جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه برخی از موضوعات اخلاقی مثبت و منفی انسان به قرار ذیل مورد بحث قرار گرفته است:موضوعات مثبت: خودشناسی، ایمان، تقوی، علم،عبادت، ذکر، صبر، تواضع و جهاد . موضوعات منفی:جهل، قساوت، غفلت، تکبر، حرص، بخل و حسد.

در این پایان نامه تکبر در آیات قرآن کریم در سه بخش به این شرح بررسی و نگارش شده است: فصل اول، معنی لغوی و اصطلاحی کبر و مشتقات آن: معنای کبر، اقسام تکبر، فرق میان عجب و کبر، اقسام استکبار و...؛ فصل دوم، تکبر در قرآن: سیمای متکبران در قرآن، پیامدهای کبر؛ فصل سوم، تکبر از منظر نهج الفصاحه: تعریف کبر، آثار و عواب کبر، اسباب تکبر، درجات نفوذ کبر و...؛ فصل چهارم، تکبر از منظر نهج البلاغه: کبریایی مختص خداوند است، فرجام تکبر ابلیس و....

این رساله با عنوان تکبر در قرآن و سنت با هدف تبیین کبر گردآوری شده است و کبر حالت نفسانی است، که در انسان از خودبینی پدید می آید که خود را بالاتر و بزرگتر از دیگری ( یا دیگران) می داند. و هنگامی که این حالت نفسانی را در رفتار و کردارش ظاهر کند، آن را تکبر می نامند. و غرور آن است که انسان وقتی امتیازی هر چند کوچک و موفقیتی هر چند ناچیز به دست می آورد دستخوش غرور و نخوت شده، خویشتن را برتر از دیگران می پندارد. و فرق تکبر با عجب در این است که در حالت عجب آدمی خود را شخص ممتازی دانسته و خودپسند است اگر چه پای کسی در میان نباشد ولی در حالت کبر پای غیر در میان است و خود را از او برتر و بالاتر می بیند و ضد صفت تکبر، تواضع و فروتنی است که از اخلاق و صفات نیکوست. از آنجا که در آیات و روایات مورد نکوهش واقع شده است از گناهان کبیره محسوب می شود و باید مؤمنین از آن دوری کنند. و همچنین این پژوهش به بیان اقسام تکبر که شامل: تکبر در برابر خدا، پیامبران و امامان، مردم است و نیز به بیان عوامل تکبر که شامل: تکبر به علم، عبادت، اصل و نسب، جمال، قدرت و ثروت و یاران می پردازد. و آثار و پیامدهای دنیوی که باعث اختلال در توانایی فهم و درک انسان ، مقاومت در برابر دعوت پیامبران، تیره شدن عقل و آثار اخروی آن که شخص متکبر در قیامت به شکل مورچه محشور می شود و جایگاه او در جهنم می باشد. و به درمان آن به دو صورت علمی و عملی می پردازد. تحقیق بنیادی است و روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و مطالعه ی کتاب ها و منابع مختلف بوده و به اعتبار موضوع جزء موضوعات دینی می باشد. در این رساله از منابع روایی مانند: بحارالانوار، محمد باقر مجلسی، میزان الحکمه محمد محمدی ری شهری، اصول کافی، ابی جعفر محمد، کلینی رازی استفاده شده است و از کتابهای مختلفی مانند: تفسیر نمونه، ناصر، مکارم شیرازی و تفسیر المیزان، سید محمد حسین، طباطبائی و چهل حدیث روح الله، خمینی، گناهان کبیره، سید عبدالحسین دستغیب شیرازی و ... استفاده شده است. کلید واژه: کبر، تکبر، استکبار، غرور ?

تبیین موضوع تکامل معنوی انسان با بهره گیری از آیات و روایات است. پژوهش حاضر در چهار فصل به عناوینی همچون مراتب، راهنمایان، عوامل و موانع تکامل پرداخته است. نویسنده دربارة مراتب کمال به سیر تکاملی تمام موجودات با هدایت تکوینی اشاره کرده و تفاوت حرکت انسان با سایر موجودات را وجود اختیار و انتخاب در حرکت تکاملی می داند. وی در ادامه به لزوم وجود راهنمایی برای هدایت انسان پرداخته و در معرفی راهنمایان سیر تکامل به قرآن، پیامبران و عقل انسان اشاره می کند. عوامل تکامل انسان از دیگر مباحث اصلی پژوهش است که به سه عاملِ معرفتی، عامل قلبی و روانی و عامل عملی تقسیم شده اند. نویسنده در پایان موانع تکامل را برشمرده که عبارتند از موانع معرفتی همچون شیطان، مانع درونی یعنی هوای نفس و مانع عملی مانند دنیاگرایی که اگر انسان دلبسته به دنیا شود، جز مادیات چیزی را نمی بیند و باعث هلاکت و نابودی او می شود

قرآن کریم، حاوی دستورالعمل های دینی، اخلاقی و تربیتی فراوانی است که نیازمند استخراج، به ویژه برای نسل جوان میباشد. از این رو، مستشرقان زیادی با انگیزه های مختلف به تحلیل مفاهیم قرآن پرداخته و گوشه ای از معارف وحیانی را به جامعه خودشان عرضه داشته اند. از جمله ایزوتسوی ژاپنی بخشی از مفاهیم اخلاقی قرآن را با زبان خود بیان کرده است. در میان عالمان اخلاق معاصر، استاد فرزانه علامه مصباح با سبک جدید به تبیین مفاهیم اخلاق از منظر قرآن کریم همت گماشته اند. این مقاله، مقایسه ای میان برخی آثار اخلاقی این دو نویسنده صورت داده و از نظر شخصیت مؤلف، موضوع، هدف، محتوا و روش میان آن دو اثر مقایسه به عمل آورده است. در پایان، با نقد و بررسی و برجسته سازی نقاط قوت و ضعف این دو دیدگاه، کتاب اخلاق در قرآن را برخوردار از امتیازات ویژه و اشکالاتی نیز بر کتاب ساختمان معنایی مفاهیم اخلاقی- دینی در قرآن ایزوتسو وارد کرده است.

احسان یکی از آموزه های وحیانی و از مفاهیم بنیادین و پردامنه قرآن است. اغلب تعاریف احسان در منابع تفسیری به سبب گستردگی مصادیق و مؤلفه های معنایی و نیز خلط میان معانی مختلف آن، جامع و مانع نیستند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی، به صورت تفسیر قرآن به قرآن و با هدف بازشناسی دقیق یکی از مفاهیم کلیدی قرآن، به بررسی مفهوم و مصادیق گوناگون احسان، نسبت آن با مفاهیم قرآنی دیگری مانند تقوا، ایمان و عمل صالح، حسنه، کفر، تکذیب آیات الهی، ظلم و تعدی از حدود الهی پرداخته است. بررسی آیات نشان میدهد که قرآن کریم با توجه به آشنایی کامل عرب عصر نزول با مفهوم احسان،آن را که بیش تر در قلمرو روابط انسانی به کار میرفت، به حوزه معنایی نسبتاً جدیدی آورده است. مفهوم یاد شده هر چند صبغه غالب اخلاقی دارد، امّا قلمرو معنای قرآنی آن، افزون بر چارچوب کلّی اعتقادی، با ترسیم نظامی از ارزش های اساسی اسلام، که در هم تنیده و تفکیکناپذیرند، شاکله عاطفی، رفتاری و گفتاری مؤمنان را در حوزه های گوناگون ارتباط با خدا، خود، دیگران، دین و بیگانگان به تصویر کشیده است.