای بعد خواهد بود. در نهایت به این نتیجه خواهیم رسیدکه امام در تمام فرازها، برگرفته ازآیات قرآنی ، بعنوان یک انسان کامل هدایت جامعه بشری را عهده دار شده اند.

هدف این رساله ، تبیین مفهوم ظلم در قرآن به معنی جامع «انحراف از فطرت الهی در عقیده و عمل » است. از این رو در ابتدا به تبعیت از توصیه های روش تحلیلی توصیفی کلیه کاربردهای قرآنی این ویژگی مشکک در هفت محور خلاصه گردیده، سپس مهمترین محور در ابعاد عقیدتی و عملی با توجه به کلمه کلیدی «حق» به تعیین رابطه ظلم با کفر، تکذیب، شرک و نفاق در بعد اول و سرپیچی از عوامل و ارتکاب نواهی در بعد دوم اختصاص یافت، مثلاً چون حق باید آشکار گردد هر نوع پوشاندن حق، نوعی ظلم محسوب می شود. محور دیگر، استفاده از قانون مندی هستی و تبیین ارتباط مستقیم ظلم با پیامدهای دنیوی و اخروی است که مهمترین آنها محرومیت از مقام امامت و دوری از رحمت الهی است. سرانجام کار، بیان ویژگیهای ظالمان و شرح عکس العمل های شخصیتهای قرآنی در قبال ظلم است

هدف پژوهش بررسی مبانی قرآنی خطبه غدیریه پیامبر و تطبیق آن با آیات قرآن کریم و اذعان به غنی بودن مضامین خطبه از معارف قرانی است. روش پژوهش مطالعات کتابخانه ای و بررسی منابع موجود و استفاده از نرم افزار رایانه ای است. ابزار اندازه گیری با استفاده از فیش برداری از منابع موجود و مصاحبه با اساتید است. طرح پژوهش بررسی خطبه غدیریه و تطبیق ان با ایات قران و بیان ایاتی در ذیل هر قسمت از خطبه که با مضامین ان مطابقت دارد. نتایج نشان میدهد که غدیر، مجموعه وقایع سرنوشت ساز است که » خطبه غدیر« شاخص ترین و زنده ترین سند ان است . این خطبه ، قانون نامه زیر بنایی و ابروی اسلام است که چکیده ان جمله » من کنت مولاه فعلی مولاه « و نتیجه ان » ولایت امیرالمومنین علیه السلام « است.

انسان همواره در پی آن است که ریشه ناخوشی های خود را بیابد و آنها را برطرف کند. به راستی، سرچشمه شرور کجاست؟! این پرستش آن گاه پیچیده تر می شود که با باور به خدای توانا، دادگر و خیرخواه همراه شود. دربرابر این پرسش برخی وجود رنج را انکار کرده اند و آن را خیال باطل دانسته اند. فلاسفه مشاء ازمنظر هستی شناختی، کاستی و شر را بدون سرچشمه می دانند؛ به نظر آنان، شر همواره نیستی است؛ نیستی هم علت و ریشه نمی خواهد، پس نباید و نمی توان ریشه شر را بجوییم! گروهی دیگر از اندیشمندان شر و کاستی را به نیروهایی جز خدا نسبت داده اند. برخی نیز در برابر این شبهه، علم یا قدرت مطلق خداوند را انکار کرده اند یا دادگری و خیرخواهی او را از معنا تهی نموده اند. مؤمنان گاه شرور را کیفر گناهان می شمرند و گاه آنها را با توجه به نتایج اخروی، خیر وخوبی می دانند. متکلمان مسلمان نیز جبران این رنج ها را بر خدا لازم دانسته اند. قرآن کریم نیز هرچند در آیاتی، شرور و رنج ها را نتیجه کردار خود آدمی می شمرد، ولی با دقت در مجموعه آیات قرآنی پاسخی بس ژرف تر می توان یافت. نظریه نگارنده در این نوشته چنین است که: صفات خداوند در مرحله ذات بی انتها و مطلق است، ولی آن گاه که این ویژگی ها به حوزه فعل وراد می شود به یکدیگر کرانه می گیرند. همچنین در قرآن، از میان صفات و اسمای الهی، نام رب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بر اساس آیات برشمار قرآن، در حوزه فعل، پروردگاری خدا بردیگر صفاتش سایه می افکند ابزار پرورش نیز هم نعمت و خوشی است و هم سختی و ناخوشی.بر این پایه، شبهه شر را چنین می توان پاسخ داد؛ صفات علم، قدرت، عدل و خیرخواهی خداونددر حوزه ذات بی انتها و مطلق است، ولی این صفات آن گاه که به حوزه افعال وارد می شوند همراه و تحت تاثیر ربوی ت الهی عمل می کنند. اعتقاد به توانایی، علم، دادگری، و خیرخواهی مطلق خدا مربوط به حوزه ذات الهی می باشد؛ در حالیکه وقوع شرور، کاستی ها و ناخوشی ها در حوزه فعل یا به تعبیر قرآنی - فلسفی در عالم خلق صورت می گیرد، پس این دوحقیقت به دو حوزه متفاوت تعلق دارند و تناقض و ناسازگاری بین آن دو نیست. بی تردید این شروط در متن نظم الهی حاکم بر آفرینش و برای تحقق تربیت آدمی، وجود پیدا می کند؛ ولی هر نوع کژی و کاستی خارج از این سامانه الهی منتفی است

مباحث مطرح شده در این تحقیق به شرح ذیل است: علل نیاز به پیامبران بعثت انبیاء عملی پسندیده است و بعثت بر خدا واجب است ضرورت نبوت در قرآن و براساس تذکر و یادآوری دلایل عقلی و نقلی ضرورت نبوت اهداف انبیاء معجزه و ابعاد آن در رسالت انبیاء معجزات انبیاء